حمام کهنه‌گویه تنها دارای یک سربینه (رختکن) بود و امروزه تنها بخش کوچکی از دیواره سنگی آن باقی مانده است. با توجه به سبک معماری حمام‌ها در استان گیلان می‌توان نتیجه گرفت که سربینه این حمام باید دارای سقف چوبی به صورت شیبدار و با پوشش سفال بوده باشد.

حمام‌ها با کاربری نظافت و پاکیزگی ریشه در تاریخ کهن این مرز و بوم دارند و یکی از مشخصه‌های ایرانی و از افتخارات مردم این سرزمین هستند که بعد از اسلام به دلایل مذهبی به آن‌ها توجه جدی‌تری شده است. حمام‌ها در قدیم علاوه بر ارائه خدمات بهداشتی و نظافتی از لحاظ ارتباطات اجتماعی اهمیت بسیاری داشته‌اند. دیدارهای هفتگی و بسیاری از مراسمات مربوط به عروسی با فضای حمام آمیخته شده بود. علاوه بر موارد از نظر معماری، ساخت و تزئین بنا، جلوه‌گاه هنرهای سنتی ایرانی بوده است.

در شهرستان املش حمام‌های باارزشی وجود دارند که هر کدام از آن‌ها در گذشته مجموعه‌ای از مردم روستاها را پوشش می‌دادند که از آن‌ها می‌توان به حمام پیش‌بیجار، اشکرمیدان، رمشایه، علی‌آباد و کهنه‌گویه اشاره کرد. حمام روستای کهنه‌گویه یکی از حمام‌های عمومی دوران قاجار می‌باشد که از لحاظ ابعاد و اندازه با حمام قدیمی روستای اشکرمیدان قابل مقایسه بوده و از لحاظ معماری و سبک ساخت دارای تمام ویژگی‌های حمام‌های شمال کشور است. این بنا با شماره ۱۰۶۰۷ در تاریخ ۲ آبان‌ماه ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

از نظر موقعیت مکانی حمام قدیمی روستای کهنه‌گویه در شهرستان املش، بخش رانکوه و در جنوب روستای کهنه‌گویه که مشرف بر جاده خاکی می‌باشد قرار دارد. این روستا با روستاهایی چون آسیابسران، سوخته‌کیش و رمشایه همجوار است. برای دسترسی به حمام این روستا، باید از جاده کمربندی املش به رحیم‌آباد بعد از عبور از پل کهنه‌گویه در سمت راست وارد کوچه خاکی باریکی شد که از دور بدنه سنگی حمام به همراه ریشه‌های درخت انجیر نمایان است. این بنا در موقعیت جغرافیایی ۳۷ درجه ۰۳ دقیقه و ۷/۳۰ ثانیه عرض شمالی و در ۵۰ درجه ۱۴ دقیقه و ۷/۵۲ ثانیه طول شرقی و در ارتفاع ۵۸ متری نسبت به سطح دریا واقع شده است.

این حمام تنها یک ورودی داشته و ورود به آن از طریق سربینه میسر بوده که امروزه به دلیل بالا بودن حجم تخریب‌ها، این بخش قابل رویت نیست و تنها از روی شواهد می‌توان دریافت که احتمالا دری چوبی برای ورود افراد به سربینه وجود داشته است.

حمام کهنه‌گویه تنها دارای یک سربینه (رختکن) بود و امروزه تنها بخش کوچکی از دیواره سنگی آن باقی مانده است. با توجه به سبک معماری حمام‌ها در استان گیلان می‌توان نتیجه گرفت که سربینه این حمام باید دارای سقف چوبی به صورت شیبدار و با پوشش سفال بوده باشد. این امر موجب شده در اکثر حمام‌های شمال کشور بعد از متروکه شدن در اثر عوام جوی اولین نقطه آسیب‌پذیر سربینه حمام‌ها باشد که به مرور زمان کاملا از بین رفته‌اند. سربینه این حمام احتمالا به صورت چهارضعلی با دیوارهای سنگی (سنگ رودخانه‌ای) و سکوهایی در اطراف برای نشستن و حفره‌هایی کوچک در زیر سکوها برای قرار دادن کفش‌ها و لباس‌ها بوده است. احتمالا در وسط سربینه مانند سایر حمام‌ها، حوضی به شکل مستطیل جهت شستن پاها وجود داشته است که امروزه با توجه به بالا بودن حجم مصالح آوار شده در کف سربینه امکان مشاهده آن وجود ندارد.

فضای میاندر که بین سربینه و گرم‌خانه قرار دارد دارای ورودی کوتاه و کم عرضی بوده که بعد از ورود به آن به صورت یک هشتی کوچک در یک طرف سرویس بهداشتی مشاهده می‌گردد و در سوی دیگر در انتهای راهرو، اتاقی برای تنظیف وجود دارد که با دری چوبی ارتباط آن با گرمخانه قطع می‌گردد. پوشش سقف فضای تقسیم، سرویس بهداشتی و تنظیف به صورت چشمه تاق‌هایی کوچک با نورگیرهایی سقفی می‌باشد.

گرمخانه حمام کهنه‌گویه با دارا بودنه سه خزینه بزرگترین بخش این حمام است. خزینه‌ای که در وسط قرار دارد نسبت به دو خزینه مجاور بزرگتر بوده و محل قرارگیری دیگ مسی در کف آن نشان می‌دهد که این خزینه باید برای آب گرم بوده باشد. از دو خزینه مجاور یکی برای آب سرد و دیگری برای آب ولرم استفاده می‌شد. کف گرم‌خانه احتمالا باید دارای سیستم گربه‌رو باشد اما به دلیل سالم بودنه تمامی نقاط کف گرم‌خانه از داخل قابل مشاهده نبود. کف‌سازی گرم‌خانه به صورت موزائیک اجرا شده و با اعمال شیب‌بندی در کف، مسیرهایی برای حرکت آب تعبیه شده است. پوشش سقف در قسمت گرم‌خانه به صورت گنبدی می‌باشد که گنبد وسطی از مابقی گنبدها ارتفاع بلندتری دارد. این گبندها به صورت دورچین و با آجر احداث شده‌اند و در وسط آن‌ها نورگیرهای سقفی (هورنو) عمل روشنایی را انجام می‌دهند. اندود داخلی گنبدها و جرزهای داخلی حمام با ساروج بوده و از تاقچه‌های موجود در داخل جرزها و کنج‌ها برای قرار دادن چراغ‌های روشنایی استفاده می‌شد. بر روی دیوار گرمخانه در قسمت جنوب شرقی بنا کتیبه‌ای سنگی قرار داشت که در سال‌های قبل به سرقت رفته و تنها عکسی از آن در پرونده ثبتی بنا موجود می‌باشد. گفته شده که سنگ این کتیبه را آقای شیخ ربانی املشی از قم به صورت حکاکی شده آورده و در متن این کتیبه به مالک بنا اشاره می‌کند و از یوسف معمار به سال ۱۳۲۳ یاد شده است.

فضای تون (آتش‌خانه) حمام باید در قسمت پشت خزینه آب گرم در خارج از حمام باشد که به دلیل آسیب‌های فراوان از بین رفته است. برای تأمین آب حمام از نهر آبی از رودخانه کیارود استفاده می‌کردند که کاملا بر حمام سوار می‌شد و به وسیله تنبوشه‌های سفالی وارد خزینه‌ها می‌گردید. برای دفع فاضلاب نیز تمامی خزینه‌ها سوراخی داشتند که از طریق آن‌ها کل آب خزینه‌ها قابل تخلیه بوده و شیب‌بندی کف گرم‌خانه حمام را به گونه‌ای انجام داده بودند که به صورت باریکه‌های نهر مانند تمام آب به چاهی جذبی در خارج از حمام منتقل می‌شده است.

این بنا مانند بنای تی‌تی کاروانسرا در سیاهکل دیواره‌های آن به دلیل نزدیکی به رودخانه با سنگ رودخانه‌ای چیده شده و برای پوشش سقف به میزان چند ردیف آجر بر روی دیوارهای سنگی چیده شده و سپس گنبد و تاق اجرا شده است.

مردم محلی که در گذشته از این بنا استفاده کرده‌اند به یاد دارند که این بنا هر روز باز بود و صبح تا عصر برای بانوان و در ادامه شب‌ها برای آقایان بوده است. حمامی زن و مرد آن فرق داشته و در ازای دریافت مبلغی اجازه ورود می‌دادند. این حمام هم زمکان با حمام‌های رمشایه، علی‌آباد و اشکرمیدان فعالیت داشت. بانوانی که از مسیر طولانی‌تر و با تعداد فرزندان بیشتر به این حمام می‌آمدند ناهار خود را نیز به همراه داشتند.

* گزارش از طاهره تراضی، پژوهشگر و کارشناس ارشد مرمت بناهای تاریخی

در سال گذشته تقویت زیرساخت‌های گردشگری از گردشگری ساحلی تا هتل‌های پنج ستاره و اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی، به منظور ایجاد تحول در گردشگری استان گیلان در دوران پساکرونا از جمله سرفصل‌های برنامه‌های اجرایی بوده است.

در ماه‌های گذشته علی‌رغم خسارت‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا به صنعت گردشگری، با برنامه‌ریزی‌های انجام شده تلاش شد تا با تقویت زیرساخت‌های اقامتی، در طیف گسترده تأسیسات اقامتی بوم‌گردی تا هتل‌های پنج ستاره، استان گیلان در دوران پساکرونا شاهد شکوفایی صنعت گردشگری باشد.

صدور ۱۲۰۴ مجوز برای تاسیسات گردشگری

صدور و تمدید مجوز مجموعا برای ۱۲۰۴ واحد تأسیسات اقامتی اعم از هتل، هتل آپارتمان، مجتمع گردشگری، مهمان‌پذیر، بین‌راهی، خانه‌مسافر، بوم‌گردی و مجتمع‌های سرگرمی و دفاتر خدمات مسافرتی در سال‌ گذشته انجام شد.

نظارت بر تأسیسات گردشگری

نحوه رعایت‌دستورالعمل‌های بهداشتی خصوصا پروتکل‌های اعلامی از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا از اهمیت فوق‌العاده‌ای در سال گذشته برخوردار بوده که در این راستا تعداد ۳۸۲۵ مورد بازدید نظارتی از تأسیسات گردشگری و اقامتی انجام شد که ۱۷۰ مورد تذکر و ۸۱ مورد اخطار کتبی صادر شد.

ایجاد اشتغال در حوزه خدمات گردشگری

ایجاد اشتغال پایدار و توسعه اقتصادی خصوصا در بخش‌های روستایی از نکات مورد تأکید در برنامه‌های اجرایی در سال گذشته بوده که به منظور تحقق این مهم، با بهره‌برداری از تأسیسات گردشگری تحت پوشش اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گیلان برای تعداد ۱۲۰۶۳ نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتغالزایی انجام شده است.

صدور ۱۴۰ موافقت‌نامه اصولی

به منظور تسهیل امور سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت گردشگری استان گیلان با برگزاری جلسات متعدد کمیته فنی و بررسی طرح‌های پیشنهادی ایجاد تأسیسات گردشگری، برای ۱۴۰ پرونده موافقت‌نامه اصولی صادر شده است.

اعطای بیش از ۳۳۷ میلیارد ریال در قالب تسهیلات کرونا

به منظور جبران بخشی از خسارات وارده ناشی از شیوع بیماری کرونا و محدودیت‌های سفر در این بازه زمانی مبلغ ۳۳۷ میلیارد ریال در قالب تسهیلات کرونا اعطا شد.

توسعه گردشگری دریایی و تفریحات آبی

به منظور فعال‌سازی ظرفیت‌های گردشگری دریایی و آبی استان گیلان در سال گذشته برای دو بهره‌بردار شناورهای گردشگری و تفریحی در شهرستان بندرانزلی مجوز فعالیت صادر شد.

برگزاری آزمون جامع گردشگری در گیلان

آزمون جامع گردشگری با حضور ۱۶۴ داوطلب در رشته‌های راهنمای فرهنگی، راهنمای طبیعت‌گردی، مدیریت دفاتر خدمات مسافرتی، مدیریت عمومی تأسیسات گردشگری و ارزیابی طرح تطبیق، در استان گیلان و با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی برگزار شد.

تمرکز بر توسعه گردشگری کشاورزی و روستایی در گیلان

به منظور تحقق هدف توسعه گردشگری کشاورزی و آشنایی گردشگران با فرهنگ بومی و محلی اقوام استان گیلان، با برگزاری جلسه بررسی طرح‌های پیشنهادی، تعداد ۱۰ پرونده متقاضی ایجاد تأسیسات گردشگری کشاورزی مورد موافقت اعضا قرار گرفته و برای ادامه روند قانونی به سازمان جهاد کشاورزی ارسال شد.

منبع: میراث آریا

در کشتی گیله‌مردی نیروی بدنی، چالاکی، فن و جست و خیز که به گیلکی «فوزّما» گویند از جمله لازمه‌های اساسی محسوب می‌شود.

کشتی گیله‌مردی از گذشته یکی از نمادهای ارج نهادن به فرهنگ پهلوانی و جوانمردی در گیلان به حساب می‌آید. در این فرهنگ، توجه به پرورش نیروی جسمانی و فکری و دستگیری از مستمندان و ضعفا به عنوان بنیان‌های اساسی یک پهلوان ریشه دوانده است.

در کشتی گیله‌مردی نیروی بدنی، چالاکی، فن و جست وخیز که به گیلکی «فوزّما» گویند از لازمه‌های ابتدایی محسوب می‌شود. و ترتیبات تشکیل و اجرای مسابقه چنین است.

در نخستین گام، همزمان با ترنم ساز و نقاره که به منزله اعلام عروسی است در میدانی مقابل خانه داماد یا بین خانه داماد و عروس که سیمبر «به معنای میدان مسابقه، جایی که سیم و سکه نقره نصیب پهلوانان می‌شود» خوانده می‌شود، چوبی بلند به ارتفاع سه یا چهار متر بر زمین کوبیده می‌شود. رأس این چوب باید سه کت یا چهار کت «کت به معنای نوک تیز» سه یا چهار شاخه باشد، یا که از هر شاخه یا نوک آن چیزی بیاویزند. یا با دو چوب متقاطع طرحی شبیه به علامت جمع، ساخته بر رأس دیرک می‌کوبند و از هر ضلع آن پارچه‌های مردانه و زنانه، جوراب و صابون معطر و شال کمر یا کمربند زنانه (به تناسب اهمیت مسابقه) آویزان می‌کنند که نام آن «برم» خوانده می‌شود.

این برم جایزه پهلوان برتری است که در مسابقه شرکت خواهد کرد. گاهی در عروسی‌ها برم پیشاپیشِ «خورده بار» ارسالی داماد به خانه عروس حرکت داده می‌شود و با ساز و نقاره در سمیبر مقابل خانه عروس بر زمین کوبیده می‌شود تا نشان از محل مسابقه باشد.

استقرار برم و ساز و نقاره که چند روز، چه در خانه داماد و چه در خانه عروس و چه پای برم مترنم است، به منزله دعوت کسان به عروسی و خواندن پهلوانان به شرکت در مسابقه است. دو روز مانده به مسابقه، ساز و دهل را بر چوب بست بلندی منتقل کرده و آهنگ «پهلوانان پهلوانان» را که مخصوص مسابقه است می‌نوازند.

سپس مدعیان پهلوانی از دور و نزدیک به سیمبر آمده و پای «بَرَم» جمع می‌شوند. گاهی عده‌ای از مدعیان پهلوانی همراه با کسی که سردسته و «میاندار» ناحیه است به گروه حاضر در میدان ملحق می‌شوند.

بعد از این، در اولین روز مسابقه، پهلوان‌های آماده کشتی فقط با یک تُنُکه کشتی یا شلوار چسبان محلی که قلاب‌دوزی شده است و «لاسپاره» نامیده می‌شود در سیمبر حضور یافته در اطراف میدان می‌نشینند.

و در گام بعدی، ترکه داران با ترکه بلند نظم میدان را بر عهده می‌گیرند.

به اشاره میدان‌داری که غالبا از پیشکسوتان انتخاب می‌شود و نقش داور را نیز بر عهده دارد پهلوان‌ها چهار یا دو به دو به میدان آمده رو به قبله «رو به جنوب» قرار می‌گیرند و باز به اشاره او حرکت آغاز می‌شود.

بدوأ در صف چهار نفری یا دو نفری چند قدم به سوی قبله برداشته بعد دست راست بر زانو گذاشته و تعظیم می‌کنند. با سرانگشت زمین را بوسیده، سپس چند قدم رو به مشرق به احترام «حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع)» برداشته و همان احترامات را به جا می‌آورند.

بعد از آن به جای خود برگشته و می‌نشینند و یک نفر در میدان باقی می‌ماند. او از شمال به جنوب و بالعکس قدم برداشته و در حقیقت حریف می‌طلبد.

سپس میدان‌دار کل یا میدان‌دار دسته، حریف در خور وی را به میدان می‌فرستد که او آمده دوشادوش با مدعی به راه می‌افتد.

قبل از حرکت، هر پهلوان دو انگشت به زمین رسانده و بر لب گذاشته و بر پیشانی می‌مالد. چند قدم که برداشته شد هر یک از آن دو دست به هم کوفته به یک جهش و گفتن «هی» روبروی یکدیگر قرار گرفته، اندکی خم شده و چشم بر چشم یکدیگر می‌دوزند. دست چپ خود را برای ربودن دست حریف پیش برده و دست راست را با مشت گره‌کرده به راست و به چپ حرکت داده و به صورت غافلگیرانه‌ای هَه‌هَه‌گویان حوالیه یکدیگر می‌کنند. پس از چند لحظه مجددا کف دست را به هم کوفته دوشادوش به راه می‌افتند تا در نقطه مناسبی از میدان باز مقابل یکدیگر قرار گرفته همان حرکات را مجددا تکرار کنند.

در خلال این مقدمات مشت‌ها یا پشت‌دست‌هایی حواله صورت و شقیقه و پیشانی و لب و دندان یکدیگر می‌کنند. همین که حالت عصبانیت بروز کرد حریف کف دست را به هم کوبیده و راه می‌افتد و آن دیگری نیز محکوم است گو آن که با قطع کشتی در آن مرحله مخالف باشد حالت تعرض یا دفاعی را ترک کرده و دوشادوش حریف قدم بردارد. این کار ممکن است چند بار تکرار شود تا حریفی، حریف دیگر را غافلگیر کند و تعادلش را بر هم زده و بر وی چیره گردد.

در کشتی گیله‌مردی همین قدر که بر اثر به هم خوردن تعادل، دست حریف به زمین رسید یا زانویش بر زمین آمد یا بر زمین نشست مغلوب محسوب است و حاضر نیست که کتف وی را بر زمین بسایند. در کشتی گیله‌مردی مشت زدن، ضربه با پشت دست یا کف‌گرگی با استخوان زیر کتف دست بر پیشانی حریف و لنگ زدن مجاز است. گاهی مشت زدن یا کف‌گرگی حادثه‌آفرین هم می‌شود که بر کسی حرجی نیست.

پیروزی پهلوانی موجب می‌شود که یارانش یا تونگوله‌ها و نوچه‌ها که تمرین پهلوانی می‌کنند یک صدا صلوات بفرستند و پهلوان هم به رقص پهلوانی بپردازد.

پیش از رقص پهلوانی که «فوزّما» خوانده می‌شود باید با جستن به هوا با همه امکاناتش و جهش‌های بلند به پیش یکی دو بار میدان را طی کند و در مقابل تماشاگر یا حاضر محترمی با جست وخیز قرار گیرد و آن کسی می‌باید شاباش کند. پهلوان می‌تواند برای جلب شاباش با چنان جست وخیز مقابل دیگر کسان هم قرار گیرد.

در جریان شاباش، جفت دیگری با همان مقدمات به کار در میدان می‌پردازند. گاهی که تعداد پهلوانان زیاد باشد چند حریف در چند گوشه میدان به کشتی مشغول می‌شوند که میدانداران مختلف مراقب می‌کنند.

سرانجام «بَرَم» به پهلوان پهلوانان اهدا می‌شود. دو دیرک را با آویزه‌هایش از جا کنده بر لبه تنکه‌اش جاغ داده و در همان حال به رقص پهلوانی و فوزما می‌پردازد و از میدان خارج می‌شود.

در این گونه مسابقات مرسوم است که پهلوان فاتح بر پیشانی مغلوب بوسه زند و گاهی مغلوب اجازه نمی‌دهد شاید نمی‌خواهد به مغلوب بودن معترف شود.

مسابقه کشتی گیله‌مردی در جشن‌های روستایی غالبا با «ریسمان‌بازی» همراه است که هنرنمایی بندبازی بر روی طناب است. در حاشیه سیمبر بر سه پایه‌های چمباتمه‌مانندی، طنابی در ارتفاع سه یا چهارمتری محکم می‌کنند. مردی که شلوار و تن‌پوش چسبان پوشیده و بر سینه‌اش چندین قطعه حرز و دعا نصب کرده به استعانت چوب بلند و نسبتا قطور و سه متری که وسط آن چوب را به دو دست گرفته از طناب اریبی که مهار سه‌پایه‌هاست بالا رفته روی طناب اصلی قرار می‌گیرد. بعد از آن که یکی دو بار طول طناب را طی کرد و آزمایشی به عمل آورد، به شیرین‌کاری‌هایی نظیر جست وخیز روی طناب و پرش و نشستن بر روی طناب می‌پردازند.

* گزارش از جهانگیر سرتیپ‌پور، گیلان‌شناس و نویسنده

مرتبط:

کشفی تازه در گورستان باستانی گیلان

رشته‌خشکار، شیرینی اصیل گیلانی‌ها

جانشین فرمانده انتظامی استان گیلان از اجرای طرح ارتقاء امنیت اجتماعی و برخورد با گروه‌های گردشگری در دو روز پایانی هفته گذشته خبر داد و گفت: در این راستا از تردد، ۳۳ گروه گردشگری فاقد مجوز و ۳۰ دستگاه خودرو آفرودی جلوگیری و هشت دستگاه خودرو متخلف و هنجارشکن نیز توقیف شد.

رشته‌خشکار از دو محصول رشته و خشکار تشکیل شده که معمولا به صورت پیوسته نام برده می‌شود. رشته همان ترکیب آرد گندم، آرد برنج و آب به تنهایی است که روی سینی مسی ریخته می‌شود و خشکار به رشته میان‌پر می‌گویند.

خاستگاه اصلی رشته‌خشکار دهستان طاهرگوراب شهرستان صومعه‌سرا است. طعم بی‌نظیر این محصول سبب شهرت و رواج آن در کل شهرستان‌های استان گیلان و حتی در پایتخت کشور (تهران) و استان البرز به دلیل مهاجرت و محل زندگی بسیاری از هم استانی‌های گیلانی شده است. این سوغات محلی حتی در خارج از مرزهای ایران نیز شهرتی جهانی دارد.

شیرینی سنتی رشته‌خشکار با قدمتی حدود ۳۰۰‌ ساله در مناطق غرب گیلان موسوم به گسکرات به ویژه بخش طاهر گوراب صومعه‌سرا طبخ می‌شد و بهترین رشته‌ریزان (اصطلاحی برای افرادی که رشته این شیرینی را آماده می‌کنند) اصالت طاهرگورابی دارند،حتی در برخی خانواده‌ها رشته‌ریزی به‌عنوان شغل اجدادی آن‌ها تلقی می‌شود. رشته‌خشکار اگر چه در طول سال به شکل متناوب در کارگاه‌های تهیه رشته‌خشکار عرضه می‌شود اما در ماه مبارک رمضان با حال و هوای عرفانی و معنوی، همواره پای ثابت سفره‌های افطاری گیلانی است.

رشته‌خشکار از دو محصول رشته و خشکار تشکیل شده که معمولا به صورت پیوسته نام برده می‌شود. رشته همان ترکیب آرد گندم، آرد برنج و آب به تنهایی است که روی سینی مسی ریخته می‌شود و خشکار به رشته میان‌پر می‌گویند. قدیم‌ترها برنج را خیس کرده و وقتی نرم شد، آن را آسیاب می‌کردند تا آرد برنج یکدستی به دست آید و همان آرد برنج را برای تهیه رشته مورد استفاده قرار می‌دادند، اما امروزه بیشتر از آرد برنج آماده استفاده می‌کنند. برای اینکه طبع رشته، معتدل باشد از ترکیب دو نوع آرد برنج حاصل از انواع علی کاظمی و هاشمی که یکی طبع سرد دارد و دیگری طبع گرم استفاده می‌شود.

مواد مورد استفاده اصلی برای خشکار را نیز از گذشته، گردو، شکر و دارچین تشکیل می‌داده است که بنابر ذائقه‌های متفاوت به آن پودر هل، زنجبیل، جوز هندی و میخک نیز اضافه می‌شود.

رشته‌ریزی نیز یکی از هنرهای زیبا در تولید رشته‌خشکار به عنوان زینت‌بخش سفره‌های افطار و سحر مردم گیلان به حساب می‌آید. در گذشته مردان و زنان گیلانی از دست برای ریختن رشته استفاده می‌کردند که در گذر زمان، استفاده از ظروف مسی جایگزین روش‌های دیگر در تولید این شیرینی شده است. این ظرف مسی، وسیله‌ای استوانه‌ای است که از یک طرف باز بوده تا بتوان مواد حل‌گرفته شده را در داخل آن ریخت و از سویی دیگر به پنج الی شش لوله باریک قیف‌مانند ختم می‌شود که به شکلی منظم در کنار هم قرار گرفته و خروج مواد رشته از آن به وسیله هنر چرخش دست استادکار، شکل رشته را به طور منظم درست می‌کند.

این شیرینی سنتی به صورت خام در مغازه‌ها عرضه می‌شود و برای سرو آن حتما باید کمی سرخ شده و پس از سرخ شدن در شربتی که معمولا با شکر، آب، گلاب، هل و زعفران حرارت دیده است، شیرین شود.

* گزارش از سپیده آشفته پور لیلاکوهی، دکتری تخصّصی برنامه‌ریزی روستایی و مسئول پژوهشی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان

مرتبط:

آبشار لونک گیلان

ساحل چمخاله _ساحلی اروپایی در گیلان

ییلاقات رویایی و شگفت انگیز ماسال گیلان