نوشته‌ها

قلعه خرانق _ قدمتی تاریخی در اردکان

قلعه خرانق مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان اردکان، بخش خرانق، روستای خرانق واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۸۳ با شمارهٔ ثبت ۱۱۵۰۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قلعه خرانق، یادگاری از دوران‌های تاریخی پس از اسلام ‌است که ۱/۱ هکتار وسعت دارد و یکی از بزرگ‌ترین قلعه‌های مسکونی روستایی استان یزد به شمار می رود. قدمت برج و باروی آن به زمان ساسانیان و چیزی حدود ۱۸۰۰ سال پیش بازمي‌گردد.

وجود حصارها بر استحکام و امنیت این قلعه افزوده است و نشان از مقاومت این بنا برای حفظ موجودیت و اصالت خویش دارد. مسیرهای پیچ در پیچ و باریک، ابزاری برای غافلگیر کردن دزدان و راهزنان بوده اند و یکی از آن‌ها به‌عنوان کوچه گرگ شناخته می‌شود.

برای مقابله با دزدان آن‌ها را به این کوچه می‌کشاندند و سپس به آن‌ها حمله می‌کردند.در گذشته دور تا دور قلعه را خندق های عمیقی محاصره کرده بودند تا ساکنان از یورش دشمنان در امان بمانند. ۶ برج نگهبانی شامل یک برج در شمال و دومی در جنوب غربی قلعه و چهار برج دیگر نيز در جبهه غربی به بدنه قلعه متصل هستند و چهار دروازه به نام‌های دروازه بالا، پایین، رضا خان

قلعه خرانق یکی از بزرگترین قلعه‌های مسکونی روستایی استان یزد است و همانند نمایشگاهی است که غرفه‌های آن از خشت و گل ساخته شده است. این قلعه از آن مجموعه‌هایی است که نشانه‌های مقاومت را برای حفظ موجودیت و اصالت برای استان یزد به ارمغان آورده است.

مساحت این قلعه در حدود یک و یک دهم هکتار است و اطراف قلعه حصارهایی است که آن را احاطه کرده است و موجب استحکام آن می‌شود. این بافت قدیمی دارای ۸۰ خانه است که بیشتر آن دو یا سه طبقه است و متناسب با توانایی اقتصادی و موقعیت اجتماعی قلعه نشینان طراحی و ساخته شده است.

دیواره‌های قلعه از خشت و گل است و سقف آن از تیرهای چون حصیرهای الیافی، چوب و پوشال است. این خانه دارای سقف‌های گنبدی و گهواره‌ای است و دارای شش برج نگهبانی است که متصل به بدنه قلعه است. همچنین این قلعه دارای چهار دروازه به نام‌های دروازه بالا، پایین، رضا خان سرداری و خالو است و اطراف قلعه کوچه‌های باریکی است که معروفترین آن کوچه گرگ است.

۸۰ خانه در این قلعه تعبیه شده که بیشترشان دارای دو یا سه طبقه هستند و طراحی هریک متناسب با توانایی اقتصادی و موقعیت اجتماعی قلعه نشینان در نظر گرفته شده است. دیوارهای خشتی و گلی و سقف گنبدی و گهواره‌ای از تیرهایی از جنس حصیرهای الیافی، چوب و پوشال هنر دست‌سازندگان را به تصویر می کشند.

مخلوط خاک و آهک برای مسطح ‌كردن کف اتاق ها، ملات کاهگل برای روکاری سطوح بیرونی ساختمان ها و گچ برای تزیین دیوار اتاق ها، تالارها و ایوان ها به کار رفته است.

مرتبط:

کویر اردکان

از «مصر» تا «زرّین اردکان»

تجربه سفری کویری از دامغان به یزد ( بخش دوم)

خور تا یزد:
روستای بیاضه و دیدنی های آن
این روستا در خروجی خور قرار گرفته است و وجه تسمیه آن به دلیل نمکزارهای زیاد آن بوده است. قلعه ای تاریخی در میدان اصلی آن قرار دارند که متعلق به دوران ساسانی است اما فقط بخش هایی از آن باقی مانده اند. از دیگر دیدنی های این روستا می توان به ساختمان مخروبه هفت برادران و مقبره امامزاده ابراهیم اشاره کرد.

شهر رباط پشت بادام و خرانق
قنات شور و شیرین، امامزاده ابراهیم و مسجدی قدیمی از جاذبه های شهر رباط پشت بادام هستند و حرانق نیز یمی از قدیمی ترین روستاهای این منطقه است. از جاذبه های روستای خرانق نیز می توان به قلعه زیبای ساسانی، منارجنبان، مسجد جامع، کاروانسرا، حمام، آسیاب و قدمگاه امام رضا (ع) اشاره کرد.

قلعه خرانق
در بالای تپه ای متعلق به دوران ساسانیان، قلعه خرانق که یکی از بزرگترین قلعه های مسکونی استان یزد است و مثل یک نمایشگاه است که از خشت و گل تشکیل شده است. ۱.۱ هکتار وسعت این قلعه است و توسط حصارهایی در اطراف آن استحکامش تقویت شده است. حدود ۸۰ خانه که در دو یا سه طبقه قرار گرفته اند در این قلعه وجود دارد که تا اوایل دهه ۸۰ نیز برخی خانواده ها در آن سکونت داشته اند اما در حال حاضر خالی از سکنه است.

یزد – محله فهادان
بارها و بارها می توان به یزد سفر کرد؛ این شهر آن قدر دیدنی های جذاب و رنگارنگ دارد که هیچ وقت برای تان تکراری نمی شود. احتمالا همین زیبایی ها بوده که کارشناسان بین المللی را نیز مسحور کرده و باعث شده تا پای یزد به عنوان نخستین شهر جهانی ایران به فهرست میراث جهانی یونسکو باز شود و مایه افتخار ایرانیان باشد. پیشنهاد می کنیم مقاله در یزد کجا بریم را مطالعه کنید.

بیشتر جاذبه های تاریخی و گردشگری یزد در این محله واقع شده اند پس پیشنهاد می کنیم در جایی ماشین خود را پارک کنید و با پای پیاده به بازدید از این مکان ها بروید. محله فهادان از قدیمی ترین محله های یزد است که به همان صورت سنتی تقریبا باقی مانده است و می توان گفت یکی از معدود ترین بافت های سنتی ایران را دارد. بنابراین پیاده روی در این محله یکی از جذاب ترین بخش های این سفر و یزدگردی خواهد بود.

همچنین در محله فهادان می توانید از مکان های تاریخی مانند موزه سکه، خانه نواب وکیل، مسجد جامع، خانه لاری ها، زندان اسکندر (مدرسه ضیائیه) و هتل فهادان دیدن کنید.

مسجد جامع یزد
مسجد جامع یزد، یکی از زیباترین، بی‌نظیرترین و مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری ایران است که به شیوه یک ایوان در دل کویر می‌باشد و در طی حدود ۱۰۰ سال و سه دوره بنا شده‌است. پایه‌های اصلی مسجد را ساسانیان و بنای فعلی مسجد، از لحاظ شیوه معماری متعلق به دو دوره موسوم به آذری دانسته‌اند. بنای گنبد خانه متعلق به دوره ایلخانی و سر در رفیع مسجد را متعلق به زمان شاهرخ و دوره تیموری دانسته‌اند. این بنا از لحاظ خوابیدگی گنبد، سردر رفیع و بلند و همچنین کاشیکاری زیبا و منحصربه‌فرد، شهرت دارد.

خانه لاری‌ها
از خانه‌های تاریخی و دیدنی یزد است که تاریخ ساخت آن متعلق به دوره قاجار است و در محله فهادان شهرستان در نزدیکی بقعه دوازده امام و زندان اسکندر یزد قرار دارد. ساختمان خانه لاری‌ها با توجه به سبک کلی منازل اعیانی دوره خود ساخته شده و درها، پنجره‌ها، ارسی‌ها و اتاق‌های آئینه‌کاری و نقاشی‌شده آن یکی از نمونه‌های زیبا و عالی خانه‌های اعیانی قرن سیزدهم است.

مدرسه ضیائیه
در مورد این بنا روایت‌هایی مطرح می‌باشد که قدمت ساخت آن را به زمان حمله اسکندر مقدونی به ایران نسبت می‌دهد که از این بنا به عنوان زندان استفاده می‌گردیده که بعدها تغییر کاربری داده و به عنوان مدرسه مورد استفاده قرار گرفته‌است.

مجموعه امیرچخماق
یزدگردی‌تان را با مجموعه امیرچخماق ادامه دهید که قدمتش به دوره تیموریان بازمی‌گردد. مسجد، تکیه، بازارچه، آب انبار و البته یک میدان بزرگ در انتظار شما است. تکیه امیر چخماق در سال ۱۳۳۰ و مسجد امیر چخماق در سال ۱۳۴۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند. میدان امیرچخماق، یکی از شاخص‌ترین مجموعه‌های تاریخی و گردشگری در شهر یزد محسوب می‌شود.

موزه آب
از حدود ۱۵ سال پیش خانه کلاهدوزها در خیابان مجاهدین و در نزدیکی میدان امیرچخماق تبدیل به موزه آب شهر یزد شده است. در این خانه سه‌ طبقه با قدیمی‌ترین شیوه‌های دستیابی و نگهداری آب در ایران آشنا خواهید شد.

آتشکده بهرام
آتشکده، یکی از بهترین نقاط برای دیدن یادگارهای به جامانده در آتشکده زرتشتیان است در نزدیکی میدان مارکار. آتشکده یزد یکی از نیایشگاه هایست که در دوران پهلوی اول ساخته شده و ارزش بسیاری برای زرتشتیان دارد. این مکان با نام آتشکده وَرهُرام نیز شناخته می شود و آتش مقدس ورهرام در آن قرار دارد.

باغ دولت آباد
باغ دولت آباد، گردش شما در باغ دولت آباد یزد که اتفاقا در فهرست میراث جهانی یونسکو هم به ثبت رسیده، متفاوت خواهد بود. چون در کنار یک مجموعه تاریخی و یک بادگیر ۳۳ متری، یک باغ ایرانی سرسبز هم خواهید دید. این باغ در انتهای خیابان ایرانشهر قرار دارد. بعد از بازدید می‌توانید روی نیمکت و تخت‌های چوبی کافه باغ استراحتی کنید و چای یا بستنی و فالوده بخورید.