استان گیلان از استان‌های شمالی ایران است.این استان، از شمال به دریای خزر و کشور آذربایجان، که از طریق آستارا با آن دارای مرز بین‌المللی است، از غرب به استان اردبیل، از جنوب به استان زنجان و قزوین و از شرق به استان مازندران محدود می‌شود. گیلان دهمین استان پرجمعیت و بیست و هشتمین استان وسیع ایران است.
کلانشهر رشت با داشتن ۴۶ درصد جمعیت کل استان، مرکز و پرجمعیت‌ترین شهر استان گیلان و دوازدهمین شهر پرجمعیت ایران و پرجمعیت‌ترین شهر سه استان ایران در ساحل دریای خزر است. از دیگر شهرهای پرجمعیت این استان می‌توان به ترتیب به شهرهای بندر انزلی، مهمترین بندر ایرانی در حاشیه دریای خزر، لاهیجان، تالش، لنگرود، رودسر، بندر آستارا، صومعه سرا و اشاره کرد.
تالاب انزلی
تالاب انزلی در ساحل جنوب غربی دریای خزر در بندر انزلی، در استان گیلان واقع شده است. ترکیب اکوسیستم های خشکی و دریایی موجب پدیدار شدن زیستگاه‌هایی می‌شوند که به آن تالاب یا مرداب می‌گوییم. تالاب در لغت به مفهوم آبگی ، استخر و برکه، به طور کلی محلی است که آب رودخانه‌ها و چشمه‌ها یا آب باران در آن جمع شود و راکد بماندو به همین جهت آن را مرداب می‌گویند. در تالاب انزلی گونه‌های مختلفی از آبزیان و پرندگان زندگی می‌کنند، همچنین نیلوفرهای آبی (لاله تالابی ) که در این تالاب می‌روید بسیار معروف است.
محدوده آب مرداب انزلی شامل چهار بخش یا حوضچه آبی به این شرح است: تالاب ماهروزه که سابقا به نام خلیج کپورچال نامیده می‌شد در بخش غربی؛ تالاب سیاه کشیم در جنوب غربی، تالاب شیجان در بخش شرقی و بخش مرکزی. این چهار بخش از نظر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، مورفولوژیک، فیتواکولوژی و جغرافیایی دارای تفاوت‌های چشمگیر بوده و سیستم‌های متفاوتی را ارائه می‌نمایند.
تالاب بین‌المللی انزلی از جمله زیباترین مناظر آبی منطقه است. تالاب انزلی محل تخم ریزی آبزیان و پناهگاه و مأمن پرندگان بومی و مهاجر است. مرداب انزلی با بیش از ۱۰۰ گونه پرنده ۵۰ گونه ماهی صدها گونه موجودات گیاهی اکوسیستم کم‌نظیری دارد.در داخل تالاب انزلی جزایر زیبایی وجود دارد و دو شهر زیبای بندرانزلی و آبکنار در ساحل آن قرار دارند. تالاب انزلی از سال ۱۳۵۴ جزو تالاب‌های بین‌المللی تحت حفاظت شد و مهمترین منبع تکثیر و تولید ماهیان خاویاری و استخوانی دریای خزر است.
۱۴۵ گونه پرنده مهاجر در ایران شناخته شده‌اند. ۷۷ گونه ( ۵۳%) از این پرندگان را می‌توان در تالاب انزلی مشاهده نمود. در سال ۱۳۸۱ حدود ۷۰۰،۰۰۰ پرنده مهاجر از قبیل اردک، غاز، قو و چنگر در تالاب مشاهده شده‌اند که از سیبری یا دیگر مناطق جهان به این ناحیه مهاجرت کرده‌اند. پلیکان سفید، پلیکان پا خاکستری، و غاز پیشانی سفید کوچک از پرندگانی محسوب می‌شوند که بسته به شرایط آب و هوایی در این مکان زمستان‌گذرانی می‌کنند. این منطقه به عنوان گذرگاه پرندگانی نظیر اردک سر سفید، سلیم سینه بلوطی، خروس کولی شکم سیاه و پا شلک کوچک به ثبت رسیده است. منظره پرندگان مهاجر بر روی مرداب انزلی یکی از مناظر بسیار دیدنی این مرداب است که گردشگران را به سوی خود می‌خواند.مرداب زیباست و زیبایی آن بیشتر به خاطر گیاهانی است که بر سطح و سواحل آن به چشم می‌خورد. تالاب انزلی از تنوع گونه‌های گیاهی گسترده‌ای برخوردار است که از جمله این گیاهان می‌توان به لاله تالابی، توسکای قشقایی، نی، استخرخان، مریم آبی، بارهنگ آبی و … اشاره کرد.
از جاذبه‌های گردشگری مرداب انزلی حمل‌ونقل آبی در این مرداب است. قایق‌های موتوری امکان گشت و گذار در تالاب را برای گردشگران فراهم آورده است. تالاب بین‌المللی انزلی از سالیان دور همه ساله پذیرای مسافران بی‌شمار داخلی و جهانگردان خارجی است. تالاب انزلی از جمله تالاب‌های بین‌المللی ثبت شده ایران است. این تالاب از نخستین تالاب‌های ثبت شده در معاهده رامسر در سال ۱۹۷۱ میلادی است.
جنگل اسالم
اسالم یکی از شهرهای استان گیلان در شمال ایران است. از نقاط دیدنی اسالم می‌توان به پارک جنگلی گیسوم، جاده اسالم به خلخال و منزل جلال آل احمد و… اشاره کرد. مسیر قدیمی اسالم به خلخال یکی از مسیرهای زیبا و بکر طبیعت‌گردی و جنگل‌نوردی است که از سالیان دور مردم خطه شمال از آن برای رفت و آمد به اردبیل استفاده می‌کردند. مسیر پیاده‌روی جنگل اسالم حدود ۲۰ ساعت بوده که ترکیبی از کوهنوردی و جنگل‌نوردی در مسیرهای سنگین و سبک می‌باشد. در مسیرهای پیاده‌روی جنگل اسالم امکانات رفاهی خاصی وجود ندارد. در طول مسیر چشمه‌های آب وجود دارد.
برای مسافرت به جنگل اسالم باید به خلخال مسافرت نمود و سپس روستای اندبیل. بعد از روستا چند کیلومتری جاده آسفالت وجود دارد که پس از آن مسیر پیاده‌روی شروع می‌شود. مسیر خلخال به سمت اسالم سرپایینی است به همین دلیل اغلب این مسیر انتخاب می‌شود.در طول مسیر پیاده‌روی جنگل اسالم، پاکوب وجود دارد اما بدون راهنما قدم گذاشتن به این مسیر کار خطرناکی است. انتهای مسیر جنگل اسالم به نقطه‌ای بین اسالم و خلخال در جاده آسفالت ختم می‌شود.جنگل اسالم از دیدگاه گردشگران و جنگل نوردان یکی از مکانهای دیدنی گیلان و یکی از زیباترین مناطق کوهستانی و جنگلی ایران به شمار می‌آید که همواره دوستداران طبیعت را به سوی خود فرا می‌خواند.
داماش
داماش دارای سکونت دائمی است؛ اما در تابستان‌ها بر جمعیت آن افزوده می‌شود. زیرا در واقع از جمله ییلاق‌های بخش عمارلو شناخته می‌شود. دارای ۸۵ مرد و ۷۱ زن با سواد خواندن و نوشتن زبان فارسی می‌باشد و در کل ۶۲٪ جمعیتش با سوادند. مردمان روستا اغلب به دامداری و باغداری مشغولند و برخی نیز به تهیه صنایع دستی می‌پردازند. کشتی گیله مردی، طنابکشی، خرپشتک، چوب بازی (رقص چوب)، تیش بازی (نوعی بازی محلی)، چرخ و فلک، هلولک، گلفا و دور بچرخان، از جمله بازی‌هایی است که در این منطقه رواج دارد. غذاهای محلی روستای داماش نیز شامل سیاه قاتق یا فسنجان (ترکیبی از گردوی کوبیده، گوشت مرغابی یا انواع دیگر مرغها و گاهی گوشت قرمز، رب انار و غیره)، قیمه پلو و انواع کباب مانند کباب ششلیک، کباب کوبیده، کباب برگ و کباب چنجه می باشد.
روستای داماش رویشگاه گیاه یگانه‌ای با نام محلی سوسن چلچراغ است که تنها در این روستا و منطقه لنکران جمهوری آذربایجان یافت می‌شود.
داماش از روستاهای ییلاقی دهستان جیرنده بخش عمارلو، شهرستان رودبار است. این روستا در حدفاصل جاده رشت به تهران، بین لوشان و منجیل جای گرفته است. داماش، آب آن به محل کارخانه پمپاژ شده و مقدار باقی مانده آن در محل قبلی برای استفاده اهالی محلی و گردشگران به صورت رایگان قابل دسترسی است.
داماش منطقه‌ای کوهستانی است و در ارتفاع ۲۲۰۰ متری از سطح آب‌های آزاد واقع شده است. دو مسیر اصلی دسترسی به این روستا وجود دارد. مسیر اول از شهر لوشان منشعب شده که پس از طی مسافت ۳۵ کیلومتر و گذشتن از شهر جیرنده به روستا ختم می‌شود. بقعه امامزاده حنفیه که محل دفن سه امامزاده (محمد حنفیه و پسر و نوه اش) می‌باشد نیز در این مسیر قرار دارد. مسیر دوم از نزدیکی‌های رستم آباد منشعب می‌شود و پس از گذشتن از شهر «بره سر» به روستای داماش می‌رسد. به علت واقع شدن این روستا در منطقه‌ای کوهستانی، مسیر دسترسی روستا دارای شیب بسیار بالایی است. آب و هوای منطقه سرد و مرطوب و پوشش جنگلی و گیاهی متراکم در آن وجود دارد. این روستا در مختصات جغرافیایی ۴۹,۴۸,۳۱ شرقی و ۳۶,۴۵,۲۰ شمالی قرار گرفته است. آب معدنی داماش نیز در مرکز بافت روستا قرار گرفته است.
قلعه رود خان
دژ قلعه رودخان یا قلعه حسامی نام قلعه‌ای تاریخی در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر فومن در استان گیلان است. برخی از کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان و مقارن با حمله عرب‌ها به ایران دانسته‌اند. این قلعه با ۲/۶ هکتار مساحت بر فراز ارتفاعات روستای رودخان قرار دارد. دیوار قلعه ۱۵۰۰ متر طول دارد و در آن ۶۵ برج و بارو قرار گرفته است. فاصله مستقیم قلعه تا شهر ماکلوان ۲۵ کیلومتر و تا ماسوله ۴۵ کیلومتر و تا شفت ۲۰ کیلومتر است. اما از مسیر اصلی و آسفالته مسافت قلعه تا فومن ۲۵ کیلومتر و تا ماکلوان تقریبا ۳۵ کیلومتر و تا ماسوله ۶۰ کیلومتر است.
در دوره سلجوقیان این قلعه تجدید بنا شده و از پایگاه‌های مبارزاتی اسماعیلیان بوده است. بر روی کتیبه سر در ورودی قلعه که اکنون در موزه گنجینه رشت نگهداری می‌شود٬ درج شده که این قلعه در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام‌الدین امیردباج بن امیر علاالدین اسحاق تجدید بنا شده است. امیر حسام‌الدین دباج فومنی (مظفرالسلطان)، فرمانروای بیه پس اولین قدرت منطقه‌ای بود که از اطاعت از صفویان سرپیچی و قلعه رودخان را بازسازی کرد تا از آنجا به مقاومت بپردازد؛ ولی موفقیتی به دست نیاورد و به دربند گریخت و نهایتا دستگیر و در تبریز اعدام شد.این قلعه در ارتفاعی بین ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دریا واقع شده و در کنار آن رودخانه‌ای با همین نام جاری است.
ماسوله
شهر ماسوله در جنوب غربی استان گیلان در ۲۰ کیلومتری شهر ماکلوان ، ۳۶ کیلومتری شهر فومن و ۶۰ کیلومتری شهر رشت قرار دارد. محدوده مرکزی ماسوله از سه جهت شمال، جنوب و غرب به کوه و از طرف شرق بر دره‌ای زیبا مشرف است. آب و هوای ماسوله کوهستانی، با تابستان‌های خنک و زمستان‌های سرد و پر برف است. اطراف ماسوله پوشیده از جنگل و راه اصلی ارتباطی آن، جاده‌ای است که به سمت فومن کشیده شده است.
ماسوله شامل وسعتی معادل یکصد هکتار منطقه تحت حفاظت میراث فرهنگی و منابع طبیعی، یکی از خوش آب و هواترین نقاط ایران است که هر ساله پذیرای ده‌ها هزار گردشگر می باشد. شهر تاریخی و توریستی ماسوله به دلیل داشتن معماری منحصر به فرد در جهان شناخته شده است. ماسوله با کوهستان‌های مرتفع، جنگل و ییلاقات سرسبز، از توریست ترین مناطق شمال ایران با جلوه‌های طبیعی فراوان به ویژه در اواخر بهار و فصل تابستان است و قله شاه معلم در ماسوله با ارتفاع ۳۰۵۰ متر بلندترین نقطه استان گیلان و هدفی جذاب برای گروه‌های کوهنوردی است.
ماسوله دارای معماری منحصر به فردی است. محوطه جلوی خانه‌ها و پشت بام‌ها هر دو به عنوان پیاده‌رو استفاده می‌شوند. بافت معماری ماسوله در دوران زندیه شکل گرفته است و خیابان‌های کوچک و پله های بسیار به هیچ وسیله نقلیه موتوری اجازه ورود نمی‌دهد. معماری ماسوله در یک جمله توصیف می‌شود: حیاط ساختمان بالایی پشت بام ساختمان پایینی است. تعداد طبقات ساختمان‌ها معمولا تا دو طبقه می‌رسد.
شیطان کوه
شیطان کوه کوهی در شرق شهر لاهیجان، استان گیلان است. منطقه‌ای سرسبز، دیدنی و خوش آب و هوا که در هر چهار فصل سال یکی از دلپذیرترین مناطق گردشگری ایران محسوب شده و تعطیلات و مسافرتی خاطره انگیز را برای شما رقم می‌زند. شیطان کوه در روزگاران گذشته به شاه نشین کوه معروف بوده که برکه‌ای به عرض ۲۰۰ متر و طول ۷۰ متر در جلوی آن قرار داشت که برای ذخیره آب برای آبیاری از آن استفاده می‌شده است. امروزه این برکه به دریاچه‌ای مصنوعی بدل گشته، با جزیره‌ای در میان و عمارت زیبا و کوچکی که در جزیره خودنمایی می‌کند. این دریاچه محل تأمین آب آبشاری مصنوعی اما بسیار زیبا و دیدنی است که از دل شیطان کوه می‌گذرد.
آدرس مراکز دیدنی استان گیلان:
تالاب انزلی
در ساحل جنوب غربی دریای خزر در بندر انزلی
جنگل اسالم
مسیر قدیمی اسالم به خلخال
داماش
این روستا در حدفاصل جاده رشت به تهران، بین لوشان و منجیل
دژ قلعه رودخان
۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر فومن در استان گیلان
ماسوله
غربی استان گیلان در ۲۰ کیلومتری شهر ماکلوان ، ۳۶ کیلومتری شهر فومن و ۶۰ کیلومتری شهر رشت
شیطان کوه
در شرق شهر لاهیجان، استان گیلان
لیست هتل‌های استان گیلان:
هتل شاندرمن ماسال:
گیلان، رشت، ماسال، بین ماسال و شاندرمن، روستای بیتم، دهکده توریستی ملل شاندر
هتل مزرعه معین فومن
استان گیلان،فومن،کیلومتر ۴ جاده ماسوله، هتل مزرعه معین
هتل بهشت تالاب انزلی
بندرانزلی، جزیره دکتربهشتی،کوچه شمیم ۱
هتل پارلا حیران:
گیلان، آستارا، منطقه توریستی حیران، خیابان کوهپایه
هتل دریا آستارا
گیلان، آستارا، دریاچه ساحلی، مقابل پارکینگ
هتل جهانگردی لاهیجان
لاهیجان، میدان سپاه، جنب استخر، هتل جهانگردی لاهیجان
هتل کادوس رشت
رشت، بلوار آزادی، منظریه هتل بزرگ کادوس
منبع:باشگاه خبرنگاران جوان
