با طبقه‌بندی کسب‌وکارها و گروه‌های شغلی در سراسر کشور و بر اساس وضعیت قرمز، نارنجی، زرد و سفید در هر شهر و نقطه از کشور، فعالیتِ مشاغل قرارگرفته در هر کدام از دسته‌بندی‌ها متغیر است.
بر اساس مصوبه ابلاغی ستاد ملی مدیریت و مقابله با کرونا مشاغل به چهار گروه تقسیم شدند که بر مبنای وضعیت شهرها به فعالیت‌شان ادامه می‌دهند. در این مصوبه چهار رنگ برای نشان دادن وضعیت شیوع کرونا در استان‌های مختلف مشخص شده و مطابق آن رنگ برای فعالیت چهار گروه شغلی در آن استان‌ها تصمیم‌گیری می‌شود. بنابراین در شرایط سفید هر چهار گروه فعالیت دارند، در شرایط نارنجی گروه سه از فعالیت منع شده و در شرایط زرد فعالیت گروه چهار ممنوع شده است. همچنین در شرایط قرمز تنها گروه یک امکان فعالیت دارد.
موزه‌های کشور و باغ‌موزه‌ها، برخلاف اطلاعیه‌های اولیه در یک ماه نخست شیوع ویروس که کمتر نام‌شان در بین مشاغل مختلف آورده می‌شد، این بار از قافله عقب نماندند و با قرارگیری‌شان در گروه شغلی سه که بیشتر فعالیت‌های هنری و فرهنگی را در برگرفته، فعالیت‌شان محدود شده است، تا دست‌کم در این شرایط نسبت به حفاظت بهتر از آثار تاریخی و امنیت جانِ موزه‌داران توجه بیشتری شود. بر این اساس زمانی که گروه سه از فعالیت منع شود، فعالیتِ موزه‌ها و باغ‌موزه‌ها نیز متوقف می‌شود.
تعطیلی‌ها با شیوع کرونا در کشور از چه زمانی آغاز شد؟
سوم اسفند نخستین اطلاعیه برای تعطیلی برنامه‌های فرهنگی و هنری سراسر کشور منتشر شد، اطلاعیه‌ای که بر لزوم رعایت توصیه‌های اکید بهداشتی در شرایطِ شیوع ویروس کرونا تاکید داشت و در نتیجه اعلام شد برنامه‌های هنری و سینمایی در سراسر کشور تا پایان هفته تعطیل شوند، این تعطیلی‌ها شامل فعالیت‌های آموزشی و ورزشی نیز شدند و هر کدام از متولیان اعلام کردند فعالیت‌های‌شان تا پایان هفته تعطیل است؛ تعطیلی‌ای که نه یک هفته تا سه ماه ادامه‌دار شد، تا شرایط به ثبات بهتری برسد.
اما در این میان مهمترین مکان‌های تاریخی و فرهنگی کشور از این قاعده مستثنی شده بودند. هر چند نخست محمدرضا کارگر – مدیر اداره کل موزه‌ها – چهارم اسفند از تعطیلی موزه‌های کشور زیر نظر وزارتخانه میراث فرهنگی در استان‌هایی که پیش‌تر تعطیل اعلام شده بودند، خبر داد، اما چند ساعت بعد در نامه‌ای که با نام او منتشر شد، بر این نکته تاکید شد که «موزه‌ها و اماکن فرهنگی – تاریخی تحت پوشش وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی طبق روال گذشته پذیرای بازدیدکنندگان بوده و به فعالیت خود ادامه می‌دهند. در صورتی‌که ستاد کرونا در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نسبت به موضوع تعطیلی موزه‌ها اظهار نظر نهایی خود را اعلام کنند، در این خصوص مجددا اطلاع‌رسانی خواهد شد.»
در این شرایط هر کدام از موزه‌ها و موزه‌داران تلاش کردند تا با تهیه پروتکل‌هایی هر چند اولیه شرایط را برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا در موزه‌های کشور تهیه و اجرایی کنند.
موزه ملی ایران نخستین قدم را در این زمینه برداشت و در پیامی در صفحه اصلی سایت موزه به بازدیدکنندگان موزه مادر ایران برای پیشگیری از بروز بیماری‌های حاد تنفسی توصیه‌هایی کرد:، «بازدیدکننده گرامی “از لمس ویترین‌ها، پایه‌های آثار، موانع و مسدودکننده‌ها خودداری کنید”، “فاصله مناسب خود را با سایر بازدیدکنندگان حفظ کنید”، “آداب تنفسی را عایت کنید” و ” لطفا به توصیه‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی توجه کنید”». اداره کل موزه‌ها نیز ساعت کاری موزه‌ها را کاهش داد.
از سوی دیگر موزه‌داران «۱۶ راهکار برای مقابله با کرونا در موزه‌ها» مطرح کردند و برخی از موزه‌ها از ورود تورهای گردشگری و افراد به تعداد زیاد به موزه‌ها جلوگیری کردند و برخی دیگر تلاش کردند تا کمترین زمان حضور گردشگران و مخاطبان موزه‌ای را در آن شرایط در موزه‌ها فراهم کنند.
در این میان حتی رییس کمیته ملی موزه‌های کشور (ایکوم) از وزیر میراث فرهنگی درخواست کرد که برای مدتی موزه‌های زیر نظر این وزارتخانه تعطیل شود تا زمانی برای بازنگری کیفی فضاهای موزه فراهم شود.
۱۷ اسفند اما محمدحسن طالبیان _ معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث، گردشگری و صنایع دستی _ بخشنامه‌ای را به عنوان تقویم کاری ایام نوروزی موزه‌ها و اماکن فرهنگی – تاریخی تحت پوشش وزارتخانه در سطح کشور ابلاغ کرد تا برای فعالیت موزه‌های “ملی ایران”، ” نیاوران”، “سعدآباد” و “موزه ملی قرآن کریم” از ۲۷ اسفند امسال تا ۱۵ فروردین ۱۳۹۹ اقدام لازم انجام شود.
اما سه روز بعد وزیر میراث فرهنگی آن را لغو و علتش را شیوع ویروس کرونا اعلام کرد و در این میان موزه‌ها در لیست حدوده ۵۰ شغل و مکان پرخطر قرار گرفتند.
فعالیت نصفه و نیمه موزه‌ها تا پایان اسفندماه ادامه پیدا کرد تا سرانجام محمدرضا کارگر – مدیر اداره کل موزه‌ها – خبر داد «موزه‌ها از ۲۹ اسفند ۹۸ تا ۱۳ فروردین ۹۹ به طور کامل تعطیل هستند، فقط کارمندان موزه در روزهای تعطیل غیررسمی باید در موزه حضور داشته باشند.» این تعطیلی رسما تا خردادماه و روز بعد از عید فطر ادامه پیدا کرد.
در این مدت زمان موزه‌داران و متولیان موزه‌ای بیکار ننشستند و اقدام به برگزاری بازدیدهای مجازی از موزه‌ها کردند و هر روز یک موزه در یک ساعت مشخص موزه خود را معرفی می‌کرد.
تا سرانجام بعد از عید فطر و کاهش شیوع کرونا در کشور موزه‌ها نیز مانند برخی از فضاهای فرهنگی و هنری فعالیت خود را بر اساس پروتکل‌های تهیه و تدوین‌شده توسط اداره کل موزه‌ها و ایکوم ایران آغاز کردند.
شیوع موج دوم کرونا، از ۲۴ تیر محوطه‌های فرهنگی و هنری را تعطیل کرد، اما میراث فرهنگی تعطیلی مجدد موزه‌ها را مبنی بر اعلام رسمی مدیر ستاد ملی کرونا اعلام کرد تا نخست در نامه‌ای به وزیر میراث فرهنگی لزوم تعطیلی را اعلام کند و در نهایت مونسان دستور این تعطیلی را صادر کند. آن هم در شرایطی که در طول چند ماه نخست شیوع این ویروس متولیانِ وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری اعلام کرده بودند که «فعالیت موزه‌ها در دوران کرونا با تصمیم ستاد مبارزه با کرونا در هر استان ادامه‌دار خواهد بود.»
و چند روز بعد سرانجام میراث فرهنگی نیز تصمیم به تعطیلی موزه‌ها گرفت، این تعطیلی تا دوم مرداد ادامه یافت و کارگر پنج‌شنبه دوم مرداد اعلام کرد «موزه‌های زیر نظر وزارتخانه میراث فرهنگی، بعد از اعلامِ یک هفته قبل ستاد ملی کرونا مبنی بر پذیرش نکردن بازدیدکنندگان به مدت یک هفته برای جلوگیری از شیوع کرونا در موج دوم شیوع این ویروس، فعالیت خود را از سر گرفتند.»
شیوع موج سوم کرونا بار دیگر فعالیت مکان‌های فرهنگی و هنری و این بار تاریخی را با یکدیگر متوقف کرد. کارگر ۱۳ مهر با اشاره به دستور ستاد ملی مدیریت مبارزه با کرونا، برای تعطیلی مکان‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و ورزشی و موزه‌ها و باغ‌موزه‌ها، بیان کرد: بر اساس این دستور، موزه‌های زیر نظر وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از ۱۳ مهر تا ۱۸ مهر مخاطب نمی‌پذیرند، ولی کارمندان موزه‌ای موظف به حضور در موزه‌ها هستند.
و این تعطیلی تا امروز، پنجم آبان و به صورت هفتگی به صورت مستمر ادامه داشته است.
اکنون با توجه به طبقه‌بندی مشاغل مختلف در چهار گروه و قرارگرفتن موزه‌ها و باغ‌موزه‌ها در گروه شغلی سوم، زمانی که وضعیت هر منطقه نارنجی اعلام شود، گروه سوم مشاغل از فعالیت منع می‌شود.
منبع:ایسنا
مرتبط:
خانه حریری موزه مطبوعات
گذری بر تاریخ هلند در موزه ریکس
آشنایی با فرهنگ ژاپن در “موزه ملی توکیو”
