برای دیدن کلکسیونی از ماهی های عجیب و غریب باید زحمت یک مسافرت را به خودتان بدهید و به تونل آکواریوم اصفهان بروید. یک تونل شش کیلومتری، آن هم در عمق شش متری زمین! دور تا دور تونل با آکواریوم هایی پوشانده شده که در آن ها، همه مدل ماهی ای وجود دارد. زادگاه شان هم زیاد فرق نمی کند. از هر قاره، اقیانوس، دریا، دریاچه و رودخانه معروفی که فکرش را بکنید یک نمونه ماهی اینجا می بینید.
نکته شگفت انگیزتر این مجموعه این است که شما می توانید با پستانک و شیشه شیر و یا با دست به ماهی ها غذا بدهید و اوقات لذتبخشی در کنار بهترین گونه های ماهی های جهان داشته باشید. حالا اگر دلتان می خواهد در مورد تونل آکواریوم اصفهان و ماهی های عجیب و غریب آن بیشتر بدانید خواندن این گزارش را از دست ندهید.
برای دیدن ۳۵۰ گونه از زیباترین و نادرترین ماهی های پنج قاره جهان نیازی نیست به دور دنیا سفر کنید. فقط کافی است نوک دماغتان را بگیرید و به مجموعه آکواریوم بزرگ اصفهان بروید. جایی که بیش از پنج هزار موجود زنده دریایی را در خود جای داده است. یک تونل عریض و طویل که کناره ها و سقف آن برخلاف تونل های معمولی با شیشه های آکواریوم پوشیده شده است، طوری که با چند ساعت قدم زدن در این تونل آکواریوم، می توانید زیباترین و کمیاب ترین گونه های دریایی را ببینید و بودن در فضای اقیانوس و عمق ۳۵ متری آن را تجربه کنید.
اولین و بزرگ ترین تونل آکواریوم کشور تونل آکوریوم اصفهان، ۳۳ آکواریوم پنج تا ۱۰ متری را در خود جای داده است. یعنی شما با بازدید از این مجموعه می توانید حضور در عمق ۳۵ متری بزرگ ترین اقیانس های جهان را تجربه کنید.
«در ۳۳ آکواریوم این تونل، گونه های مختلف آّبزیان، ماهی های آب های شور و شیرین و ستاره های دریایی از پنج قاره مختلف جهان در معرض دید عموم قرار دارند. آکواریوم های تماتیک، سیلندر آکواریوم یا آکواریوم های استوانه ای و آکواریوم های لمسی نمونه هایی از آکواریوم هایی است که ما در این مجموعه از آن استفاده کرده ایم.»
این حرف ها را مهدی تقی پور، مدیر روابط عمومی مجموعه آکواریوم بزرگ اصفهان به ما می زند و در ادامه می گوید: «هرکدام از این آکواریوم ها متناسب با نوع، اندازه، خوراک، محیط زندگی و… ماهی ها تنظیم شده است. مثلا آکواریوم های تماتیک با ابعاد چهار در ۱۰ متر اقیانوس مناطق دیگر را تمیثل می کند و یا آکواریوم های لمسی یک برش واقعی از رودخانه آمازون در آمریکای جنوبی است و برخی از ماهی های موجود در رودخانه آمازون مثل گربه ماهی دم قرمز (ردتیل)، پاکو، اسکار، بوفالو و سفره ماهی آب شیرین را در خود جای داده است.»
البته این فقط نمونه ای از ماهی هایی است که شما در آکواریوم های این مجموعه مشاهده می کنید. ماهی های رودخانه ای آسیا، ماهی های رودخانه های استرالیا، کلون فیش، دلقک ماهی ها، آنتن ماهی، خفاش ماهی و… از دیگر گونه هایی هستند که در این مجموعه نگهداری می شوند.
«در سیلندر آکواریوم ها، خانواده دلقک ماهی ها، انواع مارماهی های مورن و ماهی کوپی باله بلند زندگی می کنند. به طور کلی این ماهی ها براساس طبع و نوع محیطی که باید در آن زندگی کنند دسته بندی شده اند. ۱۰۰ قطعه از این آبزیان جزو خطرناک ترین، نادرترین و عجیب ترین گونه از ماهی ها هستند و حتی قرار است شش کوسه هم به مجموعه مان اضافه کنیم.»
ماهی های تک همسر!
بدون شک اسب های دریایی یکی از شگفت انگیزترین گونه از ماهی هایی هستند که تا به حال مشاهده کرده اید. می پرسید چرا؟ آقای تقی پور جواب این سوالتان را این طور می دهد. «اسب دریایی از جهاتی با ماهی های دیگر تفاوت دارد. در این گونه، نوع ماده مانند دیگر ماهی ها تخم نمی ریزد و آنها را به حال خود رها نمی کند بلکه تخم ها را درون کیسه ای در بدن اسب دریایی نر می گذارد تا جنس نر تا هنگام خروج نوزاد از این تخم ها محافظت کند.»
طول مدت حاملگی اسب دریای معمولا بین دو تا سه هفته متغیر است و در این مدت، این جنس نر است که کار محافظت از تخم های ماهی را بر عهده دارد. «اسب های دریایی از خانواده سوزن ماهیان هستند و در آب های معتدل زندگی می کنند. طزر شنا کردن این ماهی ها هم کمی خاص تر از بقیه ماهی هاست. اسب های دریای قد بلند و غیرمعمول دارند و سرشان هم به شکل اسب است.برای همین به سمت بالا شنا می کنند.»
البته این ماهی ها به ساکن بودن در یک نقطه هم معروف هستند. «اسب های دریایی می تواند مدت زمان زیادی را بدون حرکت باقی بمانند. یعنی با گیر دادن دم چسبیده خود بین مرجان ها و جلبک های دریایی می ایستند و درواقع این حرکتشان نوعی استتار در مقابل دشمن است. بدن اسب دریایی از صفحات کوچک استخوانی پوشیده شده و نوعی اسکلت خارجی دارد.»
خصوصیات منحصر به فرد اسب های دریایی به همین جا ختم نمی شود. تک همسری یکی دیگر از خصوصیات غیرعادی این گونه از ماهی های آّب های معتدل است که هنوز هم محققان برای چرایی این مسئله به جوابی نرسیده اند. «معمولا ماهی ها برای تخم ریزی و تولید مثل با انواع ماهی های ماده و همنوع خودشان جفت می شوند اما اسب های دریایی در این زمینه نادر هستند و تنها گونه از ماهی های تک همسر بر روی کره زمین به شمار می روند.»
غذا دادن به ماهی ها با شیشه شیر و پستانک!
ماهی کوی یا کپور ژاپنی از کشور ژاپن به آکواریوم اصفهان آمده است. نکته جالب توجه این گونه از ماهی ها این است که شما می توانید دقیقا مثل یک نوزاد با استفاده از شیشه شیر و پستانک به این ماهی ها غذا بدهید. «غذا دادن به این ماهی توسط شیشه شیر و پستانک در آکواریوم اصفهان وجود دارد و تمامی بازدیدکنندگان می توانند به راحتی این کار را انجام دهند و لذت این کار را ببرند.»
البته به این نکته هم باید دقت کنید که رفتار این ماهی ها دقیقا مثل یک نوزاد و بسیار حساس است. برای همین باید خیلی با احتیاط کار غذا دادن شان را انجام دهید. «کوی ها در محیط های صخره ای زندگی می کنند و انواع تزیینی و رنگارنگ دارند. این ماهی ها به قدری زیبا هستند که به آنها «کپور زربفت» هم می گویند.» کوی ها در تمام دنیا طرفداران زیادی دارند و نماد عشق و دوستی خوانده می شوند.
ماهی هایی که گله ای زندگی می کنند
«ماهی پاکو ماهی ای صلح جو است که معمولا به ماهی های کوچک تر از خودش آسیب نمی زند. این ماهی ها گیاهخوار هستند و در دمای ۲۲ تا ۲۸ درجه زندگی می کنند. اندازه پاکوها به ۱۱۰ سانتی متر هم می رسد.»
تقی پور می گوید پاکوهایی که قرمزی شکم شان بیشتر و همچنین باله های پشت شان نوک تیزتر باشد نر هستند و به این صورت جنسیت شان تشخیص داده می شود. «این ماهی ها باید به صورت گله ای زندگی کنند و فقط به صورت گروهی نگهداری می شوند. پاکوها از تنهایی ترس و وحشت بسیاری دارند.
حتی ماهی های بالغ به راحتی دچار ترس و وحشت می شوند و عادت به فرار ناگهانی و کوبیدن خود به شیشه دارند که انجام این کار توسط یک ماهی ۸۰ سانتی متری واقعا یک فاجعه در پی خواهدداشت. برای همین است که این ماهی ها را به صورت گروهی نگه می داریم تا مشکلی پیش نیاید.»
جراح ماهی لب ماتیکی پزشک متخصص!
یکی دیگر از ماهی های شگفت انگیزی که در تونل آکواریوم اصفهان به چشم می خورد جراح ماهی ناسو یا همان جراح ماهی لب ماتیکی است. این ماهی ها، مرجان ها را تست می کنند تا ببینند این مرجان ها قابل زندگی هستند یا خیر.
درواقع می توان گفت که جراح ماهی های ناسو پزشک متخصص مرجان ها به شمار می روند. «این دسته از ماهیان انتخاب خوبی برای کنترل رشد جلبک ها در آکواریوم هستند. همچنین مرجان هایی که دیگر قابل زندگی نیستند را شناسایی و از محیط زندگی شان بیرون می کنند تا دچار بیماری های پوستی و حساسیتی نشوند. چرا که جراح ماهی ها نسبت به این بیماری ها حساس هستند و خیلی زود از پا در می آیند.
جراح ماهی ها دارای بدنی خاکستری تا قهوه ای رنگ، دوکی شکل و کشیده هستند. یک نوار زرد زیبا هم از بالای سر ماهی تا اطراف لب ها ادامه پیدا می کند. باله دمی این ماهی با خطوط افقی سیاه و سفید پوشیده شده و در انتهای آنها یک خط عمودی زرد رنگ زیبا وجود دارد که از انتهای باله دمی به سمت بیرون با دو رشته دراز و باریک گسترش پیدا کرده است. «رنگ نارنجی لب های این مایه، زیبایی خاصی به آن بخشیده و به همین دلیل به آن ناسوی لب ماتیکی هم می گویند.»
تقی پور می گوید استفاده از نام جراح برای این خانواده در حقیقت به دلیل وجود یک تیغه در انتهای بدن و بر روی ساقه دمی است که از ستون فقرات ماهی منشا می گیرد و حاوی سمی است که می تواند بر روی شکارچیان کوچک تاثیر فلج کننده ای داشته باشد اما در انسان فقط باعث درد می شود.
«این تیغ در یک شیار در زیر پوست ماهی قرار گرفته که ماهی می تواند در هنگام خطر آن را گسترش داده و از آن برای دفاع از خودش استفاده کند. این تیغه به وسیله ماهیچه هایی به ستون فقرات ماهی متصل شده و زمانی که باز می شود بسیار شبیه به تیغ جراحی است.»
تقی پور دیگر ویژگی عجیب جراح ماهی ها را این طور برایمان توضیح می دهد.
«جراح ماهی های ناسو با توجه به شرایط روحی ای که دارند می توانند رنگ خودشان را تغییر دهند. مثلا زمانی که این ماهی ها در معرض استرس شدید قرار بگیرند پشت صخره ها مخفی می شوند، رنگ شان به رنگ مشکی تغییر می کند و لکه هایی خاکستری رنگ روی بدنشان نمایان می شود.»
مرتبط:
کاخ چهل ستون اصفهان
