کرونا، مصیبتی بزرگ برای گردشگری تازه پا گرفته‌ی کشورمان بود به طوری که هنوز که هنوز است پس از گذشت قریب به یکسال از شیوع این اپیدمی همه‌گیر، این صنعت پاک و درآمدزای کشورمان نتوانسته از این معضل قد علم کند و در این اوضاع متهم شدن به ایجاد فساد در برخی زیرساخت‌های این حوزه بسی گران و سخت است.

اقامتگاه‌های بومگردی‌ به عنوان یکی از بخش‌های تاثیرگذار در رونق گردشگری کشور از ابتدای شیوع کرونا همانند بسیاری از بخش‌های دیگر این صنعت به طور کاملاً خودجوش نسبت به تعطیلی فعالیت خود در راستای حفظ سلامت مردم اقدام کردند و شاید بتوان از انها به عنوان یکی از متضررترین بخش‌ها یاد کرد.

البته چندی پیش «علیرضا موذنی» عضو هیات مدیره جامعه حرفه‌ای بوم‌گردی‌های کشور نیز از تعطیلی و غیرفعال شدن بیش از نیمی از بوم‌گردی‌های کشور یاد کرده و در این باره گفته بود؛ در حال حاضر حدود ۱۲۰ اقامتگاه دارای پروانه فعالیت در استان یزد داریم و علاوه بر اینها پروانه فعالیت حدود ۲۵۰ اقامتگاه دیگر نیز در دست اقدام است اما متاسفانه به علت رکود گردشگری، فعالیت این واحدها به ویژه در روستاها متوقف شده است.

جالب این است که نه تنها کرونا در جریان رکود اقتصادی حاکم بر کشورمان باعث کسادی بومگردی‌ها شده بلکه فعالیت خانه‌های مسافر غیرمجاز در همین دوران کرونایی نیز غوز بالای غوز برای این اقامتگاه‌ها که غالباً نیز قشر ضعیف جامعه گردانندگی آن را برعهده دارند، شده است.

ورشکستگی، پایان کرونایی بسیاری از بومگردی‌ها

در جریان بروز این مشکلات و دغدغه‌ها، نشانه رفتن انگشت اتهام فساد به زیرساخت‌هایی که اغلب در تعطیلی و رکود به سر می‌بردند، اندوه و غم دیگری بر این حوزه پرمشکل افزوده به طوری که «تقی اکبرپور» رئیس جامعه حرفه‌ای بومگردی استان یزد در گفت‌وگویی به ورشکستگی بسیاری از اقامتگاه‌های بومگردی اشاره و تصریح می‌کند: این زیرساخت‌های اقامتی به دلایل مختلفی از یک سال و نیم گذشته دچار نوسانات زیادی در بازار خود شده یا به ورشکستگی نزدیک شده‌ بودند ولی با این وجود نیز امسال اکثر اقامتگاه‌ها، تعطیلی را به ضرر بیشتر ترجیح دادند.

وی اضافه می‌کند: البته بدیهی است که در هر نوع توسعه و رشدی، احتمال فساد هم وجود دارد و قانون‌گذار سعی می‌کند براساس پیش‎بینی احتمال فساد، اقدام به قانون‌گذاری کند.

این مسئول با تاکید بر این که اقامتگاه‌های بومگردی بیش از هر صنعت و اقتصاد دیگری، خود را متعهد و ملتزم به رعایت اصول اخلاقی و اقتصادی اسلامی و جوامع بومی می‌دانند، اظهار می‌کند: بیشتر تلاش آن‌ها متعهد به احیای فرهنگ محلی و ایجاد رشد و توسعه همزمان به احیای فرهنگ‌های بومی و ایجاد کمترین آسیب بومی است.

وی با اشاره به این که بومگردی‌ها با چراغ سبز و حمایت‌های لفظی بخش‌های اقتصادی و فرهنگی و بر مبنای اسناد بالادستی کشور و غالبا توسط افراد بومی ایجاد شده‌اند، می‌گوید: این بخش‌ها توانسته‌اند در مدت زمان کمی در جوامع محلی، اقتصاد مولد ایجاد کنند و بسیاری از روستاها و بافت‌های تاریخی در حال فاقدسکنه شدن و ویرانی را احیا و هزینه‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی زیادی را که بر دوش کشور تحمیل می‌کرد، نجات دهند.

احیای روستاهای فراموش شده با بومگردی‌ها

بسیاری از همین بومگردی‌ها تاثیر مستقیمی بر مهاجرت معکس روستاها داشته و با توسعه گردشگری و سوق دادن این صنعت به روستاها، زمینه‌ی خودکفایی و استقلال روستاها را فراهم کرده‌اند که مصداق این مسئله نیز احیای روستای خور و بیابانک با ایجاد اولین بومگردی توسط پدر بومگردی ایران بود.

«مازیار آل داوود» پدر بومگردی ایران نیز در این خصوص با اشاره به نقش بومگردی‌ها در احیای روستاهای فراموش شده، تصریح می‌کند: توانمندسازی جوامع روستایی علاوه بر خودکفایی روستاها در نهایت منجر به رونق اقتصادی کشور خواهد شد و این مقوله، نیازمند هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی است.

با تمام این اوصاف، بومگردی‌ها نیز مانند سایر بخش‌های صنعت مظلوم گردشگری از کمترین حمایت دولت در جریان شیوع کرونا برخوردار شدند به نحوی که حتی دستگاه‌های دولتی نیز در خصوص آیین‌نامه‌های ستاد ملی کرونا کوتاهی کردند و در شرایط رکود اقتصادی ناشی از کرونا و مشکلات عدیده این بخش از صنعت گردشگری، چاه آب برخی از واحدهای بومگردی توسط شرکت آب منطقه‌ای، پلمب و برخی نیز بارها در رابطه با قبوض آب، برق و گاز تهدید شده‌اند؛ بماند که اقساط وام‌ها و تسهیلات دولت نیز باوجود دستورات ستاد کرونا، از این واحدها و فعالان این بخش دریافت و ملاحظاتی برای آن‌ها در نظر گرفته نشده است.

«تقی اکبرپور» رئیس جامعه بومگردی‌‎های استان یزد در ادامه‌ی گفتگویش ضمن گلایه از حمایت جدی نشدن این بخش، می‌گوید: مدیران و صاحبان اقامتگاه‌های بومگردی از همان آغاز با عشق به فرهنگ اسلام و ایران، احیای اشتغال محلی و کمک به رشد و توسعه کشور، قدم در این راه پر مشقت نهادند و در عین حال توانستند به خوبی و درستی، کشور، شهرها و روستاهای خود را به مردم ایران و جهان معرفی کنند.

البته با توجه به این که بومگردی‌ها نقش قابل توجهی در فرهنگسازی و اشاعه فرهنگ داشتند، تاکنون بارها وزیر گردشگری و معاونان این بخش، سیاست‌گذاری‌های خود را به سمت حمایت از این بخش و توسعه بومگردی‌ها سوق داده‌اند.

«سیدمصطفی فاطمی» مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد هم بارها به تاثیرات این واحدها در توسعه گردشگری خصوصاً گردشگری روستایی همسو با شعار سازمان جهانی گردشگری اشاره کرده و در اوایل شیوع کرونا به واسطه مشکلات این صنعت، تسهیلاتی استانی را علاوه بر تسهیلات دولتی برای این بخش اختصاص داده است.

حتی این واحدهای اقامتی مهم، در کمیته‌های گردشگری خوراک، روستایی، طبیعت گردی و تاریخی و دیگر کمیته‌های گردشگری استان مورد تاکید قرار گرفته و به لزوم استفاده از این ظرفیت‌ها اشاره شده است.

بومگردی‌ها زمینه دستیابی گردشگری به غنای فرهنگی

اکبرپور رئیس جامعه بومگردی‌های یزد با تاکید بر این که بومگردی‌ها زمینه دستیابی گردشگری به غنای فرهنگی هستند، در این باره می‌گوید: نه تنها گردشگران خارجی بلکه ایرانیانی که خارج از کشور را انتخاب می‌کردند، به سمت گردشگری داخلی سوق یافته و منافع اقتصادی این بخش به جامعه محلی تزریق می‎شود.

وی تاکید می‌کند: از دستاوردهای اقتصادی این حوزه نیز در راستای حفظ منابع میراث فرهنگی، احیای بافت‌های فرسوده و متروکه اقدام و تاکنون نیازهای متعددی به واسطه تاثیر مستقیم و غیرمستقیم بومگردی‌ها مرتفع شده است.

البته با توسعه گردشگری هوشمند و اقامت ایمن، بومگردی‌ها بلافاصله همراه با هتل‌ها به ایمن سازی خود پرداخته و اغلب بومگردی‌های یزد نسبت به اخذ گواهینامه اقامت ایمن اقدام کردند و توجه به توسعه اقتصادی به واسطه بومگردی‌ها از مهمترین مسائلی بود که مورد حمایت مسئولان قرار گرفت.

یزد با تبدیل شدن به اولین مقصد گردشگری ایمن کشور در خصوص ایمن سازی همه زیرساخت‌های گردشگری خصوصا بومگردی‌ها اقدام کرده و ضوابط تخصصی در این زمینه تدوین شد.

«سیدجواد موسوی» مدیر کل ارزیابی و نظارت وزارت گردشگری نیز در این زمینه بر آغاز تشدید نظارت بر بومگری‌ها از یزد اشاره کرده و گفته است: اقتصاد روستاها را باید به عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری در شرایط کنونی و پساکرونا با فراهم ساختن اقامتی امن برای گردشگران حفظ کنیم.

«محسن حاجی‌سعید» رئیس کانون راهنمایان گردشگری کشور نیز در خصوص این اظهارات، گردشگری را صنعتی مظلوم اعلام کرده و این مسئله را اتهامی ناعادلانه به این بخش خوانده است.

جامعه گردشگری یزد نجیب‌ترین و با اصالت‌ترین‌ها

با این وجود «سیدمصطفی فاطمی» مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد چند روز پیش با انتشار مطلبی در صفحه اینستاگرام خود و توضیح در این رابطه، به گفت‌وگوی خود با آیت الله «محمد کاظم مدرسی» اشاره می‌کند و می‌گوید؛ «امروز با آیت الله مدرسی صحبت کردم، گویا اطلاعاتی از کافی‌شاپ‌ها به ایشان رسیده بود که به اشتباه به بومگردی‌ نسبت داده شده و ناشی از سوء تفاهم‌ ایجاد شده بود، توضیحاتی دادم که بومگردی‌ها در ۱۱ ماه گذشه عمدتا تعطیل بوده‌اند و اگر هم مشکلی در جایی وجود دارد، قابل تعمیم به کل نیست، ایشان همواره مدافع گردشگری استان بوده‌اند و کمک‌های شایانی را به توسعه انواع گردشگری داشته‌اند، جامعه گردشگری و صنایع دستی استان هم از نجیب‌ترین و با اصالت ترین اصناف کشور هستند که همواره حافظان فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی بوده‌اند.»

شاید حکایت این روزهای این صنعت مظلوم، بیشتر به «آش نخورده و دهان سوخته» شبیه باشد چرا که برخی اتهامات وارده شده با این صنعت عادلانه به نظر نمی‌آید.

منبع:ایسنا

مرتبط:

تشدید نظارت بر بومگردی‌ها ضامن نجات گردشگری پسا کرونا

یک سال در بومگردی مهمان نداشتیم آب دستش بدهیم

ابراهیم پورفرج این پیش‌بینی را براساس مکاتبات و رایزنی‌هایی که در این مدت با آژانس‌ها و گردشگران خارجی داشته است، مطرح کرد که اگرچه درخواست‌هایی برای سفر به ایران در سال ۲۰۲۱ وجود دارد، اما ترجیح بیشتر آژانس‌ها و گردشگران خارجی برای سفر به ایران از سال آینده میلادی است.

او معتقد است آغاز واکسیناسیون در بیشتر کشورها و ایمن‌سازی تعداد بیشتری از کشورها در برابر ویروس کرونا قطعا شرایط را برای سفرهای بین‌المللی در سال ۲۰۲۲ فراهم می‌کند.

رییس هیات‌مدیره جامعه توگردانان ایران گفت: درحال حاضر بیشتر سفرها در مسافت‌های کوتاه و با گروه‌های کوچک انجام می‌شود. حتی درخواست‌هایی که برای امسال و سال آینده مطرح شده بیشتر برای گروه‌های خانوادگی، دوستانه و تورهای کوچک است. تا ایمنی فراگیر نشود روند گردشگری به حالت قبل برنمی‌گردد.

پورفرج افزود: ما خیلی برای برقراری سفرهای بین‌المللی در سال ۲۰۲۱ امید نداریم، مگر این‌که ویروس مهار شود. البته درخواست‌هایی برای سفر به ایران وجود دارد اما تعدادشان کم است و اجرای آن‌ها به دلیل صادر نشدن ویزای توریستی امکان‌پذیر نیست.

صدور ویزای توریستی ایران حدود یک سال است که به دستور ستاد ملی کرونا متوقف شده است، اما آمارها نشان می‌دهد برخی اتباع خارجی درحال سفر به ایران هستند. طبق گزارشی که سازمان جهانی جهانگردی در آبان‌ماه ۱۳۹۹ منتشر کرد نمودار رشد گردشگری ایران در زمستان، همزمان با شیوع کرونا ۹۰ درصد منفی بود. روند نزولی این نمودار در فصل بهار شدیدتر شد، به طوری که در ماه می (اردیبهشت ـ خرداد) رشد منفی گردشگری ایران به ۹۷ درصد رسید. اما این روند از ماه‌های بعد تغییر کرد، به نظر می‌رسد برقراری پروازهای بین‌المللی و بازگشایی مرزها در آن بی‌تاثیر نبوده است.

سازمان جهانی جهانگردی براساس آمارهایی که از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران گرفته اعلام کرد که وضعیت گردشگری ایران از اواسط تابستان ۹۹ با شیب تندی رو به بهبود است و میزان سفر اتباع خارجی به ایران در ماه‌های جولای و اوت (تیر و مرداد) همزمان با صدور ویزای توریسم سلامت در ایران و بازگشت برخی شرکت‌های هواپیمایی خارجی، فقط  ۳۵ درصد منفی بوده است.

آمارهای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که از نیروی انتظامی گرفته می‌شود، نیز نشان می‌دهد در ماه‌های تیر و مرداد ۱۳۹۹ مجموعا ۹۵ هزار و ۴۹ نفر تبعه خارجی به ایران سفر کرده‌اند. درحالی که علی‌اصغر مونسان ـ وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ شهریورماه ۹۹ گفته بود در سه ماه نخست سال (بهار ۹۹) فقط ۷۴ گردشگر خارجی به ایران سفر کرده‌اند.

وزارت خارجه و معاونت گردشگری درباره این رشد آماری می‌گویند آن‌ها یا با ویزای درمان به ایران سفر کرده‌اند یا ویزای تجاری و کاری داشته‌اند. هرچند برخی از آژانس‌های گردشگری می‌گویند این مدت بیماران‌شان با «ویزای عادی» که در فرودگاه یا مرز تهیه کرده‌اند به ایران وارد شده‌اند.

استان‌های هم‌مرز با جمهوری آذربایجان و ارمنستان که قبلا شاهد سفر شهروندان آن کشورها به ایران به انگیزه خرید بودند نیز اعلام کرده‌اند که مرزهای زمینی فعلا بسته است و افراد کمی با شرایط خاص مثل پیگیری درمان و یا تجارت پس از استعلام از وزارت خارجه می‌توانند به ایران سفر کنند. اما در استان‌های غربی و جنوب غربیِ هم‌مرز با کردستان عراق و عراق ترددهای محدودی اتفاق می‌افتد که بیشتر جنبه تجاری و درمان دارد، البته وضعیت مرز در این بخش کاملا بی‌ثبات است و هر بار به انگیزه‌ای توسط عراق بسته می‌شود. مثلا از حدود یک ماه پیش، شورای وزیران این کشور به دنبال شناسایی ویروس جهش‌یافته کرونا، سفر به انگلستان، آفریقای جنوبی، استرالیا، دانمارک، هلند، بلژیک، ایران و ژاپن را ممنوع کرد و عراقی‌هایی را که از این کشورها بازمی‌گردند به قرنطینه اجباری ۱۴ روزه ملزم کرد.

تردد از مرزهای افغانستان و پاکستان نیز با توجه به معضل مهاجرت‌های غیرقانونی وضعیت چندان شفافی ندارد، هرچند که مرزهای رسمی در این بخش از اردیبهشت‌ماه ۹۹ برای جابه‌جایی کالا باز شده‌ است و کمی بعد از آن، صدور ویزا برای اتباع افغانستان و پاکستان نیز آغاز شد اما فقط تجار، رانندگان و صنعتگران به شرط مبتلا نبودن به کرونا می‌توانند تردد کنند.

با وجود این ترددها و مسدود بودن راه سفر به ایران فقط برای گردشگران، رییس جامعه تورگردانان ایران نیز چندی پیش در نامه‌ای از معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درخواست کرد در رایزنی با وزارت بهداشت و ستاد کرونا، دست کم اجازه ورود به گردشگران طبیعت‌گرد را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی بدهد تا گردشگران موجود را از دست ندهند.

منبع:ایسنا

مرتبط:

پروتکل پذیرش گردشگران خارجی در ایران چه شد؟

ایران در تدارک استقبال از گردشگران خارجی/اورامانات جهانی می شود