قلعه خرانق

قلعه خرانق _ قدمتی تاریخی در اردکان

قلعه خرانق مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان اردکان، بخش خرانق، روستای خرانق واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۸۳ با شمارهٔ ثبت ۱۱۵۰۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قلعه خرانق، یادگاری از دوران‌های تاریخی پس از اسلام ‌است که ۱/۱ هکتار وسعت دارد و یکی از بزرگ‌ترین قلعه‌های مسکونی روستایی استان یزد به شمار می رود. قدمت برج و باروی آن به زمان ساسانیان و چیزی حدود ۱۸۰۰ سال پیش بازمي‌گردد.

وجود حصارها بر استحکام و امنیت این قلعه افزوده است و نشان از مقاومت این بنا برای حفظ موجودیت و اصالت خویش دارد. مسیرهای پیچ در پیچ و باریک، ابزاری برای غافلگیر کردن دزدان و راهزنان بوده اند و یکی از آن‌ها به‌عنوان کوچه گرگ شناخته می‌شود.

برای مقابله با دزدان آن‌ها را به این کوچه می‌کشاندند و سپس به آن‌ها حمله می‌کردند.در گذشته دور تا دور قلعه را خندق های عمیقی محاصره کرده بودند تا ساکنان از یورش دشمنان در امان بمانند. ۶ برج نگهبانی شامل یک برج در شمال و دومی در جنوب غربی قلعه و چهار برج دیگر نيز در جبهه غربی به بدنه قلعه متصل هستند و چهار دروازه به نام‌های دروازه بالا، پایین، رضا خان

قلعه خرانق یکی از بزرگترین قلعه‌های مسکونی روستایی استان یزد است و همانند نمایشگاهی است که غرفه‌های آن از خشت و گل ساخته شده است. این قلعه از آن مجموعه‌هایی است که نشانه‌های مقاومت را برای حفظ موجودیت و اصالت برای استان یزد به ارمغان آورده است.

مساحت این قلعه در حدود یک و یک دهم هکتار است و اطراف قلعه حصارهایی است که آن را احاطه کرده است و موجب استحکام آن می‌شود. این بافت قدیمی دارای ۸۰ خانه است که بیشتر آن دو یا سه طبقه است و متناسب با توانایی اقتصادی و موقعیت اجتماعی قلعه نشینان طراحی و ساخته شده است.

دیواره‌های قلعه از خشت و گل است و سقف آن از تیرهای چون حصیرهای الیافی، چوب و پوشال است. این خانه دارای سقف‌های گنبدی و گهواره‌ای است و دارای شش برج نگهبانی است که متصل به بدنه قلعه است. همچنین این قلعه دارای چهار دروازه به نام‌های دروازه بالا، پایین، رضا خان سرداری و خالو است و اطراف قلعه کوچه‌های باریکی است که معروفترین آن کوچه گرگ است.

۸۰ خانه در این قلعه تعبیه شده که بیشترشان دارای دو یا سه طبقه هستند و طراحی هریک متناسب با توانایی اقتصادی و موقعیت اجتماعی قلعه نشینان در نظر گرفته شده است. دیوارهای خشتی و گلی و سقف گنبدی و گهواره‌ای از تیرهایی از جنس حصیرهای الیافی، چوب و پوشال هنر دست‌سازندگان را به تصویر می کشند.

مخلوط خاک و آهک برای مسطح ‌كردن کف اتاق ها، ملات کاهگل برای روکاری سطوح بیرونی ساختمان ها و گچ برای تزیین دیوار اتاق ها، تالارها و ایوان ها به کار رفته است.

مرتبط:

کویر اردکان

از «مصر» تا «زرّین اردکان»

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *