نوشته‌ها

دریاچه گهر _سفر به دریاچه ۳۰ میلیون ساله

زیبایی خیره كننده و چشم اندازهای بدیع دریاچه سبب شده هر ساله با وجود سختی راه، انبوهی از مردم نقاط مختلف كشور، با پای پیاده و یا سواره به دریاچه گهر بیایند.

در ۲۵ كیلومتری جنوب غربی شهر درود خرم آباد و در ارتفاع ۲۲۵۰ متری از سطح دریا دریاچه ای وجود دارد که نامش گهر است. گهر در واقع شامل دو دریاچه به نام‌های گهر بزرگ (كله گهر) و گهر كوچك (كره گهر) است كه به‌طور تقریبی ۱۰۰ هكتار وسعت دارند. این دریاچه ۳۰ میلیون ساله حاصل زلزله در بین رشته‌ كوه‌های اشترانكوه است كه به لحاظ پوشش گیاهی و جانوری از اهمیت خاصی برخوردار است.

گهر در گویش محلی به معنای آب جمع شده در گودی است که عمق زیادی دارد و ساکن به نظر می‌رسد. گهر یکی از زیباترین دریاچه‌های ایران است که طول آن حدود ۱٫۵ کیلومتر یعنی چیزی در حدود مسافت پارک‌وی تا پارک ملت است. عمق گهر نیز از چهار تا ۲۸ متر است و در میان منطقه حفاظت شده اشترانکوه واقع شده است. طبیعت این منطقه به خصوص در بهار و تابستان بسیار زیبا است.

فصل سفر به دریاچه از نظر آب و هوایی تابستان است. هر ساله از ۱۵ خرداد منطقه برای بازدید طبیعت گردان باز می‌شود؛ اما قبل از آن امكان ورود به منطقه نیست. البته باید در نظر داشت كه در این فصل به‌دلیل آب و هوای مناسب و هم‌چنین تعطیلات، آرامش و پاكیزگی منطقه كمی مختل می‌شود. در زمستان نیز می‌توان به منطقه سفر كرد كه این مورد تنها برای افراد دارای تجربه و تجهیزات كوهنوردی توصیه می‌شود.

اما زیبایی خیره كننده و چشم اندازهای بدیع دریاچه سبب شده هر ساله با وجود سختی راه، انبوهی از مردم لرستان، استان های اطراف و دیگر نقاط كشور، با پای پیاده یا سواره به دیدن دریاچه و زیبایی‌های آن بروند و چند روزی از اوقات فراغت خود را در آنجا سپری كنند. این دریاچه در نزد کشورهای خارجی بنام دریاچه ایران مشهور است.

اما عمومی‌ترین راه دسترسی به دریاچه گهر از مسیر شهر درود به طرف روستای در‌آستانه (امامزاده پیر والی) و سپس چشمه خیه (خرم) است. از شهر درود تا چشمه خیه حدود ۱۷ كیلومتر جاده آسفالته است. از این‌جا به بعد راه بسته می‌شود و می‌توانید خودرو خود را در محلی كه به همین منظور تدارك دیده شده است پارك کنید.

دریاچه گهر

حالا برای حمل وسایل دو راه دارید؛ یا اینكه آنها را خودتان حمل كنید كه به این ترتیب هرچه سبك‌تر باشید، راحت‌تر مسیر را طی خواهید كرد و یا اینكه بارهای خود را با الاغ یا قاطر كه توسط افراد محلی در اختیارتان قرار می‌گیرد، حمل نمایید. شاید در نگاه اول این راه حل خوب به‌نظر آید اما بد نیست بدانید كرایه خر برای هر بار طی مسیر ۳۰هزار تومان و قاطر۴۰ هزار تومان است.

بعد از طی مسافتی نسبتا طولانی به دریاچه می رسید. محیط اطراف دریاچه به‌طور كلی صخره‌ای و غیرقابل چادر زدن است و تنها بخش كوچكی در قسمت شمال غربی دریاچه ساحلی است و درختانی در كنار آن روییده‌اند. یكی از علل تراكم جمعیت هم همین منطقه كوچك قابل چادر زدن است.

یكی از تصمیمات خوبی كه از سوی پایگاه محیط زیست منطقه جهت حفظ زیست بوم (اكو سیستم) این دریاچه اتخاذ شده است برقراری محدودیت ماهیگیری‌ در دریاچه‌ است؛ به گونه‌ای كه در فصل جفت‌گیری و تخم‌ریزی ماهیان (فصل بهار) ماهیگیری ممنوع است و در دیگر فصول تنها با اخذ مجوز ماهیگیری از پایگاه محیط زیست امكان‌پذیر است. هر مجوز به ازای صید ۵ ماهی ارائه می‌شود و درصورت كشف ماهیگیری بدون مجوز وسایل ماهیگیری ضبط و جریمه نقدی اعمال می‌شود. بد نیست بدانید كه دریاچه دارای مجموعه ای از گونه‌های ماهیان سردآبی نظیر قزل آلا، ماهی رنگین كمان، ماهی خال قرمز و… است.

اگر تصمیم به سفر به دریاچه گهر دارید این نكته كلیدی را فراموش نكنید كه برداشتن لوازم سبك وزن در طول سفر سبب لذت بردن شما خواهد بود. اگرچه تصور خوردن كباب

در دریاچه گهر چه می‌بینیم؟
دره نی‌گاه

برای رسیدن به دریاچه گهر بزرگ می‌توانید از میان مسیر جذاب دره نی‌گاه کوه‌پیمایی فوق‌العاده‌ای را تجربه کنید. پس از رسیدن به دریاچه، خستگی تمام راه به یکباره از تن‌تان در خواهد رفت.

دریاچه گهر بزرگ

دریاچه بزرگ، بستری سنگی دارد و شامل دو بخش ماسه‌ای و صخره‌ای است. فضای ماسه‌ای کنار دریاچه مکان جذابی برای برپایی کمپ است؛ شبی را تصور  کنید که با صدای موج‌های کوچک دریاچه و گفتگوهای شبانه قورباغه‌ها سپری کنید و صبح‌هنگام با صدای پرنده‌ها از خواب برخیزید و طلوعی زیبا را از میان کوه‌ها تماشا کنید. اگر می‌خواهید این تجربه را با خیالی آسوده و بدون فکر کردن به خطرات و سختی‌های آن بگذرانید حتما آن را با افرادی کاربلد و به صورت گروهی انجام دهید. آب این دریاچه از رودخانه‌ای به نام تاپله، رودخانه‌های فصلی و برف چال‌ها تامین می‌شود. گهر بزرگ بسیار زلال است و در طی روز به دلیل بازتاب نور به رنگ فیروزه‌ای دیده می‌شود.

دریاچه گهر

دریاچه گهر کوچک

در نزدیکی گهر بزرگ دریاچه دیگری وجود دارد که به آن گهر کوچک می‌گویند. این دریاچه را درختان بید زیبایی در آغوش گرفته‌اند که می‌توانید در مسیر خود از میان آن‌ها عبور کنید. تماشای ماهی‌ها در آب زلال دریاچه نیز شما را به آرامشی بی‌نظیر می‌رساند.

در سفر به گهر چه چیزهایی با خود ببریم؟

از آن‌جایی که این دریاچه در میان کوه‌ها قرار گرفته است، در مسیر آن کوه‌پیمایی خواهیم داشت و حتما کفش مناسب به پا کنید. همراه داشتن یک جفت باتوم کوهنوردی نیز باعث می‌شود فشار کمتری به زانوهای‌تان وارد شود و مسیر را برای‌تان آسوده‌تر خواهد کرد. یک جفت صندل طبیعتگردی نیز در فصل تابستان پیشنهاد خوبی برای قدم زدن کنار دریاچه است. اگر با تورهای طبیعتگردی همراه بودید و قصد اقامت شبانه در چادر را داشتید یک کیسه خواب و بالش بادی برای تجربه خوابی آسوده کافی است. از آن‌جایی که در طبیعت هستید و دسترسی به برق نیست پاوربانک فراموش نشود. در سفر به گهر مراقب زیبایی‌های طبیعت اطراف دریاچه باشیم و از قطع کردن شاخه‌های درختان و برپایی آتش خودداری کنید و با همراه داشتن چند کیسه زباله و جمع‌آوری زباله‌های خود و نامهربانانی که زباله‌های خود را کنار دریاچه رها کرده‌اند در حفظ زیبایی این نگین فیروزه‌ای همیاری کنیم. در انتها خاطرمان باشد در طبیعت چیزی به جا نگذاریم جز ردپا و چیزی برنداریم جز عکس.

مرتبط:

دریاچه گهر نگین ‌آبی زاگرس!

دریاچه گهر ملقب به نگین زاگرس

“دریاچه گهر” بهشت گمشده ایران – لرستان

شبی به یادماندنی در کنار دریاچه گهر

 

 

 

 

 

برگزاری مجازی روز نکوداشت خرم آباد

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان گفت: ویروس کرونا نباید سبب فراموشی نکوداشت شهر خرم آباد شود و شهرداری و اصحاب رسانه استان باید از طریق فضای مجازی برگزار کننده جشن و نکوداشت این شهر تاریخی و زیبا باشند.

سید امین قاسمی روز شنبه  با بیان اینکه امسال بخاطر شیوع بیماری کرونا مراسم روز خرم آباد برگزار نمی شود افزود: در هفته نکوداشت خرم آباد باید توجه به ظرفیت های طبیعی و تاریخی شهر گوشزد شود و از این فرصت برای معرفی جاذبه های گردشگری و ایجاد حس انگیزه در شهروندان برای تفاخر و پاسداری از این میراث ارزشمند و ماندگار در فضاهای مجازی بهره برد.

وی با اشاره به پیشینه دره خرم آباد اظهار داشت: این منطقه با توجه به یافته های غار تاریخی کلدر دارای بیش از ۵۴ هزار سال سابقه حیات انسانی است و در حقیقت می توان گفت پاسداشت خرم آباد به معنای پاسداشت بخشی عمده ای از تمدن بشری و تاریخ پر افتخار ایران است.

وی عنوان کرد: در سالهای گذشته با هماهنگی‌های انجام شده توسط استاندار، شورای شهر و شهرداری خرم آباد، ۲۰ اردیبهشت به عنوان روز نکوداشت خرم آباد نام‌گذاری شد و همین مساله توجه شهروندان به این شهر و جاذبه های گردشگری آن را دو چندان کرده است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان اظهار داشت: این روز دستاورد دیگری هم داشت که خوشبختانه هر ساله در روز جشن خرم آباد از کسانی که به شهر خود، خدمت کرده‌اند توسط مسولان استان تجلیل می شد.

سید امین قاسمی بیان کرد: لرستان با دارا بودن حدود ۶۰ آبشار منحصر به فرد، پوشش انبوه درختان بلوط، خواستگاه مفرغ و ۱۰۰ پل تاریخی به سرزمین چشمه ها و آبشارها، دیار مهر و مفرغ و پایتخت پل های تاریخی معروف است به همین خاطر نامگذاری روز خرم آباد بهانه ی خوبی است که این ظرفیت‌های بی بدیل مورد غفلت قرار نگیرند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان تصریح کرد: لرستان و به ویژه شهرخرم‌آباد دارای ظرفیت‌های منحصر به فردی است و اگر از همه این ظرفیت‌ها استفاده شود، مورد توجه سرمایه گذران قرار گرفته و وضعیت اقتصادی و درآمدزایی آن نیز متحول خواهد شد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان گفت: در راستای مقابله با ویروس کرونا  اداره کل میراث فرهنگی لرستان با استفاده از تورهای مجازی و طراحی نرم افزارهای گردشگری اقدام به معرفی جاذبه های گردشگری این استان نموده است که گردشگری ۴۴ اثر تاریخی، طبیعی و فرهنگی شاخص لرستان با استفاده از تور مجازی ۳۶۰ درجه امکان پذیر شد.

قاسمی افزود: از طریق تلفن های همراه با استفاده از تورمجازی ۳۶۰ درجه امکان بازدید ۳۶۰ درجه از قلعه تاریخی فلک الافلاک و موزه های این فعال در این اثر وجود دارد.

وی اظهار داشت: به همین منظور آدرس صفحه اینستاگرامی این اداره کل و تورهای گردشگری استان در کانال ها و فضای مجازی معرفی شده است.

به گفته وی همچنین در راستای معرفی هر چه بیشتر لرستان در فضای مجازی تمام آثار و اشیای تاریخی استان که در زمان های گذشته به هر دلیلی در استان خارج شده اند در تبلیغات مجازی استان تعریف شده اند.

قاسمی افزود: بانک تصاویر و اطلاعات جاذبه های تاریخی و طبیعی و صنایع دستی لرستان شامل بیش از ۵۰۰ قاب با کیفیت به آدرس lorestan.mtcth.ir و سایت بازدید مجازی ۳۶۰ درجه ۴۴ اثر تاریخی طبیعی استان به آدرس  lorestan۳۶۰.ir طراحی شده است.

وی ادامه داد: نرم افزار موبایلی لرستان گردی شامل اطلاعات شهرستان های استان به تفکیک، از جمله معرفی غذاهای محلی، اداب و رسوم، جاذبه های تاریخی و طبیعی به ادرس http:// lorestan.mtcth.ir/app طراحی و در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.

لازم به ذکر است خرم آباد با حدود ۴۵۰ هزار نفر جمعیت، بیست و سومین شهر پرجمعیت ایران و مرکز استان لرستان است که در ارتفاع۱۱ هزار و ۴۷۸ متری از سطح دریا و در میان کوههای زاگرس و در ۴۹۰ کیلیومتری تهران واقع شده است.

منبع:ایرنا

مرتبط:صنایع دستی لرستان متنو ع و کم‌نظیر است

۲۰ اردیبهشت روز خرم‌آباد _شهر هزار چشمه

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان گفت: ۲۰ اردیبهشت به‌عنوان روز خرم‌آباد نامگذاری شده، دیاری که وجود چشمه‌ها و سراب‌های زیبا آن را به شهر هزار چشمه شهره کرده است.

سید امین قاسمی امروز بیشتم اردیبهشت‌ماه در جمع خبرنگاران، اظهار کرد: ویروس کرونا نباید سبب شود روز خرم‌آباد به فراموشی سپرده شود و اگر امکان برگزاری این جشن با حضور مردم ممکن نیست، شهرداری و اصحاب رسانه استان می‌بایست از طریق فضای مجازی برگزارکننده این جشن و نکوداشت شهر تاریخی و زیبای خرم‌آباد باشند.

وی با بیان اینکه امسال به خاطر شیوع بیماری کرونا مراسم روز خرم‌آباد برگزار نمی‌شود افزود: در هفته نکوداشت خرم‌آباد باید توجه به ظرفیت‌های طبیعی و تاریخی شهر گوشزد شود و از این فرصت برای معرفی جاذبه‌های گردشگری و ایجاد حس انگیزه در شهروندان برای تفاخر و پاسداری از این میراث ارزشمند و ماندگار در فضاهای مجازی بهره برد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان با اشاره به پیشینه دره خرم‌آباد تصریح کرد: این منطقه با توجه به یافته‌های غار تاریخی کلدر دارای بیش از ۵۴ هزار سال سابقه حیات انسانی بوده و در حقیقت می‌توان گفت پاسداشت خرم‌آباد به معنای پاسداشت بخشی عمده‌ای از تمدن بشری و تاریخ پرافتخار ایران است.

قاسمی خاطرنشان کرد: در سال‌های گذشته با هماهنگی‌های انجام شده توسط استاندار، شورای شهر و شهرداری خرم‌آباد، ۲۰ اردیبهشت به‌عنوان روز نکوداشت خرم‌آباد نام‌گذاری شد و همین مسئله توجه شهروندان به این شهر و جاذبه‌های گردشگری آن را دوچندان کرده است.

وی اضافه کرد: این روز دستاورد دیگری هم داشت که خوشبختانه هرساله در روز جشن خرم‌آباد از کسانی که به شهر خود، خدمت کرده‌اند توسط مسئلان استان تجلیل می‌شد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان بیان کرد: استان با دارا بودن حدود ۶۰ آبشار منحصربه‌فرد، پوشش انبوه درختان بلوط، خواستگاه مفرغ و ۱۰۰ پل تاریخی به سرزمین چشمه‌ها و آبشارها، دیار مهر و مفرغ و پایتخت پل‌های تاریخی معروف بوده به همین خاطر نامگذاری روز خرم‌آباد بهانه خوبی است که این ظرفیت‌های بی‌بدیل مورد غفلت قرار نگیرند.

قاسمی ادامه داد: لرستان و به‌ویژه شهر خرم‌آباد دارای ظرفیت‌های منحصربه‌فردی است و مسلماً اگر از همه این ظرفیت‌ها استفاده شود، مورد توجه سرمایه گذران قرار گرفته و وضعیت اقتصادی و درآمدزایی آن نیز متحول خواهد شد.

گفتنی است، خرم‌آباد با حدود ۴۵۰ هزار نفر جمعیت، بیست و سومین شهر پرجمعیت ایران و مرکز لرستان است که در ارتفاع ۱۱۴۷٬۸ متری از سطح دریا و در میان کوه‌های زاگرس و در ۴۹۰ کیلومتری تهران واقع شده است.

منبع:ایسنا

مرتبط:فلک‌الافلاک _چشم‌گیرترین اثر تاریخی خرم آباد

فلک‌الافلاک _چشم‌گیرترین اثر تاریخی خرم آباد

فلک‌الافلاک یا دژٍ شاپورخواست در مرکز شهر خرم‌آباد قرار دارد. فلک‌الافلاک با نام قلعه دوازده برجی هم شناخته می‌شود. این بنا بر فراز تپه‌ای مشرف به شهر خرم‌آباد و در نزدیکی رودخانه، در مرکز شهر قرار گرفته و چشم‌گیرترین اثر تاریخی و گردشگری درون این شهر است.تاریخ ساخت این قلعه به دورهٔ ساسانیان باز می‌گردد و به شماره ۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

نام‌شناسی

فلک‌الافلاک در لغت به معنای «سپهر سپهران» است. قلعه فلک‌الافلاک با نام‌های گوناگونی در طول زمان شناخته شده‌است. دژ شاپورخواست، سابر خواست، قلعه خرم‌آباد، دوازده برجی و کاخ اتابکان از آن جمله‌اند. قلعه خرم‌آباد از دوره قاجار به بعد با نام فلک‌الافلاک ضبط شده‌است. با توجه به اینکه ممکن است دوازده برجی، اشاره‌ای به دوازده برج فلکی باشد، ممکن است نام فلک‌الافلاک نیز از همین جا ریشه گرفته باشد.

کاربری قلعه

این قلعه به لحاظ موقعیت استراتژیکی خود در قرن چهارم هجری قمری به عنوان مقر حکومت آل حسنویه و گنجور در زمان آل بویه در آمد همچنین خزانه حکومتی خاندان بدر در قرن چهارم هجری و مقر حکومتی اتابکان لر کوچک و والیان لرستان در دوره صفویه تا قاجار و سرانجام پادگان نظامی و زندان سیاسی در دوران پهلوی اول و دوم از مهمترین کاربردهای قلعه در گذشته محسوب می‌شود.

حریم قلعه

حریم قلعه از شرق و جنوب غربی به رودخانه خرم آباد و از غرب به خیابان و محله دوازده برجی و از سمت شمال به خیابان فلک الافلاک محدود می شود. این قلعه به لحاظ موقعیت استراتژیکی خود در قرن چهارم هجری قمری به عنوان مقر حکومت آل حسنویه و گنجور در زمان آل بویه در آمد همچنین خزانه حکومتی خاندان بدر در قرن چهارم هجری و مقر حکومتی اتابکان لر کوچک و والیان لرستان در دوره صفویه تا قاجار و سرانجام پادگان نظامی و زندان سیاسی در دوران پهلوی اول و دوم از مهمترین کاربردهای قلعه در گذشته محسوب می‌شود.

blank

معماری قلعه

معماری کنونی بنا، بیانگر الحاقات فراوانی است که در دوران‌های گوناگون بدان افزوده شده، بیشترین این تحولات مربوط به دوره صفویه تا قاجار می‌باشد. بر اساس مدارک تصویری تا حدود یکصد سال پیش بارویی دوازده برجی در پیرامون بنای فعلی وجود داشته، که اکنون آثار این برج از آن در محوطه شمال غربی قلعه، قابل مشاهده‌است. وسعت تقریبی بنا ۵۳۰۰ متر مربع، شامل ۸ برج دو صحن و ۳۰۰ جان پناه می‌باشد. ارتفاع بلندترین دیوار تا سطح تپه ۲۳ متر و مصالح آن از سنگ آجر، خشت و ملات گچ و آهک است. ورودی بنا به سمت شمال و در بدنه برج جنوب غربی تعبیه شده که پس از گذر از راهرو ورودی به حیاط اول وصل می‌گردد. ورودی قلعه فلک‌الافلاک در جبهه شمالی و در برج جنوب غربی به عرض ۱۰ متر و ۲۰ سانتیمتر و ارتفاع سه متر ساخته شده و در ساخت این بنا از مصالحی چون خشت، آجر (قرمز و بزرگ)، سنگ و ملات استفاده شده‌است. پلان بنای این قلعه تاریخی به صورت هشت ضلعی نامنظم است.

حیاط اول

ابعاد این حیاط که جهت شمالی، جنوبی طراحی شده ۲۲/۵×۳۱ متر است. پیرامون آن از چهار برج تشکیل شده که دو برج آن در شمال و شمال غربی و دو برج دیگر در جنوب و جنوب غربی قرار دارد.

حمام قدیمی

حمام قلعه در ضلع شمالی حیاط اول و در نزدیکی چاه قلعه قرار داشته‌است. این حمام تا اواخر دوره قاجار قابل استفاده بوده و اکنون آثاری از آن مانند تنبوشه‌های سفالی، نقش‌های آهک بری و کانال‌های زیر زمینی قابل مشاهده‌است.

فلک‌الافلاک

چاه قلعه

در شمال شرقی حیاط اول و در پشت یک طاق نمای بلند، چاه آب قلعه قرار دارد. عمق این چاه که بیشتر آن با برش صخره به سرچشمه آب گلستان راه یافته نزدیک به ۴۰ متر است. در گذشته آب مورد نیاز ساکنین دژ از همین چاه تامین می‌شده‌است و اکنون نیز قابل بهره‌برداری است.

حیاط دوم

ابعاد این حیاط در جهت شرقی، غربی طراحی شده ۲۱×۲۹ متر است و همانند حیاط اول از چهار برج تشکیل می‌گردد. در چهار جهت این حیاط تالارهای بزرگی قرار دارد که به یکدیگر راه دارند و اکنون به موزه تغییر کاربری یافته‌اند. از نکات قابل تامل در معماری بنا، وجود گریزگاه مخفی در ضلع جنوبی و فضاهای زیر زمینی در ضلع شمال و شرق آن می‌باشد.

موزه فلک‌الافلاک

موزه فلک‌الافلاک درون ساختمان قرار دارد و در دوره پهلوی با قرار دادن برخی مدارک فرهنگی فعالیت خود را آغاز کرد اما پس از انقلاب فعالیت آن متوقف شد. موزه پس از جنگ ایران و عراق و در سال ۱۳۶۷ فعالیت خود را از سر گرفت. موزه قلعه بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷ به علت نبود امکانات نگهداری استاندارد تعطیل بود. هم اکنون موزه مردم‌شناسی آن در بخش جنوبی حیاط دوم راه‌اندازی شده‌است. این موزه ۱۲ ویترین دارد که هر ویترین ۵۰ اثر تاریخی را به نمایش می‌گذارد.

شکوه معماری ایرانی- اسلامی در خرم‌آباد

به گزارش خبرنگاران خرم‌آباد معماری ایرانی و زیباشناسی آن یکی از ویژگی‌های شکوهمند هویت فرهنگی و تاریخی ما ایرانیان به شمار می‌رود، ساکنان این سرزمین در درازای هزاره‌ها و قرن‌ها با الهام از طبیعت و بهره جستن خردمندانه از آن آثاری پدید آوردند که هنوز هم شکوه و اهمیت خود را از دست نداده‌اند.

در این میان سرزمین باستانی لرستان نیز به لحاظ شرایط اقلیمی مناسب از دیرباز تاکنون شاهد سکونت انسان بوده و بنا به شواهد باستان‌شناسی پیشینه این سکونت به حدود ۴۰ هزار سال پیش می‌رسد.

این روزها که فصل بهار رسیده و مردم مسافرت‌های چندروزه خود را آغاز کرده‌اند با گذر به استان لرستان و شهرستان خرم‌آباد می‌توانند در این مهد تمدن، نشانه‌هایی از گذشته را در آثار تاریخی این شهر ببیند.

خانه‌های قدیمی شهر خرم‌آباد نشانه‌هایی از گذشته، در دل شهر و بافت قدیمی آن هستند که می‌تواند محلی مناسب برای گردشگران و فرهنگ دوستان باشد.

خانه قاضی یا آخوند ابو یکی از خانه‌های زیبا و به نسبت بزرگ موجود در بافت قدیم شهر خرم‌آباد است که در محله درب باباطاهر (در بوطار) و گذر معروف آن کوچه باباطاهر قرار دارد؛ این اثر مربوط به دوره اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی اول و متعلق به شیخ ابوطالب قاضی به آخوند ابوطالب (آخوند ابو) معروف است.

قاضی‌های خرم‌آباد از خاندان‌های قدیمی شهر محسوب می‌شوند که از اوایل دوره قاجار در لرستان منصب قضاوت داشته‌اند؛ خانه معروف به قاضی در دو جبهه مسکونی شمالی و جنوبی به مساحت تقریبی ۷۳۰ مترمربع ساخته‌شده و جبهه شمالی بنا که جبهه اصلی بنا است در دوطبقه احداث و فضاهای اصلی خانه را در خود جای‌داده است و جبهه جنوبی آن نیز شامل چند اتاق، مطبخ، راهرو، سردر و هشتی زیبای خانه است؛ این بخش از خانه در یک طبقه کوتاه‌تر از جبهه اصلی بنا احداث‌شده که سبب تابش نور خورشید در زمستان به میانسرا (حوش یا قلا) و جبهه جنوبی می‌شود.

خانه قاضی یا آخوند ابو با شماره ۲۴۳۲ ثبت‌شده و در جبهه غربی قلعه فلک الافلاک، ۱۲ برجی پایین‌تر از سازمان نظام‌مهندسی، انتهای بن‌بست قاضی قرار دارد که از آن به‌عنوان موزه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی لرستان استفاده می‌شود.

نمای خانه تمام از آجر ساخته‌شده و تزیینات آجری بیشتر به‌صورت خفته‌و راسته ساده و خفته‌وراسته برجسته است و در رخ‌بام بنا از آرایه‌های اجری مرسوم به زبان‌گنجشکی و در سقف فضاهای طبقه همکف از تزئینات خفته‌وراسته استفاده‌شده است؛ خانه قدیمی قاضی به لحاظ دارا بودن دوره معماری قاجار یکی از نمونه‌های بارز این دوره در خرم‌آباد است.

خانه کشفی

این خانه در محله حکیم‌آباد و در کوچه‌ای به نام کشفی در سراشیبی معروف به کوچه کشفی و بناری آقا محمود قرارگرفته و یادگاری ارزشمند از خانه‌های تاریخی مربوط به دوره قاجاری است.

این خانه متعلق به شخصی به نام سید محمود کشفی با مساحت ۱۹۲ متر وزیر بنای ۱۰۸ مترمربع در یک جبهه‌ی اصلی در دوطبقه با محوریت شرقی -غربی ساخته‌شده است؛این بنای تاریخی از شمال و شرق به خانه‌های موجود در بافت قدیم محله از دو جهت دیگر متصل به گذر و ورودی بنا نیز در جبهه جنوبی بنا واقع‌شده است.

ابعاد خانه در جهات چهارگانه باهم برابر نیستند و کشیدگی ضلع شمالی زمین را به‌صورت یک ذوزنقه درآورده و این ناهمگونی در جبهه مسکونی خانه حل‌شده است؛ در طبقه همکف مجموعه پله و فضای پیوسته زیر آن در مرکز قرار گرفته که نقش ارتباط‌دهنده فضاهای این مجموعه را به عهده‌دارد و اضافه بر آن چهار روزن کوچک در ارتفاع پله‌ها مکان‌یابی شده که نور کمی به فضای زیر پله که راهروی ارتباطی بین دو اتاق است، می‌تابد.

نمای خانه ترکیبی است از آرایه‌های آجری (خفته‌وراسته) و (زبان‌گنجشکی) که در ترکیب با پنجره‌های چوبی و ارسی، نقوش و شیشه‌های رنگی نمای زیبا و منحصربه‌فردی را ایجاد کرده است.

موقعیت خاص قرارگیری پنجره‌های این خانه روزگاری چشم‌انداز بدیعی به باغات جنوب شهر و کوه‌های روبه‌روی آن و مجموعه تاریخی قلعه فلک الافلاک داشته که اکنون نیز می‌توان از لابه‌لای سازه‌های جدیدی به گوشه‌های از این چشم‌اندازها چشم گشود.

شکوه معماری ایرانی- اسلامی در خرم‌آباد

خانه چاغروند

خانه چاغروند یا پورابوالقاسمی به مساحت ۲۱۹ مترمربع مربوط به دوره قاجار است که به شماره ۱۱۶۸۱ ثبت‌شده است؛ این خانه در جنوب غربی قلعه فلک الافلاک جنب بنای تاریخی باباطاهر به‌عنوان خانه صنایع‌دستی واقع‌شده است.

این خانه باارزش تاریخی متعلق به شخصی به نام کربلایی کریم چاغروند از خاندان معروف چاغروندهای خرم‌آباد بوده که حدود ۷۰ سال پیش توسط شخصی به نام پورابوالقاسمی خریداری می‌شود.

این خانه که در محله باباطاهر (در بوطار) در مجاورت ضلع جنوبی آرامگاهی به همین نام و روی مسیر عبور قدیمی‌ترین نهر آب‌رسانی شهر مرسوم به گرداب (گرداو) واقع‌شده است.

محور کلی بنا و زمین ناهمگون و البته کوچک آن به شکل شرقی و غربی است که اتاق‌های واقع در جبهه شرقی خانه در دوره قاجار و جبهه اصلی خانه در غرب و در روزگار پهلوی اول ساخته‌شده است.

خانه تاریخی چاغروند در بخش‌هایی از اضلاع شمال و غربی به محوطه پیرامونی آرامگاه باباطاهر و از سایر جهات متصل به خانه‌های اطراف است، فضاهای جبهه اصلی خانه در طبقه همکف عبارت‌اند از سردر و دالان ورودی و اتاق دو دری و طبقه اول این بخش هم به صورت دو اتاق دو دری به‌هم‌پیوسته است.

صرف‌نظر از بازی استادانه معمار بنا با سطوح در حجم و در بخش‌های مختلف بنا بخش مهمی از اهمیت و ارزش تاریخی و معماری این خانه مربوط به دسترسی مستقیم به سامانه “پار یاب شهری” آن است که در کل بافت قدیم خرم آباد تعداد کمی از خانه‌ها دارای چنین مزیتی بوده‌اند.

در مجاورت ضلع جنوبی این بنا خانه اعیانی بزرگی متعلق به معین‌السلطنه چاغروند حاکم وقت لرستان در اوایل پهلوی وجود داشته که امروزه اثری از آن وجود ندارد.

حمام گپ 

حمام گپ (حمام آسیا) یکی از بناهای تاریخی دوره صفویه است  که در خرم‌آباد، میدان گپ و در مجاورت خیابان حافظ واقع شده است، این بنای تاریخی که خرداد ماه سال ۱۸ با شمارهٔ ثبت ۲۳۵۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است بخش اصلی آن بر روی چهارستون سنگی قرار گرفته است و  به وسیله چند پله ارتباطی از خیابان مجاور (خیابان حافظ) به سربینه مرتبط می‌گردد که در حدود سه متر از سطح خیابان پائین‌تر است.

شکوه معماری ایرانی- اسلامی در خرم‌آباد

 

منبع: تسنیم

مرتبط:

مدرسه دو در از بناهای تاریخی ایران