معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی می‌گوید: ممکن است بتوانیم بررسی کنیم که برخی موزهها را می‌توان زودتر فعال کرد و برخی موزهها را از لیست پر خطر درآورد، اما هنوز همه چیز در ابهام است و باید منتظر نتایج بررسی‌ها باشیم.
به گزارش ایسنا، هر چند همه حرف و حدیث‌ها از اوایل اسفند سال گذشته برای تعطیلی موزهها به عنوان مراکز فرهنگی و تاریخی، به آن دلیل بود که نه تنها آثار تاریخی را در معرض آلوده شدن قرار می‌داد بلکه هنوز هیچ راهکار فنی و اصولی برای پاکسازی و حفاظت‌شان از کرونا ویروس به دست نیامده بود – هنوز هم -، بلکه قرار گرفتن تعداد زیادی از مخاطبان موزهای در چنین فضایی خود عاملی برای آلوده شدن تعداد زیادتری از مردم به کووید ۱۹ بود. به همین دلیل هم بعد از درخواست‌های مکرر برای تعطیلی فضاهای موزهای، حتی این مراکز تاریخی و موزهای در لیست مکان‌های پرخطر قرار گرفتند.
اما قدم بعدی موزه‌داران تلاش بیشتر برای معرفی و انتشار آموخته‌هایشان به مردم بود، آن‌ها با نهایی شدن تعطیلی موزهها از آغاز سال جدید، تلاش کردند تهدیدها برای فضای کاری‌شان را به فرصت تبدیل کنند و علاوه بر نمایش ۱۳ موزه از سایت آپارات که توسط وزارت ارتباطات و وزارت میراث فرهنگی در ۱۳ روز نوروز عملیاتی شد، موزه‌داران نیز روزانه بخش‌هایی از موزهها و آثار تاریخی هر موزه را در فضای مجازی منتشر کردند و گپ و گفت با یکدیگر را در راس برنامه‌هایشان قرار دادند.
در کنار صحبت‌هایی که با کارشناسان مختلف داشتند، در آخرین گفت‌وگوهایی که رضا دبیری‌نژاد – موزه‌دار و رییس موزه ملی ملک – از طریق صفحه «فرهنگ موزه» در اینستاگرام برگزار می‌کند، این بار سراغ محمد حسن طالبیان – معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی – رفت.
طالبیان بعد از اشاره به تلاش‌های این معاونت برای فعال شدن دوباره‌ی موزهها در کنار توجه به مساله امنیت جان کارکنان و حفاظت از آثار تاریخی، روی این نکته تاکید می‌کند که زمان مشخصی نمی‌توان برای بازگشایی موزهها مطرح کرد چون امنیت بازدید کنندگان، آثار تاریخی در معرض نمایش در موزهها و کارکنانِ موزهای برای‌مان اهمیت دارد.
وی در ادامه نسبت به پیگیری برای شرایط باز شدن ۱۵۹ موزه خصوصی که مجوز وزارتخانه میراث فرهنگی را دارند در کنار پیگیری‌های مورد نیاز برای تهیه‌ی پروتکل موزه خبر می‌دهد و می‌گوید: اگر سفرهای هوشمند در گردشگری رخ دهد، موزهها نیز به سازماندهی و برنامه‌ریزی نیاز دارند، چون منافع هر دو بخش در گرو یکدیگر است.
او اما به صحبت‌هایی که بین وزارتخانه ارتباطات و میراث فرهنگی انجام و قول داده‌اند که ۱۰۰ موزه و محوطه را در کشور برای نمایش آنلاین تجهیز کنند، اشاره می‌کند و می‌گوید: قرار شد در مرحله‌ی نخست، ابتدا زیرساخت‌های الکترونیکی را آماده کنیم که اگر این کار انجام شود، حتما محوطه‌های بسیار مهم مانند سایت موزهها و موزه‌های منطقه‌ای یا برخی موزه‌های خصوصی می‌توانند در این لیست قرار بگیرند. این لیست‌ها براساس مشورت با همه‌ی جامعه موزه‌داری و اداره کل موزهها انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه بحث موزه‌های خصوصی تقریبا برای همه جا افتاده است، ادامه می‌دهد: پیشنهاد داشتیم که ۲۰ میلیون تومان کمک بلاعوض و ۵۰ میلیون تومان تسهیلات به ۱۵۹ موزه توسط دولت پرداخت شود که با توجه به چیزی که می‌بینیم، قرار است تسهیلات پرداخت شوند. از سوی دیگر نیز می‌تواند کمک کند تا برای بازدید مجازی چنین بستری درست شود و بتوانند موزه‌های دیگر نیز بازدید داشته باشند.
راهی برای جایگزین درآمد برای موزهها
طالبیان با تاکید بر لزوم فراهم شدن بستر الکترونیکی برای بازدید از موزهها حتی بعد از پایان شرایط کرونا، نسبت به ایجاد وضعیتی مناسب برای جایگزین شدن درآمد برای موزهها اشاره می‌کند و می‌گوید: مانند دو بخش گردشگری و خصوصی باید برای جایگزینی درامدزایی برای موزهها نیز فکری کنیم، با عادی شدن شرایط باید راه‌حل‌های دیگر را نیز بررسی کرد.
راهی برای درآوردن نام موزهها از لیست مشاغل پرخطر !
معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، اما درباره‌ی قراردادن نام موزهها در لیست مشاغل پرخطر، اظهار می‌کند: گردشگری نیز جزو مشاغل پرخطر بود، همان‌طور که هتل‌ها نیز در این لیست بودند و آن‌ها درخواست اعلام معیارهای پرخطر و کم‌خطر را داشتند. با اعلام شرایط شاید به این نتیجه برسیم که ممکن است برخی از موزهها جزو پرخطرها قرار نگیرند.
او با اشاره به اینکه در حال حاضر بحث روی امکان انتقال درجه پر ریسک به کم ریسک است، ادامه می‌دهد: اکنون دستگاه‌های مختلف در حال مطرح کردن ایده‌های خود هستند، با این وجود از افراد صاحب‌نظر درخواست کرده‌ایم که اگر نظری دارند مطرح کنند تا در ستاد کرونا در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی مطرح شود.
چشم‌انداز طالبیان برای مدت زمان تعطیلی موزهها
وی پاسخ به این پرسش که چشم‌اندازی برای بازگشایی موزهها در نظر گرفته شده و آیا قرار است موزهها قبل از بازگشایی ایزوله و پاکسازی شوند؟ را این طور جواب می‌دهد: موضوع هنوز در ابهام است، تنها کاری که باید بکنیم زمانی دقیق برای بازگشایی موزه‌هاست، نخست باید یکسری کارها را انجام داد.
او ادامه می‌دهد: به موزه‌های خود اعلام کرده‌ایم که به مرور برنامه و سناریوهای جدید خود را برای بازگشایی تهیه کنند. اگر قرار بر فاصله‌گذاری اجتماعی هوشمند باشد می‌توان سناریوی بازدید از موزهها به صورت حضوری را نیز تهیه کرد.
زندگی با کرونا را یادبگیریم/شاید برخی موزهها باز شوند
وی با این وجود نسبت به این نکته نیز تاکید می‌کند که ممکن است برخی موزهها در این شرایط باز نشوند یا بتوان برخی موزهها را فعال کرد و ادامه می‌دهد: معتقدم باید زندگی با کرونا را یاد بگیریم، همه چیز را به بعد از تمام شدن این اتفاقات موکول نکنیم . به همین دلیل نیز به موزهها اعلام می‌کنیم که در این وضعیت بهتر است نخست ایده بدهند تا با جمع‌اوری و هم‌اندیشی آن‌ها به تدریج و به صورت هوشمند کارها را انجام دهیم. هر چند در شرایط کنونی نیز مدیر موزهها به ویژه بخش خصوصی و برخی کارکنان در بخش‌های حاکمیتی که دورکار نیستند در فضاهای موزهای و در حال انجام مستندنگاری و موارد دیگر هستند یا کارهایی را در دستور کار دارند که روی زمین مانده‌اند، به خصوص در محوطه‌های جهانی.
معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی با تاکید بر اینکه بخش دولتی خود را برای مدیریت وضعیت آماده می‌کند، ادامه می‌دهد: ممکن است یک هفته دیگر راه‌ها برای فعال‌تر شدن بخش‌های فرهنگی باز شوند یا در طول هفته‌ی آینده وضعیت سخت‌تر شود، هیچ کس، دقیق چیزی نمی‌داند، اما دست‌کم می‌توان با مدیریت کردن کارها به صورت هوشمند، وضعیت را مدیریت کرد. حتی خود موزهها می‌توانند به ما بگویند که چه ظرفیتی دارند و اگر قصد بازگشایی دارند می‌توانند چه کارهای حفاظتی انجام دهند. از سوی دیگر میراث فرهنگی رسما برای‌شان باید مشترکات را مطرح کند.
وزیر میراث منتظر یک جریان‌سازی برای ایجاد زیرساخت درآمدزایی در سه حوزه
طالبیان درآمدزایی موزهها را یکی از چالش‌های مهمی می‌داند که یک سال بعد تاثیر خود را روی موزهها می‌گذارد و می‌گوید: وزیر میراث فرهنگی از دولت تقاضا کرده است که بعد از بهتر شدن شرایط، بخشی از تعطیلات را به این وزارتخانه اختصاص دهند، چون قطعا در پساکرونا مردم به سفر نیاز دارند و در آن شرایط احتمال یک موج از سفر با مدیریت هوشمند وجود دارد.
او اضافه می‌کند: اکنون وزیر میراث فرهنگی منتظر است تا در صورت تصویب، یک جریان‌سازی برای درامد در زیرساخت‌های سه حوزه ایجاد شود.
وی تاکید می‌کند: در حال حاضر دنیا را رصد کرده و برنامه‌ریزی موزه‌های دیگر را بررسی می‌کنیم اما همچنان مشخص است که موزه‌های دنیا هنوز گرفتار و در ابهام هستند حتی برخی موزهها دورکاری را نیز لغو کرده‌اند، دنیا دچار یک شوک است.
او تنها کمک فکر شده توسط میراث فرهنگی را تسهیلات و کمک دولت می‌داند و ادامه می‌دهد: باید بتوانیم برای درامد یک بستر از طریق سیستم‌های آنلاین آماده کنیم. ما یک خانواده هستیم که باید در این شرایط به یک همفکری کنیم و همدلی برسیم.
طالبیان با تاکید بر اینکه دستگاه‌های جهانی مانند یونسکو، اتحادیه جهانی طبیعت، ایکروم و حتی ایکوموس از فروردین امسال به طور مرتب شعار می‌دهند که ما به قدرت میراث ایمان داریم و امادگی داریم که با همفکری یکدیگر بر مشکلات فائق بیاییم، ادامه می‌دهد: آن‌ها از یک سو تجربیات دنیا را جمع می‌کنند و از سوی دیگر به دنبال این هستند که ایده‌های نو پیدا کنند. این یک کار و پژوهش بزرگ است، پژوهشی که بازیگران آن در دنیای موزه هستند.
موزهها و بناهای تاریخی یک شبکه بهم پیوسته‌اند
معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی در پاسخ به این پرسش که موزهها و میراث فرهنگی در این دوره می‌توانند چه کمکی به جامعه و مردم کنند؟ به دو شعار روز جهانی موزه و محوطه‌ها و بناهای تاریخی اشاره می‌کند و آن‌ها را نشان دهنده وابسته بودن این حوزه‌ها به یکدیگر می‌داند و می‌گوید: ما یک شبکه‌ی به هم پیوسته هستیم. جهان نیز متوجه این موضوع شده و حتی ممکن است از نظر سیاسی نگاه دنیا به مرور تغییر کند.
ایجاد رقابت بین موزهها در فضای کرونا !
پیش‌بینی معاون میراث فرهنگی برای روز جهانی موزه در سال ۱۳۹۹، مانند دیگر نهادهای دولتی در دنیاست، او تاکید می‌کند: فکر نمی‌کنم امسال مانند سال‌های گذشته بتوانیم کاری انجام دهیم، باید خودمان را آماده کنیم تا همه چیز به صورت مجازی برگزار شود. حتی اگر بحثی از نظر ارتقا، توجه و موزه‌ی برتر مطرح می‌شود باید از طریق فضای مجازی باشد. در واقع نوع نگاه موزهها به این بحران و نقشی که هر موزه در این زمینه ایفا کرده خود می‌تواند یک تمایز باشد.
او با این وجود ادامه می‌دهد: این اقدام شاید یک ابزار باشد که نگاه برابر به همه موزهها و اقوام داشته باشیم. همه اقوام از فضای برابر بهره بگیرند و برای آن تلاش کنیم.
وی با تاکید بر اینکه موزهها به واسطه‌ی کرونا و ماه مبارک رمضان در هفته‌ی میراث فرهنگی از فعالیت فیزیکی معذور هستند، می‌افزاید: بهترین کار این است که از فضای مجازی بیشتر بهره بگیریم اما اگر هر موزه‌داری ایده‌ای خوب دارد، می‌تواند آن را مطرح کنند.
او با بیان اینکه وزارتخانه میراث فرهنگی نیازمند همفکری موزه‌داران و اندیشه‌های آن‌هاست، ادامه می‌دهد: کار کردن براساس چند فکر در جمع حتی اگر دچار اشکال باشد، بهتر است چون محصول اندیشه‌ی همه ی افراد است. بنابراین آن‌چه که شایسته موزهها و فرهنگ ایران است را می‌توان نشان داد.
طالبیان بار دیگر با تاکید بر اینکه موضوع هنوز نه تنها برای ایران که برای کل دنیا مبهم است، می‌افزاید: امیدواریم بتوانیم تصویر دیگری از موزهها ایجاد کنیم. هرتغییر رفتار و باوری ممکن است سخت باشد. اما در شرایط کنونی چاره‌ای نداریم. اگر بتوانیم با کمک یکدیگر چند پایلوت یا نمونه در این زمینه ایجاد کنیم، از حمایتی همه جانبه برخوردار خواهیم شد.
منبع:ایسنا
مرتبط:تهدیدی که موزهها فرصت کردند
