عروس شاه‌عباسی نقاب از چهره برمی‌دارد!

کاروانسرای شاه‌عباسی سمنان که برای نزدیک به چهل سال به زندان تغییر کاربری نامأنوس داده بود قرار است که در آخرین ماه از آخرین سال این قرن، با برداشتن رسمی آخرین دیوارهای بیازمانده از زندان پیشین، چهره خود را برای همیشه در معرض دید گردشگران و عابران سمنانی قرار دهد.

فرماندار سمنان از آغاز برداشتن دیوارهای بیرونی زندان سابق و نمایان شدن این کاروانسرای تاریخی در ۱۳ رجب خبر داد و گفت: در حال حاضر در داخل مجموعه مشغول کار هستند و دیوارها و ساختمان‌های داخلی که در این مدت به بنا افزوده شده را تخریب می‌کنند.

نادر فخری اظهار کرد: دیوار بلند بیرونی حاشیه خیابان سعدی و قدس همزمان با ولادت حضرت امیرالمونین (ع)در ۱۳ رجب امسال تخریب خواهد شد.

وی با اشاره به قدمت بالای این بنای تاریخی افزود: با برداشتن دیوارها و نمایان شدن کاروانسرای شاه‌عباسی، و در ادامه با مرمت بنا و تبدیل آن به یک مجموعه فرهنگی و گردشگری از سوی شهرداری سمنان فرصت مناسبی برای بهره برداری بهتر از این فضای تاریخی گردشگری بوجود خواهد آمد.

فخری با اشاره به دلایل تاخیر در برداشتن دیوارهای منتهی به خیابان‌های اصلی گفت: با توجه به بحث امنیت بنا و اهمیت جزابیت‌های بصری قرار است که ابتدا دیوارهای داخلی کاملا برداشته شود و در آخر بعد از انجام بخشی از کارهای داخلی، دیوارهای بیرونی نیز برداشته شود که این مهم در هفته اول اسفندماه پیش رو انجام خواهد شد.

فرماندار سمنان با اشاره به طرح شهرداری برای تبدیل خیابان تاریخی امام به پیاده‌راه گفت: از شهرداری سمنان درخواست کردیم که با رضایت مردم و اصناف این طرح اجرایی شود.

حکایت زندانی شدن یکی از کاروانسراهای ۹۹۹گانه شاه عباس
رئیس میراث فرهنگی شهرستان سمنان از کاروانسرای شاه‌عباسی به عنوان یکی از مهمترین بناهای تاریخی سمنان نام برد و گفت: وجود این بنای ارزشمند در کنار چندین بنای تاریخی، مرکز فرهنگی و موزه و…می‌تواند زمینه‌ای فراهم کند که با مرمت و فعال‌سازی آن مجموعه این عناصر با هم گره خورده و زمینه جذب گردشگر را بیش از پیش فراهم کند.

حمیدرضا دوست‌محمدی با بیان اینکه کاروانسرای شاه‌عباسی یکی از ۹۹۹ کاروانسرای ساخته شده به دستور شاه‌عباس در مسیر جاده ابریشم است اظهار کرد: این کاروانسراها با هدف خدمت‌دهی به تجار و رونق تجارت احداث شدند.

رئیس میراث فرهنگی شهرستان سمنان با بیان اینکه قبل از این کاروانسراها، کاروانسراهایی با بناهای متفاوتی وجود داشته ادامه داد: البته پیش از آن کاروانسراها، رباط‌ها و ساباط‌هایی در مسیر وجود داشته که عمدتا معماری خشتی داشتند که امروزه نیز بقایای تعدادی از آنها در استان سمنان نیز وجود دارد و قلعه عبدل آباد یک نمونه از آنها است.

وی با بیان اینکه کاروانسراهایی پیش از دوره صفویه نیز در کشور و از جمله استان سمنان وجود داشته اضافه کرد: ساخت و قدمت کاروانسرای سنگی آهوان که یکی از کهن‌ترین کاروانسراها کشور و استان است به پیش از دوران صفویه برمی‌گردد.

وی از کاروانسرای شاه‌عباسی سمنان به عنوان یک اثر تاریخی مهم نام برد و گفت: فرم‌هعا در کاروانسرای شاه‌عباسی سمنان مثل همه کاروانسراهای شاه‌عباسی کشور هشت ضلعی است اما در معماری این بنا با پلان مربع شاخته شده است.

رئیس میراث فرهنگی شهرستان سمنان عرصه این بنای تاریخی را حدودا سه هزار و ۷۰۰مترمربع برشمرد و تصریح کرد: عیانی این کاروانسرا بین ۲۲۰۰ تا ۲۵۰۰ متربع بنا دارد .

وی با بیان اینکه کاروانسرای شاه‌عباسی سمنان یک کاروانسرای چهار ایوانی است افزود: ورودی اصلی بنا در شمال‌غرب واقع شده و کاروانسرا دارای دو شترخوان در ورودی‌های شمالی و جنوبی است که محل نگهداری احشام کاروانی‌ها بوده است.

رئیس میراث فرهنگی شهرستان سمنان با بیان اینکه کاروانسرای شاه‌عباسی سمنان حدودا ۲۰ حجره دارد ادامه داد: این حجره‌ها در آن دوران محل اقامت کاروانیان بوده است.

دورهمی شبانه کاروانیان عصر صفوی در شاه نشین ها
وی با اشاره به وجود سه شاه‌نشین در سه ایوان این بنا گفت: یکی از این شاه‌نشین‌ها در ورودی اصلی است و در دو طبقه ساخته شده و معمولا از این بخش در مواقعی استفاده می‌شده که کاروانیان به تفرج شبانه در دور هم پرداخته و تجربیات خود را به یکدیگر انتقال می‌دادند.

دوست‌محمدی با بیان اینکه دو شاه‌نشین کوچک‌تر در دو ایوان دیگر این بنا نیز وجود دارد اظهار کرد: معمولا تجار مشهور در همین شاه‌نشین اصلی سکنی داشته و مابقی در دو شاه‌نشین دیگر اسکان می‌یافته‌اند.

وی از وجود دو اتاق در کنار دو ورودی کاروانسرا خبر داد و خاطرنشان کرد: این اتاق‌ها اتاق مدیریت کاروانسرا و به اصطلاح امروزی بخش اداری آن بودند.

رئیس میراث فرهنگی شهرستان سمنان با بیان اینکه احتمالا یک سکوی بزرگ در وسط حیاط این کاروانسرا وجود داشته که در حال حاضر نیست ادامه داد: کارکرد این سکو در وسط حیاط کاروانسرا این بوده که کالاها را در میانه آن به نمایش گذاشته و مبادله کالا بین کاروانیان و خریداران و گاه بین خود کاروانی‌ها انجام می‌شده است.

وی با بیان اینکه مبادلات در این دوره گاه پایاپای بوده افزود: گاه کاروان‌های عبوری نیز در این منطقه حضور یافته و تبادلات کالایی خود را انجام می‌دادند و به ادامه سفر می‌پرداختند.

این کارشناس میراث فرهنگی  افزود: در شترخوان کاروانسراها سکوهایی وجود دارد که بارهای شترها را بر روی این سکوها می‌گذاشتند و بعد از انجام معمالات از همان‌جا کالاها را بار شترها می‌کردند.

وی از وجود تعدادی سکو و حجره دیگر در ورودی شمال‌شرقی کاروانسرای شاه‌عباسی سمنان که به نمای بیرونی بودند خبر داد و گفت: این سکوها معمولا نقش عرضه کالا به ساکنان شهر را داشته‌اند. ضمن اینکه گاه کاروانی‌ها در کاروانسرا اقامت نداشتند و برای ساعاتی در طول مسیر کالاهای خود را بر روی این سکوها عرضه می‌دادند و بعد به ادامه حرکت خود می‌پرداختند.

رئیس میراث فرهنگی شهرستان سمنان با بیان اینکه کاروانسرای شاه‌عباسی سمنان در آن دوره کاروانسرایی خارج از شهر بوده افزود: در دوره قاجار در شمالی شهر سمنان همین ارگ فعلی است که پایین‌تر از کاروانسرا بوده و در دوره صفویه نیز این کاروانسرا در زمین‌های بایر واقع شده و یک کاروانسرای میان‌رهی محسوب می‌شده که با توسعه شهر در دوره پهلوی و انقلاب هم‌اکنون در مرکز شهر واقع شده است.

دوست‌محمدی با بیان اینکه در دوره‌هایی تجارت و تبادل پنبه در سمنان رونق بالایی داشته افزود: بلوار فعلی قدس در شهر سمنان که این کاروانسرا امروزه در حاشیه آن واقع شده یکی از مسیرهای جاده ابریشم بوده است. البته مسیرهای دیگری نیز وجود داشته که مسیر منتهی به امامزاده علوی، کوشمغان و بازار علاءالدوله نیز یکی دیگر از آنها بوده است که کاروانی‌ها در این مسیر وارد شهر می‌شدند و بعد از چاپارخانه و دروازه غربی شهر در پیرنجم‌الدین فعلی خارج می‌شدند و به سمت کاروانسرای بعدی که در آهوان بوده طی طریق می‌کردند.

حبس تاریخ و تغییر کاربری غیرقانونی به زندان

وی در ارتباط با تغییر کاربری بنا در اوائل انقلاب اظهار کرد: این بنا تا قبل از سال ۶۳ در اختیار میراث فرهنگی بوده و از آن به عنوان اداره میراث فرهنگی و کارگاه مرمت استفاده می شده است. بعدها به صورت غیرقانونی و احتمالا بر اساس نیازهای آن موقع به زندان تغییر کاربری داده و در این کمتر از چهار دهه به عنوان زندان مرکزی سمنان مورد استفاده قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه این تصرف برخلاف عرف قانون انجام شده اضافه کرد: در این حدودا چهار دهه الحاقاتی به بنا اضافه شده که آن را از اصالت بنا دور کرده است و همه این الحاقات باید برچیده شود.

دوست‌محمدی با بیان اینکه در کاربری بعدی بنا باید شأن بنا حفظ شود خاطرنشان کرد: در ادامه کار قرار است که شهرداری سمنان به عنوان متولی بنا مشاور بگیرد تا اگر الحاقی متناسب با نیاز فرهنگی وجود داشت به کالبد تاریخی و اصالت بنا آسیب وارد نشود.

مستندات مرمت دهه ۵۰ به یاری کاروانسرای مغموم می آید؟

وی به نقش مهم رسانه‌ها و مردم در این مهم پرداخت و گفت: شما رسانه‌ها به عنوان نمایندگان افکار عمومی باید در حوزه مطالبه‌گر باشید ضمن اینکه میراث فرهنگی نیز بر روند بازسازی و مرمت بنا نظارت دارد تا اصالت و کالبد تاریخی بنا زیر سوال نرود.

رئیس میراث فرهنگی شهرستان سمنان با بیان اینکه میراث فرهنگی و شهرداری تعامل خوبی در این طرح با یکدیگر دارند گفت: خوشبختانه در اواخر دهه ۵۰ این بنا مرمت شده که اسناد و مطالعات آن در اختیار میراث فرهنگی است و همین‌ها می‌تواند به بازگشت اصالت تاریخی به بنا کمک کند.

وی از استفاده از این بنای تاریخی به عنوان زندان به عنوان کاربری نامأنوس نام برد و گفت: در حال حاضر بخشی از اسباب و اثاثیه و الحاقات اضافه شده همچنان وجود دارد و لذا تا این موارد تعیین تکلیف نشود برداشتن دیوارهای بیرونی ممکن است به تاخیر بیفتد.

این کارشناس با بیان اینکه روند حذف الحاقات شروع شده ادامه داد: ابنیه‌ای که در طول چهار دهه به زندان و بنای کاروانسرا اضافه شده باید به تدریج برداشته شود و زیرنظر کارشناسان میراث ، بنا به کالبد تاریخی و اصالت پیشن خود برگردد.

رئیس میراث فرهنگی شهرستان سمنان به موقعیت مناسب این بنای ارزشمند پرداخت و گفت: با توجه به اینکه این بنا امروز در مرکز شهر سمنان واقع شده می‌تواند به عنوان یک مرکز فرهنگی و گردشگری به رونق صنعت گردشگری در شهر تاریخی سمنان کمک زیادی کند.

کش و قوس چند ساله و طعم دوباره آزادی

به هر حال بعد از وعده‌های فراوان و کش و قوس چند ساله اگرچه دیوارهای بلند زندان سمنان همچنان در وسط این شهر پابرجاست و خودنمایی می‌کند و کاروانسرای تاریخی سمنان در پشت این دیوارها از نظر عابران دورمانده است، اما به نظر می‌رسد که شمارش معکوس برای برداشتن این دیوارها شروع شده تا این بنای ارشمند تاریخی و عروس کاروانسراهای شهر سمنان بعد از سال‌ها، چهره خود را به مردمان این شهر نشان دهد.

کاروانسرایی تاریخی که حالا بعد از چهار دهه زندان، به زودی طعم دوباره آزادی را چشیده و بی‌شک با فروریختن دیوارهای بلند زندان پیشین که اخیرا فرآیند برداشتن آنها رسما آغاز شده، دیدن آن برای شهروندان زیر چهل سال و جوان سمنانی، خالی از لطف نخواهد بود چرا که چهره آن حتما برای مردم سمنان تازگی دارد .

بی‌تردید شمار شهروندان سمنانی که خاطره این اثر تاریخی را با خود دارند در این چند دهه با گذر عمر کاهش یافته و از طرفی چشم بسیاری از شهروندان قدیمی و کهنسال سمنانی نیز که خاطره‌ای دور و مبهم از آن را به یاد می آورند، قریب ۴۰ سال است که به جمال این بنای دوران شاه‌عباسی نیفتاده است و قدم زدن بر سنگفرش حیاط کاروانسرا و نشستن بر شترخوان‌ها و شاه‌نشین‌های آن نه تنها برای گردشگران داخلی و خارجی که حتی برای شهروندان سمنانی که هر روز غافل از جذابیت آن از کنار دیوارهای بلند میدان سعدی و بلوار قدس عبور کرده‌اند خالی از لطف نیست.

به هر روی اگرچه دیر اما به نظر می‌رسد به‌زودی عروس شاه‌عباسی نقاب از چهره برمی‌دارد و بعد از این همه سال بار دیگر چهره خود را به مردمان شهر نشان خواهد داد

ای عروس هنر از بخت شکایت منما

حجله حسن بیارای که داماد آمد

کاروانسرای سمنان که در مرکز مرکز استان واقع شده یکی از ۹۹۹ کاروانسرای ساخته شده در دوران شاه عباس صفوی در شهر سمنان است. این بنای ارزشمند که دارای ۴۰۰ سال قدمت است در سال ۱۳۵۲ به ثبت ملی رسیده است.

از این کاروانسرای تاریخی در چهار دهه گذشته به عنوان زندان استفاده می شده و آزادسازی آن یکی از مطالبات مردم این استان بوده که خوشبختانه اخیرا و با آغاز روند تخریب و مرمت دوباره آن، رنگ واقعیت به خود گرفت.

منبع:ایسنا

مرتبط:

اوج زیبایی در کاروانسرای شاه عباسی” قصر بهرام”

سمنان مردمی گردش‌پذیر دارد

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان معتقد است که سمنان از نظر فرهنگی داری مردمی گردش‌پذیر است و همین می‌تواند به رونق صنعت پردرآمد گردشگری در این استان سرعت بیشتری دهد.

مهدی جمال ۲۷ بهمن‌ماه ۱۳۹۹ در دیدار با جواد قارایی تهیه‌کننده و کارگردان این برنامه مستند، اظهار کرد: این استان به دلیل قدمت تاریخی از دیرباز دارای منشور اخلاقی گردشگری بوده و مردمی گردشگر پذیر دارد.

وی با بیان اینکه در استان سمنان به دنبال ایجاد جریان سازنده گردشگری هستیم، به قابلیت‌های گردشگری استان سمنان اشاره و خاطرنشان کرد: هم‌جواری با استان‌های بزرگ، تنوع اقلیمی و صنایع‌دستی متنوع و بی‌نظیر، برخورداری از کویر و جنگل و تعدد آثار تاریخی و کاروانسراها، تنوع محصولات کشاورزی و سوغات و …  از جمله قابلیت‌های استان سمنان است.

مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان با اشاره به اهمیت تولید فیلم‌های مرتبط با گردشگری اظهار کرد: مستند ایران‌گرد نقش مؤثری در معرفی ظرفیت‌های گردشگری به‌ویژه جاذبه‌های کمتر معرفی شده استان دارد.

وی ادامه داد: مستند ایران‌گرد نگاهی متفاوت در معرفی طبیعت بکر و جاذبه‌ها دارد و برای نخستین بار است که استان سمنان میزبان این گروه حرفه‌ای است.

جمال با تأکید بر اینکه این برنامه نقش مؤثری در معرفی استان خواهد داشت، گفت: استان سمنان یکی از مقصدهای زیبای گردشگری است و به‌عنوان مقصدی تازه برای سفر در سطح کشور قابل معرفی است.

مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان با اشاره به اینکه یکی از بهترین راه‌های معرفی استان استفاده از پخش فیلم در شبکه‌های مهم داخلی و بین المللی است، بیان کرد: یکی از برنامه‌های این اداره‌کل معرفی هر چه بیشتر ظرفیت‌های گردشگری استان در سطح ملی است.

تهیه‌کننده و کارگردان برنامه ایران‌گرد نیز با قدردانی از میزبانی خوب اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان و فراهم کردن زمینه حضور عوامل این برنامه در نقاط مختلف استان گفت: «در این مستند، جاذبه‌های بکر و طبیعی استان از جمله منطقه اوپرت، تلخاب، تپه‌های مریخی، چشمه‌علی، کویر مناطق مختلف استان، جنگل‌ها، غارهای نمکی، مناطق حفاظت‌شده، روستاهای هدف و مناطق نمونه گردشگری، قلعه‌بالا، رضاآباد، پارک ملی و زیست‌کره توران و … تصویربرداری شده است.»

جواد قارایی با اشاره به اینکه این برنامه‌ها، نوروز ۱۴۰۰ از شبکه یک سیما پخش می‌شود، افزود: تولید و پخش این برنامه مستند در معرفی جاذبه‌های گردشگری استان سمنان بسیار مؤثر است.

منبع:ایسنا

مرتبط:

مرمت دالان رحمت‌الهی کدیور سمنان

جوانمرد قصاب در حمام پهنه سمنان

میراث هزاره‌ها در شهر سمنان

ثبت ملی ۳۳ اثر خوشنویسی از صفویه تا قاجار

سی و سه اثر نفیس خوشنویسی متعلق به دوره صفوی و قاجار از مجموعه سعدآباد در فهرست آثار فرهنگی و ملموس ایران ثبت ملی شد.

به نقل از روابط عمومی مجموعه سعدآباد، کیا پارسا، مدیر این مجموعه گفت: این حرکت ارزشمند در راستای ادامه فعالیت‌های فرهنگی و حفظ و احیای آثار ملی ایران و بنا به پاسداشت داشته‌های تاریخی ایران موجود در موزه‌های این مجموعه صورت  گرفت که در آغاز با ثبت ملی مکتب نستعلیق میرعماد الحسنی در فهرست آثار ناملموس همراه شد.

او افزود: از سال ۹۶ تا کنون ۸۹ اثر از آثار هنرمندان قدیم هنر کتابت و خوشنویسی با امضای استادان بنام همچون میرعماد، درویش عبدالمجید طالقانی و احمد نیریزی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. آثار ثبت‌شده فعلی نیز مشتمل بر خطوط به یادگارمانده میراث مکتوب مکاتب و سبک‌های ایرانی و با اقلام نسخ، ثلث، رقاع، تعلیق، نستعلیق، شکسته نستعلیق، سیاه‌مشق و با رقم میرزا غلامرضا اصفهانی، میر حسین، سید علی، شاگردان میرعماد، سید گلستانه، میرزا کوچک و عمادالکتاب، همچنین شاگردانی از استادان بنام مکتب اول نستعلیق ایرانی است که در فضای موزه میرعماد در معرض نمایش قرار گرفته است.

مدیر مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد  اضافه کرد: مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد به عنوان یکی از گنجینه‌های غنی آثار هنری و تاریخی داخلی و خارجی درصدد است تا همچنان با تشکیل پرونده‌های مرتبط با ثبت ملی آثار ملموس دیگر موزه‌های این مجموعه به وظیفه و رسالت اصلی خود به منزله نگهدار مرجع اندیشه‌ها و ایده‌های فرهنگی و هنری اصیل آثار هنری این مجموعه بپردازد.

منبع:ایسنا

مرتبط:

ارسنجان در پی “شهر جهانی خوشنویسی” است

ایران خاستگاه هنر خوشنویسی است

ارسال پرونده خوشنویسی ایران به یونسکو

پیشنهاد حذف گذرنامه برای سفر بین ایران و ترکیه

سفر گردشگران ایرانی و ترکیه‌ای بدون گذرنامه در کمیته فنی مشترک همکاری‌های گردشگری ایران و ترکیه مطرح شد. قرار است این پیشنهادِ ترکیه از سوی بخش گردشگری دو کشور به صورت ویژه پیگیری شود.

دولت‌های ایران و ترکیه طبق اسناد موجود از اواخر بهمن ۱۳۴۲ با امضای قرادادی روادید را برای ورود اتباع‌شان به خاک یکدیگر لغو کردند. اینک بخش گردشگری ترکیه به ایران پیشنهاد کرده که «گذرنامه» نیز برای سفر اتباع دو کشور حذف شود. این پیشنهاد در پنجمین نشست کمیته فنی مشترک همکاری‌های گردشگری ایران و ترکیه مطرح شده و روابط عمومی معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در خبری که منتشر کرده دلیل آن را ایجاد موازنه در تعاملات گردشگری دو کشور عنوان کرده است. قرار شده این موضوع از طریق مراجع مربوط به صورت ویژه پیگیری شود.

ایران در یک دهه گذشته در بین پنج کشور نخست بوده که بیشترین گردشگر را در ترکیه داشته است. سال ۲۰۲۰ با بسته شدن مرزها و توقف پروازها بین دو کشور، رتبه ایران به ششم تنزل کرد.

سال ۹۸ مرکز آمار ترکیه سرانه هزینه هر شهروند ایرانی در سفر به این کشور را میانگین ۶۹۳ دلار اعلام کرد که بیشتر از کشورهایی نظیر سوئد، هلند، بلژیک، آذربایجان، اوکراین و روسیه بوده است.

ایرانی‌ها صرف نظر از سفرهای تفریحی که به ترکیه دارند، در سال‌های اخیر به یکی از اصلی‌ترین خریداران ملک در این کشور تبدیل شده‌اند. مرکز آمار ترکیه در تابستان امسال گزارشی را منتشر کرد که نشان می‌داد ایرانی‌ها با وجود شیوع ویروس کرونا، با خرید ۳۱۶۸ فقره ملک، رتبه اول خرید ملک در ترکیه را به‌دست آورده و از شهروندان عراقی سبقت گرفته‌اند.

در چند سال اخیر رتبه و تعداد سفر شهروندان ترکیه به ایران نیز ارتقا یافته است. آمارها نشان می‌دهد تا پیش از سال ۹۷ تعداد اتباع ترک که به ایران سفر کرده بودند تنها بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار نفر بود که با این وجود، رتبه نهم را در بین کشورهایی که بیشترین گردشگر را در ایران داشتند، به‌دست آورده بود. یک مرکز مطالعاتی و پژوهشی در ترکیه در گزارشی که همان سال منتشر کرد علت را در ضعف زیرساخت‌های گردشگری ایران و مهم‌تر از آن، ناآگاهی و برداشت‌های محدود و مبالغه‌آمیز شهروندان ترکیه درباره ایران یافته بود.

ولی تیموری ـ معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در پنجمین نشست کمیته فنی مشترک همکاری‌های گردشگری ایران و ترکیه به این ضعف اشاره‌ کرد و روابط حسنه و نزدیکی تاریخی و فرهنگی دو کشور را ابزاری برای شناخت بیشتر مردم دو کشور از ظرفیت‌های موجود و تعمیق روابط و همکاری‌ها دانست.

او با اشاره به اهمیت برقراری دوباره تبادلات گردشگری دو کشور در پساکرونا، بر ضرورت تدوین و امضای پروتکل دوجانبه بویژه میان بخش خصوصی دو کشور به منظور تسریع در حل و فصل مشکلات و چالش‌هایی که به واسطه شرایط ناپایدار سفر در سایه کرونا و کنسلی‌های احتمالی برای کسب و کارهای گردشگری دو کشور به وجود آمده تاکید کرد.

معاون گردشگری با تاکید بر نقش انکارناپذیر تورهای آشناسازی در معرفی قابلیت‌های گردشگری دو کشور، اعلام آمادگی کرد که با فروکش کردن کرونا و انجام واکسیناسیون به‌زودی میزبان این نوع تورها برای اهالی رسانه و فعالان بخش خصوصی گردشگری کشور ترکیه با هدف آشنایی هر چه بیشتر آن‌ها با ویژگی‌ها و ظرفیت‌های گردشگری ایمن در ایران باشیم که این موضوع مورد استقبال طرف ترک قرار گرفت.

تیموری سپس بر ضرورت تداوم حضور دو کشور در نمایشگاه‌های بین‌المللی یکدیگر تاکید کرد و از طرف مقابل برای حضور در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع دستی تهران که در اسفندماه برگزار می‌شود دعوت کرد.

معاون گردشگری همکاری و مشارکت طرفین در سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی گردشگری جاده ابریشم را نیز حائز اهمیت ویژه دانست و انجام پروژه‌های مشترک با این موضوع در زیرمجموعه برنامه‌های کومسک را یکی از ساز و کارهای مهم در این خصوص خواند.

طرف ترک بنا به درخواست و پیشنهاد هیأت ایران برای برگزاری کارگاه‌های آموزشی درباره بازاریابی و تبلیغات در فضای مجازی و دیجیتال برای دست‌اندرکاران صنعت گردشگری ایران اعلام آمادگی کرد.

پنجمین نشست کمیته فنی مشترک همکاری‌های گردشگری ایران و ترکیه با حضور معاونان گردشگری و نمایندگان بخش‌های دولتی و خصوصی دو کشور با هدف تبادل نظر درباره روابط گردشگری در دوران همه‌گیری کرونا و برنامه‌ریزی برای ارتقای مبادلات گردشگری دو کشور در دوران پساکرونا به صورت وبیناری برگزار شد.

منبع:ایسنا

مرتبط:

کشف مجموعه‌ای از مجسمه سفالی در ترکیه

سفری هیجان انگیز به آب انبار باسیلیکا در ترکیه

در سفر به ترکیه لیر ببریم یا دلار؟

رنگین‌کمانی از تاروپودها در بافندگی عشایر کرمان

دستبافته استان کرمان بر سه نوع شهری، روستایی و عشایری بافت تقسیم می‌شود. دستبافته عشایری و روستایی  اغلب در بین ایلات و عشایر سیرجان، بافت، ارزوییه، رابر، بردسیر، شهربابک، جیرفت، عنبرآباد، کهنوج، فاریاب، منوجان، قلعه گنج و رودبار جنوب و دستبافته شهری بیشتر در مناطق شهری‌نشین راور، ماهان، کوهبنان، بردسیر، رفسنجان، جوپار، گلباف و خود شهر کرمان و مناطق تحت پوشش آن بافته می‌شود.

خرجین‌بافی

خرجین، متداول‌ترین، متنوع‌ترین و پرکاربردترین دستبافته محفظه‌ای یا کیسه‌ای ایلات و روستاییان استان کرمان به حساب می‌آید، به دلیل این‌که در گذشته چمدان وجود نداشت، خرجین در بین ایلات و عشایر مناطق سیرجان، بافت، ارزوییه، بردسیر، شهربابک، جیرفت، عنبرآباد، کهنوج، فاریاب، منوجان،قلعه گنج و رودبار جنوب متداول بوده است.

سفره‌بافی

سفره عشایری و روستایی، مهم‌ترین و متنوع‌ترین دستبافته مورد نیاز ایلات و روستاییان منطقه کرمان بوده که بین اغلب ایلات و طوایف بافته شده و از اهمیت و تقدس خاصی نیز برخوردار است.

سفره اغلب به صورت گلیمینه یا تخت‌باف یا گلیم‌بافی و به صورت ترکیبی یا تکنیک‌های شیریکی‌پیچ یا پیچ‌باف (بیشتر به دست افشارها، بچاقچی‌ها و رایینی‌ها)، پود نما یا ساده‌باف، تک‌قلاب و جفت‌قلاب، پود معلق و پود اضافه و چاک‌دار بافته می‌شده است. این دستبافته‌ها در گذشته تمام پشم بوده است ولی به مرور در چله آنها، برای افزایش استحکام پنبه به کار رفته است.

سفره در کرمان به لحاظ کارکرد به چهار نوع سفره آردی، سفره ‌نان، سفره دست‌ورخون و سفره پیش‌انداز تقسیم می‌شود که هریک ویژگی و تنوع نقش و طرح مختلفی  نسبت به دیگری دارد.

 سفره آردی و سفره نان

در گذشته بین هر خانواده عشایری و تا حدودی روستایی منطقه کرمان، اغلب دو نوع سفره دیده می‌شد و نسبت به دیگر سفره‌ها از اهمیت خاصی برخوردار بود، یکی برای پخت نان به نام سفره آردی (ایلات و عشایر و روستاییان منطقه کرمان به آن سفره آرتی، به لهجه محلی و کرمانی، نیز می‌گفتند، در زمان تهیه خمیر، لگن خمیری را روی آن می‌گذاشتند تا آرد و خمیر بیرون نریزد) و دیگری برای نگهداری نان به نام سفره نانی یا نونی.

هر سفره در اندازه‌های مختلف در حدود ۱۰۰*۱۰۰، ۱۲۰*۱۲۰ و ۱۸۰*۱۸۰ سانتی‌متر و به صورت گلیم‌باف، در رنگ‌های اغلب زمینه لاکی، قرمز، قهوه‌ای و سبز، بافته می‌شده ‌است. از مهم‌ترین ویژگی‌های شاخص در سفره‌های آردی و نانی به تنوع طرح و نقش حاکم بر آنها باید اشاره کرد. که از ساده ترین تا شلوغ‌ترین نقوش و ترکیب را به خود اختصاص داده و به چند گروه مجزا تقسیم شده‌اند.

سیاه‌چادربافی

سیاه‌چادر، سقف چادر عشایر است که به دست زنان عشایر از موی بُز سیاه بافته می‌شود. عشایر در ییلاق و قشلاق مکان‌های معینی برای اقامت دارند که معمولا در زیر این سیاه‌چادرها زندگی می‌کنند. روش تولید این دستبافته به روش ساده بافت است. این دستبافته خاصیت بسیار مطلوبی برای حفظ آب در مواقع بارندگی و سرما دارد و معمولا آب باران از جداره آن عبور نمی‌کند. از طرفی موی بُز همواره در دسترس زنان عشایر است.

مرتبط:

آغاز مرمت بنای تاریخی تخت درگاه قلی‌بیگ کرمان

آبشار کشیت کرمان

“قلعه منیژه” سالم‌ترین بنای بازمانده از ساسانیان در کرمانشاه

جاذبه‌های تاریخی و گردشگری اسفراین

شهرستان اسفراين در جنوب شرقی استان خراسان شمالی قرار گرفته و از شمال به شهرستان‌های بجنورد و شیروان، از شمال شرقی به شهرستان فاروج، از غرب به شهرستان جاجرم و از جنوب و جنوب شرقی به استان خراسان رضوی محدود می‌شود.

آثار به‌جای مانده از استقرارهای پیش ‌از تاریخ از جمله جیران تپه در شهرستان اسفراین نشان‌دهندۀ سابقه تاریخی کهن این منطقه است. اسفراین در دوره‌های اشکانی و ساسانی نیز همواره جزو ولایت‌های مهم به شمار می‌رفته و بارها در متون تاریخی و جغرافیایی از آن نام برده شده است. در دوره اسلامی نیز اسفراین به دلیل قرار داشتن بر سر راه کاروان نیشابور به جرجان (گرگان) رونق خاصی یافت و بیش ‌از پیش شکوفا شد. ارگ بلقیس در نزدیکی شهر اسفراین از جمله مهم‌ترین بقایای شهرهای دوره اسلامی است. در بیشتر منابع تاریخی متعلق به دوره اسلامی، به اتفاقات و تحولات این شهرستان تاریخی اشاره شده است.

کاوش‌های باستان‌شناسی در محوطه باستانی ارگ بلقیس اسفراین گوشه‌هایی از فرهنگ و تمدن این کانون مدنی به‌ویژه در دوران اسلامی را معرفی کرده است. یافته‌های این کاوش‌ها نشان می‌دهند معماری و هنرهای تزیینی وابسته به آن نظیر گچ‌بری، آجرکاری، کاشی، هنر سفالگری، فلزکاری این منطقه در دوران اسلامی بسیار شکوفا  بوده است. همچنین وجود بقاع متبرکه فراوان در این شهرستان نظیر امامزاده احمدبن موسی کوران، شاهزاده محمد باغشجرد، امامزاده حمزه بن موسی دهنه شیرین و… با معماری‌های کم‌نظیر و آرایه‌های فراوانی چون گچ‌بری، نقاشی دیواری، کاشی‌کاری و کتیبه، خود بخشی از تاریخ این هنرها را نشان می‌دهد.

اقوام کرد، ترک و تات از ساکنان اصلی این شهرستان هستند که هر یک فرهنگ، آیین و هنرهای مختص به خود را دارند. قدمت سکونت کردهای این شهرستان به عصر صفویه باز می‌گردد، ترک‌ها که عمدتاً ساکن صفی‌آباد هستند ریشه‌ای ۳۰۰ ساله دارند و تات‌نشینان نیز که در روستاهایی همچون رویین با قدمتی هزار ساله سکونت دارند. وجود تنوع قومیتی جذابیتی کم‌نظیر به این منطقه بخشیده است.

شهر تاریخی بلقیس

شهر تاریخی بلقیس

ارگ بلقيس بقايای شهر کهن اسفراين  واقع در ۳ کیلومتری جنوب شهر اسفراین کنونی از سده‌های نخستين اسلام شکل ‌گرفته و تا پايان دوره صفوی و اوايل قاجار زندگی در آن جريان داشته و به عبارتی بیش از هزار سال تاریخ اسفراین را در دل خود جای داده است.

شهر بلقيس شرايط و ویژگی‌های كامل يك شهر اسلامی را داراست و از بخش‌های مختلف شامل ارگ، شارستان و تأسیسات مختلف شهری چون بازار و مسجد و… برخوردار بوده است. ارگ بلقیس، مهم‌ترین و شاخص‌ترین اثر اين مجموعه باستانی است که از آن می‌توان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین سازه‌های خشتی در ایران نام برد. این سازه بزرگ خشتی و چینه‌ای وسعتی حدود ۵۱۰۰۰ مترمربع دارد که زمانی ۲۹ برج در اندازه‌های متفاوت، حفاظت از آن را به عهده داشته‌اند.

در گرداگرد ارگ يک خندق وسيع وجود دارد که نفوذپذیری قلعه را دشوار می‌ساخته است. در محدودۀ حصار شهر (شارستان) آثار دیگری نیز قابل‌ مشاهده است که عبارت‌اند از  بقعه شیخ آذری شاعر و عارف قرن نهم هجری که در قسمت شمالی شارستان شهر واقع شده است، راسته بازار در بخش میانی شهر، مشتمل بر بازار و بخش‌های اقتصادی شهر است كه مابين تپه منار در جنوب و شيخ آذری در شمال قرار گرفته است، محل معروف به تپه منار که با توجه به نوشته‌های مورخان، جغرافی نویسان و نیز کاوش‌های باستان‌شناختی احتمالاً محل مسجدی است که بخش‌هایی از آن را باستان‌شناسان کاوش کرده‌اند. همچنین، دو بنای مهم دیگر هم خارج از حصار شهر بلقيس ولی در نزديکی آن قرار دارند، يکی بنای کاروانسرای معروف به کهنه رباط در بخش شمال غربی شارستان شهر بلقيس و ديگری مجموعه‌ای معروف به یخدان‌ها که در بخش جنوب غربی شهر تاریخی اسفراین قرار دارند.

آرامگاه شیخ آذری

آرامگاه شیخ آذری

آرامگاه حمزه بن علی آذری معروف به شیخ آذری با شماره ثبت ۴۴۹۷ در فهرست آثار ملی ثبت شده، از شاعران و عارفان قرن نهم هجری قمری در جنوب شهر اسفراین، در حدود یک کیلومتری شمال شرقی شهر تاریخی بلقیس و در میان اراضی کشاورزی واقع شده است.

قلعه صعلوک

قلعه صعلوک

قلعه صعلوک با شماره ثبت ملی ۲۹۴۳۴، دژی استوار در جبهۀ جنوبی ارتفاعات سالوک است که قدمت آن به قرون ۶ یا ۷ هجری می‌رسد و در متون تاريخی مختلف از آن ياد شده است. این قلعه بر فراز يک صخره منفرد با دیواره‌های پرتگاهی ساخته‌شده که دسترسی و تسخير آن را در زمان آبادانی و حیات قلعه بسيار دشوار می‌ساخته است. در داخل قلعه بقايای تأسیساتی مانند انبار آذوقه و غلات، حمام، آسياب، زندان و مقر فرمانده قلعه وجود دارد که مجموع مساحت قلعه را به بيش از يک هکتار می‌رساند. قلعه صعلوک از نظر وسعت و موقعیت بسیار صعب‌العبور و یکی از مهم‌ترین قلاع نظامی دورۀ اسلامی در شمال خراسان است.

مقبره باباقدرت اسفراین

مقبره باباقدرت

مقبره باباقدرت با شماره ثبت ملی  ۱۱۰۵۲ واقع در  غرب روستای دهنه اجاق  اسفراین، به شیوۀ دستکند شکل‌ گرفته است و تمام اجزای تشکیل‌دهنده آن در دل یک تپه طبیعی حفر شده است. پلان کلی بنا از سه بخش اصلی شامل یک ورودی در سمت شرق،  تالاری مستطیل شکل، یک‌رشته پلکان در انتهای دالان و گنبدخانۀ مربعی تشکیل شده است. در بخش‌های مختلف گنبدخانه آن تزییناتی به شکل نقوش هندسی یا آیات قرآن و احادیث با رنگ آبی نوشته شده است. برخی پژوهشگران صاحب این قبر را درویش حسین بن محمد، سازندۀ بقعه امامزاده کوران می‌دانند.

آرامگاه رشیدالدین محمد بيدوازی اسفراین

آرامگاه رشیدالدین محمد بيدوازی

شیخ رشید الدین محمد بیدوازی که آرامگاهش با شماره ثبت ملی ۲۱۹۲ در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است، از مشایخ صوفیه در سال ۸۷۷ هجری وفات یافته و در زادگاهش بیدواز به خاک سپرده شده است. بر مزار او یک بنای سادۀ هشت‌ضلعی گنبد دار با سنگ لاشه و ساروج ساخته‌شده است. نمای داخلی بنای آرامگاه با طاق‌نماهای ساده تزیین‌شده که در روی آن‌ها یک افریز گچ‌بری شده به خط ثلث در  ارتفاع ۲/۴ متری از کف بنا گرداگرد دیوارها چرخیده است. در کتیبه افریزها آیاتی از قرآن مجید و صلوات چهارده معصوم است و در بخشی از آن نیز صاحب قبر را محمد رشید الدین نوادۀ شیخ همام و نبیرۀ شیخ احمد غزالی معرفی کرده است.

درب و ضریح آرامگاه از جنس چوب گردو و چنار به ابعاد ۱۳۰ در ۱۹۳ و در ارتفاع ۱۸۰سانتی‌متر دارای نقوش و کتیبه‌هایی با منبت‌کاری بسیار زیبا است و اکنون به موزه باستان‌شناسی بجنورد منتقل شده است.

رباط راونیز

رباط راونيز با شماره ثبت ملی ۲۴۶۵۹، در یك کیلومتری شمال شهر صفی‌آباد و حدود ۶۰ کیلومتری جنوب شرق شهر اسفراین قرار گرفته است. این کاروانسرای تاریخی دو دروازه جنوبی و شرقی دارد که امروزه تنها یک لنگه از دروازه جنوبی به ارتفاع ۷ متر باقی مانده است اما در همین مختصر می‌توان تزیینات بسیار زیبای نمای آن را دید و به ارزش و اهمیت و زیبایی‌های معماری کل رباط پی برد. وجود قطعات سفالینه آبی و سفید دوره تیموری در عرصه و محوطه رباط، تعلق بنا به حدود قرن ۹ هجری را نشان می‌دهد.

آرامگاه رضی الدین علی لالا ادکانی

در روستای ادکان واقع در ۲۳ کیلومتری جنوب غربی شهر اسفراین در حاشیه سمت راست جاده‌ای که به جوین می‌رود بنایی قرار دارد که در بین اهالی ادکان به امامزاده معروف است ولی در اصل این بنا آرامگاه عارف بزرگ و عالی‌قدر قرن ۷ هجری قمری شیخ رضی الدین علی لالا ادکانی است. قدمت این اثر اواخر ایلخانی و تیموری بوده و با شماره ۵۹۴۸ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

آرامگاه شيخ احمد ذاكر گورپانی

شيخ جمال‌الدین ذاكر جورفانی (گورپانی) از عرفای نامدار شهرستان اسفراین (۵۹۷-۶۶۹ هـ.ق) و از شاگردان شيخ رضی‌الدين علی لالا بوده و طريق تصوف را از او اخذ كرده است. این بنا در دوره‌های مختلف بازسازی و با شماره ۵۹۰۶ ثبت ملی شده است.

منطقه نمونه گردشگری میلانلو اسفراین

منطقه نمونه گردشگری میلانلو

دهستان ميلانلو به مرکزيت روستای پرکانلو از توابع بخش مرکزی شهرستان اسفراين در ۹ کيلومتری شرق شهر اسفراين، قرار دارد. از مهم‌ترین جاذبه‌های این منطقه نمونه گردشگری با توجه به موقعيت کوهستانی آن کوهستان شاه جهان و کرکزو، دره‌ها، جويبارها و چشمه‌سارها و ازجمله چهل چشمه (روستای سرچشمه)، باغات و مناظر سرسبز و انواع محصولات باغی مانند سيب، هلو، زردالو،گردو و…، انواع صیفی‌جات، بافت معماری سنتی روستاهای منطقه، غار نوشيروان، غار سنجد سرچشمه، منطقه تفريحی چمن است که به خصوص در ايام نوروز و سیزده‌بدر پذيرای خیل دوستداران طبيعت است.

منطقه نمونه گردشگری و سد بيدواز

روستای بيدواز از توابع دهستان ميلانلو بخش مرکزی، در ۱۹ کيلومتری شمال شرق شهر اسفراين قرار گرفته است. برخی از جاذبه‌های گردشگری آن عبارت‌اند از چشمه‌علی بره در ابتدای ورودی روستا، چشمه مسجد، چشمه رشيدالدين بيدوازی، رودخانه پرآب بيدواز و سد بيدواز که بر روی این رودخانه احداث‌شده است. از جاذبه‌های فرهنگي- تاريخی منطقه نیز می‌توان به بافت قدیمی و زیبای روستا، قلعه بالا، حمام قديمی روستا، آرامگاه شيخ رشيدالدين بيدوازی و … اشاره کرد و از جمله صنایع‌دستی روستا گلیم‌بافی، پلاس، جاجيم و سفره کردی است.

رويين

منطقه نمونه و روستای هدف گردشگری رويين

روستای تاریخی، سرسبز و زیبای رویین در فاصله ۲۷ كيلومتری شمال شهر اسفراين واقع شده است. این روستا با تاریخی هزارساله، بافت تاریخی ثبتی و باغات و مناظر چشم‌نواز امروزه به یک مقصد گردشگری شناخته‌شده در شهرستان اسفراین و استان خراسان شمالی تبدیل شده است. خانه‌های سنتی به زيبايی چشم‌نوازی به‌صورت پلكانی ساخته‌ شده‌اند به طوريكه پشت‌بام منزل يكی حياط خانه ديگری است. رویین با ده‌ها کارگاه سنتی چادرشب‌بافی، چتائی‌بافی، دستمال و حوله‌بافی به‌عنوان نخستین دهکده نساجی سنتی ایران معرفی شده است. در این خصوص حمام تاریخی روستا نیز به موزه نساجی رویین تبدیل شده است.

سيب، گلابی، گردو، انگور، هلو و زردآلو، گردو، فرآورده‌های دامی چون عسل و برخی صنایع‌دستی از جمله چادرشب و حوله‌های سنتی از مهم‌ترین سوغات این روستا محسوب می‌شوند.

کشتی با چوخه

کشتی با چوخه

همه‌ساله در روز چهارده فروردین بزرگ‌ترین مراسم کشتی باستانی و سنتی چوخه ایران در فضایی باز و بر روی خاک و با حضور علاقه‌مندانی از اقصی نقاط کشور در محل گود چشمه زینل خان (واقع در شمال شهر اسفراین) برگزار می‌شود. در پایان مسابقه مقامات و مسئولان کشوری و استانی به‌رسم یادبود جوایزی به نفرات برتر اهدا می‌کنند.

این مسابقه علاوه بر روز چهارده فروردین در بسیاری از مراسم محلی به خصوص جشن‌های عروسی نیز به نمایش درمی‌آید. لباسی که کشتی‌گیران به تن دارند چوخه نام دارد. چوخه در اصل کلمه‌ای کردی است و عبارت است از شنل کوتاهی که کشتی گیران آن را با شال سفیدرنگی محکم می‌کنند. از آنجاکه این ورزش از قدیم‌الایام در بین عشایر کرد شمال خراسان مرسوم بوده به این نام (کشتی با چوخه) معروف شده است.

کشتی با چوخه سنتی را می‌توان به‌نوعی مادر تمام کشتی‌ها (آزاد، فرنگی، جودو، کوراش و…) دانست چراکه اکثر فنون خاص و بکری که در این کشتی اجرا می‌شود به کشتی‌های دیگر نیز راه یافته است. این کشتی به‌صورت قهرمانی کشور در تقویم ورزشی فدراسیون ورزش‌های روستایی و عشایری قرار گرفته است.

آیین کشتی با چوخه اسفراین در فهرست آثار فرهنگی ناملموس کشور با شماره ۳۰ به ثبت رسیده است.

مرتبط:

شکوه تاریخ چندهزارساله اسفراین در ارگ بلقیس

روستای کرینگان _زیبایی بی نظیر ورزقان

شهر تاریخی بلقیس

آبشار ارتکند _زیبایی کلات نادر

تفریگاه زیبای ارتکند (خنک رود) یکی از مناطق بکر و ییلاقی شهرستان کلات نادر است. این تفریگاه به دلیل آبشارهای زیبا، کوه‌های سربه فلک کشیده و غار آبی بسیار زیبایش، مورد توجه گردشگران ایرانی و خارجی می‌باشد.

آبشار «ارتکند» در نزدیکی روستا و آبگرم ارتکند واقع شده است و هرساله میزبان صدها گردشگر و سنگ‌نورد است. روستاى ارتکند مجموعه‌اى از کوه و رودخانه و جنگل و آبشار است که طبیعت چشم‌نواز آن سالانه هزاران نفر را به سوى خود مى‌خواند.

در ۱۱۰ کیلومتری شمال مشهد، پس از طی کردن حدود پانزده کیلومتر مسیر فرعی به روستاهای سررود و ارتکند خواهید رسید. آبشار ارتکند در منطقه روستای قطعه نو کلات قرار دارد. برای رسیدن به آبشار ارتکند ابتدا باید از روستای «سررود» عبور کرد که هفت کیلومتر از جاده اصلی فاصله دارد. این روستا آب و هوای خشک دارد و کوه‌های «تک خانه» در ۸ کیلومتری غرب و «سرشاو» در ۳ کیلومتری شمال‌شرق این آبادی واقع شده‌اند. ارتفاع آن از سطح دریا ۱۴۸۰ متر است و رود ارتکند که از کوه‌های هزار مسجد سرچشمه می‌گیرد از کنار این آبادی می‌گذرد بعد از روستا جاده‌ای فرعی و خاکی وجود دارد که با دو ساعت راهپیمایی به آبشارها می‌رسد.

در ابتدای این جاده چند مجموعه پرورش ماهی و شالیزارهای برنج معروف و خوش عطر کلات خودنمایی می‌کنند. با حرکت در امتداد رودخانه و به سمت بالای آن، آب شفاف‌تر و دره باریک‌تر می‌شود و کم‌کم علف‌های بلند و درختان انبوه حالتی نیمه جنگلی ایجاد می‌کند.

آبشار ارتکند

مسیر دره اصلی با شیب تند و عمق زیاد، خود را تا گذرگاه قله قره داغ بالا می‌کشد و ارتفاع قله تا کف دره به حدود ۱۰۰۰ متر می‌رسد که این دره به صورت چیندار، صخره‌ای، مرتفع و با درختان منفرد اورس خود نمایی می‌کند.

در ادامه مسیر پس از طی ۵ کیلومتر به تفرجگاهی است که در سمت چپ آن دره آبشار خانه زو و در سمت راست آن دره درخت بی‌بی قرار دارد به طوری که مسیر اصلی از سمت چپ و از میان رودخانه و درختان به سمت آبشار ارتکند پیش می‌رود که در ابتدای این مسیر دره‌ای با عرض کم و درختان انبوه وجود دارد تا اینکه راه از مسیری سنگی و پر آب ادامه می‌یابد و در نهایت به منطقه بازی می‌رسد که خانه زو نامیده می‌شود و معمولا این منطقه پوشیده از علفزارهای بلند و پوشش پراکنده درختان اورس است که در فصول بهار و تابستان مورد استفاده گوسفندداران قرار می‌گیرد.

آبشار ارتکند

در ادامه مسیر پس از طی یک سربالایی دوباره دره باریک شده و در سمت راست آن تونل پر آبی با آبشار کوچک، اما زیبا به چشم می‌خورد. وقتی مسیر را از سمت چپ ادامه دهیم، پس از یک درگیری مختصر با سنگ به مسیری باریک با دیواره‌های سنگی بلند واقع در دو طرف آبشار می‌رسیم که ۱۰ متر ارتفاع دارد و به شکل کلاهکی بوده که دیواره‌های سنگی بسیار زیبا و پوشیده از آب آن را احاطه کرده‌اند و آب از همه طرف به شکل‌های مختلف از دل سنگ بیرون آمده و به رودخانه جاری می‌شود. لازم به ذکر است که وجه تسمیه خانه زو نیز از همین قسمت گرفته شده که سرچشمه رود است. ادامه مسیر بعد از آبشار بدون کار فنی امکان‌پذیر نیست .آبشار دوم که بلندتر و در حدود ۳۵ متر است، در انتهای دره باریکی قرار دارد. در کنار این آبشار از طریق مسیر رول‌کوبی شده یا تنوره کنار آن می‌توان به بالای آبشار و بکرترین منطقه آن رسید که البته کار هر کسی نیست.

بعد از طی مسافتی کوتاه تونلی غارمانند به چشم می‌خورد که آب رودخانه از یک طرف آن وارد و از سمت دیگر خارج می‌شود. این تونل حدود ۱۵ متر است. در انتهای آن آب از ارتفاعی حدود ده متر از میان کوه‌های سرسبز ارتکند به پایین سرازیر می‌شود.

آبشار ارتکند

در کنار غار، نردبان‌هایی در دو ردیف ساخته شده است و با بالا رفتن از آنها، آبشار ارتکند را در سمت راست می‌بینید که سه طرف آن را دیواره‌های سنگی احاطه کرده‌اند.

زمان طی شده از اردوگاه تا محل آبشار یک ساعت و ۴۰ دقیقه است و مسیر برگشت از آبشار همان مسیر طی شده در رفت بوده که طبعا در زمان کمتری حدود یک ساعت طی می‌شود.

مدرسه شوکتیه بیرجند

ساختمان مدرسه شوکتیه از محل موقوفات امیر اسماعیل خان معروف به شوکت الملک اول توسط محمد ابراهیم خان علم (شوکت الملک دوم)، پدر اسدالله علم، در سال ۱۳۰۸ه‍.ق به ‌دست استادان و معماران یزدی شروع و در سال ۱۳۱۲ه‍.ق بنای آن به پایان رسید.

این بنا طی چهار سال از ۱۳۰۸ه‍.ق تا ۱۳۱۲ ه‍.ق (۱۲۶۹ ه‍. ش) تحت عنوان حسینیه شوکتیه توسط محمد ابراهیم خان علم (شوکت الملک دوم) ساخته شد و در ماه ذی الحجه سال ۱۳۲۶ هجری قمری برابر با ۱۲۸۲ هجری شمسی به مدرسه تبدیل شده‌ است.

در شهریور ماه ۱۳۸۲ همایشی به مناسبت یکصدمین سالگرد تأسیس مدرسه شوکتیه در دانشگاه بیرجند برگزار گردید.

پس از مدرسه عالی دارلفنون و پس از مدرسه ابتدائی رشدیه تبریز، مدرسه شوکتیه بیرجند سومین مدرسه از نوع مدارس جدید در ایران محسوب می ‌شود که به دنبال آن دبیرستان شوکتیه و مدارس دشت بیاض نهبندان، سربیشه، خوسف و دبستان دخترانه شوکتی افتتاح گردید.

همزمان با انقلاب مشروطیت امیر اسماعیل خان شوکت الملک که فرزندی نداشت یک سوم اموال خود را وقف امور خیریه کرد و تولیت آن را به برادر کوچک خود محمد ابراهیم خان واگذار نمود.

مدرسه شوکتیه بیرجند

محمد ابراهیم خان علم معروف به شوکت ‌الملک دوم بعد از سفر به تهران و دریافت مقام حکمرانی و امارت قاینات در صدد برآمد موقوفه مذکور را در جهت ایجاد فضای آموزشی مصرف کند. شوکت ‌الملک تحت تأثیر اقدام امیرکبیر در تأسیس مدرسه دارالفنون در صدد برآمد مدرسه مشابهی را در بیرجند تأسیس نماید. او در سال ۱۳۲۵ ه‍.ق مطابق با ۱۲۸۵ خورشیدی در محل حسینیه شوکتیه که توسط برادرش در سال (۱۳۱۲ه‍. ق) ساخته شده بود اقدام به تأسیس مدرسه شوکتیه نمود.

محمد امیر خان برای تشویق افراد به تحصیل در این مدرسه برای محصلین بی ‌بضاعت و خانواده آنها کمک ‌های نقدی و جنسی مؤثری درنظر می ‌گرفت. همچنین آیت ‌الله شیخ هادی هادوی که از علمای طراز اول آن زمان بود با اعزام تنها پسر خود به این مدرسه در ذهن و فکر مردم اثری عمیق بر جای گذاشت و کار مدرسه رونق یافت. این در حالی بود که پیش از تأسیس مدارس به سبک جدید، تعلیم و تربیت به عهده مکتب خانه‌ ها بود که توسط روحانیون اداره می شد.

مدرسه شوکتیه ابتدا مدرسه ابتدائی بود و پس از مدتی دبیرستان شوکتیه نیز به آن افزوده شد. حقوق معلمین این مدارس نیز از بودجه حکومتی سالانه به صورت نقدی و جنسی پرداخت می گردید.

در سال ۱۳۰۱ خورشیدی مدرسه نسوان امارت قلعه افتتاح شد و سپس در سال ۱۳۰۳ در دوره دوم دبیرستان دانش‌آموز پذیرفت. شوکت الملک دوم و همچنین روحانی خوشنام محلی شیخ محمد موحد برای تشویق مردم و جذب بیشتر دانش ‌آموزان، دختران خود را به این مدارس فرستادند. در سال ۱۳۰۱ به منظور تصریح در دخترانه و پسرانه بودن، مدارس پسرانه به شوکتی و دخترانه به شوکتیه نامگذاری شد. همچنین دبیرستان پسرانه شوکتی در سال ۱۳۰۳ خورشیدی از دبستان جدا شد.

مدرسه شوکتیه بیرجند

مشخصات معماری

مدرسه شوکتیه به سبک معماری کویری ایران به صورت چهار فصل ساخته شده که از یک فضای مرکزی به ‌صورت حیاط و بخشی پیوسته دور تا دور آن تشکیل شده ‌است. حیاط بخش عمده ‌ای از بنا را دربر می ‌گیرد که با آجر فرش شده ‌است و در میان آن حوضی قرار دارد که در میان آن سکویی به ارتفاع حدود ۳۰ سانتی‌ متر قرار دارد. سردر ورودی بنا با طاق جناقی دارای تزئینات مقرنس است.
این بنا تک ایوانی بوده و ایوانی بلند و باشکوه دارد. ساختمان از اجزا و عناصر معماری ایرانی از قبیل ورودی، هشتی، دهلیزها، ایوان، حجره ‌های اطراف حیاط، شاه ‌نشین و حمام تشکیل یافته ‌است. این بنا در کوچه ‌ای با شیب نسبتاً زیاد واقع گردیده که از سطح خیابان پایین ‌تر است و دارای دو ورودی است که یکی در ضلع جنوبی و دیگری در ضلع غربی بنا واقع شده است. ورودی‌ های بنا در پایین ‌ترین قسمت بنا قرار دارند.
بنای مدرسه شوکتیه با بهره ‌گیری از حیاط مرکزی به بهترین نتایج از نظر تنظیم عملکرد و فراهم آوردن شرایط محیطی متعادل دست یافته ‌است. این بنا یک کلاه فرنگی زیبا در میان گنبد تالار شوکتیه دارد که با رسمی ‌بندی زیبایی تزئین شده ‌است. همچنین مقرنس‌ ها گچبری ‌ها و آجرکاری ‌هایی بسیار زیبا در این بنا به چشم می ‌خورد.
مدرسه شوکتیه نه تنها بزرگترین حسنیه و تکیه بیرجند بوده بلکه از شاهکارهای معماری زمان خود به شمار می آید. بدون تردید نظیر آن را در کمتر شهری می توان یافت.

در حال حاضر از مدرسه شوکتیه به عنوان حسینیه و جهت برگزاری مراسم مذهبی در ماههای محرم، صفر و اعیاد استفاده می ‌شود. زیارت عاشورا، تعزیه و نمایش از دیگر برنامه‌ هایی است که در این مکان برگزار می گردد.

مدرسه شوکتیه بیرجند

موقعیت مکانی

بنای تاریخی مدرسه شوکتیه یا شوکتی در مجاورت خیابان منتظری (خاکی) در داخل بافت تاریخی شهر بیرجند قرار گرفته است.

مسیر دستیابی

۱–  از سمت زاهدان: خیابان ارتش، میدان ابوذر، میدان شهدا، خیابان منتظری، منتظری ۳
۲– از سمت مشهد: بلوار صیاد شیرازی، خیابان ارتش، میدان ابوذر، میدان شهدا، خیابان منتظری، منتظری ۳
۳– از سمت کرمان: بلوار شهدای عبادی، میدان طالقانی، خیابان شهید مطهری، خیابان منتظری، منتظری ۳

سردر عالی قاپو قزوین

سردر عالی قاپو یکی از آثار تاریخی و گردشگری در شهر قزوین است که در ابتدای خیابان سپه – نخستین خیابان ساخته شده در ایران – قرار دارد. این بنا سردر یکی از هفت در ورودی به ارگ سلطنتی صفویان بوده است. و در اصلی جنوبی است که به خیابان و میدان شاه باز می‌شده و تنها در از این مجموعه است که اکنون به یادگار مانده است.

این مکان  یکی از بناهای مهم دوره صفویه با عمارت‌ها و باغ‌های بسیار زیبا است که در مرکز شهر قزوبن قرار دارد. این عمارت شامل مجموعه ای به نام سعادت آباد بوده که در حال حاضر از کل مجموعه، تنها سردر عالی قاپو بر جای مانده است. این مجموعه ۷ در داشته که یکی از آنها را عالی قاپو نامیده‌اند. این بنا نخست در دوره شاه طهماسب ساخته شده و در زمان شاه عباس اول به‌صورت کنونی تغییر شکل یافته است. در دوران ناصر الدین شاه نیز، تعمیرات و اضافاتی صورت گرفت و در دوران پهلوی اول به علت اقامت پلیس در آنجا ابتدا نام “نظمیه” و سپس “شهربانی” در ترنج بالای سردر به خط مرحوم عبدالعلی پزشکیان، معلم خط قزوینی، گچبری گردید و در زمان پهلوی دوم قسمت اضافی بالای سردر را در زمان پهلوی دوم حذف نمودند.

سردر عالی قاپو

بر پیشانی این سردر رفیع که ۱۷ متر ارتفاع دارد، کتیبه‌ای با کاشی معرق به خط ثلث از علی‌رضا عباسی – خوشنویس معروف عهد صفوی – جلوه‌گر است. بر فراز این کتیبه، پنجره مشبک بزرگی از کاشی قرار گرفته است. بیش از دو گوشوار بلند در طرفین سردر که بر بالای طاق‌نمایی واقع شده که بنا را به ساختمان‌های هم جوار پیوند می‌داده است.
این بنا در گاه بلندی دارد که به خیابان شهدای قزوین مشرف است. این در به هشتی بزرگی متصل است و در داخل آن دو اتاق وجود دارد که جایگاه دربانان بوده است. راهرو طبقه دوم بنا نیز از همین اتاق‌ها می‌گذشته است.

در سمت غرب این در ۳ اتاق طولانی پهلوی هم واقع شده که احتمالا جایگاه نگهبانان و محافظان بوده است. یکی از این اتاق‌ها در دوره قاجار به قرائت خانه و دیگری به چای خانه تبدیل شد.
ازاره‌های سر در با کاشی پوشیده شده اند و بقیه سر دربا گچ وشیده شده است. یکی از پنجره‌ها به خیابان شهدا و دیگری به حیاط شهربانی کنونی گشوده می‌شود.

سردر عالی قاپو

مشخصات بنا
این سردر، ورودی اصلی به دولتخانه دوران صفویه بود. بنای سر در شامل ایوان رفیع ورودی با قوس تیزه‌دار و سه ریف طاق‌نما در طرفین آن است. گوشواره‌هایی با ستون‌نماهای آجری در دو طبقه، نمای سردر را تکمیل می‌کنند. هشتی متصل به ایوان ورودی به شکل هشت ضلعی است و در طرفین محور ورودی آن اتاق‌های نگهبانی قرار دارد. در این هشتی پلکان‌هایی دیده می‌شود که به طبقه بالا – جایگاه نقاره‌زنان – راه می‌یابند. کتیبه و شباک کاشی، تنها تزیینات باقی‌مانده در ایوان ورودی است. در طرف شرقی این سردر که پیش از مشروطیت رختشویخانه بود، مدرسه ای به نام امید در سال ۱۳۲۰ قمری احداث شد که از اولین مدارس نوین ایران می باشد.

شاردن سیاح فرانسوی به کتیبه دیگری در این سردر که مضمون آن بیت معروف زیر است و در حال حاضر وجود ندارد اشاره می کند: گشاده باد به دولت همیشه این درگاه به حق اشهد ان لا اله الا الله

سردر عالی قاپو قبل از انقلاب، جایگاه شهربانی و سپس در اختیار نیروی انتظامی بود، اکنون در اختیار میراث فرهنگی قرار گرفته و به منظور احیای دولتخانه صفوی در در حال مرمت می باشد. مرمت بنا در خرداد ۹۱ آغاز گردید و مرمت بخش‌های آسیب‌دیده کف فرش هشتی، رنگ برداری و رنگ‌آمیزی درب‌های ورودی، مرمت آجرهای فرسوده و شکسته، بندکشی توخالی هشتی و تهیه و نصب درب‌های چوبی بخش داخلی بخشی از عملیات مرمتی بوده است.
این بنا در ۳۱ تیر ۱۳۱۳ بشماره ۲۱۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

مرتبط:

قزوین _شهری با کلیسا های قدیمی و محله‌های ارامنه

کلیسای کانتور قزوین

عمارت سردار مفخم _ دیدنی ترین بنای تاریخی قزوین

تبلیغات کمرنگ ایران برای سال نوی چینی / بازخورد تبلیغات چه بود؟

قرار بود ایران برای سال نوی چینی تبلیغات گردشگری گسترده ای در شبکه های اجتماعی این کشور کند اما بازه زمانی در نظر گرفته، تمام شد ولی اقدام موثری برای تولید محتوا انجام نگرفت.

سال نو چینی، مهم‌ترین فستیوال کشور چین است که نه فقط برای چینی‌ها مهم است بلکه برای گردشگران خارجی که به این کشور سفر می‌کنند هم رویدادی جذاب به حساب می‌آید. جشنواره بهاری نام دیگر این جشن در آغاز بهار دیگری از این کشور است. چینی‌ها با برپا کردن جشن‌ها و مراسم سنتی و برپایی فستیوال و نمایش‌های مختلف، شروع سال جدید خود را جشن می‌گیرند.

سال نو چینی هر سال بین ۲۱ ژانویه تا ۱۰ فوریه (۱ تا ۲۱ بهمن) متغیر است. چینی‌ها معمولاً در این بازه زمانی به تعطیلات رفته و هر ساله گردشگران زیادی همانطور که در آغاز سال به این کشور سفر می‌کردند تا در برگزاری جشن سال نو حضور داشته باشد، خیلی‌ها هم از این کشور خارج می‌شدند بنابراین کشورهای زیادی خواهان جذب گردشگران چینی بودند تا بتوانند از این فرصت تعطیلات چینی استفاده کنند.

ایران نیز برای این موضوع چند سالی بود که تلاش می‌کرد سهمی از جذب گردشگران چینی در تعطیلات سال نوی آنها داشته باشد. به همین دلیل در سالهای اخیر همزمان با آغاز سال نوی چینی اقدام به تبلیغات گردشگری ایران می‌کرد هر چند این تبلیغات به حدی کم بود و بازتاب گسترده‌ای نداشت اما به هر حال در دستور کار قرار گرفته بود.

سال گذشته نیز ایران خود را برای میزبانی از گردشگران چینی در این ایام آماده کرده بود، که شیوع ویروس کرونا همه مرزها را بست و حتی سفر گردشگرانی که از مدتها قبل به ایران آمده بودند را نیز تحت تأثیر قرار داد. هر هواپیمایی که به این کشور تردد داشت را عاملی برای شیوع بیماری و انتقال ویروس از این کشور به ایران می‌دانستند. بنابراین دیگر لازم نبود که تبلیغی برای جذب گردشگران چینی شود. پس بسیاری از برنامه‌ها لغو شد. حتی در نمایشگاه گردشگری تهران نیز بنر قوی باش ووهان به امضای فعالان گردشگری رسید تا در نقطه‌ای از شهر نصب شود.

امسال هم دوباره برنامه ریزی شد تا بتوان اقدامات تبلیغاتی انجام شود. منتها از آنجا که هنوز ورود گردشگران به کشور به خصوص از کشور چین انجام نمی‌شود، این تبلیغات در راستای جذب گردشگران چینی انجام نشد. بلکه هدف یادآوری جاذبه ایران برای گردشگران چینی بود.

توقف برنامه‌های جذب گردشگر چینی به دلیل کرونا

محمد قاسمی مدیرکل بازاریابی و تبلیغات گردشگری وزارت میراث فرهنگی در وبینار بررسی عملکرد کمپین قرن‌ها دوستی؛ سومین عید بهاره چینی‌ها در ایران گفته است: سال ۹۶ معاونت گردشگری بر اساس خروجی تحقیقات بازار خود به این جمع‌بندی رسید که تعطیلات عید بهاره چینی‌ها که هر سال از ۲۴ بهمن ماه لغایت ۹ اسفند ماه برگزار می‌شود؛ یکی از فرصت‌هایی است که می‌تواند برای جذب گردشگر از بازار بزرگ چین با بیش از ۱۵۰ میلیون گردشگر خروجی مفید باشد؛ بنابراین در صدد اجرای طرحی با عنوان برگزاری رویداد «قرن‌ها دوستی؛ سومین عید بهاره چینی‌ها در ایران» بر آمد که طبق آن استان‌های هدف گردشگران چینی، ضمن ایجاد هماهنگی با بخش خصوصی جهت کسب آمادگی‌های لازم و ارائه مشوق‌هایی برای پذیرش این گردشگران، مدتی قبل از عید بهاره چینی برنامه‌هایی را همسو با این عید به اجرا در می‌آورند تا نظر این بخش مهم از بازار جهانی را به خود جلب کنند.

قاسمی ادامه داد: این طرح در سال‌های ۹۶ و ۹۷ اجرایی ولی در سال ۹۸ متأسفانه با شیوع کرونا عملاً متوقف شد. در سال ۹۹ نیز با تداوم بیماری کرونا و رکود حاصل از آن صرفاً به منظور معرفی ظرفیت‌های گردشگری کشور، تداوم سالانه رویداد و یادآوری نام ایران به طور مستقیم در حافظه بازار بزرگ چین و به طور غیر مستقیم در خاطره سایر بازارها و در نتیجه حفظ سهم ایران از این بازار در دوران پسا کرونا – و نه جذب گردشگر در دوران اوج شیوع این بیماری ظرف امسال که خود از بدیهیات است- در دستور کار قرار گرفت.

کمک گرفت از سلبریتی های استانی برای تولید محتوای چینی

در این میان چند اتفاق افتاد. یک بار بخشنامه‌ای از سوی معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی منتشر شد که در آن نشان می‌داد به همه اقداماتی که تا کنون درباره بازار چین شده بود، بی توجهی شده است چون در نامه به ۹ استان کشور اعلام شد که از سلبریتی های هر استان برای تولید محتوا در اینستاگرام استفاده شود. این در حالی بود که معاونت گردشگری می‌دانست که اصلاً اینستاگرام در چین فیلتر است و چینی‌ها نمی‌توانند به سایت‌های گردشگری ایرانی دسترسی داشته باشند.

پس از انتشار این گزارش در خبرگزاری مهر، معاونت گردشگری در صدد اصلاح این بخشنامه برآمد و اعلام کرد که این محتوا در نرم افزارهای مورد استفاده چینی‌ها پخش شود.

به این ترتیب قرار بود که استان‌های گردشگری ایران اقدام به تولید محتوا به زبان چینی کنند. اقدامی که چندان محسوس نبود. اکنون بازه زمانی تعریف شده برای فعالیت استان‌ها به اتمام رسیده است. ولی کمتر می‌توان بازخوردی از محتواهای تولید شده دید.

به عنوان مثال در سایت ویزیت ایران که متعلق به وزارت میراث فرهنگی است، صفحه مربوط به تبلیغات گردشگری ایران به زبان چینی، محتوایی وجود ندارد.

اداره‌های کل میراث فرهنگی در استان‌ها نیز کم و بیش تولید محتوا انجام داده‌اند اما بازخوردی نداشت. به عنوان مثال برخی از استان‌ها اقدام به تهیه کلیپ به زبان چینی کرده‌اند، اما هنوز منتشر نشده است.

اما برخی از سازمان‌های دیگر فعالیت‌های بهتری انجام داده‌اند به عنوان مثال شهرداری یکی از شهرهای گردشگری اقدام به تولید فیلم به زبان چینی کرده است یا یکی از شرکت‌های هواپیمایی نیز در صفحه مربوط به خود در ویچت ویدئوهایی که تولید شده بود را منتشر کرده و می‌کند. البته این اقدامات در راستای برنامه وزارت میراث فرهنگی که اعلام می‌کرد، چین بازار هدف و اول گردشگری ایران است؛ نیست و آنها در راستای بازاریابی خود چنین اقداماتی را انجام داده‌اند.

منبع: مهر