روستای دیل از توابع بخش مرکزی شهرستان گچساران است که با مختصات جغرافیایی ۵۰ درجه و ۴۶ دقیقه طول شرقی و ۳۰ درجه و ۳۳ دقیقه عرض شمالی ، در ۲۷ کیلومتری شمال غربی دو گنبدان و ۱۸۴ کیلومتری یاسوج قرار دارد .

روستای دیل از جنوب به کوه کاردی و از شمال شرقی به کوه ولی گنج محدود می‌شود . ارتفاع روستای دیل از سطح دریا ۸۵۰ متر است و آب و هوای آن در فصل بهار مطبوع و دلپذیر ، در تابستان گرم و خشک و در زمستان بارانی و معتدل می‌باشد .

که آستانه مقدس امامزاده بی بی کریمه – امامزاده علی واقع در بخش چرزو – امامزاده بی بی رشیده – بی بی کیهانه – امامزاده میرحمزه – وقدمگاه امام رضا (ع) امام زاده ابراهیم(ع) معروف به آقای شهدا وامامزادگان دیگری نیزدر این روستا واقع گردیده است که وجود این امامزادگان لطف وصفایی خاص به این روستا بخشیده است .

روستای دیل بزرگترین روستای در میان دهستان بویراحمد گرمسیری با بیش از ۴۰۰۰ نفر جمعیت می باشد. مردم روستاي ديل به زبان فارسی و با لهجه محلي شیرین « ديلي » صحبت مي‌کنند، مسلمان و پيرو مذهب شيعه جعفري هستند. روستاي ديل همجوار روستاهاي آرو ، مارين و آبريگون بوده و از طبيعت بسيار زيبا و چشم اندازهاي خيره كننده اي بهره مند است.

 روستای دیــــل از لحاظ بافت اجتماعـی از سه طایفـه بزرگ به نام جــلالی – محمد باقـری و طایـفه مشایـخ تشکیل شده است . شغـــل بیشتر مــردم این روستـا کشاورزی می باشد و دارای محصولاتی چون لیمـوشیرین- لیمـوترش – انــار- انگـور – انجیـر- زرد آلو و…. می باشد .

از آثار تاریخی این روستا می توان اشاره کرد به آثاری چون گنبدان گبر در چرزو – تنگ آسیاب – تکیه – قلعه برج – ده بزرگ و قلعه شاه بهمن ، که از بین این آثار قلعه بهـمن وگنبــدان گبر قدمت بسیار زیادی دارد که قدمت گنبدان گبر و قلعه شاه بهمن به دوره ساسانیان در عصر رستم وسهراب بر می گردد .

گفتنی است، شهرستان گرمسیری گچساران با بیش از ۱۲۴ هزار نفر جمعیت شهری و روستایی در ۱۵۵ کیلومتری یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد واقع است.

مرتبط:راهنمای سفر به کهگیلویه و بویراحمد/اماکن دیدنی / هتل‌ها

صنعت حمل و نقل و بخصوص حمل و نقل هوایی همراه با گسترش ویروس کرونا با آسیبی جدی روبرو شده است و این روزها برای بقای خود می‌جنگد. در حال حاضر آینده این صنعت و وضعیت کنترل ویروس کرونا بسیار نامشخص است و صنعت حمل و نقل باید سعی کند برای بقای خود با وضعیت جدید تطبیق پیدا کند! یکی از راه حل‌های تطبیق، رعایت پروتکل‌های بهداشتی جدید و رعایت بیشتر مسافران است که می‌تواند به بقایای صنعت حمل ونقل و بخصوص حمل و نقل هوایی کمک کند. یکی از راهکارها ضدعفونی هواپیما با مواد خاص و بخار آب است که تا حدود بسیار زیادی می‌تواند هواپیما را پس از هر پرواز عاری از ویروس کند.​​​​​ اما راهکارهایی نیز برای طی سفر اندیشیده شده است که با هم در لست سکند جدیدترین آن‌ها را مرور می‌کنیم.

​هوای فیلتر شده

هواپیماهای مدرن به فیلترهای خاصی به نام HEPA مجهز شده‌اند که کارآیی آن‌ها شبیه به کارایی مورد استفاده در اتاق‌های عمل بیمارستان‌ها است. هوای داخل کابین ترکیبی از هوای تازه درون و بیرون است.​ ​کینگ ین چن، استاد مهندسی مکانیک دانشگاه که در مورد گسترش ذرات هوا در وسایل حمل و نقل و چگونگی ردیابی آن‌ها تحقیق کرده‌است، می‌گوید: « حتی در تراکم مسافر بسیار بالا نیز، هوا با استفاده از سیستم تهویه بسیار تمیز می‌شود، زیرا فیلترهای HEPA می‌توانند ذرات را با قطر ۰.۳ میکرون یا بیشتر، با راندمان ۹۹ % یا بیشتر فیلتر کنند.»

با این حال، چن استدلال می‌کند که این به این معنی نیست که تمام هوای داخل کابین تمیز است، زیرا فرد عطسه می‌کند، سرفه می‌کند، صحبت می‌کند یا قطرات را تنفس می‌کند که می‌تواند به مسافران نزدیک منتقل شود. این عمل شاید قبل از این که فیلتر HEPA فرصتی برای گرفتن آن‌ها داشته باشد رخ بدهد. ​به همین دلیل است که وی نوع جدیدی از سیستم تهویه را پیشنهاد می‌کند که پوششی از هوای فیلتر شده را در اطراف هر مسافر ایجاد می‌کند، بدون این که آن را با هوایی که توسط اطرافیان تنفس می‌شود، مخلوط کند. ​

طراحی جدید از یک فیلتر HEPA اختصاصی برای هر صندلی استفاده می‌کند، و در دیواره قرار دارد. هوای تمیز بیرون آمده از این جعبه نسبت به هوای کابین خنک‌تر است اما کمی گرم می‌شود و سپس به سطح تنفسی فرد می‌رسد. این سیستم را در یک بخش هفت ردیفی از یک بوئینگ ۷۳۷ با نتایج مطلوب آزمایش کرده‌اند. البته در کل نرخ ابتلا و انتقال ویروس در هواپیماها نسبت به سایر وسایل حمل و نقل کمتر بوده است.

​​​​​​کشتی‌های محبوب ویروس‌ها

​​​​​​​​کشتی‌های کروز توسط کروناویروس بیش‌ترین آسیب را دیده‌اند. بزرگ‌ترین مشکل را نیز کشتی دایموند پرنسس تحمل کرد که حدود ۲۰% مسافرانش به کرونا مبتلا شدند. کارشناسان می‌گویند کشتی‌های تفریحی در اصل مانند یک ساختمان به نظر می‌رسند، بنابراین سیستم‌های تهویه مطبوع آن‌ها شبیه به ساختمان‌های دیگر است. البته این موضوع در شرایط عادی اشکالی ندارد، اما با شیوع ویروسی جدید مشکل زا است، زیرا فیلترهای مورد استفاده آن‌ها ویروس‌ها را فیلتر نمی‌کند.

این بدان معنی است که سیستم‌های تهویه ممکن است ویروس را از یک کابین به کابین دیگر منتقل کرده باشند و با چرخش مجدد هوای آلوده به شیوع بیشتر کمک کنند. طبق تحقیقات موسسات ملی سلامت آمریکا، کرونا ویروس می‌تواند تا سه ساعت قطراتی به نام آئروسل و همچنین تا سه روز روی سطوحی مانند پلاستیک یا فلز زنده بماند. ​

کارشناسان بر این باور هستند که برخی از عفونت‌های کشتی دایموند پرنسس ممکن است به این روش رخ داده باشد. آن‌ها می‌گویند​ سریع‌ترین راه‌حل تبدیل تمام فیلترها به فیلترهای HEPA است.​​​​​​​​ از بین ۳۷۱۱ مسافر و خدمه کشتی، بیش از ۷۰۰ نفر طی یک قرنطینه ۱۴ روزه که توسط مقامات ژاپنی در بندر یوکوهاما بر این کشتی تحمیل شده‌بود، آلوده شدند.

سناریوی شکست خورده

​​​مطالعات نشان داده است که اگر همه مسافران به محض کشف شیوع بیماری بلافاصله تخلیه می‌شدند، تنها ۷۶ نفر بیمار می‌شدند. به هر حال، اگر قرنطینه به هیچ وجه ایجاد نشده بود و همه برای ادامه زندگی عادی باقی مانده بودند، تقریبا سه هزار نفر ویروس را می‌گرفتند. ​

سوال این است که شما چگونه اعتماد و اقتصاد کشتی‌های کروز را مجددا می‌توان احیا کرد؟ این صنعت ممکن است برای سال آینده مشکلات بسیاری داشته باشد.

منبع: cnn.com

مرتبط:روزگار گردشگری داخلی در دوره پساکرونایی

​

اگر در یک سفر طبیعت گردی مجبور به آشپزی شوید چه می کنید؟ مسلما اینجا دیگر خبری از اجاق گاز و تنور و پلوپز نیست.بنابراین مجبورید با گل و ذغال و آتش دست به کار آشپزی شوید و تیم تان را از گرسنگی نجات دهید.ما چند روش پخت و پز ساده در طبیعت را به شما پیشنهاد می کنیم که می توانند در حساس ترین مواقع به کارتان بیایند.

ساخت یک فر طبیعی

یکی از روش های پخت گوشت در طبیعت این است که آن را با چربی خودش داخل یک ظرف دردار بپزیم. پختن با حرارت کم و ملایم گوشت را لذیذتر می کند. این روش طبخ برای سبزیجات ریشه دار هم ایده آل است.

از یک جعبه بزرگ فلزی دردار که اهرمی روی آن باشد می توان به عنوان فر استفاده کرد. اگر دستگیره نداشته باشد باید رو به پایین باز شود. می توانید در قسمت جلوی فر محافظی برای نگه داشتن در فر قرار دهید ولی نباید آن را محکم ببندید زیرا فشار را در داخل آن بالا می برد.

اگر هیچ جعبه ای در دسترس نیست یک تنور گنبدی شکل از خاک رس درست کنید و قبل از شروع به پخت و پز آتش را داخل آن روشن کنید و یک روزنه کوچک در آن تعبیه کرده تا هنگام پخت و پز بتوانید آن را به راحتی ببندید.

جعبه را روی سنگ ها طوری قرار دهید که آتش در زیر آن روشن شود. اطراف آن را با سنگ و خاک بپوشانید و فضایی را در قسمت پشت جعبه در نظر بگیرید و دودکشی در قسمت بالای آن درست کنید که دود از فضای پشت جعبه خارج شود.

بخارپز کردن

این روش برای پختن ماهی و سبزیجات خیلی مناسب است. سوراخ هایی روی یک قوطی کنسرو ایجاد کرده و سپس آن را درون قوطی بزرگتری قرار دهید و چیزی مانند سنگ در ته قوطی بزرگتر بگذارید که قوطی درونی را بالاتر از آبی که داخل قوطی بزرگتر ریخته اید نگه دارد. قوطی بیرونی را بپوشانید ولی در آن را محکم نبندید زیرا در اثر بالا رفتن فشار منفجر می شود. به این روش پس از روشن کردن آتش زیر قوطی بزرگ محتویات قوطی کوچک بخار پز می شود.

سرخ کردن

اگر روغن در دسترس داشته باشید می توانید تنوعی به رژیم غذایی خود بدهید. هر فلزی که قابل خمیدن باشد برای سرخ کردن مناسب است. برگ برخی از درختان مانند موز به اندازه کافی روغن دارند و می توان تمام غذا را آماده کرد بدون اینکه روغن آن تمام شود! ابتدا برگ ها را کمی فشار دهید تا روغن بیرون بیاید و غذا را روی آتش ذغال سرخ کنید.

تنور گلی

این روش آشپزی نیازی به قاشق و چنگال و وسایل آشپزخانه ندارد. مواد را در داخل گلوله ای از گل پخته شده قرار داده و آن را روی آتش ذغال بگذارید. به این ترتیب حرارت از طریق خاک منتقل می شود و از سوختن غذا جلوگیری می کند.اگر شکار کرده بودید و مجبور بودید آن را تمیز کنید، کافیست تنها داخل شکم حیوان را خالی کرده و آن را بشویید. نگران پرها و پولک ها نباشید. چرا که در این روش وقتی خاک را از روی حیوان پاک می کنید پولک ها و پرها خودبخود جدا می شوند (البته برای پختن پرندگان بزرگتر ابتدا باید پر آنها را بکنید.)

پختن با سنگ

این نوع روش آشپزی هم نیازی به قاشق و چنگال و وسایل آشپزخانه ندارد. در این روش باید از خار و خاشاک و سنگ های گرد استفاده کنید. البته نباید از سنگ هایی که ممکن است خرد شوند استفاده کرد.

ابتدا یک چاله بیضی شکل به ابعاد ۴۵-۶۰ سانتی متر و به عمق حدودا ۴۵-۶۰ حفر کنید و سپس خار و خاشاک را در ته آن قرار دهید و در بالای حفره چوبهای مناسبی را در عرض آن قرار دهید و لایه دیگری را با تشکیل زاویه های درست در بین سنگ ها قرار دهید و به این ترتیب ۵ یا ۶ لایه متناوب یا بیشتر را روی هم سوار کرده و در بالاترین قسمت نیز سنگ بگذارید.

هنگامی که خار و خاشاک آتش گرفتند چوب ها هم می سوزند و سنگ های روی آنها گرم می شوند و در نهایت همه سنگ ها به داخل گودال می ریزند. ذغال ها و خاکستر های به جا مانده را برداشته و شکار را روی سنگ های داغ قرار دهید. بهتر است گوشت در وسط و سبزیجات در کنار گودال قرار گیرند.

بین غذا و کف زمین باید فاصله ای وجود داشته باشد. گودال را با خاک و شاخه و برگ بپوشانید و بعد از نیم ساعت روی آن را بردارید. از این اجاق می توانید برای جوشاندن آب جمع شده در کیسه ای که آب از آن نشت نمی کند استفاده کنید. کیسه آب را سربالا روی اجاق بگذارید بعد از یک ساعت و نیم آب جوش درست می شود.

منبع:بقا در طبیعت، ردپا

مزتبط:نکاتی که هر مادری قبل از سفر باید بداند

کوه دماوند کوهی در شمال ایران است که بلند ترین کوه ایران و خاورمیانه و بلند ترین قلهٔ آتشفشانی آسیا است.این کوه در قسمت مرکزی رشته‌کوه البرز در جنوب دریای خزر و در بخش لاریجان شهرستان آمل قرار دارد. کوه دماوند که از نظر تقسیمات کشوری در استان مازندران قرار دارد، به هنگام صاف و آفتابی‌بودن هوا، از شهرهای تهران، ورامین و قم و همچنین کرانه‌های دریای خزر قابل رؤیت است. کوه دماوند در سی‌ام تیرماه سال ۱۳۸۷ به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست آثار ملّی ایران ثبت شد. همچنین کوه دماوند از سال ۱۳۸۱ به عنوان «اثر طبیعی ملّی» در شمار مناطق چهارگانهٔ ارزشمند از نظر حفاظت محیط زیست قرار گرفته‌است.

از دماوند در اساطیر ایران هم یاد شده‌است و شهرت آن بیش از هر چیز به این سبب است که ضحاک (پادشاهی ستمگر و اژدهافش) در آن به بند کشیده شده‌است. در آثار ادبی فارسی نیز فراوان به این اسطوره و به طور کلّی‌تر کوه دماوند اشاره شده‌است.در بندهش اینچین آمده: رود هرهز (هراز) در تپرستان است و از کوه دماوند سرچشمه می‌گیرد. قصیدهٔ دماوندیه ملک‌الشعرای بهار هم معروف است. دماوند دارای چشمه‌های آب گرم لاریجان، اسک و وانه است.

ارتفاع کوه دماوند

منابع مختلف اندازه‌های گوناگونی برای ارتفاع کوه دماوند از سطح آب‌های آزاد ذکر کرده‌اند. به نقل از درگاه ملّی آمار ایران، ارتفاع این کوه ۵٬۶۱۰ متر است، از جمله پایگاه ملّی داده‌های علوم زمین ایران و وب‌گاه رصدخانهٔ زمین ناسا، ارتفاع ۵٬۶۷۰ متر و ۵٬۶۷۱ متر را نیز برای قلّهٔ این کوه ذکر کرده‌اند. دائرةالمعارف فارسی فهرستی شش موردی از ارتفاع‌هایی را که برای این قلّه آمده‌است ذکر می‌کند که از ۵٬۵۴۳ تا ۶٬۴۰۰ متر می‌رسد.

ارتفاع نسبی دماوند، که با اندازه‌گیری ارتفاع قلّه نسبت به پست‌ترین درّهٔ بین این قله و نزدیکترین قلّهٔ مرتفع‌تر تعیین می‌شود، ۴۶۶۱ متر است که دماوند را در ردهٔ دوازدهم بلندترین قلّه‌های دنیا از نظر ارتفاع نسبی قرار می‌دهد.

فاصله دماوند از شهرهای نزدیک

این قلّه در ۶۹ کیلومتری شمال شرقی تهران، ۶۲ کیلومتری غرب آمل و ۲۶ کیلومتری شمال شهر دماوند واقع شده‌است.

رودخانه‌های پیرامون کوه دماوند

رودخانهٔ تینه در شمال، رودخانهٔ هراز در جنوب و شرق و رودخانهٔ لار در غرب این کوه واقع شده‌اند. رودخانه لار و دیوآسیاب در غرب و رود پنج او (پنج آب) در شرق دماوندکوه جاری است.

دمای کوه دماوند در ارتفاعات

کمینهٔ دمای هوا در ارتفاعات دماوند تا ۶۰ درجه زیرصفر (در زمستان) و تا یکی-دو درجه زیر صفر (در تابستان) پایین می‌آید.

سرعت باد

سرعت توفان در دماوند گاهی از ۱۵۰ کیلومتر در ساعت می‌گذرد. سرعت باد در کوهپایه‌ها گاه به هفتاد کیلومتر در ساعت می‌رسد. بیشتر بادها از غرب و شمال غربی می‌وزند.

میزان بارندگی در قله دماوند

میانگین بارندگی در ارتفاعات دماوند ۱۴۰۰ میلی‌متر در سال است و بارش در ارتفاعات معمولاً به صورت برف است.

فشار هوا

دماوند یک کوه آتشفشانی مطبّق است که عمدتاً در دوران چهارم زمین‌شناسی موسوم به دوران هولوسین تشکیل شده و نسبتاً جوان است.فعّالیّت‌های آتش‌فشانی این کوه در حال حاضر محدود به تصعید گازهای گوگردی است. آخرین فعالیت‌های آتشفشانی این کوه مربوط به ۳۸۵۰۰ سال قبل بوده‌است.

دماوند یک آتشفشان خفته است که امکان فعّال شدن مجدد آن وجود دارد. در برخی از سال‌ها از جمله سال ۱۳۸۶، دود و بخارهایی از قله خارج شد که برخی از شاهدان آن را گواهی بر فعّال شدن این آتشفشان پنداشتند. اما در حقیقت در سال‌های پر بارش، با نفوذ آب به درون قله و برخورد سنگ‌های داغ، جریانی از بخار آب از دهانه قله خارج می‌شود و چنین به نظر می‌رسد که فعالیت‌های آتشفشانی صورت گرفته‌است.

قطر دهانه این آتشفشان در حدود ۴۰۰ متر است که دریاچه‌ای از یخ آن را پوشانده‌است.همچنین نشانه‌هایی از وجود دهانه‌های قدیمی در پهلوهای جنوبی و شمالی کوه ملاحظه می‌شود.

نام‌ها و ریشه‌شناسی

نام دماوند به دو صورت مشهور دماوند و دنباوند (با زبر یا پیش دال) ضبط شده‌است.حتی در بعضی مآخذ هر دو صورت نام آمده‌است. صورت دیگری که از نام این کوه ضبط شده‌است دباوند است. این کوه را با نام‌های کاملاً متفاوت بیکنی و جبل لاجورد نیز ثبت کرده‌اند. «نام دماوند در تورات آمده و صورت کهن آشوری آن «بیکن» است (ری باستان ۲/۶۴۲)»

در مورد دلیل نام‌گذاری دماوند در فرهنگ معین آمده‌است: «دم (دمه، بخار) + اوند = دماوند؛ دارای دمه و دود و بخار (آتشفشان)»

روز ملی دمادند

روز ملی دماوند همزمان با تیرگان در مازندران با نام تیرماه سیزده شو در شب سیزدهم آبان‌ماه برگزار می‌شود. انجمن کوهنوردان ایران هر ساله این جشن را در روز سیزدهم تیر در دامنه‌های قله دماوند در” شهر رینه لاریجان شهرستان آمل” برگزار می‌کنند. این جشن به ثبت ملی نیز رسیده است.

موسیقی ملی موسیقی ملی دماوند در روز جشن تیرگان در سال ۱۳۹۱ با صدای سالار عقیلی در بین ۹ هزار نفر رونمایی شد.

ثبت قله دماوند به عنوان اثر طبیعی ملی

اثر طبیعی ملی قله دماوند با مساحتی بالغ بر ۲۹۵۰ هکتار در سال ۱۳۸۱ طی مصوبه شماره ۲۲۱ مورخ ۲۱/۳/۸۱ شورای عالی محیط زیست به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته‌است. این اثر با ۳۹۷۶۱۱۳ تا ۳۹۸۲۱۵۰ عرض جغرافیایی و ۵۹۶۷۶۲ تا ۶۰۳۵۹۷ طول جغرافیایی در شمال شرق تهران و در استان مازندران واقع گردیده‌است. قله دماوند در فرهنگ کشورمان مظهر پایداری و استواری است و از گونه‌های مهم گیاهی آن می‌توان از بومادران، پیر گیاه دماوندی، اسپرس کوهی و گون نام برد. استفاده بیش از حد از ظرفیت قابل تحمل محیط و همچنین بهره‌برداری پوکه معدنی در اطراف این اثر طبیعی ملی، از مهمترین عوامل تهدید کننده در تخریب آن به شمار می‌آید.

کوهنوردی در دمادند

در زمان‌های قدیم عدّه‌ای خود را به قلهٔ دماوند رسانیده بودند. ناصر خسرو در سفرنامه اش نوشته‌است که گویند بر سر دماوند چاهی است که نوشادر و کبریت (گوگرد) از آن گیرند. صاحب آثار البلاد و اخبار العباد با نقل قولی دست دوم می‌گوید که عدّه‌ای از اهالی آن نواحی می‌گفته‌اند که در طی پنج روز و پنج شب به قلهٔ دماوند رسیده‌اند و قلهٔ آن را مسطح با مساحت صد جریب یافته‌اند گرچه از دور به مخروط می‌ماند. اولین صعود موفقیت‌آمیز اروپائیان به قلهٔ دماوند در سال ۱۸۳۷ توسط تیلر تامسن صورت گرفته‌است.همچنین نخستین صعود مستند ایرانی به این قله، به سال ۱۸۵۷ باز می‌گردد که تیم سرهنگ محمدصادق‌خان قاجار ارتفاع آن را ۶۶۱۳ ذرع تعیین نمود.

مسیرهای اصلی صعود

برای رسیدن به قله دماوند، مسیرهای مختلفی وجود دارند که شناخته‌شده‌ترین آن‌ها این جبهه‌ها هستند:

جبههٔ شمالی؛ مسیر صعود این جبهه از میان دو یخچال سیوله (سمت راست) و دوبی سل (سمت چپ) صورت می‌گیرد.

جبههٔ شمال شرقی؛ پناهگاه تخت فریدون در این مسیر قرار دارد.

جبههٔ غربی؛ پناهگاه سیمرغ در این مسیر قرار دارد.

جبههٔ جنوبی؛ از سمت جنوب شرقی کوه. پلور، رینه، گوسفندسرا و بارگاه سوم در این مسیر قرار می‌گیرند.

آسان‌ترین این مسیرها جبهه جنوبی و سخت‌ترین آنها جبهه شمالی است. سه جبهه شمالی، جنوبی و شمال شرقی در نزدیکی روستاها قرار گرفته‌اند و همچنین همگی دارای جان‌پناه در میان راه هستند. در مسیر جنوبی، آبشاری وجود دارد که همهٔ سال یخ‌زده‌است و تنها در تابستان‌های بسیار گرم، جاری می‌شود که به همین دلیل به آن آبشار یخی گفته می‌شود. این آبشار با قرار داشتن در ارتفاع ۵۱۰۰ متری، از نظر ارتفاع از سطح دریا مرتفع‌ترین آبشار خاورمیانه‌است.

پناهگاه‌ها

در نقشه راهنمای صعود به قله‌های البرز مرکزی پناه‌گاه‌هایی به شرح زیر مشخص شده‌است:
پناه‌گاه گوسفندسرا (کوهپایه) در ارتفاع ۲۹۵۰ متری.
بارگاه سوم (یال جنوبی) در ارتفاع ۴۱۵۰ متری.
پناه‌گاه سیمرغ (یال غربی) در ارتفاع ۴۱۵۰ متری.
پناه‌گاه تخت فریدون (یال شمال شرقی) در ارتفاع ۴۳۶۰ متری.
جانپناه فلزی (جبهه شمالی) در ارتفاع ۴۰۰۰ متری

آبشار موجود در کوه دمادند

در جبههٔ جنوبی کوه دماوند آبشاری یخ زده وجود دارد که در جهان منحصر به فرد است. بلندی آن ۷ متر و قطر آن ۳ متر می‌باشد. یخ آن هیچ‌گاه ذوب نمی‌شود. در فصل تابستان، هر روز بر اثر تابش آفتاب در حدود ظهر و یک ساعت بعد از ظهر، دمای هوا به بالای صفر می رسد و به دنبال آن آب بسیار کمی جاری می‌شود و در حدود ۴ بعد از ظهر، دمای هوا به زیر صفر می‌رسد و یخ ذوب شده دوباره منجمد می‌شود و به این ترتیب آبشاری یخی پدید می‌آید که همواره یخ زده است. در بالای این آبشار گودالی وجود دارد که در تمام طول سال پوشیده از برف است. آبشار یخی کوه دماوند با قرار داشتن در ارتفاع ۵۱۰۰ متری، از نظر ارتفاع از سطح دریا مرتفع ترین آبشار در خاورمیانه می‌باشد.

یخچال‌های معروف کوه دماوند

یخچال سیوله (جبهه شمالی)
یخچال دوبی سل (جبهه شمالی)
یخچال عروسکها (جبهه شمالی)
یخچال دره یخار (شمال شرقی)
یخچال خورتاب سر
یخچال شمال غربی
یخچال غربی

پوشش جانوری کوه دماوند

این منطقه به دلیل موقعیت ویژهٔ آن که از شمال به جنگل و از جنوب به کوه‌های هم‌مرز کویر مشرف است، میزبان انواع مختلفی از جانوران است، از جمله:

جانوران شکارچی چهارپا روباه، شغال، سگ و گرگ در پیرامون دماوند پراکنده‌اند. این جانوران تا ارتفاع ۴۰۰۰متری کوه دماوند هم دیده می‌شوند. خرس‌ها هم در این منطقه وجود دارند، اما بیشتر در غرب و شمال دیده می‌شوند و از ارتفاعات بلند دوری می‌کنند.

جانوران گیاه‌خوار کل، میش، آهو، گراز، خرگوش. به جز حیوانات گراز و خرگوش که در دشت‌های کوهپایه‌ای کوه دماوند زندگی می‌کنند، دیگر جانوران فصل‌های گرم را در ارتفاعات سپری کرده و با سرد شدن هوا به مرور ارتفاع کم می‌کنند. این جانوران تا ۵۰۰۰ متری هم بالا می‌روند.

پرندگان از پرندگان شکارچی، عقاب طلایی، جغد و خفاش را می‌توان نام برد. دیگر پرندگان این منطقه تیهو، کبک، سینه سیاه و طوطی دارکوب هستند.

دیگر جانوران تقریبا ۵ نوع مار، انواع عقرب، بزمجه، انواع خانوادهٔ موش‌ها و گورکن در این منطقه دیده می‌شوند. بیشتر گزنده‌های این محدوده سم مهلکی ندارند؛ حتی نیش خطرناک ترین خزنده‌ها نیز تا چند ساعت پس از گزش قابل درمان است. در کوه دماوند، گزندگان در ارتفاعات بالاتر از ۴۰۰۰متر، بسیار کم به چشم می‌خورند. بر روی قلهٔ دماوند، لاشهٔ یخ زدهٔ چند حیوان دیده می‌شود. این لاشه‌ها چندین سال است که در این مکان دیده می‌شوند و شامل حیواناتی مانند گوسفند و بز کوهی است. دلیل راه یابی این حیوانات به قلهٔ کوه دماوند و مرگ آن‌ها به خوبی مشخص نیست؛ شاید به دلیل وجود گاز گوگرد، سرما، گرسنگی و یا غیره مرده باشند.

پوشش گیاهی دماوند

در ارتفاعات مختلف کوه دماوند، گیاهان فراوان و گوناگونی می‌رویند که برخی از آن‌ها فقط در یک ارتفاع خاصی دیده می‌شود. گیاهان این منطقه که به اسم دماوند نامگذاری شده‌اند عبارتند از: کلاه میرحسن دماوندی، کزل دماوندی، بومادران دماوندی، پیرگیاه دماوندی، ریش قوش دماوندی، فراموشم مکن دماوندی، زنگوله‌ای دماوندی، کتانی دماوندی و ماشک دماوندی. در ارتفاع ۳۲۰۰ تا ۳۵۰۰ متر علف و بته‌های بلند و خاردار و به هم پیوسته وجود دارند.

برخی از انواع بته‌های خاردار دماوند عبارتند از: کلاه میر حسن دماوندی، خارپشتی، گونه‌های هزار خار (مانند گون)، بته‌های بنفش رنگ اسپرس پشته‌ای و گچ دوست گل سنگی. از گونه‌های ورموت (افسنتین) نیز در دماوند وجود دارند که عبارتند از: درمنهٔ کوهی، درمنهٔ معطر، درمنهٔ کوهسری و گونهٔ فراوان درمنهٔ شرقی.

برخی دیگر از گونه‌های گیاهای دماوند عبارتند از: کاج آلپ، اسپرس کوهی نیمه کروی، گون، یاسمن صخره‌ای، ازمکی کوهسری، پیربهار دنایی، شبدر شاه بلوطی، ترشک کوهسری، دغدغک البرزی، پلاخور بوته‌ای، گالش انگور، تیره گل، نسترن وحشی، قفقازی، رُز گردآلود، گز، علف بره، چمن آراراتی، چمن گندمی آسیای مرکزی، جاروی علفی بامی، علف قرمز، جو چمنزار، ملیکای بی زبانک، علف صورتی، چاودار هراتی، شبه یولاف شکننده، ریش سنبل، خشخاش طناز، شکرتیغال و شکرتیغال مشهدی، چون جاشیر، سریش و در جاهای مرطوب زبان طلا، پیرسنبل، قدومهٔ پرشاخه، جعفری فرنگی معطر، بادرنجبویهٔ دنایی، خاکشیر تلخ کوتوله، گل بی مرگ طلایی، پنجه برگ نقره گون، آزاد بری، پنجه برگ همدانی، دنایی، سنبلهٔ ارغوانی و مینای پرکپهٔ برگ نقره‌ای.

دامنهٔ کوه دماوند در ارتفاع ۲۰۰۰ تا ۳۵۰۰ متری کاملا پوشیده از شقایق است. این شقایق منحصر به فرد در دنیا شناخته شده است و با نام شقایق لار و رینه در کتاب‌های معتبر گیاه‌شناسی جهان به ثبت رسیده. همچنین این منطقه از لحاظ مرتع و چراگاه بسیار غنی است؛ حتی در ارتفاعات بلند دماوند نیز (زیر چهار هزار متر) از این بابت فقر چندانی وجود ندارد.

آسیب‌ها

مهمترین عوامل آسیب به دماوند عبارت اند از:
معدن کاوی
جاده کشی
چرای بیش از حد دام
زباله

مشکلات دیگری که کوه دماوند و محدودهٔ پیرامون آن را تهدید می‌کنند عبارتند از: ساخت و ساز بی ضابطه، تصرف منابع طبیعی برای استفادهٔ غیرقانونی و شخصی، افزایش جمعیت و خودروها، حضور بیش از اندازهٔ گردشگران بدون آن که آموزش‌های لازم در رابطه با طبیعت‌گردی و حفظ محیط زیست به آن‌ها داده شود، نوشتن یادگاری در طول مسیر به ویژه بر فراز قلهٔ دماوند، نصب تابلوهای یادبود و پرچم‌های گروه‌ها و یادگاری‌های کشته‌شدگان، کمبود اقامتگاه و تبلیغات نامناسب.

مرتبط:ثبت ملی “گویش دماوندی” در حال پیگیری است