نوشته‌ها

سفر به اصفهان ؛ شهر خلاق یونسکو

اگر تا چندین سال پیش مردم اصفهان را با همان توصیف قدیمیِ اصفهان، نصف جهان می‌شناختند، حالا توصیف جدیدتری از آن ارائه شده‌ که به خوبی بیان‌گر اهمیت این شهر مهم ایران است.

با پیوستن اصفهان به شبکه شهرهای خلاق یونسکو، توجه گردشگران بیش از پیش به این شهر جلب شده‌ و با شناخته‌ شدن نام اصفهان به عنوان «شهر خلاق در زمینه صنایع‌دستی و هنرهای مردمی»، تعداد گردشگرانی که از شهرها و کشورهای دیگر به آن سفر می‌کنند، افزایش پیدا کرده‌ است.

تا به‌ حال حدود ۲۴۶  شهر از بیش از ۸۰ کشور در شبکه خلاق یونسکو ثبت شده که اصفهان نیز یکی از شهرهای ثبت شده در این لیست است. اصفهان به عنوان شهر خلاق در زمینه صنایع‌دستی و هنرهای مردمی این شبکه قرار داده شده و همین امر می‌تواند زمینه‌ساز بروز استعدادها و خلاقیت‌های شهروندان باشد.

از آن‌طرف، آثار باستانی و دیدنی اصفهان همیشه زبان زد بوده و حتی در کشورهای دیگر نام‌ آشنا هستند. این آثار باستانی به‌عنوان نماینده‌هایی برای نشان دادن بخشی از صنایع دستی و هنرهای مردمی، اهمیت فراوانی دارند. برای رفتن به این شهر تاریخی آماده شوید و در ادامه با سه تا از دیدنی‌ترین جاذبه‌های اصفهان که در آن‌ها می‌توانید نشانه‌هایی از صنایع دستی این شهر را نیز ببنید، آشنا شوید.

میدان نقش جهان، نماینده‌ معرفی صنایع دستی اصفهان

اگر هر شهری را بخواهیم با برجسته‌ترین اثر تاریخی و دیدنی‌اش معرفی کنیم، اصفهان را باید با میدان نقش جهان تعریف کنیم. این میدان از هر جهت برجسته است و چهار جاذبه گردشگری اصفهان را می‌توان یک‌جا در آن دید. این میدان یکی از بزرگ‌ترین میدان‌های جهان است و ۵۰۷ متر طول و ۱۵۸ متر عرض دارد. عمارت عالی قاپو، مسجد امام، مسجد شیخ لطف الله و سردر بازار قیصریه، آثار تاریخی این میدان هستند که در زوایای مختلف آن قرار گرفته‌اند.

اهمیت میدان نقش جهان فقط به حضور آثار تاریخی برجسته نیست، یکی دیگر از ویژگی‌های حائز اهمیت این میدان، وجود بستری برای فروش صنایع دستی و سوغاتی اصفهان است. در آنجا می‌توان انواع صنایع دستی این شهر مانند منبت‌، مینا، خاتم‌، معرق، نمدمالی، پارچه‌های قلم‌کار، سفال و سرامیک و… را پیدا کرد. گردشگران زیادی برای خرید صنایع دستی اصفهان به میدان نقش جهان می‌آیند و همین باعث رونق صنعت گردشگری شهر اصفهان شده‌است.

سی وسه پل، طولانی‌ترین پلِ زاینده‌رود

اصفهان
سی و سه پل یکی از نقاط اصلی گردشگری در اصفهان است

یکی دیگر از برجسته‌ترین نقاط گردشگری اصفهان که همیشه توجه زیادی را به سمت خود جلب می‌کند، سی و سه پل است. این بنا را با نام پل الله‌وردی خان نیز می‌شناسند. این پل در عصر صفوی و با معماری استاد حسین بنا اصفهانی ساخته شده است. یکی از زیباترین نماهای سی و سه پل زمانی‌ ایجاد می‌شود که تصویر آن در آب زاینده رود منعکس می‌شود و به عظمت و شکوه این اثر اضافه می‌کند. حال و هوای شب‌های سی و سه پل نماد کاملی از فضای شهر اصفهان را بیان می‌کند و اگر صدای آواز جوانانی که در دهانه‌های پل می‌نوازند را نیز به این فضا اضافه کنیم، جذابیتش دوچندان می‌شود.

در گوشه و کنار این بنای زیبا می‌توانید فروشگاه‌هایی را پیدا کنید که صنایع دستی و هنرهای مردمی شهر اصفهان را در ویترین خود دارند و برای شما به نمایش می‌گذارند. خرید صنایع دستی از این فروشگاه‌ها، حمایت از هنر مردم اصفهان و تشویق آن‌ها برای بروز خلاقیت‌شان است.

پل خواجو، گشتی در نور و رنگ شب‌های اصفهان

اصفهان
پل خواجو در نمای شب

پل خواجو یکی دیگر از پل‌هایی‌ست که روی زاینده رود ساخته شده. روی این پل می‌توان شیرهای سنگی‌ای را دید که در گوشه‌های ضلع شرقی پل قرار گرفته‌اند. پل خواجو ۲۴ دهانه دارد و به توصیف برخی، از نمای بالا شبیه عقابی‌ست که بال‌های خود را گشوده است. گرچه زاینده رود در سال‌های اخیر خشک شده و شانس دیدن انعکاس این پل را در آب از دست داده‌ایم، اما هنوز هم شب‌های پل خواجو زیبایی ویژه‌ای دارد و بسیاری از گردشگران بازدید از این بنا را جزء اولویت‌های خود قرار می‌دهند. زیر این پل ۲۱ تالار وجود دارد که توسط یک فضای میانی به هم متصل شده‌اند.

در گوشه و کنار این پل نیز پاساژها و فروشگاه‌هایی وجود دارند که احتمالا بتوانید صنایع دستی اصفهان را داخل آن‌ها پیدا کنید.

منبع:ایسنا

محله رنگ‌ها و طعم‌ها

در میان هیاهوی برگ‎‌های زرد و نارنجی پاییز، پیرمردی آرام آرام پوست بلال‌ها را می‌گیرد و روی منقل می‌گذارد و طعم، رنگ‌ و دودها را در ریه شهر به هم در می آویزد.

به گزارش خبرنگار ایمنا، در گوشه‌ای از خیابان در پس بخاری که روی شیشه نشسته است کاغذی به سختی خوانده می‌شود “آش، باقالی، لبو…”و  بوی غذا در کنار نورهای رنگارنگی که هرکدام به اشکال گوناگون درآمده‌اند، پیچیده است.

کشت و زرع، هیاهوی صبح های مردمان این محله است، اما ناژوان شب‌ها رنگ دیگری به خود می گیرد؛ در میان همهمه ماشین‌ها و رنگ‌ها این بازار غذا است که داغ ‌ می‌شود؛ بازار لبو، آش، باقالی و بلال و …

blank

ناژوان کوچه‌ها و معابر و محل های قدیمی زیادی دارد که “باغ‌فردوس” یکی از قدیمی‌های آن و مشهور به “خیابان لوله” است، دلیل نامگذاری آن وجود عمارتی به نام فردوس در این خیابان است که در زمان صفوی محل اقامت زنان خانواده سلطنتی بوده؛ شاردن در سفرنامه خود درباره این خیابان می‌نویسد: “از سردر که بگذریم از دور باغ‌هایی مشاهده می‌شود که درختان انبوهی دارد و پس از طی ۱۲۰ پا،‌ چهار عمارت بزرگ بدون دیوار وجود دارد که فاصله هر یک از دیگری ۱۵۰ پا است. نخستین  را “مهمانخانه” می‌نامند، چون محل پذیرائی مهمانان زن است؛‌ دومین عمارت “فردوس” است.  نور و بو در کنار شور و هیجان جریان زندگی را نمایان می کند و مشام و چشم ها را می نوازد و شب های سرزنده را به اصفهان هدیه می کند.

blank

ناژوان را با بازارهای صبحگاهی تره‌بار تازه، خرید محصول در کنار مزرعه، دوچرخه سواری در جاده سلامت، بازدید از باغ پرندگان و اکواریوم، تله‌سیژ سواری، کوچه باغ‌ها و دورهم جمع شدن در پارک جنگلی می‌شناسند؛ اما داستان این طبیعت در شب روایت دیگری دارد، در کنار تمام جاذبه‌ها و جذابیت‌هایش در روز، این منطقه پس از غروب آفتاب‌ گویی با روشن شدن چراغ‌ بساط‌ و بالا آمدن پلاکاردهای “لبو و آش” بار دیگر جان می‌گیرد. “شکم‌گردان”و “شب‌زنده‌داران” مشتری همیشگی ناژوان و باغ فردوس هستند، افراد محله هم از این فرصت استفاده و علاوه بر لذت شادابی منطقه خود، دری برای کسب و کارشان باز کرده اند.

در پیچ و خم جاده ناژوان که قدم بگذاری صدای خش خش برگ های پاییزی طنین دلنوازی را در فضا پر می‌کند، در راه‌های پیچ در پیچ تنفس گاه سبز اصفهان برگ‌های رنگارنگ از نارنجی تا قرمز فضای رویایی را تداعی می کند گویی از خیابان‌های پر ترافیک و پر از دود جایی برای آرامش وجود دارد…

blankشب‌های ناژوان مانند هیچ کجای دیگر شهر نیست، با اینکه صبح‌ها و شب‌های ناژوان بسیار از هم متفاوتند اما هر دو آن‌ها یک عنصر مشترک دارند؛ “شور و نشاط و اشتیاق” که مانند خون در طبیعت ناژوان جاری شده است. اینجا محله‌ رنگ‌ها، طعم‌ها و تفریحات گوناگون است، محله ای که در هر ساعتی از روز میزبان مردمانی مختلف است. ناژوان از کشت تا تفریح و خوراک را در خود جای داده و به بخشی از هویت اصفهان تبدیل شده است.

گرمای چشمه‌های جوشان بر تن سرد کویر

این بار عزم سفر کرده‌ایم تا از اصفهان به سمت شمال شرقی نصف جهان حرکت کنیم، اما این سفر به جایی بسیار متفاوت‌تر از دیگر مناطقی است که تا کنون با آن آشنا شده‌ایم، در این سفر خبری از طنازی درختان و برگ‌ریزان پاییزی و دیدن آبشارهای رقصان و نغمه بادها نیست.

به گزارش ایمنا، هدف حرکت به سمت کویر است، کویری که تماشای تپه‌های شنی و لمس آرامش کویر و خوابیدن زیر نور ستارگان در آن را نمی توان با هیچ لذت طبیعت گردی دیگری قیاس کرد، اما تمام ماجرای کویر این نیست.

شاید رنگ و لعاب شب‌ها و روزهایش به زیبایی چهارباغ نباشد یا هیجان مرنجاب و کویر مصر در آن احساس نشود، اما گاهی زیبایی و لمس طبیعت جلوه‌ دیگری دارد.

در مسیر عروس کویر ایران “نایین” خودنمایی می کند، وجود کوه های بلند و زیبایی که گردن کشان روبه آسمان دارند، خستگی راه را به تن نمی نشاند، با طی کردن مسافت ۷۰ کیلومتری از اصفهان به روستان زفره می رسیم از آنجا چیز دیگری نمانده تا چشمه های جوشان تنها ۱۲ کیلومتر جلوتر روستای ورتون است.

کویر-نائین-ورتون

روستای ورتون با طبیعت زیبایی و وصف ناپذیر و هدیه هایی که درون سینه اش پنهان کرده، خالق لحظه های بی نظیری برای طبیعت گردان است، چشمه های آبگرم طبیعی که در گوشه کنار این جهان از دل گرم و با محبت زمین بیرون زده اند بخشی از هدیه طبیعت به آدمی است.

“چشمه آبگرم ورتون” زیبایی و دل انگیزی خود را در چهار فصل دارد و با وجود زیبایی‌های آن در زمستان سرد و برفی‌اش، در سه فصل بهار، تابستان و پاییز مقصد خوبی برای گردشگران و طبیعت گردان است.

کویر-نائین-ورتون

این چشمه دارای دو حوض است. یکی از حوض ها به حوض “مراد” معروف است که بنای سنگی که در زمان صفویه روی این حوض ساخته شده، تنها ساختمان سنگی به ثبت رسیده میراث فرهنگی در ایران است.

حوض دیگر معروف به حوض “رضا” است این حوض سرپوشیده نیست و آب چشمه از قسمت شمالی وارد آن می شود و بعد از حوض وارد محزن ها و در آنجا نگهداری می شود.

کویر-نائین-ورتون

استحمام در آب گرم ورتون به خاطر داشتن کلروبیکربناته و سولفاته کلسیک آهن دار و گرم، سبب آرامش دردهای عصبی و رماتیسمی و نوشیدن آن باعث ازدیاد ترشح معده می شود. درجه حرارات آن به ۴۱ تا ۴۳ درجه سانتی‌گراد می رسد. در این منطقه حمام هایی به سبک دوره صفویه وجود دارد که بیشتر آن ها مخروبه‌اند ولی برخی از آن ها سالم است و مورد استفاده همگان قرار می گیرد.

در این منطقه به علت وجود آهن و گوگرد در خاک و آب آن، گیاهانی مثل سنجد، اکالیپتوس، بید و زیتون سازگاری دارند که گلخانه ای برای پرورش این گیاهان تعبیه شده است در قسمت جنوب چشمه ها ساختمانی وجود دارد که از دوران سلطنت پهلوی به جای مانده است.

کویر-نائین-ورتون
چشمه آب گرم ورتون شامل چشمه های آبگرم معدنی، حمام ها و حوضچه های آبگرم و ساختمان سنگی تاریخی و بقعه متبرک آن (معروف به امامزاده آبگرمی) و اتاق هایی زیبا و با معماری سنتی برای اقامت است.
معماری بناهای چشمه آب گرم ورتون در نوع خود، منحصر به فرد است که تالار سنگی و حوض مراد از نمونه های این شاهکار هنری است، علاوه بر آب گرم ورتون قرارگیری این چشمه در تپه های مشرف بر دشت ورتون تا زفره از دیگر جاذبه های این منطقه است.
پیوند تاریخ و طبیعت در اینجا به پایان نمی رسد، اگر بخواهید آسمان پرستاره و خیره کننده ورتون را شب هنگام نظاره‌گر باشید، امکاناتی برای استراحت و گذاراندن یک شب آرام و زیبا را در این منطقه خواهید داشت.
منبع:ایمنا
کویر-نائین-ورتون
کویر-نائین-ورتون

خانه سرتیپ امینی سدهی،یادگار قجری در سده

خانه سرتیپ امینی سدهی در محله فروشان خمینی‌شهر با معماری منحصر به فرد خود یادگاری از دوران قاجار برای مردمان سده است.

به گزارش خبرنگار ایمنا،‌ خمینی‌شهر در هشت کیلومتری اصفهان شهری است که قدمت آن به دوران ساسانی بازمی‌گردد، نام اصلی این شهر “سِدِه” است که در زمان پهلوی همایون‌شهر و پس از انقلاب به آن خمینی‌شهر گفتند. این شهر را شاید بسیاری به دلیل تراکم بالای جمعیت آن که در کشور رتبه دوم را داراست بشناسند، اما سده از منظر تاریخی و فرهنگی نیز غنی است.

دوران قاجاریه در سده یک نماد و یک بنا بسیار مهم دارد؛ خانه سرتیپ امینی سدهی. این خانه در قلب محله فروشان خمینی‌شهر و در خیابان توحید واقع شده است. سرتیپ محمد حسین خان امینی از معدود فرماندهان قشون ظل‌السلطان بود که از او به نیکی یاد کرده‌اند. وی در سال‌های جنگ جهانی اول و در دوران قحطی و بیماری، با اقتدار تمام امنیت بخش وسیعی از اصفهان را حفظ کرد.

blank

داستان ساخت خانه سرتیپ از آنجایی آغاز شد که در سال ۱۳۱۵ قمری ظل‌السلطان حاکم وقت اصفهان قصد بازدید از سده را می‌کند ولی به دلیل نبود مکان مناسبی جهت پذیرایی سرتیپ امینی از سلطان مهلت دوساله‌ای خواست. با استناد به کتیبه ورودی، این بنا نهایتا بین سال‌های ۱۳۱۵ و ۱۳۱۶ قمری و در طی یکسال ساخته شد تا پذیرای ظل‌السلطان باشد؛ زمان ساخت کوتاه این خانه که در نوع خود بی‌نظیر است نشان از وجود یک تیم پرتعداد و منسجم در این پروژه دارد.

خانه سرتیپ امینی سدهی درخیابان توحید و در کوچه‌ای مقابل مسجد لادره واقع شده است. سردر این خانه به میدان کوچک میان کوچه، شکوه و جلال بخشیده است، این سردر با کچ‌بری‌ نقش زده شده است. سردر دارای دو سکو بزرگ و دو طاقچه است که پس از ورود به خانه با سقفی بلند مواجه می‌شوید و راهروها و دالان که هرکدام به بخش‌های مختلف خانه می‌روند.

در بدو ورود به خانه کاشی‌هایی وجود دارد که بر روی آن‌ها عبارت “دیوان‌خانه سرتیپ حاج محمدحسین خان امینی سدهی، فرمانده فوج جلالی قشون تحت امر ناصرالدین شاه قاجار” هک شده است. پس از گذر از این بخش به حیات اصلی خانه می‌رسیم که در وسط آن یک حوض بزرگ و دور تا دور آن با سه ایوان احاطه شده است. شاه‌نشین این خانه در ایوان شمالی چشم‌نوازترین بخش این خانه است.

blank

ایوان این خانه پر است از نقاشی‌ها و نقش‌های مختلف و زیبا. ایوان با ۱۱ در بالایی به اتاق‌های گوشواره و تالار متصل می‌شود، تالار با دو اتاق سقفی مسطح دارد و با کچ‌بری و آینه‌کاری تزئین شده است. گوشواره نیز در کنار یک ایوان باشکوه با چهار ستون شش متری در بخش شمالی خانه است.

شاه‌نشین با چند پله از دیگر بخش‌ها جدا شده، در سمت راست شاه‌نشین اتاق اصلی آن قرار دارد که با کچ‌بری‌های چشم نواز و معماری اعجاب‌آور ساخته شده است. شاه‌نشین با پنج در به حیاط اصلی راه دارد، در این درها شیشه‌های رنگی مکمل کچ‌بری‌های زیبا این بنا شده‌اند تا در کنار سقف چوبی آن یک نمونه اعلا از معماری و خانه‌های قجری را نمایان کنند.

در بالای شاه‌نشین شومینه قرار دارد و در اطراف آن آینه‌کاری‌ها و کچ‌بری‌ها خودنمایی می‌کند. شاه‌نشین از طریق چهار در، در اطراف به دو اتاق سه دری راه دارد، طراحی اتاق‌ها در زمان قاجار بدون عنوان بوده‌ است و اصولا هر فضا خالی را می‌توان به عنوان اتاق استفاده کرد؛ اما به گواه شواهد یکی از این دو اتاق، اتاق خواب سرهنگ سدهی بوده‌ است.

جالب توجه‌ترین بخش خانه، بخش‌های مربوط به فعالیت‌های خدماتی آن مانند ظرف‌شور خانه است. در آن زمان ظرف شستن معمولا به مکان اختصاصی نیاز نداشته و ظرف‌ها در حوض وسط حیاط شسته می‌شدند، ساخت این بخش‌ها گواه این است که این خانه بسیار مدرن طراحی شده  و پذیرای مهمانان مهم و بزرگی بوده در نتیجه حوض تبدیل به یکی مولفه‌های زیبایی شناختی در خانه می‌شده است.

در جنوب خانه، میدان اسب‌دوانی قرار داشته که برای تفریح و آموزش‌های نظامی از آن استفاده می‌شده است، این میدان هم‌اکنون باغ‌موزه میوه‌های خمینی‌شهر است. در دور تا دور این میدان طاق‌نماهایی وجود دارد که آبشخور اسب‌ها بوده ضمن اینکه در پشت بام خانه اسطبل اسب‌ها بوده است.

همچنین هر کدام از اتاق‌های این خانه اکنون به موزه‌ای برای به نمایش درآوردن وسائل سرهنگ و همچنین ابزار آلات و سبک زندگی مردمان سده تبدیل شده است. در هر اتاقی از این خانه یکی از اسباب یا سکه و یا ابزارالات و حتی لباس‌های مرسوم عروس و داماد در قدیم به معرض نمایش درآمده است.

blank

خانه تاریخی سرتیپ امینی سدهی در خمینی‌شهر (سده) یادگاری از دوران قاجار منطقه است. فرم معماری این خانه‌ و رنگ‌های مورداستفاده در تزیین ساختمان به خوبی معماری سبک قاجاری را نشان می‌دهد؛ در این سبک روشنایی، گرمای زمستان و خنکی تابستان بیشتر از طریق عوامل طبیعی همچون نور خورشید و جریان تامین می‌شود. خانه از خشت خام و آجر ساخته ‌شده و دارای تزیینات بسیار چشم‌نوازی همچون گچ‌بری، منبت‌کاری آیینه‌کاری، پارچه‌های سقفی و پنجره‌های گره چینی است که آن را بسیار شبیه به عمارت باغ ارم شیراز کرده است.

منبع:ایمنا

شهر دوستدار کودک چه مؤلفه‌هایی دارد؟

بدون شک مهمترین و موثرترین دوران زندگی انسان، کودکی است، دورانی که در آن شخصیت فرد پایه‌ریزی شده و شکل می‌گیرد.

به گزارش ایمنا، امروزه این حقیقت انکارناپذیر به اثبات رسیده که انسان در سنین کودکی فقط به توجه و مراقبت جسمانی نیاز ندارد، بلکه این توجه باید همه ابعاد وجودی او شامل رشد اجتماعی، عاطفی، شناختی و معنوی را در برگیرد و محیط زندگی برای آن بدین منظور آماده سازی شود.

کودکان پایه نخست جمعیت یک جامعه هستند و به علت انعطاف‌پذیری و آسیب پذیری بیشتر نسبت به سایر اقشار و گروه‌های اجتماعی و سنی، نیاز به مراقبت و حمایت بیشتری دارند؛ در چند دهه اخیر شهرهای ایران با پیروی از روند ابهام‌آمیز و مدرن شهرسازی دچار نوعی افت کیفیت زندگی شده و در این میان کودکان به عنوان “نسل فردا” توان دفاع از حقوق خود را نداشته و بیش از سایرین متضرر و مورد غفلت واقع شده‌اند.

چالش‌های عدیده زندگی شهری از جمله انواع آلودگی‌ها، مشکلات ایمنی و محدودیت‌­ها در محیط خانه، مدرسه، کوچه و خیابان و فضاهای بازی، آمار نگران کننده جراحات و تصادفات رانندگی (به عنوان دومین عامل مرگ و میر کودکان)، مسائل مربوط به خشونت علیه کودکان و مقوله کودک آزاری، سلامت روان و مسئله نشاط کودکان و آموزش های متناسب با دوران کودکی و نوجوانی از جمله عواملی هستند که شکل­‌گیری مرکز شهر دوستدار کودک را ضروری می‌سازند.

یونیسف نیز به عنوان یکی از سازمان‌های بین المللی، توسعه و ترویج این رویکرد را از سال ۲۰۰۰ در دستور کار خود قرار داده است؛ همچنین دبیرخانه مرکزی دوستدار کودک جهان (یونیسف) در ژنو وظیفه پیگیری سیاست‌گذاری‌های این رویکرد را در همه کشورها برعهده دارد.

بازسازی شهر بم نیز پس از زلزله با کمک و پشتیبانی یونیسف انجام گرفته است، این شرایط در شهرهای ایران به عنوان یک ملت و جامعه متمدن و با فرهنگ، شایسته شهروندان به ویژه کودکان نبوده این در حالی است که آنها مستحق بسیاری از محدودیت‌های به وجود آمده در جامعه و شهر نیستند.

از جمله قوانین و آئین‌نامه­‌های ملی در این راستا، می‌توان به مصوبه شهر دوستدار کودک شورای عالی استان‌ها و الزام آن برای شهرداری‌ها (جلسه ۳۹ سال ۱۳۸۹)، ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها (بند ۶)، آیین نامه ساماندهی کودکان خیابانی (مصوب هیئت وزیران در سال ۸۴)، کنوانسیون بین‌المللی حقوق کودک مصوب مجلس شورای اسلامی (اسفند ۱۳۷۲) اشاره کرد.

همچنین با استناد به بندهای دوم (۲)، چهارم (۴)، پنجم (۵)، ششم (۶)، هفتم (۷)، هجدهم (۱۸)، نوزدهم (۱۹)، بیستم (۲۰) و بیست و سوم (۲۳) ماده هشتاد (۸۰) قانون تشکیلات وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب ۱۳۷۵ و الحاقات قانونی بعدی آن و تمهید امکانات لازم جهت رفاه و آسایش شهروندان، خصوصاً کودکان و با عنایت به تعهد اجرای برنامه «شهر دوستدار کودک» به صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران و همچنین الحاق شهر اصفهان به طرح شهرهای دوستدار کودک در سال ۱۳۹۵ که به‌ موجب آن شهرداری اصفهان جهت هدایت پروژه شهر دوستدار کودک در شهرهای خاورمیانه و شمال آفریقا به‌ عنوان دبیرخانه ملی پذیرش مسئولیت کرده، از تاریخ ابلاغ این مصوبه شهرداری اصفهان موظف است با همکاری و هماهنگی سایر مراجع ذی‌ربط خصوصاً دستگاه‌ها و نهادهایی که به‌ نوعی در ارتباط با اجرای پروژه شهر دوستدار کودک مسئولیت تقبل کرده‌اند، در جهت تحقق پروژه مزبور علاوه بر ارتقاء شرایط زیست‌محیطی عمومی، اقداماتی که در این مصوبه آمده است را معمول کند.

بر این اساس و با توجه به اجرای رویکرد شهر دوستدار کودک پیشنهاد “تاسیس مرکز بین المللی شهر دوستدار کودک ” که در این دستورالعمل به نام “مرکز ” نامیده می‌­شود با شعار” اصفهان، پایتخت شهر دوستدار کودک ایران” جهت بسترسازی مناسب رشد و شکوفایی کودکان و دستیابی به اهداف مندرج در دستورالعمل با مواد زیر ارایه شده است.

تعریف مفاهیم

تعریف کودک در کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد، به هر انسانی که زیر ۱۸ سال تمام باشد گفته می‌شود؛ مگر این که مطابق قانون حاکم بر آن شخص، سن کمتری برای رشد او مقرر شده باشد. از این رو گروه سنی زیر ۱۸ سال از حمایت‌های مقرر در این دستورالعمل برخوردار هستند. (طبق مصوبه سال ۱۳۷۲ مجلس شورای اسلامی پیرامون تصویب کنوانسیون بین المللی حقوق کودک)

شهر دوستدار کودک:

شهر دوستدار کودک، شهری است که نیازهای کودکان را در کانون توجه قرار داده و تلاشی است در راستای توسعه، مناسب سازی، بسترسازی از منظر کالبدی و اجتماعی شهر برای فعالیت کودکان، تا آنها نیز مانند سایر شهروندان منطبق با نیازهایشان بتوانند در شهر زندگی کنند و زمینه ساز رشد و ارتقاء ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی (اعم از امنیت، نشاط و سلامت و…) کودکان است. این رویکرد مدیریت شهری در زمره شهرهای زیست‌پذیر بوده و با هدف ارتقاء کیفی زندگی کودکان در شهر فعالیت می‌کند.

مرکز بین‌المللی شهر دوستدار کودک:

مرکز بین المللی شهر دوستدار کودک(CFC) مرکزی بین سازمانی و جنس وظایف آن برنامه ریزی و نظارت است و با مشارکت سایر سازمان‌ها و نهادها اداره می‌­شود.

بدیهی است سازمان‌ها و نهادهای عضو باید در راستای برندسازی و حمایت از مرکز اقدامات لازم را انجام دهند. موقعیت مرکز در معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان تعیین می‌شود. اقدامات این مرکز در سه سطح سخت افزاری، نرم افزاری و فکر افزاری تعریف می‌شود.

شبکه شهر دوستدار کودک:

شبکه شهر دوستدار کودک عبارت از دفاتر اجرایی مستقر در سایر نهادها و سازمان های مرتبط با امور شهر که در شورای هماهنگی یا سیاست‌گذاری مرکز عضویت داشته و این دفاتر رابط مرکز با سایر بخش‌ها هستند.

دامنه فعالیتی و موضوعی:

نوع فعالیت‌­های مرکز عبارت است از ۱- برنامه ریزی؛ ۲- نظارت؛ ۳- پشتیبانی؛ ۴- ترویج ،  و قلمروی موضوعی مرکز عبارت است از: ۱. معماری وشهرسازی ۲. فرهنگی و اجتماعی؛ ۳. سلامت و محیط زیست ۴. حقوقی و امور بین الملل ۵. حمل و نقل و ترافیک

ماده ۳: چشم انداز، ماموریت و اهداف

چشم انداز:

چشم انداز مرکز عبارت است از نائل شدن به شهری سرآمد و الگوی شهر دوستدار کودک در ایران و حوزه خاورمیانه و شمال آفریقا

ماموریت:

تلاش برای ارتقا کیفیت زندگی کودکان در شهر اصفهان با تاکید بر ابعاد رشدی کودکان (شامل رشد شناختی، جسمانی، اجتماعی، هیجانی، معنوی و …)

اهداف:

توسعه و ارتقاء کیفی بازی‌کده‌ها یا فضاهای بازی مطلوب برای کودکان در شهر.

برند سازی، ترویج و آموزش محورهای شهر دوستدار کودک از طریق شبکه سازی، فضاسازی اجتماعی و شهری؛ کمک به فرهنگ­ سازی اصول صحیح تربیتی و آموزشی کودکان و شیوه های مناسب فرزندپروری.

ارتقاء کیفی کلیه فضاهای شهری برای کودکان و نظارت بر حسن اجرای آن.

افزایش فرصت شادی و ملاقات کودکان با یکدیگر در شهر و محلات.

نظارت، استانداردسازی، سطح بندی و درجه بندی فضاهای فعالیتی کودکان.

کمک به فرهنگ­ سازی برخورد و مبارزه با استثمار کودکان و اصلاح سبک زندگی (منطبق با ۱۲ ژوئن یا ۲۲ خرداد ماه روز جهانی مبارزه با کار کودکان).

نظارت، جهت دهی و پیشنهاد طرح ها و پروژه های شهری دوستدار کودک و همچنین کنترل طرح ها و اصلاح پروژه‌­های کودک­‌ستیز شهر.

ارتقاء جایگاه شهر اصفهان در حوزه ملی و بین‌المللی و ارتباط با شهرهای خواهر خوانده دوستدار کودک.

پیشنهاد اصلاح و وضع ضوابط شهری و قوانین به نفع کودکان از طریق مراجع ذی‌صلاح.

کمک به ارتقاء سلامت جسمی و روانی کودکان و تنظیم جمعیت کودکان.

حمایت از تولیدات و انتشارات علمی و فرهنگی مربوط به حوزه کودکان در راستای ترویج رویکرد شهر دوستدار کودک و نیازمندی‌های کودکان.

مشارکت کودکان در مدیریت شهر، برنامه ریزی و طراحی شهری.

ارزیابی وضعیت کیفیت زندگی موجود کودکان در شهر اصفهان و کمک به بهبود شرایط زیستی کودکان.

حمایت از کودکان کار و خیابانی حمایت از کودکان در راستای تسهیل استفاده از مراکز گردشگری فرهنگی و تفریحی و امکانات حمل ونقل شهر و تلاش در کاهش تصادفات شهری کودکان.

ماده ۴: وظایف و اختیارات مرکز در شهر اصفهان

الف- وظایف زیرساختی:

تدوین اصول و فرآیندهای مکان­‌گزینی، برنامه‌­ریزی و طراحی بازی‌کده‌ها و سایر فضاهای فعالیتی کودکان مانند پارک‌های ترافیک کودکان.

تهیه طرح موضوعی پیرامون فضاهای بازی شهری با همکاری دفتر اجرایی شهر دوستدار کودک مستقر در اداره کل راه و شهرسازی استان و معاونت شهرسازی و معماری شهرداری.

پیگیری توسعه و ساماندهی انواع فضاهای تخصصی کودکان (انواع فضاهای بازی، ورزشی فرهنگی و هنری) در شهر با ویژگی، خلاق و متنوع، در دسترس، ایمن و امن، کافی و  پاسخ‌ده با هدف افزایش سرانه ها و دسترسی.

ارزیابی و پیشنهاد مناسب سازی و ارتقا کیفی فضاهای شهری و تلاش در جهت دوستدار کودک شدن شهر (در زمینه های حمل و نقل، مبلمان و زیباسازی، سیما و منظر و فضاهای فعالیتی کودکان …) و جلوگیری از ایجاد یا توسعه سازه ها و فضاهای کودک ستیز.

ارزیابی، پیشنهاد و پیگیری ارتقا کیفیت خیابان ها و محلات با رویکرد شهر دوستدار کودک (خوانایی، آرامش، ایمنی، امنیت، پیاده محوری، محدود کردن نفوذپذیری محلات …) با تکنیک های مناسب برنامه ریزی، طراحی شهری و معماری.

پیشنهاد ایجاد و توسعه “خانه های دوستدار کودک محله ای” در محلات و نواحی شهرداری اصفهان با وظایف متنوع فرهنگی اجتماعی و خدماتی نظیر مدیریت بازی‌کده های محله‌­ای آن ناحیه، آموزش خانواده، خدمات اجتماعی برای کودکان کار و بدسرپرست در محلات، خانه اسباب بازی، استعداد یابی و پرورش هوش، خلاقیت و نشاط کودکان، شناسایی کودکان نیازمند محلات و خدمات رسانی به آنان با مشارکت دفاتر اجرایی شبکه شهر دوستدار کودک مستقر در مناطق شهرداری، بهزیستی، کانون پرورش فکری کودکان، یونیسف و سازمانهای مردم نهاد (NGO) و همکاری بخش خصوصی.

تعریف فرآیند و متولی نظارت از شهرهای بازی سرپوشیده و روباز شهر اصفهان و سایر فضاهای بازی و ویژه کودکان (نظیر محوطه های اسباب بازی، جزیره بازی، خانه کودک و …) و بررسی کیفیت وسایل و فضاها و اطمینان از ایمنی وسایل و ارایه گواهی و رتبه­‌بندی آنان با همکاری کمیته مشورتی کودکان، سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی، مدیریت فضای بازی مستقر در معاونت خدمات شهری.

پایش کلیه پروژه‌های عمرانی با شرکت نماینده مرکز در کمیته‌های اصلی و تصمیم‌گیر شهرداری نظیر کمیته فنی و کمیته بررسی و تصویب طرح‌ها.

حمایت از ساخت اسباب بازی های شهری خلاق و ایمن.

زیباسازی شهر با رویکرد شهر دوستدار کودک با همکاری سازمان زیباسازی.

بسترسازی حضور مناسب کودکان توانخواه و معلول در شهر با ارتقاء کیفی فضاهای شهری.

توسعه اتاق های مادر و کودک (اتاق مراقبت از کودکان) در فضاهای عمومی روباز و سرپوشیده شاخص.

ب- وظایف ترویجی، آموزشی و علمی:

برند سازی عبارت ” شهر دوستدار کودک” در شهر و کشور و نهادینه‌سازی آن برای شهروندان و شهرداری.

برگزاری دوره ها و کارگاه های آموزشی در راستای اهداف مرکز با همکاری دفاتر شبکه شهر دوستدار کودک.

برگزاری همایش‌ها، سمینارها، نشست‌ها و کنگره‌های علمی و آموزشی پیرامون شهر دوستدار کودک برای دانشگاهیان با همکاری یونیسف و وزارت کشور.

گرامیداشت هفته کودک با برنامه های متنوع فرهنگی و تبلیغات شهری وآیین بهره برداری و کلنگ زنی پروژه های شهری دوستدار کودک.

افزایش فرصت های شادی و نشاط برای کودکان در شهر با برپایی مسابقات و جشنواره ها، تبلیغات شهری-  هنری و باطراوت کردن فضای اجتماعی و شهری(نظیر برگزاری مسابقات هیجانی ورزشی و تفریحی بین مدارس، برگزاری مسابقات نقاشی و هنر با همکاری یونیسف، اردو و تورهای گردشگری و تفریحی برای کودکان و …)

تقویت و القا حس تعلق خاطر کودکان به شهر و محیط زندگی و تقویت مشارکت آنان در اداره فضاهای شهری و غیر شهری و بهره مندی از ظرفیت کودکان در حل برخی از مشکلات شهر و جامعه.

گزارش اقدامات مرکز به شورای عالی سیاست‌گذاری و یونیسف و اطلاع رسانی در سایت مرکز.

تشکیل گروه های اجتماعی و مجازی شهر دوستدار کودک به منظور اطلاع رسانی و فرهنگ‌سازی به منظور تحقق اهداف شهر دوستدار کودک و اصلاح سبک زندگی کودکان و خانواده.

کمک به ارتقاء سلامت و بهداشت (محیط و انسان) کودکان با همکاری دفاتر اجرایی شبکه شهر دوستدار کودک مستقر در دانشگاه علوم پزشکی و سازمان محیط زیست و نظیر آن.

تشکیل شبکه‌ای از مراکز تخصصی و خیرین دوستدار کودک در درون دستگاه های دولتی و غیردولتی .

حمایت از ساخت اسباب بازی‌های خانگی خلاق.

ایجاد و افزایش ارتباط با استادان و اندیشمندان حوزه کودک در رشته های مختلف و استفاده از نظر تخصصی آنها با عضویت در کمیته علمی مرکز.

حمایت از تولیدات و انتشارات علمی و عمومی در حوزه کودکان.

تعریف موضوعات پژوهشی مرتبط با شهر دوستدار کودک با همکاری دفاتر اجرایی شبکه شهر دوستدار کودک مستقر در دانشگاه ها و معاونت برنامه ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان.

پیشنهاد نام ها و عناوین شهر دوستدار کودک جهت نامگذاری اماکن، گذرها و فضاهای شهری.

ج- وظایف پشتیبانی و حقوقی:

تشکیل شبکه شهر دوستدار کودک در شهر اصفهان.

پشتیبانی از نهادها و مراکز حامی کودکان و ارتباط با موسسات تخصصی ملی و بین المللی مرتبط با کودکان.

جذب سرمایه های مالی و انسانی در راستای حمایت از کودکان.

بستر سازی کمک به مراکز خیریه کودکان نیازمند از جمله شیرخوارگاه ها، یتیم خانه ها، انجمن کودکان سرطانی، خیابانی، معلول و بی سرپرست.

سعی در کاهش آلاینده های محیطی به ویژه آلودگی های محیطی، آلودگی هوا، اشعه‌های مزاحم و  … جهت پرورش نسل سالم.

همکاری با سازمان بهزیستی جهت کاهش میزان کودک آزاری، ساماندهی کودکان کار و خیابانی و سایر آسیب های اجتماعی حوزه کودک و حفظ کرامت انسانی کودکان.

پیگیری اصلاح قوانین کودک ستیز و پیشنهاد تصویب قوانین و ضوابط دوستدار کودک در مراجع ذی صلاح و تنظیم منشور حقوقی شهر دوستدار کودک و تشویق سایر شهروندان، سازمانها و شهرداری ها در راستای عمل به آن

ارتباط با سازمان های مدافع حقوق کودک (یونیسف و …)، خواهرخوانده های اصفهان و سازمانهای مردم نهاد در سطح ملی و بین المللی و استفاده از تجارب حرفه ای و تخصصی آنها در پیاده سازی رویکرد شهر دوستدار کودک.

تلاش در راستای تحقق عدالت شهری برای همه کودکان در توزیع فضاهای خدماتی، فرهنگی و اجتماعی.

منبع:ایمنا

مطلب مرتبط:عضویت اصفهان در شبکه شهرهای خلاق، فرصتی برای گردشگریِ صنایع دستی

سنگ نگاره های تیمره، قلب زنده هنر

گلپایگان به عنوان کانون مهم تمدنی آن در هزاره‌های کهن، دارای کم نظیرترین نمونه‌های سنگ نگاره و هنر صخره‌ای است.

گلپایگان یکی از شهرستان‌های غربی استان اصفهان است که به واسطه وجود جلگه‌ای وسیع که رودخانه گلپایگان آن را سیراب می کند مهد یکی از کهن ترین تمدن‌های بشری در ایران است. وجود تپه‌های تاریخی ۷۰۰۰ ساله و از همه مهم‌تر وجود سنگ نگاره‌های گلپایگان گویای این ادعاست.

مجموعه سنگ نگاره های گلپایگان بزرگترین و کامل‌ترین مجموعه سنگ نگاره‌های ایران است. نکته دیگر در مورد نام “تیمره” این است که بر اساس متون تاریخی و همچنین کتاب “موزه‌های در باد” اثر فاخر استاد گرانقدر “مرتضی فرهادی”، تیمره نام تاریخی منطقه وسیعی است که اکنون در حوزه سیاسی استان‌های اصفهان، مرکزی و لرستان قرار گرفته است و گلپایگان به عنوان کانون مهم تمدنی آن در هزاره‌های کهن، دارای کم نظیرترین نمونه‌های سنگ نگاره و هنر صخره‌ای است.

در مورد حفاظت از سنگ نگاره‌ها باید گفت که به واسطه پراکنش بالای این آثار، محافظتی از آنها انجام نمی‌گیرد و مهمترین عامل تخریب آنها عوامل انسانی، توسعه راه‌ها و مهمترین آنها که هم اکنون در منطقه کوچری گلپایگان در حال رخداد است بحث سدسازی است که به واسطه آن حدود دو هزار بوم سنگی باارزش دارای کتیبه زیر آب خواهد رفت که اکنون نیز برخی از آنها نیز به زیر آب رفته است.

مجموعه سنگ نگاره‌ها هزاران سال است که همنشینی جز تابش آفتاب ندارند و هم صحبت آنها نیز وزش بادها و باران هستند.

blank

پژوهشگر جوان گلپایگانی در طی ۱۱ سال با تحلیل محتوای این نقوش توانسته اسرار پنهان زیادی را از این نگاره‌ها استخراج کند و مجموعه پژوهش‌های خود را در قالب یک کتاب با نام “سنگ نگاره‌های گلپایگان، گذرگاه تاریخ” به چاپ رسانده است.

محسن جمالی، پژوهشگر سنگ نگاره ها و نقوش صخره ای که به مدت ۱۱ سال موفق به کشف بیش از ۳۱ منطقه دارای سنگ نگاره در این شهرستان شده است در این باره می گوید: سنگ نگاره‌های گلپایگان از نظر فراوانی، گستردگی، تنوع دوره‌های تاریخی، تنوع موضوعی، شیوه‌های گوناگون حکاکی و زیبایی در سطح ایران بی نظیراند.

وی ادامه می‌دهد: سنگ نگاره‌ها منبع بسیار مهمی برای بررسی گونه‌های جانوری موجود در منطقه، بررسی‌های انسان شناسی در هزاره‌های دور، نمادشناسی، بررسی روند تکاملی هنر و خط و … است و با مطالعه دقیق آنها بسیاری از رازهای سر به مهر، گشوده خواهد شد.

 این پژوهشگر تصریح می‌کند: خوشبختانه در این سال‌ها پژوهش‌های خوبی در این رابطه انجام داده‌ایم و به حقایق مهمی دست یافته‌ایم که مهمترین آنها کشف ۱۱ نمونه خط بهلوی ساسانی، کشف صورت فلکی سرطان، کشف نمونه‌های گاو آهن و آراتروم، کشف ارابه و گاری و غیره در میان سنگ نگاره‌ای گلپایگان بوده است.

منبع:ایمنا

blank

مقبره باباقاسم در دل محله ابن‌سینا

مقبره باباقاسم یکی دیگر از چندین هزار بناهای معماری برجسته اصفهان است که در دوره ایلخانی بر روی مزار عارف و زاهد بزرگ آن زمان ساخته شده و درمیان دیگر دیدنی‌های محله ابن‌سینا قرار گرفته است.

تاریخ اصفهان پر است از مشاهیر و بزرگان علم و هنر، عارفانی که هر یک سال‌های سال مقبولیت فراوان پیش مردمان داشتند و حتی بعد از مرگ مقبره این بزرگان نیز همچنان محلی برای گردهمایی و کسب علم و ادب بود. هر محله اصفهان بقعه و مقبره‌ای از عرفای بزرگ دارد که حتی برای قرن‌ها این مقبره‌ها محلی برای عبادت و درس بوده‌اند.

باباقاسم یکی از عرفای بزرگ اصفهانی است که در اوایل قرن هشتم در محله ابن سینا اصفهان زندگی می‌کرد. قاسم از عرفای صوفی بزرگ قرن هشتم بوده و به همین دلیل به اسم او عبارت بابا را اضافه کردند. این زاهد در نهایت در نیمه اول قرن هشتم هجری درگذشت و در سال ۷۴۱ در خیابان ابن سینا کنونی مقبره‌ای به نام  باباقاسم بنا شد.

بر اساس کتیبه‌های موجود در مقبره، بانی ساخت آن سلیمان بن ابی الحسن بن طالوت دامغانی از شاگردان و مریدان بابا قاسم است. ساخت این مقبره برای زیارت باباقاسم و گردآمدن مریدان او بوده ضمن اینکه در آن زمان کلاس‌های علم و ادب نیز در مجاورت این بنا برگزار می‌شده است. این بنا از آثار معماری دوره ایلخانی است.

مقبره

مقبره باباقاسم دو گنبدخانه با مقطع افقی مربع و هشت ضلعی دارد که این دو گنبد با دالانی به یکدیگر راه دارند. گنبدخانه با قاعده مربع در سال ۱۰۴۴ مرمت شد، اما گنبدخانه دیگر به مرور زمان به صورت مخروبه درآمد و در سال ۱۲۹۷، به گنبدخانه‌ای با مقطع افقی مستطیل تغییر شکل یافت. مقبره باباقاسم در شبستان شمالی که طول بیشتری نسبت به شبستان جنوبی دارد واقع شده است. بنای بقعه بر روی یک چهار ضلعی قرار گرفته و بالای آن گنبدی نیم کروی قرار دارد. نمای خارجی گنبد شش ضلعی کاشی‌کاری فیروزه‌ای و دو پوسته‌ای است که بر روی گردنی با چهار ضلع قرار گرفته تا نشان از معماری ایلخانی دهد، به عقیده برخی محققان این گنبد بعدها و در قرن ۹ قمری بر روی بنا ساخته شده است.

ورود به بنا اکنون با پایین رفتن از دو پله است اما در گذشته گذرگاه کنار بنا هم سطح با آن بوده است. در ورودی بنا کاشی‌ کاری‌های معرق سردر بیش از هر چیز به چشم می‌آیند، در بالای سردر دو کتیبه نقش بسته‌اند که بر روی یکی از آن‌ دو نام سازنده و دیگری تاریخ مرمت بنا در سال ۱۰۴۴ قمری و نام کتیبه نگار یعنی محمدرضا امامی نقش بسته است. ورودی در دو لنگه چوبی دارد که در طرفی از آن با لوح قاب بندی عبارت “عنایه‌الزلیه” و در طرف دیگر “کفایه‌البدیه” هک شده است.

مقبره

در شبستان داخل بنا آجرچینی‌ها و مقرنس‌ کاری‌های بی‌نظیری وجود دارد، دو کتیبه موجود داخل شبستان با کاشی کاری معرق زیر گردن گنبد قرار گرفته که محتوا آن سوره ۱۷ از قرآن کریم است. دومین کتیبه که زیر کتیبه اول قرار دارد بر سر طاق ضلع جنوبی شبستان نقش بسته که محتوا آن نیز قرآنی است. در داخل بنا سنگ قبری منسوب به پهلوان میرزا علی، مربوط به سال ۹۸۵ قمری وجود دارد که اسامی چهارده معصوم بر آن نقش بسته است.

بقعه بابا قاسم در قلب شهر موزه اصفهان و در یکی از قدیمی‌ترین محله‌های آن که بسیاری از بناهای مهم و تاریخی واقع شده و در نزدیکی مسجد جامع عتیق یکی از ناشناخته‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان قرار دارد. این مقبره قرن‌ها در محله ابن‌سینا و در کوچه بابا قاسم مورد توجه مردمان اصفهان بود و اگرچه در دوران صفوی بازسازی شد، اما اکنون کمتر کسی از آن خبر دارد.

منبع:ایمنا

آتشگاه، هشت ضلعی گنجینه نصف جهان

در غرب اصفهان خیابانی با قدمت چند هزار ساله قرار دارد که روزگاری به دلیل قرار داشتن آتشگاه و مهم‌ترین معبد زرتشتیان در آن و روزگاری مناری که جنبیدن آن دنیا را به تعجب وا داشته همیشه زبانزد بوده است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، در غرب اصفهان و در منطقه کهندژ این شهر خیابان آتشگاه قرار دارد. خیابانی که به واسطه قرار گرفتن در مسیر نجف آباد همچنین وجود چندین جاذبه مهم گردشگری از پرتردد ترین خیابان‌های شهر به حساب می‌آید. محله آتشگاه در اصفهان جزء خیابان‌ها و محله‌های قدیمی شهر بوده و از دیر باز جزء مهم‌ترین مراکز اصفهان بوده است.

کوه آتشگاه

“کوه آتشگاه، روز آبادیش، شکوه مخصوص داشته ‌است. این پرستشگاه مانند مسجد و کلیسا دورش دیوار نداشته و چیزی را از کسی نمی‌پوشانیده. مانند آتش؛ سره و پاکیزه بوده. همان آتش جاودان نماینده پاکیزگی و زیبایی که به سوی آسمان زبانه می‌کشیده و در شب‌های تار از دور دل‌های افسرده را قوت می‌داده و از نزدیک با پیچ و خمِ دلربا با روانِ انسان گفت‌وگو می‌کرده.”

این جملات توصیفاتی است که صادق هدایت در کتاب اصفهان نصف جهان درباره کوه آتشگاه کرده. این کوه همچون سرو در ماربین اصفهان قد علم کرده و از فراز آن تا چندین کیلومتر دشت‌های اطراف از نجف آباد و اصفهان تا سده نمایان بوده. آتشگاه که کوهی از جنس سنگ‌های رسوبی است، زمانی یکی از مهم ترین آتشکده‌ها در آن قرار داشته که هنوز بقایایی از آن باقی مانده.

آتشگاه

بر فراز کوه ۱۰۰ متری آتشگاه بنایی خشتی وجود دارد که در اوایل قرن بیستم مورد توجه یک اوستاشناس قرار گرفت. پایه‌های این ساختمان از میانه کوه آغاز شده و در بلندای کوه به استحکام می رسیدند حتی بر روی آن‌ها اتاق‌هایی نیز ساخته بودند. در بنا بقایایی از راه پله‌هایی منظم و تو در تو دیده می‌شود که البته امروزه از بین رفته‌اند.

اما ساختمان اصلی در بالا و بلندترین نقطه تپه است، ساختمان گردی که در زمان خود بلندترین بنا در این منطقه بوده است. این بنا که حکم آتشکده را داشته و موبدان در آن آتش برپا می‌کردند هشت گوشه دارد و در هر گوشه آن پنجره‌ای است. این مجموعه در چهار طرف ساختمان‌هایی داشته اما امروز تنها بخشی از آن باقی مانده.

آتشکده مهربین یکی از هفت آتشکده بزرگ ایران بود که در زمان پادشاه قباد ساسانی ساخته شد و یکی از سه بنای باستانی و تاریخی اصفهان به شمار می رود. برای نخستین بار در کتاب پرستشگاه زرتشتیان نوشته رشید شه‌مردان به این آشکده اشاره شده است. در این کتاب گفته می‌شود که اسماعیلیان در اواخر سده پنجم هجری به این قلعه و آتشکده پناه آوردند.

باتوجه به قرار گرفتن این کوه در کنار جاده نجف آباد به اصفهان و همچنین سالم ماندن بنا در طول سالیان و در زمان حکومت مسلمانان، مورخین معتقدند از این بنا استفاده‌های دیگری نیز می‌شده است. بر اساس برخی پژوهش‌ها در زمان اسماعلیان و در سده‌های پنجم و ششم هجری قمری، برج هشت ضلعی بالای کوه برج دیده‌بانی بوده. همچنین این بنا به دلیل نداشتن بخش‌هایی مانند سرسرا، آب انبار و غیره نمی‌توانسته به عنوان قلعه‌ای مستقل بوده باشد.

آتشگاه

این بنا در دهه ۵۰ تا اواسط دهه ۶۰ کاملا استتار شد و به کارگاه مرمتی تبدیل شد و بخش‌هایی از آن مرمت شد. مجموعه آتشگاه اصفهان در طول تاریخ به عنوان یکی از جایگاه‌های آتش مقدس و در دوران‌های اخیر به دلیل موقعیت مذهبی و تفریحی همواره مورد توجه مردم اصفهان و اطراف آن بوده است.

منارجنبان

در فاصله دو کیلومتری کوه آتشگاه، منارجنبان اصفهان که جنبیدن آن جهانی را به حیرت وا داشته است قد علم کرده است. بر اساس کتیبه نصب شده، این بنا در سال ۶۹۵ خورشیدی و در زمان سلطنت محمد خدابنده اولجایتو ساخته شد. منارجنبان اصفهان معروف‌ترین منار ایران است که از دیرباز شهرت زیادی داشته و بسیاری از سیاحان و جهانگردان در کتب خود به آن اشاره کرده‌اند.

در گذشته منارجنبان در مرکز محله‌ای به اسم “کارلادان” قرار داشته که به مرور و با توسعه شهر به بخشی از نصف جهان تبدیل شده تا با زیبایی خود گنجینه ارزشمند میراث فرهنگی این شهر را کامل کند. سازه اصلی منارجنبان بر روی مزار عمو عبدالله کارلادانی ساخته شده و در واقع مزاری دو مناره و تک ایوان به سبک معماری دوران مغول است.

آتشگاه

ایوان به ارتفاع ۱۰ متر از سطح زمین قرار گرفته و بر روی ایوان دو مناره هفت و نیم متری ساخته شده که از راه پله بسیار باریکی می‌توان به بالای آن‌ها رفت. دلیل شهرت این بنا جنبیدن دو مناره آن در زمان جنباندن یکی از مناره‌ها است، به طوری که زمانی که داخل یک مناره رفته و به آن ضربه وارد شود دو مناره شروع به جنبیدن می‌کند. این ویژگی منحصر به فرد باعث شده تا منارجنبان اصفهان در جهان از شهرت بالایی برخوردار باشد.

تمام منارجنبان‌های ایران در یک بازه زمانی سی ساله از طول تاریخ ساخته شدند، بسیاری پژوهشگران این معماری را سبک خاص ایرانی اسلامی می‌دانند. آن‌ها همچنین دلیل جنبیدن دو مناره با یکدیگر را حاصل هم وزن و هم ارتفاع بودن مناره‌های واقع در یک خط صاف می‌دانند. البته یکی از مناره‌های منارجنبان اصفهان به دلیل دستکاری‌های تخریبی دیگر نمی‌جنبد و فقط یکی از مناره‌ها را می‌توان تکان داد.

منبع:ایمنا

برف یک مرمت غیراصولی را آشکار می‌کند

در حالی که با گذشت حدود یک ماه از بحث مرمت غیراصولی گنبدمسجد شیخ‌لطف‌الله می‌گذرد و هیچ کدام از مسئولان میراث فرهنگی استان و دست‌اندرکاران امر حاضر به پذیرش این مرمت غیراصولی نیستند، برف روز گذشته دلیلی بر تائید نظر فعالان حوزه میراث فرهنگی مبنی بر مرمت غیراصولی گنبد این مسجد ۴۰۰ ساله بوده است.

روز گذشته در حالی که کل شهر اصفهان سفیدپوش شد اما یکی از تر‌ک‌های تازه مرمت شده مسجدشیخ‌لطف‌الله پوشش برف را به خود ندید؛ این امر تعجب همگان از جمله متخصصان حوزه میراث، مرمت و حتی شهروندان عادی را هم در پی داشت که البته پیگیری‌ها و نظر متخصصان امر باردیگر مرمت غیراصولی بخشی از این گنبد را گوشزد می‌کند.  اکثر مرمت‌گران بر این باورند که مرمت غیراصولی گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله دلیل ننشستن برف بر روی بخشی از گنبد بوده است.

اگر گنبد به همین شکل مرمت شود، کوچک می‌شود

مهشید بهزادی، مرمتگر و کارشناس ارشد معماری در گفت‌وگو با اسکان نيوز در خصوص مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله  گفت: در مورد نحوه و نوع مصالح مصرفی برای مرمت این گنبد شفاف‌سازی نشده و هر مرتبه چیزی گفته شده و نمی‌توان نظر مشخص داد.

بهزادی استفاده از برس خشن برای تراشیدن روی گنبد، استفاده دوغاب گچ و …  برای مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله را از جمله مواردی دانست که از سوی دست‌‌اندرکاران امر مطرح شده و بر این اساس، اظهار کرد: زمان اتمام کار مرمت، این بخش از گنبد بسیار براق بود که احتمالا یا بخاطر روغن‌کاری و یا هر چیز دیگر بوده. اما این‌ها هیچ‌کدام شفاف‌سازی نشده است.

به گفته این کارشناس معماری، تمام  سطح کاشی، بند و آجر را به صورت یک دست دوغاب کشیده شده و همگی به‌خورد آجرها رفته و بعد هم ظاهرا با یک برس سیمی خشن این سطح را تراشیده‌اند و باعث شده که این لعاب از بین برود و رنگ آن روشن شود.

بهزادی با اشاره به این‌که یک درز در این ترک باز شده و عملا مشکل جدی ایجاد خواهد کرد، افزود: اگر گنبد به همین شکل مرمت شود، کوچکتر می‌شود. علاوه بر آن با توجه به بودجه‌ای که برای بحث اسکن در نظر گرفته شد اما به دلیل نداشتن طرح مطالعاتی هیچ استفاده‌ای از آن نشد و عملا این هزینه بیهوده بوده؛ مگر این‌که پس از اتمام مرمت باردیگر اسکن انجام و با اسکن قبل از مرمت مقایسه شود.

ضمن آن‌که هوشنگ رسام حدود ۳۰ سال پیش این گنبد را به صوت موضعی مرمت کرده  این در حالیست که مدیر پایگاه نقش جهان می‌گوید این گنبد در زمان پهلوی مرمت شده است.

این کارشناس معماری با اشاره به این‌که داربست‌های حاضر در محل خبر از ادامه مرمت بنا در سکوت را می‌دهد، اظهار کرد: باید شورایی در مورد نحوه مرمت این گنبد در سطح کشوری و زیر نظر ایکوموس تشکیل شود تا این مورد به صورت جدی مورد بررسی قرار بگیرد. پیمانکار این طرح کارشی‌کار نبوده و در حقیقت پدر ایشان طاق‌زن بوده است. علاه بر آن، این پروژه طرح مطالعاتی نداشته و به همین دلیل  این مشکلات بوجود آمده و اگر به این روش پیش برد احتمالا یک ترک کم می‌آید.

لزوم احتیاط در مورد مرمت ترک‌های باقی مانده گنبد شیخ لطف‌الله

علی اصغر نجف‌پور، مدرس دانشگاه و کارشناس مرمت‌ در گفت‌وگو با اسکان نيوز با اشاره به این‌که  آجر و بیسکوئیت کاشی در زمان پخت در دماهای بالا دچار تغییرات فیزیکی و شیمیائی مختلفی می‌شوند که حاصل نهایی همان آجری است که از کوره خارج می شود و ما می بینیم، گفت:  یکی از این اتفاقات در سطح  بیرونی آجر رخ می‌دهد که بیشترین مواجهه را با حرارت دارد در این موضع از کاشی به‌دلیل نزدیکی به حرارت  و بالا رفتن دما تا نزدیکی دما ذوب حالتی شبیه به ذوب رخ می‌دهد که اگر دما بالاتر برود سطح آجر ذوب  و گاهی روان می شود.

نجف‌پور در ادامه افزود: اگر به سطح آجرهای سوخته در کوره که اصطلاحا به آجر جوش  معروفند نگاه کنیم این حالت را خواهیم دید. اما قبل از سوختن و تبدیل به آجر جوش در سطح آجر حالتی شبیه به شیشه‌ای شدن  رخ می‌دهد که به پدیده زینترینگ  شهرت دارد. این لایه زینترشده (شیشه‌ای)  ویژگی‌هایی  دارد که در بعضی از مصارف آجر این ویژگی‌ها مطلوب و مورد نظر قرار می‌گیرد، از جمله این ویژگی‌ها عدم نفوذپذیری یا نفوذپذیری بسیار ناچیز نسبت به آب و عدم نفوذ غبار و چرکی به داخل خلل و فرج آجر است، و معمولا مقدار ناچیز چرکی‌های نشسته روی سطح هم بر اثر بارش نزولات جوی شسته شده و زدوده می‌شود.

این مدرس دانشگاه معتقد است که  سائیدن سطح آجر با استفاده از برس خشن در واقع باعث حذف این لایه شبه شیشه‌ای از سطح آجرهای موجود  در گنبد شده، که علاوه بر تغییر رنگ و روشن شدن رنگ فعلی، در آینده نه چندان دور(شاید کمتر از ۵ سال) این بخش مرمت شده نه تنها روشن‌تر از سایر بخش‌ها نخواهد بود، بلکه به احتمال قریب به یقین به شدت تیره‌تر و چرک‌تر به‌نظر خواهد رسید. شاید یکی از دلایلی که باعث شده عاملان تصمیم بگیرند لایه محافظی با مواد ناشناخته(اعلام نشده) روی سطح گنبد اجرا کنند، همین مطلب است.

نجف‌پور در ادامه یادآوردشد:  باید در مورد مرمت بقیه ترک‌های باقیمانده نهایت احتیاط به عمل آید و با حذف تیم قبلی و دعوت از گروه توانمند(این کاره)، مراحل مرمت را بدون دوغاب‌ریزی روی سطح کاشی و بدون برس کشی برای حذف دوغاب ها و…. انجام دهند.

این کارشناس مرمت با اشاره به بارش برف روز گذشته در شهر اصفهان و ننشستن برف بر روی محل ترک جدید، تصریح کرد: این اتفاق موارد فوق را تائید می‌کند یعنی در قسمت‌های مرمت شده و سائیده شده با برس به دلیل حذف لایه زینتر شده، برف روی آجرهای بدون لعاب باقی نمانده است.

به گزارش اسکان نيوز، خراشیده شدن و حذف لایه زینتر که باعث انعکاس بخشی از نور خورشید می‌شود، جذب گرما حاصل از تابش در بدنه‌ها و بالطبع گرمتر بودن جسم آجر باعث ذوب شدن برف در این ناحیه شده  و همچنین خراشیده شدن و حذف لایه زینتر از سطح آجر، ضریب جذب آب در سطح آجر افزایش یافته و در واقع حالتی شبیه به مکش برف ذوب شده در سطح رخ داده، از دلایل ذوب سریع برف در این قسمت از گنبد بشمار می‌رود.

نجف‌پور تاکید کرد که در واقع این حالت آب گریزی نیست بلکه هیدروفیلی یا آب‌خواهی است.

عایق طبیعی آجرهای گنبد را از بین برده‌اند

هوشنگ رسام، پیشکسوت مرمت و کاشی‌کار در خصوص اتفاق روز گذشته در گنبد مسجد شیخ لطف‌الله، گفت: گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله به طور کلی طرح مطالعاتی  مرمتی نداشته، در صورتی که هر بنا تاریخی به هنگام مرمت؛ بازسازی ونوسازی نیازمند طرح مطالعاتی و نقشه راه است.

رسام در گفت‌وگو با اسکان نيوز انجام کار آسیب‌شناسی را یکی از مراحل طرح مطالعاتی دانست و گفت: میراث فرهنگی استان می‌گوید که گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله حدود ۸۵ سال پیش  و در زمان رضاشاه مرمت شده اما حدود ۳۵ سال پیش با حکم مدیر سازمان بنده به همراه یک تیم حدود ۱۰ نفر این گنبد را مرمت موضوعی کردیم و این‌ها این مورد را در نظر نگرفتند. علاه بر آن استادی که کار مرمت این دوره را انجام داده، از بهترین بناها و رسم‌بندهای اصفهان است در صورتی که این کار نیازمند یک استاند معرق‌تراش بوده است.

این پیشکسوت مرمت و کاشی‌کاری با اعتقاد به این‌که اتفاق امروز بخاطر مرمت نادرست بوده، تاکید کرد: گنبد اشتباه درست شده. زمانی که روی گنبد را کاشی کردند، بین آجرها فاصله افتاده و پس از بندکشی روی ترک کار شده، با برس سیمی تمام آجر را سیقل دادند و در نتیجه لعاب و عایق طبیعی آجرها از بین رفته که نباید این کار را انجام می‌دادند.

رسام ضمن تاکید بر این‌که مسجد شیخ‌لطف‌الله یکی از بی‎‌نظیرترین بناها تاریخی کشور بوده، گفت: این بناها نماد فرهنگ و تمدن غنی کشور ایران است که نگهداری  مرمت آن‌ها نیازمند حساسیست و تخصص ویژه است. لذا یک بنا تاریخی برای مرمت نیازمند کار کارشناسی بوده. مسجد شیخ‌لطف‌الله در حال مرگ است. تبدیل بخشی از این مسجد به کافی‌شاپ از دیگر اقدامات غیرکارشناسی در این بنا ۴۰۰ ساله بوده.

منبع:اسکان نیوز

موزه صدف ناژوان

«موزه صدف ناژوان» نادرترین گونه های دریایی را در معرض دید عموم قرار داده است.

دریا و ساکنان آن همواره در مرکز توجه اقشار مختلف جوامع و تمدن‌ها بوده‌اند. ما با نگاه کردن به رنگ آبی دریا آرامش می‌گیریم، اما در قعر آن جنب و جوشی اعجاب برانگیز حاکم است؛ یکی از عجیب‌ترین ساکنان دریا نرم‌تنان هستند. آن‌ها با پوستهٔ سختی با نام عامی صدف شناخته می‌شوند.

موزه-صدف-ناژوان

ما در این گزارش شما را به اولین موزه تخصصی صدف‌ها و حلزون‌های دریایی خواهیم برد. این موزه که با نام موزه «صدف ناژوان» شناخته می‌شود و در شهر اصفهان قرار دارد.

موزه-صدف-ناژوان

موزه «صدف ناژوان» در قالب یکی از نادرترین مجموعه‌ها در خاورمیانه بیش از ۲۰۰۰ نمونه از ۸۰۰ گونه مختلف نرم تنان، خارپوستان، سخت پوستان و… را در معرض دید عموم قرار داده است. این مجموعه که به دست کاپیتان دریانورد حسن خواجه و در طول ۲۷ سال جمع آوری و گرد‌آوری شده است، از تنگه برینگ روسیه تا آب‌های کرانه جنوب شرقی آرام نزدیک جنوبگان به دست آمده است.

موزه-صدف-ناژوان

پیشنهاد ما به شما این است که اگر به طبیعت علاقه دارید و راهتان به اصفهان می‌افتد حتما از اولین موزه تخصصی صدف‌ها وحلزون‌های دریایی در ایران بازدید کنید.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان

موزه-صدف-ناژوان