اقامتگاه ییلاقی ناصرالدین شاه در روستای شهرستانک واقع شده است. منطقه‌ای خوش آب و هوا که کوه‌های امامزاده داود(ع) اطرافش را احاطه کرده‌ است. هرچند این بنا به‌عنوان میراث فرهنگی ثبت تاریخی شده، اما حال و روز خوبی ندارد و اغلب بخش‌هایش به مرور زمان از بین رفته است. در سال‌های گذشته اداره میراث فرهنگی استان البرز قسمت‌هایی از این کاخ تاریخی را مرمت کرد، اما این مرمت‌ها آنقدر هم اساسی و کارساز نبود تا بتواند هویت قدیمی این بنا را دوباره زنده کند و مانند قدیم نور خورشید را تا غروب آفتاب از پنجره‌های اروسی‌اش بتاباند یا فواره‌های حیاطش زیبایی این بنا را مانند تصویر قدیمی‌ای که از آن در کاخ گلستان به یادگار مانده است، صد چندان کند. در این گزارش با «نصرالله حدادی» پژوهشگر و تهرانشناس هویت تاریخی این کاخ را مرور کرده‌ایم. همچنین برای اینکه بدانیم چه سرنوشتی در انتظار این اثر تاریخی است به سراغ مسئولان اداره میراث فرهنگی و صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی رفته‌ایم. براساس گفته‌های این مسئولان، اتفاقات خوشی در انتظار این بنای تاریخی و روستای شهرستانک است.

گردشگران تا سال گذشته برای دیدن کاخ قدیمی شهرستانک که بخش قابل توجهی از آن تخریب شده، مجبور بودند به کرج سفر کرده و خود را به روستای شهرستانک برسانند یا از مسیر سخت کوه‌های توچال عبور کنند، اما اکنون با راه‌اندازی بخشی از مسیر آزادراه تهران شمال که در امتداد دره کن قرار گرفته است و پس از گذشتن از حاشیه روستای سولقان و عبور از تونل تالون به راحتی و در کمتر از ۲۰ دقیقه می‌توانند از فضای سبز و زیبای این روستا و این بنای تاریخی بازدیدکرده و لذت ببرند. به گفته محققان اداره میراث فرهنگی، این بنای تاریخی متعلق به دوره قاجار و به نام کاخ شهرستانک معروف است و در قدیم از این بنا به‌عنوان اقامتگاه ییلاقی ناصرالدین شاه استفاده می‌شده است.

نصرالله حدادی، پژوهشگر و تهرانشناس درباره قدمت و هویت تاریخی کاخ شهرستانک می‌گوید: «کاخ شهرستانک ۸هزار‌مترمربع مساحت دارد و از ۲ ساختمان دو طبقه دیوانی و حرمسرا تشکیل شده است. ناصرالدین شاه در ایام تابستان با کالسکه‌ شاهی و عبور از مسیر دوآب و گردنه آهار به شهرستانک می‌آمد. قسمت اندرونی، محل سکونت اهل حرم و خود شاه شامل حیاط مرکزی و حجره‌هایی بود که زنان حرم با توجه به جایگاه و شأنشان در آن اقامت داشتند. همچنین بخش بیرونی هم از حیاطی مجزا و ساختمان یک طبقه‌ای تشکیل شده و در اختیار خدمتکاران بود. این کاخ بین دو رودخانه‌ قرار دارد و وقتی ناصرالدین شاه به این کاخ می‌آمد بیش از هزار خدمتکار به همراه داشت. برخی از آنها در گذر از این رودخانه جان خود را از دست می‌دادند. آش معروف ناصرالدین شاه برای نخستین بار در این کاخ طبخ شد، اما به دلیل سختی راه از سال‌های بعد این مراسم در سرخه‌حصار برگزار شد. بیش از نیم قرن از تخریب بخش قابل توجهی از این بنای تاریخی می‌گذرد و این میراث ملی همان‌گونه رها شده است.»

 ثبت ییلاق تابستانی در فهرست آثار ملی

شاخه‌های درختان به دلیل حجم و سنگینی زیاد میوه‌ها خم شده‌اند. درجه حرارت هوا در شهر بیش از ۳۵ درجه است و گرما در طول مسیر رمقی برای مسافران و گردشگران باقی نگذاشته است، اما همین که وارد شهرستانک می‌شوند، نسیم خنک رودخانه جانی تازه به آنها می‌بخشد. برای رسیدن به کاخ شهرستانک باید از داخل روستا عبور کنیم. بعد از پشت سر گذاشتن راه باریک و پر از سنگلاخ از فاصله‌ای نه چندان دور در میان خرابه‌ها، به جای اینکه کاخ ییلاقی ناصر‌الدین شاه که در تصاویر قدیمی‌اش دیده‌ایم، جلو چشممان نمایان شود، سقف قرمز رنگ آلاچیق‌ها به این خیال پایان می‌دهد و در نگاه اول تلی از خاک و بنای مخروبه‌ای را می‌بینیم که هیچ شباهتی به تعریف‌هایی که درباره‌اش شنیده‌ایم ندارد. به گفته «حجت‌الاسلام‌والمسلمین فخرالدین‌صابری» مدیرکل میراث فرهنگی استان البرز، کاخ شهرستانک در تاریخ ۱۶شهریور۱۳۷۷ با شماره ۱۹۲۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

او درباره وضعیت این بنای تاریخی می‌گوید: «در دوره پهلوی دوم، کاخ تخریب می‌شود و سال‌ها بعد فدراسیون کوهنوردی و سازمان تربیت‌بدنی آنجا را به پایگاهی برای کوهنوردان تبدیل می‌کند. در سال ۱۳۷۷ از وضعیت نامناسب این کاخ گزارشی تهیه می‌شود و در نهایت این بنا به ثبت می‌رسد. در سال ۱۳۸۷ پایه‌های بخش حرمسرا از خاک بیرون کشیده و دیوارهای اطراف کاخ هم مرمت شد. چند سال بعد دوباره بخشی از بنای کاخ مرمت اما به دلیل کمبود بودجه این عملیات نیمه‌کاره رها و سال گذشته این مجموعه از سوی صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی به شخصی واگذار می‌شود. قرار بود مرمت و بازسازی این بنا توسط این شخص انجام شود که هنوز در این زمینه‌کاری انجام نشده است. به همین خاطر صندوق احیا مسئول پیگیری و مرمت این بنای تاریخی است.»

 آرزویی شیرین برای کاخ ییلاقی

در تماس با مسئولان صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی به این نتیجه رسیدیم که اکنون این بنای تاریخی در مزایده‌ای به بخش خصوصی واگذار شده است و قرار است با نظارت اداره میراث فرهنگی و صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی، تبدیل به مجموعه‌ای فرهنگی، گردشگری و تفریحی شود. به گفته مسئولان اداره صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی از طریق مکانیزم شفاف و مزایده به بخش خصوصی واگذار شده است. خانه نظامی میدان بهارستان هم از جمله بناهای تاریخی‌ای است که مانند کاخ شهرستانک به بخش خصوصی واگذار شده و تا ۲هفته آینده این بنای تاریخی که مرمت و احیا شده با کاربری تفریحی و گردشگری بازگشایی خواهد شد، اما متأسفانه عملیات مرمت و احیای کاخ شهرستانک به دلیل اختلاف نظر با تعدادی از زمین‌داران روستا متوقف شده است.

اگر ملاکان روستای شهرستانک همکاری کنند این بنا هم می‌تواند سرنوشتی مشابه بناهای تاریخی دیگر مانند سعدالسلطنه، خانه بادگیر، کلانتر تهران، کاروانسرای ده‌نمک، خانه آمریکای کاشان و خانه مشرفی شوشتر یا هتل آپادانای شیراز داشته باشد. از طرف دیگر در راستای تفاهمنامه‌ای، سازمان راهداری‌ها با سازمان کشاورزی اگر یکی از این بناهای فرهنگی به دور از دسترس، احیا و بازگشایی شود، این سازمان موظف است تا جاده اصلی مسیر را هموار و دسترسی به این بنا را آسان کند. با توجه به گفته‌های کارشناسان صندوق احیا، با اتمام طرح بازسازی بنا، کاخ شهرستانک به یکی از مهم‌ترین قطب‌های گردشگری اطراف تهران تبدیل ‌خواهد شد و گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را به این روستا می‌کشاند، اما به‌زودی این اتفاق محقق نخواهد شد و باید امیدوار باشیم سرنوشت این کاخ ییلاقی به فراموشی سپرده نشود.

منبع خبر:همشهری

هرچند ظاهر نابسامان مسجد جامع بافق حکایت از بی‌توجهی مسئولان و متولیان آن دارد اما مسئولان میراث فرهنگی استان و شهرستان مدعی هستند که این مسجد در حال مرمت است.

ائل گلی نام باغی در شهر تبریز است که به دلیل قدمت و زیبایی‌اش یکی از نماد‌های اصلی این شهر نیز به حساب می‌آید.

ائل گلی به معنای استخر شاه است و این مکان در ابتدا استخری بوده است که در زمان آق قویونلوها ایجاد شده بود و در دوران صفویه گسترش یافت.

پیش از روی کار آمدن صفویان، این استخر بزرگ‌ترین منبع ذخیره آب جهت آبیاری باغ‌های شرق تبریز بود.

قهرمان میرزا در دوران قاجار عمارت دو طبقه زیبایی را در وسط ائل گلی بنا کرد و از وسط ساحل شرقی استخر تا محل عمارت، خیابانی تعبیه نمود و کوه بلندی که در جانب شرقی استخر قرار داشت به صورت سکوها و پله های عریض و مرتبی در آورد.

عمارت موجود در وسط دریاچه ائل گلی تا سال ۱۳۴۶ به صورت ساختمانی خنثی و نیمه متروک بود. تا اینکه در این سال تخریب شد و با همت شهرداری و استانداری وقت، جای خود را به یک ساختمان جدید با همان طرح قبلی داد.

دریاچه تفرجگاه ائل گلی با پنج و نیم هکتار وسعت و گنجایش ۷۲۰ هزار متر مکعب آب از بزرگترین دریاچه های مصنوعی کشور می باشد. عمق این دریاچه ۱۲ متر است و در محوطه آن قایق رانی انجام می شود.

منبع خبر:ParsToday

کویر ریگ جن، کویری رمزآلود با وسعت سه هزار و ۸۰۰ کیلومترمربع بدون چشمه و چاه آب، ترسناک، اما زیبا و هیجانی در جنوب غربی و غرب دشت کویر، جنوب سمنان، جنوب شرق گرمسار، شرق پارک ملی کویر، شمال انارک و غرب جندق و در یک کلام محصور بین ۲ استان سمنان و اصفهان قرار گرفته که همواره مورد توجه گرشگران ماجراجو بوده است.

چیزی که این کویر را  تا این اندازه ترسناک و مرموز کرده، این است که هیچ کس دقیقا نمی‌داند که مختصات ریگ جن کجاست، چرا که بسیاری از آن‌ها که از مسیرهای مختلف به عمق این محدوده رفته‌اند، هرگز بازنگشته‌اند تا از آنجا بگویند ، ولی علاقه‌مندان برای گشت و گذار از راه امن در مثلث برمودای ایران ابتدا، باید به شهرستان گرمسار و پارک ملی کویر سفر کنند و سپس از آنجا به جاده سنگ فرش ملک آباد رفته و به سمت کویر پیش بروند.

سال‌ها پیش یک جهانگرد سوئدی و بعدها یک جهانگرد اتریشی  به حاشیه‌های منطقه‌ای که به عنوان آغاز ریگ جن شناخته می‌شد، نزدیک می ‌شوند، اما به عمق آن نمی‌روند، برخی طبیعت گردان ایرانی نیز قدم به ریگ جن گذاشته‌اند اما آنها که بازگشته‌اند، همه مساحت آن را طی نکرده‌اند، مرحوم محمدعلی اینانلو یکی از این طبیعت گردان بود که در مورد ریگ جن گفته است، زمانی که وارد محدوده شدیم پس از مدتی بیسیم‌هایمان دیگر کار نمی‌کرد و با اینکه اتومبیل‌هایمان نزدیک هم بود اما نمی‌توانستیم با هم ارتباط بگیریم.

افسانه‌هایی وجود دارد که در عمق این منطقه کویری جایی خوش آب و هوا قرار دارد که هرکس به آنجا می‌رود دیگر نمی‌خواهد بازگردد، اما گروهی دیگر از این کویر به دلیل گم شدن افراد و شنیده شدن صداهای وهم انگیز و عجیب به عنوان یک مثلت برمودا سخن می‌گویند، ولی هر آنچه کم هست جذابیت‌های کویر مانند راه رفتن بر روی تل‌های ماسه‌ای، نظاره خورشید تابان بر سقف آبی آسمان، تماشای آسمان پر ستاره و نوازش نسیم در شب، گردشگر ماجراجو را راغب به سفر به این کویر رمز آلود می‌کند.

مردم بومی کویر بر این باورند که کویر ریگ جن یک منطقه نفرین شده است که توسط ارواح پلید و شیاطین حکومت می‌شود و به همین خاطر است که هر کس به ریگ جن می رود دیگر برنمی‌گردد.

از نظر کارشناسان علمی، نظریه مثلث برمودا و ناپدید شدن افراد در این منطقه دور از ذهن نیست، اما با این توضیح که قدرت ماورایی در ناپدید شدن افراد نقشی ندارد،  بلکه باتلاق‌ها افرادی را که از مسیر غلط آمده‌اند به درون خود می‌کشند، روی باتلاق‌ها با شن پوشیده‌ شده بنابراین بسیار دشوار است که باتلاق‌ها از مسیر درست تشخیص داده شوند، در مورد صداهای وهم آلود نیز  کارشناسان می‌گویند این صداها به دلیل پیچیدن صدای باد در میان سازه‌های طبیعی که به دلیل جابه‌جایی ماسه و فرسایش بادی به وجود آمده، اینگونه به گوش می‌رسند.

اگر طبیعت گرد حرفه‌ای نیستید به ریگ جن سفر نکنید ، علاوه بر این سفر به ریگ جن تنها به صورت گروهی همراه با یک راهنمای آشنا به مسیر و با داشتن تجهیزات کامل کویرنوردی، آب، غذا و سوخت حداقل برای مصرف دو هفته ممکن است.

منبع خبر:ایرنا

«چوگان» ورزشی گروهی، با قدمت بالا در ایران است که به سبب رواج آن در میان پادشاهان و بزرگان به ورزشی اشرافی مشهورگردیده است. این بازی از حدود ۶۰۰ قبل از میلاد در ایران شکل گرفته و از دوره‌ ی هخامنشیان انجام می ‌شده است. چوگان در ابتدا تفریحی جهت نمایش استعداد اسب های جنگی سوارکاران نظامی ایرانی به شمار می رفت. شاه عباس نیز در قزوین و اصفهان (میدان نقش جهان) به این بازی می پرداخت. چوگان در ایران پس از صفویان کم‌کم رو به فراموشی رفته و در زمان پهلوی، در ارتباط با اروپاییان، دوباره مورد توجه قرار گرفت، ولی مانند گذشته رواج نیافت. هم اکنون از سوی کمیته ی بین ‌المللی المپیک به عنوان یکی از ورزش ‌های جهانی شناخته شده است. نام «چوگان» برگرفته از چوبی است که برای انجام این بازی استفاده می ‌شود و مهارت بازیکنان در زدن گوی با چوگان، اسب‌ سواری و هماهنگی و حفظ تعادل در بازی از اهمیت بسیاری برخوردار است.

چوگان به دو صورت بر روی زمین مستطیل شکل چمنی و زمین مانژی با ابعادی متناسب با کشوري که در آن چوگان اجرا مي ‌شود، انجام می گیرد. اندازه ی ‌میدان های چمن ١٦٠ × ٣٠٠ یارد ( ١٤٦×٢٧٠ متر ) است. در دو سوی میدان دروازه ‌ها قرار می ‌گیرند که فاصله ی بین دو ستون آن‌ ها  ۸ یارد (۷ متر و ۳۰ سانتیمتر) است. بازیکنان سوار بر اسب با چوبی از جنس خیزران در اندازه ‌های متفاوت متناسب با بلندی اسب و سوارکار از ۱۲۰ تا ۱۴۰ سانتیمتر به «گویی» از جنس چـوب یا پلاستیک به قطر  ٢٥/٣ اینچ (٨ ســانتی متر) و وزن ٧٥/٤ اونس (١٤٠ گـرم) ضربه وارد کرده و در صورتی که گوی از میان دو ستون دروازه‌ ها با هر ارتفاعی عبور کند امتیاز محسوب می‌ شود. مسابقه ی چوگان می تواند در ۴ یا ۶ بخش زمانی (چوکه) ۷ دقیقه و ۳۰ ثانیه برگزار گردد. زمان استراحت مابین هر چوکه ۴ دقیقه است به استثنای چوکه ی دوم و یا سوم که در آن زمان استراحت ١٠ دقیقه است.

هنگامی که بازیکنی به سمت جهتی که توپ در آن پرتاب شده ‌است می‌ تازد، در صورتی که توپ در سمت راست او باشد تقدم با اوست. در این صورت هیچ بازیکنی اجازه ی سد راه او را ندارد، مگر آن که در فاصله ی معقولی قرار گیرد که هیچ جای خطر نباشد. نگهداری از ساق دست ها و پاهای اسب به‌ وسیله ی بانداژ کردن آن ها در بازی چوگان اجباری است. کوبیدن چوگان به پای اسب‌ ها، زدن ضربه از جهت مخالف (سمت چپ)، زدن گوی در میان دست و پای اسب و حریف و غیره، جزء خطاهای این بازی به شمار می روند. جریمه ی خطاها نیز طبق قوانین و مقررات بازی متفاوت است و با زدن ضربه ی آزاد روی دروازه از فواصل مختلف صورت می گیرد.
در ابتدای شروع مسابقه ی چوگان، هر دو تیم چهارنفره با پوشش و لوازم ضروری این بازی نظیر کلاه ایمنی مخصوص چوگان، دستکش، شلاق چوگان، چکمه ی سوارکاری بدون بند و زانوبند در میانه ی زمین و پشت خط میانی صف آرایی می کنند. نفر اول (مهاجم) وظیفه ی حمله و نیز کمک به مدافع را دارد. نفر دوم (مهاجم) که وظیفه ی او در دفاع مهم ‌تر است، نفر سوم (معمولاً بهترین بازیکن تیم) وظیفه ی تبدیل حرکات دفاعی را به ضد حمله و نفر چهارم (مدافع) وظیفة دور کردن توپ از دروازه را عهده ‌دار است. پس از قرارگیری بازیکنان در زمین، داور توپ را از فاصله ۶/۴ متری به میان آنان پرتاب می‌کند و بازی با تصاحب توپ از طرف یکی از دو تیم شروع می ‌شود. بازیکنان هر یک از دو تیم در قسمت‌ های مختلفی از زمین بنا به شرایط بازی ممکن است موقعیت مکانی خود را که مربوط به وظیفه ی بازیکن دیگر باشد تغییر دهند و مجدداً به موقعیت خود بازگردند. طبق قوانین خاص و به صورتی هماهنگ و گروهی، بازیکنان گوی را با ضربات چوگان بر روی زمین به دروازه تیم مقابل جهت زدن گُل هدایت نموده و از ورود گوی تیم مقابل به دروازه ی خود جلوگیری می کنند. نیمه ی زمین بعد از زدن هر گل عوض می شود و در پایان بازی نیز هر تیمی که امتیاز بیشتری کسب کرده باشد، برنده است. در صورتی که دو تیم برابر شوند، وقت اضافه در نظر گرفته می‌ شود و اولین تیمی که موفق به زدن گل شود برنده اعلام می‌شود. دو داور سوار و یک داور نشسته و یک نفر وقت نگهدار و یک نفر مسئول نگهدارنده و ثبت گل ها و یک نفر پرچمدار در پشت هر دروازه در مسابقه حضور دارند.
توقف مسابقه ی چوگان در شرایط معمولی، تنها در زمان پایان یک چوکه، جهت استراحت و تعویض اسب‌ ها صورت می‌ گیرد. در یک بازی معمولاً از یک اسب حداکثر در دو چوکه استفاده می ‌شود. اسب های چوگان باید ویژگی خاص این بازی را نظیر سرعت، مقاومت و چابکی داشته باشند. از اسب‌ های ایرانی اسب کُرد و از اسب های خارجی اسب تروبرد اسب های مناسب برای این بازی هستند.
منبع:ایران ویزیت