موزه ی هرژه، یکی از موزه های هنری کشور بلژیک است. این موزه، در شهری به نام لوون لا قرار دارد. شهر لوون لا، یکی از شهر های کوچکی است که در اطراف بروکسل قرار دارد. در ابتدا، کمتر کسی فکر می کند که موزه ی هرژه با آن همه آثار زیبا و دیدنی، در چنین شهر کوچکی قرار داشته باشد.

همانطور که پیش تر به آن اشاره کردیم، آثار موجود در این موزه، برای یکی از بزرگترین نویسندگان جهان است. ژرژ پراسپر رمی، یکی از بزرگترین شخصیت پرداز ها و نویسندگان بلژیکی و جهان است. این نویسنده، آثار بسیار زیادی را از خودش به جا گذاشته است که بیشتر آنها در موزه ی هرژه یافت می شوند. نام مستعار این هنرمند بزرگ، هرژه است، و به همین جهت نام این موزه، موزه ی هرژه است.

یکی از معروف ترین آثار هرژه، داستان مصور ماجراهای تن تن و میلو است. ژرژ در سال ۱۹۰۷ میلادی، در بیست و دوم می به دنیا آمد. برخی ها فکر می کنند که شهر لوون لا، محل تولد هرژه است، و به همین دلیل موزه هرژه در این شهر قرار گرفته است. این تصور درست نیست، زیرا هرژه در شهر ایتربیئک به دنیا آمد و بزرگ شد. البته شهر ایتربیئک نیز در نزدیکی بروکسل قرار دارد و فاصله زیادی با لوون لا ندارد.

معمار موزه ی هرژه، یکی از برجسته ترین معمار های فرانسوی به نام دپورتزامپاک بود. دپورتزامپاک، موزه هرژه را در یک منطقه جنگلی از لوون لا ساخت و برای دسترسی به آن، یک پل پیاده و زیبا طراحی کرد. برخی ها بر این باور هستند که اگر معمار موزه هرژه، فرد دیگری به غیر از دپورتزامپاک بود، این موزه ساخته نمی شد.

وجود موزه هرژه در یک منطقه جنگلی، باعث ایجاد یک آرامش خاص در بازدید کنندگان این موزه می شود، این موزه شامل ۹ بخش جهت نمایش آثار هرژه است. یک سینما نیز در این موزه وجود دارد که افراد می توانند با رفتن به این سینما، فیلمی درباره زندگی هرژه ببینند و اطلاعات بیشتری از شخصیت او به دست بیاورند. بسیاری از افرادی که از موزه هرژه دیدن کرده اند، به دیگران توصیه می کنند که به سینمای این موزه بروند و با ژرژ رمی بیشتر آشنا شوند.

ورودی موزه هرژه، شامل امضای هرژه و یک تصویر از تن تن است که به افق نگاه می کند. این تصویر، نشان دهنده این است که برجسته ترین شخصیت طراحی شده توسط هرژه، تن تن است.

امکانات موزه هرژه

موزه هرژه، تنها یک موزه و سینما نیست. در پایین ترین طبقه این موزه، یک فروشگاه وجود دارد که می توانید در آن، کتاب های هرژه را تهیه کنید. در این فروشگاه، ماکت های کوچکی نیز وجود دارند که از روی داستان های هرژه طراحی شده اند. سود آوری این فروشگاه، بسیار زیاد است و افراد، پس از آشنایی با هرژه، دوست دارند که کتاب های بیشتری از او بخوانند. در نتیجه، برای خرید کتاب هایی از هرژه، به این فروشگاه مراجعه می کنند.

رستورانی در موزه هرژه وجود دارد که بازدید کنندگان می توانند پس از گشت و گذار در این موزه، وارد آن شوند. این رستوران، مانند فروشگاه هرژه در پایین ترین طبقه و در کنار فروشگاه هرژه قرار دارد.

آثار موزه هرژه

بعضی از آثار موزه هرژه، یک سر و گردن از آثار دیگر بالاتر هستند و طرفداران بسیار زیادی دارند. برای مثال، یکی از قسمت های موزه هرژه، مربوط به تمام شخصیت هایی است که در مجموعه تن تن وجود داشتند. این شخصیت ها، با ظرافت کامل نقاشی شده اند و دقیقا مانند نسخه کارتونی هستند. این بخش از موزه ی هرژه، طرفداران بسیاری دارد و برای بسیاری از بازدید کنندگان، خاطرات کودکی را یاد آوری می کند.

یکی دیگر از بخش های موزه ی هرژه، مربوط به مجسمه ماشین هایی است که در سری تن تن وجود داشته اند. مجسمه این ماشین ها را می توان از فروشگاه هرژه نیز تهیه کرد.

یکی از مواردی که باید هنگام رفتن به این موزه به یاد داشته باشید، این است که موزه هرژه، تنها مخصوص هرژه است و آثاری از هنرمند دیگری در آن پیدا نمی کنید. شاید برخی از بازدید کنندگان تصور کنند که موزه هرژه توسط دولت و یا نهاد های هنری ساخته شده است، در حالی که اینگونه نیست. هرژه، همسری به نام فانی رودول داشت. فانی رودول، به عنوان یادبود، این موزه را به نام همسرش ساخت. فانی رودول، ۱۷ میلیون دلار هزینه کرد تا این موزه را بسازد که واقعا مبلغ بسیار بالایی است.

بیشتر آثار موجود در موزه هرژه، بر اساس زمان مرتب شده اند. یعنی اینکه افراد می توانند اولین آثار هرژه را در ابتدا مشاهده کنند، و سپس به سمت آثار جدید تر پیش می روند.

افرادی که از این موزه بازدید کرده اند، به این نکته اشاره کرده اند که توضیحاتی در کنار آثار هرژه وجود ندارد و نمی توانند در مورد برخی از آثار هرژه، اطلاعات به دست بیاورند. مسئولان موزه هرژه، پس از اینکه این انتقاد را شنیدند، برای برخی از آثار هرژه، توضیحاتی نیز ارائه دادند.

واحدهای مختلفی که در موزه هرژه قرار دارند، از طریق پل ها و تونل هایی از جنس شیشه به یکدیگر ارتباط دارند و بازدید کنندگان می توانند با استفاده از آنها، به این واحد ها بروند.

سخن پایانی

ژرژ پراسپر رمی، یکی از نویسندگان محبوب در سطح جهان است که خودش هم فکر نمی کرد که روزی به این میزان از محبوبیت برسد. تن تن، یکی از بهترین آثار در تمام جهان است و طرفداران بسیار زیادی حتی در ایران پیدا کرد. موزه هرژه، می تواند برای بسیاری از افراد، کودکی ها را زنده کند و بازدید کنندگان این موزه، همگی از طرفداران مجموعه تن تن هستند.

منبع: بیتوته

مرتبط:

«موزه‌ ویتنی» جایی که با هنر ارتباطی عمیق ایجاد می‌شود

شهر دزفول

دزفول یکی از شهر های استان خوزستان است که در منطقه ی جنوب غربی ایران قرار دارد. این شهر یکی از شهر های قدیمی خوزستان به شمار می رود که قدمتی چند هزار ساله دارد.

در دیار گذشته شهر دزفول، پایتخت معماری و شکوه هنر ایرانی- اسلامی محسوب می شده است. در این شهر حدود ۲۸ محله ی قدیمی وجود دارند که خانه های آن ها عمدتا از جنس آجر های کوچک ساخته می شود.

خانه های آجری دزفول در نزدیکی هم تعبیه می شوند که سبب به وجود آمدن بافتی آجری در منطقه شده است.

یکی از قطب های مهم کشاورزی ایران به شهر دزفول اختصاص دارد. شهر دزفول به موجب برخورداری از آب مناسب و خاک حاصل خیر موفق به کسب عنوان رتبه ی اول در خصوص تولید پرتقال، گل رز و مریم است.

جاذبه های تاریخی بی نظیری اعم از مسجد جامع دزفول، خانه ی تاریخی سوزنگر، تپه های چغامیش، آسیاب های آبی دزفول، آرامگاه یعقوب لیث صفاری و خانه ی قلمبر در شهر دزفول قرار دارند.

مشهور ترین بنای تاریخی دزفول، پل قدیم نام دارد که در دوره ی حکومت دومین شاهنشاه ایران به نام شاپور ساسانی ساخته شده است. شاپور ساسانی پل قدیم را به همراه زندانیان رومی بر روی رود دز بنا کرد. بدین جهت با عنوان پل رومی نیز شناخته می شود.

در ادوار گذشته خانه هایی بر روی تپه با هدف نظارت بر پل قدیم ساخته می شد. یکی از این خانه ها که در محله ی قلعه قرار دارد، خانه ی تاریخی سوزنگر می باشد.

ما در این مقاله سعی داریم  اطلاعاتی را در خصوص نوع کاربری و معماری خانه ی تاریخی سوزنگر شرح دهیم.

خانه ی تاریخی سوزنگر؛ از گذشته تاکنون

در خصوص تاریخ بنای خانه ی تاریخی سوزنگر اطلاعات جامع و دقیقی در دسترس نیست. طبق برخی از روایات، قدمت تاریخی این خانه به یک قرن قبل باز می گردد که وجود کتیبه ای داخل خانه، این نظریه را نقض می کند.

در واقع بر روی کتیبه، تاریخی معادل ۱۳۳۸ هجری قمری حکاکی شده است که گمان می رود حاکی از تاریخ تشکیل خانه توسط مردی به نام سوزنگر داشته باشد.

در دهه ی هشتاد یعنی در سال ۱۳۸۵ الی ۱۳۸۸ بازسازی هایی در ساختمان اولیه ی خانه ی سوزنگر ایجاد شد که پس از آن  کاربری خانه نیز به کارگاه آموزش صنایع دستی تغییر شکل پیدا کرد.

در این کارگاه آموزشی انواع حرفه های تذهیب، قلم زنی، معرق و گل مرغ به دانش آموختگان آموزش داده می شود.

لازم به ذکر است که خانه ی تاریخی سوزنگر در ۲۵ اسفند ۱۳۷۸ به شماره ی ۲۶۰۶ در لیست فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

معماری خانه ی تاریخی سوزنگر

به طور کلی معماری این تاریخی جلوه ای از معماری دوران قاجار است. این خانه ی تاریخی  بر اساس معماری درونگر بنا شده است که در دو طبقه ی مجزا، زیر زمین و شوادان تعبیه شده است.

شوادان نوعی معماری مخصوص به جنوب غرب ایران به ویژه دزفول و شوشتر است که بر اساس شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب طراحی می شود. در معماری شوادان حفره هایی در دیوار و سقف طراحی می شود که از ورود هوای گرم داخل محیط خانه جلوگیری می کند.

خانه ی سوزنگر در یکی از محله های قدیمی دزفول به نام قلعه، در یک کوچه ی بن بست قرار دارد که با پلکانی منظم و آجری شکل به یک در کوچک ختم می شود.

در قسمت ورودی خانه ی سوزنگر تزئینات آجری متنوعی با نقش های حصیری، گل نوساده، گل زنجبیلی و دندان موشی زیبایی چشم نوازی را به ارمغان آورده است.

داخل حیاط خانه ی سوزنگر، حیاط مرکزی و هشتی خانه  قرار دارد. اطراف حیاط نیز به وسیله ی ایوان و ایوانچه هایی محاصره شده است.

در طبقه ی اول خانه اتاق های گوشوار، ایوان و تراس بی نظیری با سقف تیر پوش چوبی ساخته شده است که مزین به کتیبه ی آجر کاری است.  طبقه ی دوم خانه نیز، در خصوص پذیرایی از میهمانان ویژه در نظر گرفته شده است که به وسیله ی آجر کاری های استادانه و نفیس مزین شده است.

سبک آجر کاری مورد استفاده در طراحی بنای خانه ی سوزنگر به خون چینی شهرت دارد. این نوع آجر کاری که در اکثر موارد در قسمت بالایی طاق ها پوشش دهی می شود، زیبایی چشم نوازی را به وجود می آورد.

لازم به ذکر است که قسمت های مختلف خانه ی سوزنگر اعم از دیواره های اتاق و حیاط از جنس  گچ، چوب و آجر ساخته شده است که در طی ساخت بیش از ده نوع متنوع آجر کاری گران بها به کار برده شده است.

زمان مناسب برای بازدید از خانه ی تاریخی سوزنگر

همان طور که بیان کردیم خانه ی تاریخی سوزنگر در شهر دزفول واقع در خوزستان قرار دارد. آب و هوای غالب در دزفول گرم و مرطوب است. سرد ترین ماه سال در دزفول با آب و هوایی مدیترانه ای، به ماه دی اختصاص دارد که حداقل دمای هوای آن معادل ۱۵ درجه ی سانتی گراد است.

گرم ترین ماه سال نیز به ماه تیر باز می گردد که دمای هوای آن در ۴۵ درجه ی سانتی گراد قرار دارد.

لذا به موجب شرایط متغیر آب و هوایی، مناسب ترین زمان برای بازدید از خانه ی تاریخی سوزنگر فصل های بهار و زمستان به شمار می رود. زیرا در این فصول آب و هوای منطقه در شرایط معتدل و مدیترانه ای  قرار دارد.

راه دسترسی به خانه ی تاریخی سوزنگر

آدرس: خوزستان – دزفول – محله ی قدیمی قلعه- کوچه ی کلانتریان – خانه ی تاریخی سوزنگر

منبع: بیتوته

مرتبط:

دریاچه شهیون دزفول

معرفی دزفول از تاریخچه تا جاذبه های گردشگری

معماری موزه ی موسیقی تهران

موزه ی موسیقی تهران در مساحتی بالغ بر ۳۶۵۰ متر تعبیه شده است که زیر بنایی معادل ۱۴۰۰ متر مربع دارد. این موزه در بنایی سه طبقه طراحی شده است که در دو قسمت مجزا آلات موسیقی سنتی، کلاسیک ایرانی و موسیقی بومی، محلی را معرفی می کند.

بنای موزه ی موسیقی با معماری شگفت انگیز جلوه ی زیبایی را به ارمغان آورده است. در واقع ساختمان مجموعه در سال ۱۳۵۱ به عنوان یک خانه ی مسکونی ساخته شده است و حدود ۳۷ سال بعد، با بازسازی و تغییر کاربری به موزه ی موسیقی مبدل شد.

به عبارتی دیگر در سال ۱۳۵۱ خورشیدی یکی از ثروتمندان نام دار تهران به نام مهندس سیروس سمراد عمارت زیبایی را در منطقه ی تجریش تهران ملقب به باغ نمازی بنا کرد.  پس از وقوع انقلاب باشکوه اسلامی، عمارت منحصر به فرد سیروس سمراد، به بنیاد مستضعفان واگذار شد.

در سال ۱۳۷۲، عده ای از مسئولان فرهنگی و هنری نظیر مرتضی کاظمی، علی مراد خانی و سید محمود بهشتی مؤسسه ی موزه ی موسیقی را بازسازی کردند و در نهایت در ۲۲ آبان ۱۳۸۸ موفق به افتتاح مجموعه شدند. در طی این رویداد ها مسئولیت حفظ و نگهداری از موزه ی موسیقی  را به یکی از فعالان عرصه ی موسیقی به نام علی مراد خانی واگذار کردند.

هدف اصلی برپایی موزه ی موسیقی پاسداری و حفاظت از میراث موسیقی ایران، معرفی هنرمندان برجسته ی موسیقی و حفظ ارزش های هنرمندان ایرانی می باشد.

بهتر است بدانید که موزه ی موسیقی ایران در طی جشنواره ی کمیته بین المللی سمعی بصری و فناوری های جدید موفق به کسب نشان نقره شد.

مجموعه های متغیر موزه ی موسیقی تهران

در داخل مجموعه ی موزه ی موسیقی حدود ۲۴۰ ساز از ۲۰۰ نوع آلات متفاوت حفظ و نگهداری می شود. موزه ی موسیقی دارای  بخش های مختلفی اعم از آرشیو صوتی و تصویری، کتابخانه تخصصی، بخش سمعی و بصری، سالن نمایش ساز ، گنجینه ی موزه، کارگاه نمایش مراحل ساخت و مرمت ساز، مخزن محصولات مکتوب، استودیو ضبط، آمفی تئاتر، انبار مخصوص نگهداری بهینه ساز ها و کافی شاپ می باشد.

۱٫ سالن نمایش ساز

در طبقه ی هم کف ساختمان موزه ی موسیقی سالن نمایش ساز ها تعبیه شده است. در این مجموعه انواع مختلف ساز های سنتی، بادی، کوبه ای، زهی و زهی نواحی مانند زه صدای مضرابی و آرشه ای، خود صدا، نی ها، نی لبک، سوتک قابل مشاهده هستند.

از سری ساز های سنتی و کوبه ای می توان به تنبک، دهل، زنگوله، سنتور، دف های پر نقش و نگار اشاره کرد. این ساز های زیبا متعلق به مشهور ترین نوازنده های موسیقی اعم از مجید کیانی نوازنده ی سنتور، محمد رضا درویشی مؤلف و آهنگ ساز دایرة المعارف ساز های ایرانی می باشند.

۲٫ سالن سازهای سنتی و کلاسیک ایران

سالن ساز های سنتی در طبقه ی اول عمارت بنا شده است. در این مجموعه انواع آلات موسیقی سنتی ایران اعم از سه تار، تار، سنتور، سازه های آرشه ای ویلون و کمانچه نگهداری می شود.

علاوه بر این، در مجموعه ی سازهای سنتی و کلاسیک ایران آلات دست ساز ایرانی، هنر دست ابراهیم قنبری مهر قابل رؤیت هستند و ساز های اهدایی از اساتید بزرگ موسیقی ایران همانند سه تار میرزا عبدالله، سه تار ناصرالدین شاه قاجار، سنتور حسین ملک و تار های یحیی به نمایش در آمده است.

۳٫ گنجینه ی موزه

گنجینه ی موزه، سالنی شامل ساز هایی قدیمی و اهدایی است که متعلق به اساتید موسیقی نظیر چوب رهبری ارکستر حشمت سنجری، ساعت شماره دار، کیف پول، کلاه و بارانی استاد علی تجویدی، وسایل شخصی و آلات موسیقی استاد عشقی، احمد عبادی، حاج قربان سلیمانی، کلنل عینقلی وزیری، خاطره پروانه  و تقویم رومیزی تقی مسعودیه می باشد.

حشمت سنجری در زمان های قدیم رهبر ارکست ایران به شمار می رفته است که توسط یک چوب مخصوص، نوازندگان ارکست را به سوی نواختن یک موسیقی خاص هدایت می کرده است.

ساز های موجود در سالن گنجینه ی موزه، از قدمتی طولانی برخوردار هستند و به عنوان ادواتی برای نواختن زیباترین آثار موسیقی اصیل ایرانی شناخته می شوند.

۴٫ آرشیو صوتی و تصویری موزه ی موسیقی

یکی از مهمترین بخش های موزه ی موسیقی تهران، بخش آرشیوی صوتی و تصویری می باشد. در این قسمت آرشیو های صوتی و تصویری متعددی قرار دارد که توسط زنده یاد محمد علی گلشن ابراهیمی در طی سال ها تلاش بی وقفه، جمع آوری شده و به موزه ی موسیقی اهدا شده است.

آرشیوی صوتی و تصویری موزه ی موسیقی حاوی مجموعه هایی نفیس و ارزشمندی شامل ۴۲ هزار ساعت صوتی و ۲۰ هزار قطعه عکس قدیمی می باشد.

در قسمتی از موزه، نمایشگاهی با عنوان تجهیزات ضبط و پخش صوت تعبیه شده است. در این مجموعه قدیمی ترین و جدید ترین  نمونه های روند تکمیل ضبط کننده های صدا نظیر دستگاه های فنوگراف، گرامافون های کوکی، برقی، باتری دار، مخصوص خودرو، نوار های کاست، مغناطیسی و ضبط سیمی به نمایش گذاشته شده است.

همچنین در آرشیوی موزه ی موسیقی نخستین صفحات موسیقیایی ضبط شده به فرمان مظفرالدین شاه قاجار وجود دارد.

مسئولان موزه به عامه ی مردم همواره توصیه می کنند که در صورتی که مجموعه ای ارزشمند و نفیس در اختیار دارند، موزه را مطلع سازند تا مجموعه ی موزه به صورت دیجیتال آرشیو گردد.

۵٫ کتابخانه ی تخصصی موزه ی موسیقی

جذاب ترین بخش موزه ی موسیقی تهران در کتابخانه ی موسیقی خلاصه می شود. این کتابخانه حاوی نسخه هایی ارزشمند از کتب ادبیات، تاریخ، هنر و موسیقی ایران است.

مجموع کتب های اختصاصی موجود در موزه ی موسقی بالغ بر ۱۱ هزار جلد است که مشمول ۲ هزار جلد لاتین و ۹ هزار جلد فارسی می باشد.

بدین جهت کتابخانه ی موزه ی موسیقی تهران یکی از مناسب ترین منابع در خصوص تحقیق و پژوهش دانشجویان در حوزه ی موسیقی محسوب می شود. قدیمی ترین کتاب های اهدایی موجود در کتابخانه ی موزه ی موسیقی متعلق به سال ۱۳۰۰ خورشیدی است. از قدیمی ترین کتاب های تخصصی موسیقی می توان به “سرود های مدارس” نوشته ی استاد علی نقی وزیری چاپ سال ۱۳۱۲ اشاره کرد.

۶٫ کارگاه نمایش مراحل ساخت و مرمت ساز

یکی دیگر از بخش های آموزشی موزه ی موسیقی که در طبقه ی زیر هم کف تعبیه شده است، کارگاه نمایش ساخت و مرمت ساز می باشد. در این کارگاه روش های متداول ساخت آلات موسیقی از مبتدی تا پیشرفته قابل رؤیت است.

بازدید کنند گان قادر هستند تا در خصوص خرید ساز های مختلف، کیفیت، رفع معیوبات آلات موسیقی اطلاعاتی را از افراد متخصص و مجرب موزه کسب کنند و به مشاهده ی مراحل  ساخت و مرمت آلات موسیقی بپردازند.

علاوه بر این، در فضای بیرونی ساختمان موزه ی موسیقی قسمتی در خصوص رستوران و کافه های مجهز اختصاص داده شده است.

مناسب ترین زمان برای بازدید از موزه ی موسیقی در تهران

در قسمت های شمالی استان تهران رشته کوه های البرز قرار دارند که زمینه ی تعدیل آب  هوای منطقه را به وجود می آورند. در جنوب تهران نیز دشت کویری قرار دارد که در کنار گرد و غبار، منجر به خشکی و گرمی هوا در استان تهران می شود.

لذا به موجب موقعیت جغرافیایی ویژه ی تهران، در مناطق مختلف، آب و هوایی متغیر شکل گرفته است.

همانطور که بیان کردیم موزه ی موسیقی در یکی از محله های قسمت شمالی تهران واقع است. این منطقه از آب و هوای معتدل کوهستانی برخوردار است و زمستان هایی سرد و مرطوب دارد.

مناسب ترین زمان برای بازدید از موزه ی موسیقی تهران، فصل بهار و تابستان به شمار می رود. زیرا در این فصل ها قسمت شمالی تهران از آب و هوایی معتدل برخوردار است.

در فصل زمستان نیز به موجب بارش برف در تهران ، زیبایی چشم نوازی در محله ی تجریش به وجود می آید و تمام خیابان های منطقه از برف پوشیده می شود.

مسیر دسترسی به موزه موسیقی تهران

تهران- میدان تجریش- خیابان شهید دربندی- سه راه تختی- کوچه نمازی- پلاک ۹- موزه ی موسیقی تهران

مرتبط:

موزه باستان‌شناسی اشنویه جایی برای بازگویی تاریخ هزاران ساله

موزه‌های خراسان _پیام‌آور صلح و تجلی‌گاه آداب دیرینه

شاید هتل به دلیل قدمتی که در سفر‌ها داشته، اولین مکانی باشد که به عنوان اقامتگاه به نظرمان بیاید، امّا از زمانی که سفر‌ها جان گرفتند و افزایش پیدا کردند، اقامتگاه‌های متنوعی در کشور‌ها برای نیاز مسافران ایجاد شد. یکی از این انواعی که مخصوصاً در آمریکا رایج شد، متل است. گرچه بعضی از ما برای متل هویت جدا قائل نیستیم و فکر می‌کنیم کلمه مرکب هتل است که به شکل «هتل متل» در فارسی استفاده می‌شود، امّا در واقع متل برای خودش هویتی مستقل دارد. در این متن متوجه می‌شویم که متل چیست و تفاوت هتل و متل در چه ابعادی است؟

متل چیست؟

در معنا کردن خود واژه متل، تفاسیر مختلفی ارائه شده؛ مثلا بعضی می‌گویند متل ترکیبی از موتور و هتل است که اشاره به هتل‌هایی برای موتورسواران یا موتورتوریست‌ها دارد. دانشنامه بریتانیکا هم معتقد است که این اقامتگاه‌ها به نوعی مسافرخانه موتور هم نامیده می‌شود و واژه‌های دیگری مثل Motor lodge، Motor Inn، Tourist court، Motor Court با آن مترادفند.

حالا که تا حدودی با معنی و ارتباطات معنایی واژه متل آشنا شدیم، وارد سایر ویژگی‌های متل می‌شویم. شاید امروزه در ایران چندان نمونه‌های دقیقی از متل نبینیم، امّا اگر فیلم‌های آمریکایی را دیده باشید، حتما با این سبک از اقامتگاه آشنا هستید. ساختمان‌های یک یا دو طبقه‌ای که کنار جاده و بزرگراه ساخته شده‌اند، معمولا کنار یک پمپ بنزین هستند و مکان مناسب برای پارک خودرو، موتور یا دوچرخه مسافران روبه‌روی در اتاقشان دارند.

شاید اول فکر کنید که این متل‌ها بسیار کم امکانات هستند، امّا در واقع متل‌ها هم امکاناتی شبیه به هتل دارند، البته در قسمت تفاوت هتل و متل این موارد را بیشتر بررسی می‌کنیم، ولی لازم است بدانید که متل‌ها لزوما بی‌امکانات نیستند، امّا به دلیل محل قرار گیری‌شان و ساده‌تر بودن امکانات، ارزان‌تر هستند.

با توجه به ویژگی‌های متل، گفته می‌شود که این سبک اقامتگاه مناسب افرادی است که با وسیله نقلیه یا دوچرخه سفر می‌کنند و می‌خواهند استراحتی در میانه سفرشان داشته باشند.

تفاوت هتل و متل چیست؟

همانطور که پیشتر هم اشاره کردیم، متل سبک متفاوتی از هتل است و در این بخش می‌خواهیم درباره فرق هتل و متل صحبت کنیم و ببینیم به صورت کلی، هتل و متل چه فرقی دارند؟ البته اگر بحث تخصصی باشد شاید نیاز به ارائه تفاوت‌های بیشتری باشد، امّا در اینجا فقط تعدادی از فرق‌های اساسی و مهم گفته شده‌اند.

مکان

شاید بتوان گفت مهمترین فرق هتل و متل در مکان قرارگیری این دو است؛ همانطور که گفته شد، متل‌ها در کنار جاده و مسیر‌ها و خارج از شهر ساخته می‌شوند و افراد به عنوان مکانی گذری آن‌ها را انتخاب می‌کنند، امّا هتل‌ها در مرکز شهر یا نقاطی که توریست رفت‌وآمد می‌کند مثل نزدیکی فرودگاه یا جاذبه‌های گردشگری ساخته می‌شوند.

معماری

معماری مشخصه دیگر تفاوت هتل و متل است که در نگاه اول کاملا به چشم می‌خورد؛ متل‌ها معمولا معماری ساده‌ای دارند و در یک یا دو طبقه ساخته می‌شوند، در اتاق به پارکینگ راه دارد که این مسئله حمل بار را راحت‌تر می‌کند و طراحی کلی متل‌ها به شکل I، U یا L مانند است، امّا هتل‌ها معمولا از طراحی‌های ویژه برای زیبا و شیک شدن ساختمانشان استفاده می‌کنند، چندین طبقه با چند صد اتاق هستند و آسانسور و پلکان‌های طولانی دارند.

کارکنان

در هتل برای هر قسمت، هر فرد شرح وظایف مشخصی دارد و به صورت تخصصی یک کار را انجام می‌دهد، امّا در متل‌ها تعداد کارکنان زیاد نیست و ممکن است همان فرد پذیرش مهمان، چندین وظیفه دیگر هم داشته باشد.

خدمات

متل‌ها خدمات بسیار مختصرتری نسبت به هتل‌ها دارند. خدمات اصلی متل علاوه بر اتاق، پارکینگ، تعمیرات و پمپ بنزین است و در بعضی موارد تعدادی از متل‌ها خدمات لوکس‌تری مانند استخر و رستوران هم دارند، امّا در هر صورت خدمات هتل و متل با هم قابل مقایسه نیستند. هتل‌ها طیف وسیعی از خدمات را بر حسب ستاره‌ای که دارند در اختیار مسافر می‌گذارند حتّی گاهی در کنار خدماتشان، تفریحاتی هم برای مسافران فراهم می‌کنند.

هزینه اقامت

متل‌ها به دلیل سبک مسافرانی که دارند، ساعتی اقامت را محاسبه می‌کنند، بنابراین برای افرادی که قصد استراحت چند ساعته دارند، بسیار به صرفه است، امّا هتل‌ها به دلیل امکانات و سرویسی که ارائه می‌دهند، محاسبه هزینه‌شان بر مبنای شب‌مانی افراد است. پس علاوه بر اینکه به صورت کلی به دلیل قرار گیری و سرویس‌های مختصرتر متل، اقامتگاه ارزان‌تری از هتل به حساب می‌آید، به دلیل مبنای محاسبه ساعتی برای مسافران موقت، بسیار ارزان و اقتصادی است.

مدت اقامت

همانطور که پیشتر هم به آن اشاره شد، مدت اقامت مسافران در هتل و متل از فرق‌های این دو است؛ در واقع این مدت اقامت به نوعی در طراحی و مکان‌یابی هتل و متل هم نقش دارد. به این صورت که هتل‌ها به دلیل قرار گرفتن در مکان‌هایی که تفریح یا جاذبه در اطرافش وجود دارد، مسافران را به ماندن بیشتر ترغیب می‌کند، امّا متل‌ها در کنار جاده‌ها طراحی شده‌اند و امکاناتی در اطرافشان نیست و این را نشان می‌دهند که به عنوان یک اقامتگاه موقتی برای استراحت مسافران فراهم شده‌اند، به همین دلیل هم هست که بیشتر مهمان‌های آن‌ها را موتورسواران و سایکل‌توریست‌ها تشکیل می‌دهند.

رتبه‌بندی بر اساس ستاره

همانطور که می‌دانید هتل‌ها بر اساس میزان خدمات و سرویسی که ارائه می‌کنند، بین ۱ تا ۵ ستاره را دریافت می‌کنند؛ این ستاره‌ها به عنوان استاندارد‌های بین‌المللی در همه جای دنیا به ما نشان می‌دهد که چه انتظاراتی می‌توانیم از آن هتل داشته باشیم؛ امّا در مقابل، معیار بین‌المللی برای متل‌ها چندان وجود ندارد و سطح خدماتشان به اندازه هتل‌ها متفاوت نیست. امّا در بعضی نقاط برای آن دو درجه در نظر می‌گیرند: ۱.۵ و ۲.۵.

تاریخچه متل

حالا که بهتر متوجه شدیم متل چیست، به سراغ بررسی تاریخچه مختصر شکل‌گیری آن می‌رویم. گفته شده که اولین بار متل در سال ۱۹۲۵ به عنوان اقامتگاه استفاده شد و اولین متل در ایالت کالیفرنیا با نام Motel Inn افتتاح شد. در ابتدای شکل‌گیری این اقامتگاه‌ها، به آن‌ها Tourist court می‌گفتند که کمتر از ۲۰ اتاق داشتند و فقط نیاز‌های ابتدایی مسافران را برطرف می‌کردند.

امّا در واقع صنعت متل از بعد جنگ جهانی دوم رونق گرفت، زیرا در خلال جنگ جهانی دوم، شرکت‌های خودروسازی به ساخت تانک و ماشین‌های جنگی رو آورده بودند و بعد از جنگ هم ماشین‌ها مجهّزتر شدند، هم مسیر‌ها توسعه پیدا کردند و در نتیجه مسافرت‌ها بیشتر شد و مسافران سریع‌تر و به مسیر‌های دورتر می‌توانستند سفر کنند، در نتیجه متل‌ها هم محبوب شدند.

انواع متل

همانطور که بار‌ها در متن هم اشاره شد، متل‌ها انواع مختلفی دارند و همه آن‌ها بی‌کیفیت و بی‌امکانات نیستند، بلکه بعضی متل‌ها سعی کردند تا جای ممکن سرویس‌های هتل را به صورت مختصرتری ایجاد کنند؛ بنابراین شاید بتوان متل‌ها را به دو دسته کلی تقسیم کرد:

متل‌هایی که صرفا نیاز‌های ضروری مسافران را برطرف می‌کنند و خدمات ابتدایی دارند.
متل‌هایی که با مبلمان مناسب و خدمات رضایت‌بخشی از مسافران استقبال می‌کننند، در این سبک از متل‌ها حتّی استخر و رستوران هم موجود است و در اتاق‌ها امکانات بیشتری وجود دارد.
بنابراین، به هر صورت متل ویژگی‌های مخصوص خودش را دارد و مسافران آن معمولا انتظاراتشان به اندازه همان خدماتی است که متل ارائه می‌کند. بدون شک آن‌ها قصد استراحت طولانی مدت و تفریحات در متل ندارند و فقط جایی را برای استراحت از خستگی مسیر می‌خواهند.

سخن آخر

حالا که دانستیم متل چیست و متل و هتل چه فرقی دارند، باید بدانیم شناخت ویژگی‌ها و اصلا فلسفه وجودی انواع اقامتگاه‌ها به ما کمک می‌کند که انتظاراتمان را متناسب با آن تنظیم کنیم و در موقعیت‌های مختلف، بهترین اقامتگاه را انتخاب کنیم. مثلا هتل با آن همه امکانات و تجهیزات برای مسافران گذری و آن‌هایی که می‌خواهند هیجان مسیر را تجربه کنند، شاید انتخاب مناسبی نباشد در صورتی که متل با امکانات کمترش، می‌تواند با چند ساعت استراحت، آن‌ها را از خستگی مسیر نجات دهد. بنابراین، دانستن این تفاوت ها ما را در انتخاب درست‌تر کمک می‌کند.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان

بازی‌های مردم سمنان نیز اگرچه سنتی و ابتدایی بوده‌اند ولی تمام بازی‌ها با فعالیت جسمانی و بدنی همراه بودند که با تحرک و ورزشی صحیح و سالم و بدون دغدغه و دلهره به‌طور دسته‌جمعی، خیلی پرشور و با نشاط برگزار می‌شد.

البته تمرکز و هوشیاری نیز لازم داشت یعنی اگر بازیکنی هوشیار و پرتحرک نبود، سریعاً از دور بازی حذف می‌شد. ولی در حال حاضر کودکان با محیط کوچه و محل کمتر سر و کار دارند و بیشتر اوقاتشان در محیط‌های بسته و آپارتمان می‌گذرد و اکثراً بازی‌ها با رایانه و موبایل و پلی‌استیشن است و معمولاً در سکون و به تنهایی برگزار می‌شود و علاوه بر اینکه کودکان با بدن و عضلاتی غیر ورزیده به بار می‌آیند، باعث فرسایش روح و روان آن‌ها هم خواهد شد.

در ادامه برخی از بازی‌های بومی و محلی سمنان معرفی شده‌اند.

بازی بیخ‌دیواری

این بازی به صورت دو نفره یا گروهی صورت می‌گیرد، در این بازی هرکدام از بازکنان باید یک نوع سکه انتخاب کنند. نفر اول سکه را به طرف دیوار پرتاب می‌کند، سپس منتظر آرام گرفتن سکه می‌شود و بعد نفر دوم سکه را به سمت دیوار پرتاب می‌کند، به طوری که با قِل خوردن به سکه نفر اول نزدیک شود اگر فاصله بین دو سکه زیاد بود نفر اول سکه خود را برداشته و مجدداً پرتاب می‌کند تا به سکه نفر دوم نزدیک شود و بازی به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کند تا فاصله سکه‌ها به یک وجب یا کمتر از یک وجب برسد در این صورت نفری که سکه را به دیوار پرتاب کرده است برنده می‌شود و سکه بازنده را برمی‌دارد. قسمت جالب بازی این است که اگر فاصله دو سکه بیشتر از یک وجب است فرد با سعی و تمرکز و تلاش با استفاده از انگشتان نشان دهد که فاصله بین سکه‌ها یک وجب است و حریف که خطر از دست دادن سکه خود را حس می‌کند سریع بر روی زمین دراز کشیده و شروع به فوت کردن سکه می‌کند تا فاصله بین دو سکه را از یک وجب بیشتر کند. در زمان قدیم کوچه‌ها خاکی بوده است و با فوت کردن، خاک‌ها از زیر سکه جا به جا می‌شد و سکه، میلی‌متری حرکت می‌کرد.

مواقعی که به صورت دسته‌جمعی بازی می‌کردند، سرگروه کسی بود که دست بزرگ‌تر، یا در فوت کردن قدرت بیشتر داشت و سکه بازیکنان دست سرگروه بود، بعد از برنده شدن، سکه‌ها بین افراد گروه برنده تقسیم می‌شد.

بازی بیدّییا

بازی‌های بومی علاوه بر مفرح بودن یک بازی دسته‌جمعی برای کودکان است. این بازی به دو صورت اجرا می‌شود، در این بازی تعداد کودکان به شش یا هفت نفر است و گاهی بیشتر می‌شود. در محیط باز این بازی را انجام می‌دهند، در شیوه‌ای از این بازی، تمام بازیکنان به صورت نیم‌دایره دور هم حلقه می‌زنند. یکی از بازیکنان شخصاً یا با انتخاب سایرین گرگ می‌شود و پای خود را تا کرده و لی‌لی‌کنان به سمت سایرین که در محوطه پراکنده هستند می‌رود تا آن‌ها را بگیرد. اگر دست گرگ به هرکدام از بازیکنان بخورد باخته و از دور خارج می‌شود به همین ترتیب این بازی ادامه دارد تا تمام افراد از دور خارج شوند. اگر در حین بازی گرگ خسته شود با مشورت همدیگر یک نفر دیگر را جایگزین گرگ می‌کنند تا بازی ادامه پیدا کند.

در شیوه‌ای دیگر، در محوطه باز، افراد به دو گروه تقسیم شده و هر گروه پشت خط به صورت نیم دایره قرار می‌گیرد، یکی از بازیکنان از گروه شروع‌کننده لی‌لی‌کنان به سمت گروه مقابل رفته و دست خود را به اعضای گروه میزند و فرار می‌کند در همین حین باید اعضای گروه فرد مهاجم را بگیرند و اجازه فرار ندهند. در صورتی که مهاجم نتوانست فرار کند از بازی خارج می‌شود اما در صورت فرار مهاجم فردی که دست مهاجم به آن خورده است از دور خارج می‌شود و به همین ترتیب بازی تا نفر آخر ادامه پیدا می‌کند.

این بازی رایج در سمنان، توسط هندی‌ها و به نام خود و به اسم «کبدی» ثبت جهانی شده است.

بازی زو

این بازی باعث تقویت دم و بازدم شش‌ها شده و بدون هیچ هزینه‌ای باعث تقویت حرکات جسمانی و تند و تیز شدن بازیکنان می‌شود. در تابستان، جوان‌ها برای آوردن آب از آب‌انبار مسابقه می‌دادند و بعد از اینکه چند نفس عمیق می‌کشیدند هر وقت اعلام آمادگی می‌کردند نفس‌های خود را حبس کرده و به محض شروع مسابقه همگی با صدای بلند «زو» کشان به سمت پایین میرفتند، هرکس که صدای «زو» گفتنش لحظه‌ای قطع می‌شد بازنده بود و کسی که زودتر به شیر آب‌انبار می‌رسید برنده می‌شد و این بازی را موقع بالا رفتن از پله با کوزه پر آب نیز انجام می‌دادند.

بازی بتراش

یکی از پردردسرترین بازی‌های بومی دسته‌جمعی است که به طور مستقیم یا غیره مستقیم باعث کتک خوردن حریف می‌شود. وسایل بازی عبارت‌اند از یک کمربند، یک دستمال بزرگ، تکه‌ای طناب یا نخی ضخیم و قوی. ابتدا یک محدوده را مشخص می‌کنند اگر بازیکنی از آن محدود خارج شود سوخته است. در این بازی یکی را به عنوان «اوستا» یا استاد، انتخاب می‌کنند و او یک اسم از پرندگان، درندگان، گیاهان و… انتخاب می‌کند و یکی از بازیکنان را انتخاب می‌کند که او را «یاور» می‌نامد و اسمی که انتخاب کرده است را در گوشش می‌گوید و گروهی از اسامی که انتخاب کرده است را به بقیه اعلام می‌کند. به عنوان مثال اگر «گرگ» را انتخاب کرده است، بلند نام گروه «درندگان» را می‌گوید و کمربند را به یاور می‌دهد، یاور به یکی از بازیکنان کمربند را می‌دهد اگر درست نگوید کمربند را گرفته و به نفر بعد می‌دهد. به محض درست گفتن کلمه مورد نظر با صدای بلند رو به بازیکن «بتراش، بتراش» را می‌گوید فردی که کمربند به دست دارد به سمت سایرین می‌رود تا با کمربند آن‌ها را بزند. وقتی اوستا با صدای بلند «جا، جا» را می‌گوید فردی که کمربند در دست دارد به سمت اوستا و یاور می‌رود. در این موقع سایر بازیکنان به دنبال فرد رفته تا او را بگیرند اگر نتوانند فرد را بگیرند مجدد یاور دستور «بتراش، بتراش» را می‌دهد و او به دنبال سایرین می‌رود. اگر دیگر بازیکنان او را بگیرند، چشمانش را می‌بندند و لباس‌هایش را درمی‌آورند و دست و پاهایش را می‌گیرند. او باید تشخیص دهد هر تکه از لباس‌هایش در دست کیست و صاحبان دستی که او را گرفته‌اند حدس بزند و به همین ترتیب بازی ادامه پیدا می‌کند.

موسو کَه وازی

در این بازی‌های بومی ابتدا بازیکنان یک تکه سنگ یا پاره‌آجر به نام «موسوک» به صورت عمودی می‌کارند و بازیکنان سنگی به نام «لیس» در دست داشته باشند و هر یک به نوبت بایستی با پرتاب آن موسوک را بر روی زمین بخوابانند فردی که موسوک را انداخته از بازی خارج می‌شود و دوباره موسوک را می‌کارند به همین ترتیب بازی ادامه پیدا می‌کند تا به نفر آخر برسد و اگر آخرین بازیکن نتواند موسوک را بخواباند باید به همه برندگان کولی (سواری) دهد.

بازی کَلّ و کَلّ و کَلّ

یک نوع بازی‌های بومی رقابتی و پر تحرک است که تعداد بازیکنانش بیش از دو نفر است و وسیله بازی تشکیل دهنده آن عبارت از کمربند یا یک تکه طناب، یک عدد ریگ و یک محدوده مشخص است. در این بازی دو گروه را تشکیل می‌دهند و هر گروه یک بازیکن را به عنوان «اوستا» انتخاب می‌کنند و بقیه اعضای هردو گروه به صف مقابل همدیگر بر روی زمین می‌نشینند. اوستا گروه اول همان‌طور که بین بازیکنان حرکت می‌کند بدون اینکه بقیه اعضای گروه حریف متوجه شود ریگ را در دامن یکی از اعضای گروه می‌اندازد و اوستا گروه دوم که بین صف اعضای خود حرکت می‌کند دست بر روی سر یکی از اعضا می‌گذارد و با صدای بلند می‌گوید: «کَلّ و کَلّ و کَلّ» و ناگهان خطاب به یکی از بازیکنان که در تصور او، ریگ در دست اوست، می‌گوید: «بده کَلِّۀ ماقوچ».

اگر اوستا درست حدس زده باشد او برنده شده و اوستا گروه حریف این کار را تکرار می‌کند، اما اگر اشتباه گفته باشد دور مچ دست او را اوستا حریف با کمربند یا طناب به زانو وی می‌بندد با همان وضعیت باید به دنبال دیگر بازیکنان رفته و به آن‌ها ضربه بزند، اگر توانست به کسی ضربه بزند طرف مقابل باید به همین صورت مچ دستش را به زانو ببندد و دنبال دیگر بازیکنان رود به همین ترتیب بازی ادامه پیدا می‌کند.

یورَه وازی (گردو بازی) 

این بازی‌های بومی به دو نفر بازیکن و به تعدادی گردو و یک محدوده مشخص نیاز دارد. نفر اول گردوها را کاشته و نفر دوم با گردوهای خود به طرف گردوهای کاشته شده پرتاب می‌کند اگر بتواند به گردوها خود را به گردوهای کاشته شده بزنند برنده است و علاوه بر گردوهای خود گردوها جدا شده را برمی‌دارد اگر نتواند با پرتاب گردوها آن‌ها را جدا کند بازنده و برنده گردوها خود و گردوهای بازنده را تصاحب می‌کند به همین ترتیب بازی ادامه دارد.

چالا چالا

تعداد بازیکنانش بیشتر از دو نفر و وسایل بازی آن‌ها هسته خرما، هسته هلو یا سکه‌های پول و… است. ابتدا یک چاله عمیق ۱۰ تا ۱۲ سانتی‌متری حفر می‌کنند و وسایل بازی خود را داخل آن می‌گذارند، سپس از فاصله مشخصی ابزارهای خود را به طرف چاله پرتاب می‌کنند. هر یک از بازیکنان بتواند وسیله خود را داخل چاله بیاندازد می‌تواند وسیله خود را بردارد در غیر این صورت داخل همان می‌ماند تا آخرین نفر این بازی ادامه دارد. اگر آخرین نفر بتواند داخل چاله بیاندازد تمام وسایل بازی موجود در چاه برای او می‌شود در صورتی که نتواند، بازی بین کسانی که نتوانستند پرتاب کنند ادامه خواهد داشت.

قال قال (قایم باشک) 

تعداد بازیکن چهار نفر یا بیشتر است و از بین خود یک «اوستا» انتخاب می‌کنند، اوستا با دست یک حلقه درست می‌کند و بقیه بازیکن‌ها باید انگشت خود را داخل حلقه کرده و یک‌صدا «قال قال» بگویند. تا وقتی که اوستا یک انگشت را بگیرد. به محض گرفتن انگشت، سر بازیکن منتخب را روی پای خود می‌گذارد تا کسی را نبیند و بقیه یک‌جا پنهان می‌شوند و بعد از آن فرد منتخب دنبال بقیه می‌گردد. اگر فردی قبل دیده شدن خود را به اوستا برساند جایش امن است و اگر فرد منتخب کسی را پیدا کند و پیش اوستا بیاورد تا جایگزین خود کند به همین ترتیب بازی ادامه پیدا می‌کند.

لال‌بازی

تعداد بازیکنان بیشتر از سه نفر است و کسی را که شوخ‌طبع است را از بین خود به عنوان «اوستا» انتخاب می‌کنند و بقیه به صورت نیم‌دایره رو به روی اوستا می‌نشینند، اوستا باید حرکت خنده‌داری را از خود دربیاورد یا به اصطلاح سمنانی‌ها «غولِکی بیرین اِوِرِه». بقیه بازیکنان موظف هستند عمل (غولک) را دربیاورند اگر در حین بازی بخندند، حرف بزنند یا عمل نکنند باخته‌اند و بازی به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کند.

لیس لیس

تعداد بازیکنان دو نفر و وسایل بازی دو قطعه سنگ است. بازیکنان باید یک سنگ به نام (لیس) که به سنگ‌های صاف و پهن می‌گویند بردارند. نفر اول باید به طرفی لیس خود را پرتاب کند و نفر دوم هم باید به صورتی لیس خود را به طرف لیس حریف پرتاب کند اگر به لیس حریف خورد برنده است و باید بازنده تا جلوی سنگ‌ها به برنده سواری دهد و برعکس اگر لیس خود به لیس دیگری نخورد بازنده است و باید به برنده سواری دهد.

* گزارش از محمد عموزاده، پژوهشگر فرهنگ عامه استان سمنان