ايران با توجه به شرايط ويژه‌ی زیست محیطی، تالاب‌های گوناگونی را در دل خود جای داده است. تالاب استیل یکی از زیباترین تالاب‌های ایرانی است.

در نقشه ايران، به هر سو که چشم بیندازید، از شمال تا جنوب، به راحتی می‌توانید آدرس تالاب‌های ايران را مشخص کنید. تالاب‌ها محیط‌هایی با ویژگی‌های مشترکی میان خشکی و آب هستند که باعث شکل گیری اکوسیستم‌های فوق‌العاده‌ای شدند.

این یعنی اینکه وجود این مواهب خدادای برای آینده‌ی زمین بسیار با اهمیت است. به گونه‌ای که ارزش اکولوژیک آن‌ها را ۱۰ برابر جنگل‌ها و ۲۰۰ برابر زمین‌های زراعی می‌دانند. تالاب‌ها هم شور یا هم شیرین هستند.

به طور کلی تالاب‌ها شامل مرداب‌ها، مانداب‌ها، خلاش‌ها، خلنگزارها، لشاب‌ها و آب بندان‌ها می‌شود. آب بندان به صورت مصنوعی ایجاد می‌شوند. کشور ایران تالاب‌ها فراوانی دارند که هرکدام با داشتن ویژگی منحصربه‌فردی اهمیت بالقوه‌ای دارد.

معرفی

تالاب استیل یکی از تالاب‌های پر اهمیت کشور و از جمله جاهای دیدنی آستارا است که به دلیل داشتن چشم‌اندازهایی از کوهستان و جنگل در کنار مزارع کشاورزی در میان گردشگران محبوبیت زیادی دارد. این تالاب ۱۳ متر پایین‌تر از سطح دریاهای آزاد قرار دارد.

در غرب تالاب می‌توان جنگل‌های سرسبز و در شرق آن درختان شناور توسکا را مشاهده کرد. استیل در مجموع ۱۳۸ هکتار مساحت دارد و آب آن از نوع شیرین است. منبع آب این تالاب از بارش‌های باران و به اعتقاد مردم منطقه بخشی از آن هم از چشمه‌های بستر آن تامین می‌شود.

این فضا سالانه میزبان سیل مهاجرت پرندگان بیشماری است که از مناطقی مانند اروپای مرکزی، شمال دریای خزر و مناطق قطبی به این سمت پرواز می‌کنند. برخی از این پرندگان مانند «چینگیر نوک‌سرخ» در دسته‌ی پرندگان کمیاب قرار می‌گیرند.

وجود ماهیانی مانند کپور و اردک ماهی از مهم‌ترین ویژگی‌های این تالاب به شمار می‌رود که آن را برای تفریحاتی مانند ماهیگیری مناسب می‌کند.

از دیگر جاندارانی که در این ناحیه زندگی می کنند می‌توان به نوعی موش بزرگ تالابی به نام نوتریا و انواع مار و لاکپشت اشاره کرد. این تالاب در مجموع میزبان بیش از ۸۰ نوع گونه‌ی گیاهی و جانوری است که برخی از آن‌ها در خطر انقراض قرار دارند.

تالاب استیل و محیط‌های اطراف آن امروزه به عنوان منطقه‌ی شکار ممنوع اعلام شده‌اند. نکته‌ی بسیار حیرت‌انگیز و جالب توجه در مورد تالاب استیل این است که ریشه‌ی درختانی که درون تالاب قرار دارند، در واقع درون آب هستند. از این رو این درختان (توسکا) همواره در حال جا به جایی هستند. به همین دلیل،‌ این تالاب به تالاب درختان شناور هم شهرت دارد.

مردم بومی در زبان تالشی این تالاب را هستل (به معنای آبگیر) می‌نامند. متاسفانه وضعیت رسیدگی به تالاب‌ها در تمام ایران اسفناک است و این مورد شامل تالاب استیل هم می‌شود. دلیل بدی این وضعیت، استفاده و برداشت بی رویه از آب، این موهبت خدادادی برای آبیاری شالیزارهای آستارا است.

خوشبختانه در سال ۱۳۹۳ با اعلام اداره‌ی کل حفاظت محیط زیست استان گیلان، در پی بارش‌های فراوان باران، وسعت این تالاب به میزان قابل توجهی افزایش یافت. تالاب استیل از سال ۱۳۸۴ یکی از پنج منطقه‌ی نمونه‌ی گردشگری استان گیلان به شمار می‌رود که به رشد اقتصادی این استان کمک بسیاری کرده است.

آدرس

استان گیلان، ۵ کیلومتری جنوب آستارا، کنار جاده‌ی اصلی تالش، تالاب استیل

دسترسی

برای رسیدن به تالاب استیل ابتدا به آستارا سفر کنید. از این شهر به سمت جنوب حرکت کرده و خودتان را به جاده آستارا – رشت برسانید. بعد از طی حدود پنج کیلومتر به تالاب خواهید رسید. یک جاده‌ی کمربندی دور تا دور تالاب کشیده شده که با طی کردن آن چشم‌اندازهای بسیار زیبایی را مشاهده خواهید کرد. تعدادی هتل در نزدیکی تالاب تاسیس شده است که لذت سفر به منطقه را دوچندان می‌کنند.

با این وجود بنا شدن هتل‌ها در نزدیکی تالاب امکان به خطر افتادن زیستگاه‌های آن را فراهم می‌کند که این مورد نیاز به توجه مسئولان دارد. همچنین امکان ماهیگیری و قایق سواری روی تالاب برای گردشگران فراهم است. محیط زیبای تالاب استیل در همه‌ی فصل‌ها و به خصوص پاییز زیبا به نظر می‌رسد.

متاسفانه پیشروی انسان‌ها در نزدیکی تالاب سبب کاهش مهاجرت پرندگان شده است. از طرف دیگر افزایش ساخت و ساز در محدوده‌های اطراف و فعالیت کارگاه‌های صنعتی آسفالت و شن و ماسه و بدتر از همه تخلیه انباشت‌های زباله و نخاله به علاوه‌ی عبور دکل‌های فشار برق قوی از وسط آن، روز به روز تالاب را به سوی مرگ سوق می‌دهد.

با آرزوی اینکه با توجه مسئولان به این موارد، احتمال خاموشی یکی دیگر از گنجینه‌های ارزشمند کشورمان به حداقل برسد.

مرتبط:

پارک جنگلی بی‌بی یانلو شهرستان آستارا

پیدایش کوه های آتشفشانی حاصل فوران مواد مذاب و انباشته شدن مواد است. زمانی که فشار گازها و سنگ های مذاب در هسته زمین بسیار بالامی رود، فوران اتفاق می افتد. فوران می تواند به آرامی ‌یا به صورت انفجاری رخ دهد و جریان گدازه همراه با گازهای سمی‌، پرتاب خاکستر و سنگ و فوران آتشفشانی است.

ایران دارای پنج آتشفشان دماوند، سبلان، تفتان، بزمان و سهند است که از این تعداد سه آتشفشان بزمان، تفتان و دماوند جز آتشفشان های فعال محسوب می شوند.

دماوند؛ ببر خفته

کوه دماوند کوهی در شمال ایران است که بلندترین کوه ایران و خاورمیانه و بلندترین کوه های آتشفشانی آسیا است. این قله در ۶۹ کیلومتری شمال شرقی تهران، ۶۲ کیلومتری غرب آمل و ۲۶ کیلومتری شمال شهر دماوند واقع شده‌است.

مخروط دماوند در مرکز سلسله کوه‌ های البرز بارزترین فعالیت آتشفشانی دوره “کواترنر” است. به استثنای برخی از فوران های کوچک که اخیرا کشف شد، فعالیت جدیدی شناخته نشده است از این رو به آن آتشفشان نیمه فعال می گویند.

مخروط این قله منظم و روی کوه های فرسایش یافته چهار هزار متری واقع است. دامنه کوه پوشیده از جریان گدازه هایی به وسعت ۴۰۰ کیلومتر مربع است. جدیدترین گدازه ها در دامنه غربی مخروط قرار گرفته اند و روی همین دامنه است که به طور محلی مخروط هایی از خاکستر وجود دارد.

در ارتفاع ۱۰۰ متری ضلع جنوبی دماوند گازهایی نمایان است. ضمن آنکه در دهانه این آتشفشان با ۳۰۰ متر قطر دریاچه ای پوشیده از یخ وجود دارد. آتشفشان دماوند از دید زمین شناسی یک سامانه آتشفشانی فعال است ولی فعالیت آن در حد خروج بخار و گاز و چشمه های آب گرم و همچنین بعضی از تظاهرات سطحی از نهشته های وابسته به یک سامانه آتشفشانی و همچنین اثرگذاری بر فرم و ریخت دره ها و ایجاد لغزشهای گوناگون به عنوان اثرهای ثانویه بوده است.

دماوند یک آتشفشان خفته‌ است که امکان فعال شدن مجدد آن وجود دارد. در برخی از سالها از جمله سال ۱۳۸۶ شاهد افزایش خروج دود و بخارهایی از قله بودیم که برخی از شاهدان آن را گواهی بر فعال شدن این آتشفشان پنداشتند اما در حقیقت در سالهای پر بارش با نفوذ آب به درون قله و برخورد سنگهای داغ، جریانی از بخار آب از دهانه قله خارج می شود و چنین به نظر می رسد که فعالیتهای آتشفشانی صورت گرفته است.

 

تفتان؛ آتشفشانی فعال

تفتان نام تنها آتشفشان فعال در سراسر ایران است. این کوه های آتشفشانی در جنوب شرقی زاهدان و شمال غربی خاش با ارتفاع چهار هزار و ۱۱۰متر از سطح دریا قرار دارد. پیکره اصلی آن شامل دو کوه است که به وسیله بخش زین مانند و باریکی به هم متصل شده اند. گدازه تفتان مساحتی معادل هزار و ۳۰۰ کیلومتر مربع را پوشانده و لایه های خاکستر در این آتشفشان کم است.

تفتان در زبان پارسی به معنای مکان گرما است. این آتشفشان فعال است و گازهای گوگرد در دهانه آن منتشر می‌شوند. کوهنوردان عموما از یال غربی صعود می‌کنند که در آن پناهگاه مجهزی ساخته شده‌است.از فعالیتهای درون آتشفشان ابر سفید و مشخصی تشکیل می شود که از فاصله ۱۰۰ کیلومتری قابل مشاهده است و منظره یک آتشفشان فعال را به خوبی نشان می دهد. تفتان جزء یک منطقه آتشفشانی است که تا پاکستان شمالی ادامه دارد و به گره آتشفشان کوه سلطان که در پاکستان واقع و اکنون خاموش است تعلق دارد.

اولین فعالیتی که شکل امروزی مخروط شمال غربی آن را درست کرده است باید سنی قبل از دوره پلسیتوسن (از دوران کواترنری از یک هشتم میلیون سال پیش تا ۱۰ هزار سال پیش) داشته باشد. فعالیتهای گدازه ای تفتان در دوران کواترنری صورت گرفته که شامل گدازه های آندزیتی است که بر روی توفهای قبلی ریخته‌ اند.

بزمان؛ جوان ترین آتشفشان ایران

کوه بزمان یا قله بزمان یکی از کوه‌های آتشفشانی ایران است که در منطقه سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران واقع شده‌است. گرچه هیچ تاریخچه‌ای از فوران این آتشفشان در دست نیست، اما قلل این آتشفشان مملو از بخارات انواع دی اکسید هستند.

بزمان در ۱۱۰ کیلومتری شمال غرب ایرانشهر و جنوب غربی قله تفتان واقع شده که ارتفاع آن از سطح دریا سه هزار و ۵۰۳ متر است ولی نسبت به اراضی پیرامونی دو هزار و ۱۰۰متر ارتفاع دارد. جریان بزرگ گدازه‌ از دامنه شرقی قله جریان یافته است. در دامنه شمالی نیز همین جریان گدازه، مخروطی با شیب تند و بسیار مشخص را شکل داده که از آن، جریان گدازه با عظمت خیلی زیاد بیرون آمده است.

در اطراف قله اصلی چندین مخروط کوچک دیده می شود که از گدازه تیره رنگ بازالتی تشکیل شده‌ است. بلندترین قله، مخروطی تازه ساز است که از قطعات بزرگ گدازه شکل یافته و قطر دهانه آن در حدود ۵۰۰ متر است. به نظر می رسد که بزمان جدیدترین آتشفشان ایران باشد. مواد آتشفشانی آن منطقه ای را در حدود هزار و ۴۰۰ کیلومتر مربع پوشش داده است.

سبلان

سبلان (ساوالان)، از کوه‌های مرتفع ایران است که در شمال غرب این کشور و در استان اردبیل قرار دارد. سبلان سومین قله بلند ایران (پس از دماوند و علم‌کوه) و یک کوه آتشفشانی غیرفعال است. ارتفاع قله این کوه ۴۸۱۱ متر است و در بالای قله آن دریاچه کوچکی قرار دارد.

در دامنه جنوبی سبلان، چشمه های گوگردی زیادی وجود دارد که آب آنها در حدود ۴۰ درجه سانتی گراد حرارت دارد و تنها گواه فعالیت آتشفشان خاموش سبلان است.

قله سبلان به شماره ۱۹۴۹۶/۱۲ در فهرست آثار طبیعی ملی کشور به ثبت رسیده و سند مالکیت آن از ارتفاع بالای سه هزار و ۶۰۰ متری قله سبلان به وسعت شش هزار و ۲۰۰ هکتار به نام سازمان حفاظت محیط زیست صادر شده‌است.

سهند؛ عروس کوه‌های ایران

سهند نام قله و رشته‌کوهی آتش‌فشانی در جنوب تبریز، شمال مراغه، شرق آذرشهر و غرب بستان‌آباد در مرکز استان آذربایجان شرقی است. این رشته‌کوه دارای ۱۷ قله با ارتفاع بیش از ۳۰۰۰ متر است که بلندترین آن‌ها (قوچ‌گلی داغی) ۳۷۰۷ متر بلندی دارد و مرتفع‌ترین نقطهء استان محسوب می‌شود.

آتشفشان بزرگ سهند در ۴۰ کیلومتری جنوب تبریز واقع است و با آتشفشانهای کوچک تر شمال غرب دریاچه ارومیه و مرکز آتشفشانی ارمنستان و آرارات که در نزدیکی مرز ایران واقع است ارتباط دارد. کوه سهند مخروطی بسیار پهن و گسترده دارد که از خاکسترهای فراوان تشکیل شده و به وسیله آب های جاری، دره های تنگی در آنها ایجاد شده است.

به باور زمین شناسان به احتمال زیاد، پیدایش آتشفشان های سهند به تجدید فعالیت گسل سلطانیه – تبریز که از منطقه سهند عبور می‌کند، مربوط بوده است. مواد آتشفشانی سهند که بر روی رسوبات مختلف و در مساحت تقریبی چهار هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع پوشانده شده است.

سن مطلق گدازه های مختلف سهند بین ۱۲ تا ۱۴ میلیون سال را نشان می دهد. به این ترتیب آتشفشان های سهند در چند مرحله فعالیت داشته و در حد بین این مراحل فعال، آرامش نسبی برقرار بوده است.

قلعه حسن علی

قلعه حسن علی نام آتشفشانی در جنوب شرقی استان کرمان است. با وجود اینکه آخرین زمان فوران این آتشفشان مشخص نیست اما احتمالا زمان شکل گیری آن دوره هولوسین است.

مرتبط:

رونمایی از خانه باستانی مدفون زیر آتشفشان

روستای کندلوس یکی از روستاهای استان مازندران واقع در شهرستان نوشهر و بخش کجور است. این روستا در امتداد دره زانوس، و منطقه سرسبز و زیبای کجور، یکی از اولین و کهن ترین سکونت گاه های انسان در استان مازندران قرار دارد.

خانه های قدیمی با نمایی از چوب، سقف های چوبی، پنجره های کوچک زیبا، دیوارهای کاه گلی و کوچه های سنگ فرش شده، چشمه های آب معدنی و نهرهای جاری نمای روستای کندلوس را می سازند.

اگر به روستاهای مختلف ایران رفته باشید و آنها را با کندلوس مقایسه کنید، اولین خصوصیتی که متوجه آن میشوید، پاکیزگی و رعایت اصول بهداشتی دراین روستاست. درهمه جای روستا سطل های زباله وجود دارند و همه اهالی در حفظ زیبایی و پاکیزگی دهکده تلاش میکنند.

کندلوس فقط به خاطر طبیعت زیبا و سرسبزش شهره عام و خاص نیست بلکه وجود موزه مردم شناسی و موزه گیاهان دارویی، آنرا از دیگر روستاها متمایز ساخته و به یکی از مکانهای دیدنی استان مازندران تبدیل کرده است.

موزه کندلوس که اولین موزه روستایی در جهان است سوژه های منحصر به فردی را در خود جای داده نظیر سند شهر سمنگان محلی که رستم فردوسی با تهمینه ازدواج میکند،کتاب خارستان سعدی ،صدای مظفر الدین شاه و فونو گراف و نظایر آن. همچنین کتابهای خطی،نقاشیهای پشت شیشه ،اشیافلزی،ظروف سفالی ،سکه های باستانی و بافته های مردم روستاها بخشی از این مجموعه میباشد.

موزه گیاهان دارویی مجتمع کشاورزی کندلوس در سال ۱۳۶۵ با هدفهای کشت، پرورش، تولید و بسته بندی گیاهان اصلی دارویی و معطر و همچنین تولید اسانس ها و روغن های گیاهی تاسیس شد و برای اولین بار در ایران مبادرت به برپایی باغ بوتانیک (موزه گیاهان دارویی) در زمینی به مساحت ده هکتار نمود که با کاشت بالغ بر ۲۵۰ گونه گیاه ژنتیک ارزشمند در ایران به تولید و عرضه محصولات گوناگون در زمینه های مختلف اقدام نموده و محصولات خود را به اکثر کشورهای جهان صادر می نماید.

در کنار موزه مردم شناسی، مهمانسرای کندلوس قرار دارد که محیطی مناسب را برای اقامت چند روزه بازدید کنندگان فراهم کرده است. برای رسیدن به کندلوس از محور کرج ـ چالوس که به سمت چالوس حرکت کنید ۷ کیلومتر بعد از مرزن آباد به دوراهی کجور می رسید. در این راه فرعی پس از طی ۴۲ کیلومتر مسیر کوهستانی به روستای کندلوس می رسید.

بدون شک روستای کندلوس از زیباترین مناطقی است که تا به حال و در همه عمرتان دیده اید. روستای ۴ هزار ساله ای که همه زیبایی هایش را جایی میان دره های البرز مرکزی در جنوب دریای خزر و میان کوه ها پنهان کرده و از دیدنیهای استان مازندران به شمار می آید.

مرتبط:آلاشت از جاذبه های طبیعی مازندران

اگر گذارتان به شهر ابرکوه یزد افتاد، پیشنهاد می کنیم سری به گنبد سنگی هگ بزنید. بنای برج مانندی که ازدوران دیلمیان بر فراز کوه سنگی شهرستان ابرکوه قرار دارد و معماری ظریف آن آنقدر ساده و زیباست که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند.

در سه طرف جنوب، مغرب و مشرق این گنبد، سنگهای قهوه ای رنگی به چشم می خورد که روی آنها با خط نسخ نام چهارده معصوم حک شده است و قطعه سنگ سفید تاریخی آن که بر قسمت غربی بنا نصب شده، نام مبارک الله و علی را بر خود دارد.

قدیمی های ابرکوه، گنبد سنگی هگ شهرشان را به نام «گنبد عالی» می شناسند. این گنبد هشت ضلعی که قدیمی ترین و محکم ترین اثر تاریخی ابرکوه هم به شمار می رود، مقبره “امیر عمید الدین الشمس الدوله” است که در قرن هشتم هجری، به دستور فیروزان ساخته شد.

دیوار و سقف این بنا از سنگ سفید و ملات آن گچ و ساروج است. اگر گنبد این بنا را به دقت ببینید، می توانید شکل گنبدهای عرقچینی را در آن تشخیص دهید. این گنبد آجر پوش که دور تا دور آن سنگ تراشی های ظریفی دیده می شود، کتیبه ای دارد که روی آن با خط کوفی نام صاحب قبر را تراشیده اند و تاریخ ساخت بنا را حک کرده اند. یعنی سال ۸۴۴ هجری قمری.

گنبد سنگی هگ ابرکوه چهار در ورودی دارد. در سه طرف جنوب، مغرب و مشرق این گنبد، سنگهای قهوه ای رنگی به چشم می خورد که روی آنها با خط نسخ نام چهارده معصوم حک شده است و قطعه سنگ سفید تاریخی آن که بر قسمت غربی بنا نصب شده، نام مبارک الله و علی را بر خود دارد.

در کل ایران، دو بنای دیگر هستند که از نظر معماری شباهت زیادی به گنبد سنگی هگ ابرکوه، دارند. یکی از آنها در نزدیکی طارم قرار دارد و دیگری بالای سرقورگ در راه داراب به بندر عباس.

مرتبط:

آثار تاریخی یزد

ساحل ناواگیو یکی از معروف ترین سواحل موجود در یونان است که در اطراف جزیره ی زاکینتوس قرار دارد. این ساحل توسط صخره های شیب داری احاطه شده است که تنها راه دسترسی به آن قایق خواهد بود. ناواگیو، شهرت خود را مدیون قایق به گل نشسته ای است که در اوایل قرن بیست توسط قاچاقچیانی دریایی مورد حمله قرار گرفت. این ساحل شنی، یک مکان زیبا برای گذراندن اوقات فراغت در طول روز است. بسیاری از شرکت های توریستی، تفریحات قایقی و ساحلی زیادی را در ساحل ناواگیو برگزار می نمایند. این امر به عنوان بخش هیجانی در نظر گرفته شده است که پس از حمام آفتاب انجام می شود.

موقعیت مکانی ساحل ناواگیو

این ساحل بکر و دست نخورده در یکی از جزایر منزوی یونان واقع شده و یک کشتی زنگ زده به جای مانده از قاچاقچیان در کنار دریای آن آرمیده است.

جزیره زاکینتوس (Zakynthos)، قطعه زمینی کوچک است که در کرانه سواحل جنوب غربی یونان واقع است و دارای تعداد زیادی خلیج های سنگی کوچک می باشد که از زمین اصلی آن جدا شده اند. در یکی از این تکه های بهشتی ساحل منحصر به فرد ناواگیو قرار دارد. یک نوار ساحلی شنی که به زیبایی اش می نازد و این جذابیت با وجود بقایای کشتی قدیمی آن دو چندان شده است.

تاریخچه ی ساحل ناواگیو و کشتی به گل نشسته ی آن

در سال ۱۹۸۳ کشتی کوچکی که به نام (Panagiotis) شناخته می شد در این ساحل خوش منظر درهم شکست و به گل نشست؛ از آن پس ساحل ناواگیو به مقبره این کشتی تبدیل شد و به “ساحل کشتی شکسته” (Shipwreck Beach) معروف گشت.

گزارشات حاکی از آن است که کشتی در حال حمل سیگار، نوشیدنی های الکلی و حتی انسان بوده که مقامات کشور از طریق دریا به تعقیب آن می پردازند و در شرایط آب و هوایی بد کشتی پس از سانحه ای سهمگین در ساحل به گل می نشیند.

پس از تصادف هولناک آن روز، کشتی آرام آرام به گل نشست و به مرور زمان قسمت های مختلف آن در هم شکست؛ نقطه ای که حادثه در آن اتفاق افتاد امروزه به یک مکان گردشگری محبوب بدل گشته است. ساحل ناواگیو به بازدیدکنندگانی که به دنبال منطقه ای بکر و دست نخورده برای گذران تعطیلات خود هستند پیشنهاد می شود.

به نظر می رسد که بخشی از بدنه کشتی در ماسه ها فرو رفته و پنهان شده، اما بیشتر قسمت های آن در ساحل به گل نشسته است.

تصویری که منظره ساحل ناواگیو با آن روبرو می شوید تا حد زیادی یادآور کشتی یونانی جزیره کیش است. کشتی یونانی جزیره ی کیش در ۴ مرداد ۱۳۴۵ در نزدیکی روستای “باغو” جزیره کیش به گل نشست.

مرتبط:

کیش ،تفریحی ترین جزیره ایران