نوشته‌ها

حرکت کاروانسراها خراسان جنوبی در راه یونسکو

صدای پای شتران و اسب‌های خسته در بیابان به گوش می‌رسد، کاروانیان خسته‌اند از طی کردن مسیری دشوار و طولانی، بنابراین بارها را در کاروانسرا پیاده می‌کنند تا کمی خستگی راه را بزدایند و در این مکان بیاسایند؛ حالا تعدادی از همین کاروانسراهای نیاکان خراسان جنوبی به لحاظ ویژگی‌های معماری منحصر به فردشان برای ثبت در فهرست میراث جهانی پیشنهاد شدند.

اینجا محلی می‌شود برای زدودن گرد خستگی راه از چهره کاروانیان، بناهایی که محلی برای استراحت چهارپایان و اتاقک‌هایی حجره‌ای برای استراحت افراد و مسافران داشت و چه شیرین بود کمی خستگی کردن در محیط سرد و ساکت کاروانسرایی در دل کویر پس از ساعت‌ها پیاده راه رفتن.

از زمان‌های کهن تا روزگار پهلوی اول، کاروانسراها نقش مهمی در سیر زندگی ایرانیان و روابط و تعامل اجتماعات گوناگون فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، آیینی، اعتقادی و… داشته‌اند.

هنگامی که تنها وسیله رفت و آمد پای پیاده یا استفاده از چهارپا بود، طی کردن مسیرهای طولانی و صعب‌العبور برای خرد و کلان به وجود منازلی وابسته بود که در مسیر راه‌های ارتباطی قرار داشت که این منازل پل ارتباطی با منزلی دیگر تا رسیدن به نقطه هدف بود.

تمدن ایران بیش از ۱۰ هزار سال قدمت دارد که می‌تواند آن را با سایر اقوام به اشتراک بگذارد، حال یکی از نشانه‌های تمدن ایرانی که کاروانسراها هستند، در راه ثبت جهانی قرار دارند.

کاروانسراهای خراسان جنوبی نامزد ثبت در فهرست میراث جهانی شدند

علی شریعتی منش، معاون میراث فرهنگی، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی اظهار کرد: تعدادی از کاروانسراهای خراسان جنوبی دارای ارزش معماری ویژه برای ثبت در فهرست میراث جهانی پیشنهاد شده‌اند.

وی با بیان اینکه بخشی از کاروانسراهای خراسان جنوبی نیز به لحاظ معماری در کنار سایر کاروانسراهای کشور برای ثبت در میراث جهانی قرار گرفته‌اند، افزود: گرفتن ردیف اعتباری ملی، اختصاص کمک‌های فنی و اعتباری یونسکو و معرفی آن اثر به ۱۶ زبان زنده دنیا از مزایای جهانی شدن است.

معاون میراث فرهنگی، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی بیان کرد: براین اساس اثر تاریخی که دارای ویژگی‌های خاص باشد به یونسکو معرفی می‌شود و سپس یونسکو این اثر تاریخی را بررسی و در فهرست میراث جهانی قرار می‌دهد.

 

ویژگی‌های خاص کاروانسراها

پریسا جمشیدی، مسئول تهیه پرونده ثبت جهانی کاروانسراهای خراسان جنوبی گفت: کاروانسراها یکی از آثار معماری نیاکان هوشمند کشورمان است که در جای جای سرزمین پهناور ما قرار گرفته‌اند.

وی اجزای اصلی کاروانسراها، سردر و هشتی ورودی، حیاط، حجره‌ها، آب انبار، برج و اصطبل‌ها هستند که با اندکی تفاوت و تغییر می‌توان آنها را در همه نقاط ایران مشاهده کرد.

مسئول تهیه پرونده ثبت جهانی کاروانسراهای خراسان جنوبی با بیان اینکه این بناها برای استراحت کاروان‌ها و مسافرانی ساخته شده‌اند که در راه‌های باستانی و تاریخی طی مسیر می‌کرده‌اند، افزود: انتقال فرهنگ و سنت‌های کشورمان در کنار داد و ستد کالا، یکی از کارکردهای مهم و درخور توجه کاروانسراها بشمار می‌رود.

جمشیدی با بیان اینکه خراسان جنوبی ۲۴ کاروانسرای ارزشمند و با شکوه قرار دارد که برخی از آنها مرمت و بازسازی شده‌اند، تصریح کرد: کاروانسراهای سرایان، کلمرد، جوخواه و چهار گنبد طبس، اصفاک بشرویه، خوشاب فردوس، از جمله کاروانسراهای مرمت شده و درحال بهره‌برداری استان هستند.

وی با بیان اینکه کاروانسرای شور در فردوس و زردان در زیرکوه نیز در حال مرمت و بازسازی هستند، یادآور شد: کاروانسراها یکی از زیباترین و با عظمت‌ترین میراث فرهنگی کشور به شمار می‌روند و نقش مهمی در مبادلات اقتصادی و فرهنگی بین کشورها و تمدن‌های کهن از گذشته تا به امروز ایفا می‌کنند.

مهم‌ترین اثر ثبت کردن این بناهای تاریخی در میراث جهانی، عدم فراموشی آن‌ها و از یاد نبردن زندگی پیشینیان است. سبکی از زندگی که نباید فراموش شود چراکه جزئی از تاریخ و تمدن ماست.

منبع:ایسنا

مرتبط:

کاروانسرای میاندشت میامی

کاروانسرای شاه‌ عباسی

کاروانسرای رباط شرف _موزه آجرکاری ایران