نوشته‌ها

گوش‌فیل اراک، هرچه نازک‌تر بهتر!

تاریخچه و قدمت گوش‌فیل

نقل است ناصرالدین‌شاه با همراهانش در سفری به اراک می‌آیند. شاه در برج شیشه که الان دیگر اثری از آن نیست اتراق می‌کند. ورود او به اراک مصادف با شب اول ماه رمضان بوده. شاه در کنار همه غذا و میوه‌های محلی، شیرینی می‌بیند بیضی شکل که قسمتی از آن کشیده‌تر شده، به خنده می‌گوید: “این به‌واقع  چیزی شبیه به گوش فیل است.”  او که قبلا سابقه سفر به هند داشته از درباریان می‌خواهد برایش قلم و کاغذ بیاورند و عکس گوش فیل را برای قناد می‌کشد و می‌گوید برای فردا به این شکل برای شاه درست کند. قنادباشی روز بعد به همان شکل خمیر را با دست فرم می‌دهد و شیرینی‌اش را به شکل «گوش فیل» درمی‌آورد و سرخ می‌کند. ناصرالدین شاه با دیدن شیرینی به قناد انعام خوبی می‌دهد و از آن به بعد در اراک در کنار شیرینی‌های دیگر گوش‌فیل هم تهیه می‌شود.
این‌ها را فرخنده خانم می‌گوید؛ مادر برادران طالبی که بیش از ۵۰ سال است در اراک حرفه‌شان قنادی است. فرخنده خانم در کارگاه استاد فن و ناظر کارهاست. کارگاه با نظارت مادر، همیشه تمیز است و مرتب و بوی عطر گلاب و زعفران و طبق‌های چیده شده شیرینی‌اش وسوسه‌انگیز. بیش از ۵۰ سال است که این کارگاه با عطرو بوی شیرینی آشناست. حرفه خانوادگیست و از پدر به پسران رسیده. پس از فوت پدر در سال ۱۳۵۸، دو برادر در کنار مادر مانده‌اند و قنادی پدر را می‌چرخانند.
گوش‌فیل اراک

آماده کردن مواد لازم برای پخت گوشفیل

خمیر گوشفیل تا رسیدن ما در دستگاه خمیرهمزن، استراحت کرده و آماده باز شدن است. بهلول، خشکه‌پز کارگاه، از ساعاتی قبل همه مواد ۸ عدد تخم مرغ و ۵۰۰ گرم آب را با ۸۰۰ گرم ماست و ۳۰۰ گرم نشاسته همراه با ۳ کیلو و نیم آرد مخلوط و در خمیرهمزن حسابی ورز داده است؛ شربت را هم که شهد غلیظی است از ترکیب شکر و آب و زعفران و گلاب و نوک قاشق جوهرلیمو آماده کرده؛ نسبت شکر به آب سه به یک است.

مرحله اول: 

به محض ورود ما بهلول و وردستش محمد کار را شروع می‌کنند. خمیر پهن کن خمیر را به ضخامت ۳ میلیمتر پهن می‌کند. سپس خشکه پز کارگاه، خمیر را روی میزی که کمی آرد پاشیده‌اند با وردنه صاف می‌کند و قالب می‌زند. محمد، شاگرد کم سن و سال بهلول، سریع خمیرهای قالب زده را روی هم چیده و با پلاستیک می‌پوشاند. در مرحله بعد خمیرها به شکل بیضی‌های ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتری در می‌آیند. هر بیضی از وسط با دست جمع و چین‌های کوتاه می‌خورد طوری که هر بیضی دو گوش فیل می‌سازد.

مرحله دوم: 

شکل دهی گوش فیل‌ها با آقای طالبی است. هر گوشفیل که شکل گرفت، محمد آن‌ها را سریع به بهلول می‌رساند و او آن‌ها را در روغنی که حسابی داغ شده می‌اندازد و با زیر و رو کردن در روغن پس از کمی تغییر رنگ، با کفگیر بزرگ مخصوص از روغن در آورده و در شهدی که حرارت ملایم دارد می‌ریزد. وردست دیگر با کفگیری بزرگ آن‌ها را از شهد خارج و کنار ظرفی که مثل آبکش است می‌چیند تا شهد اضافی‌اش گرفته شود و نفر بعد در سینی مخصوص چیده و روی آن‌ها را مغز پسته می‌پاشد.

حالا فرخنده خانم چند تا از گوشفیل‌ها را در دست می‌گیرد که از میزان نازکی و رنگ قهوه‌ای روشنش مطمئن شود. او فوت اصلی کار را در نازکی خمیر می‌داند و می‌گوید: «هرچه خمیر نازک‌تر، گوشفیل مرغوب‌تر» و ادامه می‌دهد: الان همه کارها با دستگاه برقی و اجاق گاز راحت شده. قدیم همه این‌ها دستی بود از خمیرزنی تا پهن کردن و قالب زدن. ضربات مشت کارخمیرزن را می‌کرد و کف دست خمیرپهن کن و قالب زن بود و پشت سینی‌های روحی و مسی به جای میز و اجاق نفتی یا چوبی سرخ کن.»

با وجود این، طعم گوشفیل به گفته فرخنده خانم این سال‌ها بهتر شده است. دستگاه‌ها به کمک آمده‌اند و مواد اولیه مرغوبی در بازار پیدا می‌شود و همین‌ها هم موجب شده گوشفیل از حالت یک شیرینی خانگی بیرون بیاید و تبدیل به سوغاتی شناخته شده اراک شود. فرخنده خانم گوشفیل‌هایی که سرد شده‌اند را تعارف می‌کند تا ما هم طعم این شیرینی پر قصه را چشیده باشیم.

منبع: میراث آریا

مدرسه علمیه سپهداری

مدرسه سپهداری یکی از بناهای تاریخی باقی مانده از دوره قاجار است که همزمان با تاسیس بازار اراک به دستور یوسف خان گرجی سپهدار اعظم و بانی شهر اراک ساخته شد. مدرسه سپهدار، نخستین مدرسه بنا شده در اراک (سلطان‌ آباد) به حساب می‌ آید. مدرسهٔ سپهداری به عنوان نخستین بنای شهری با اقتباس از سبک مدارس دوره صفویه و با کاشیکاری‌ های ظریف و زیبای دوره قاجار یکی از بناهای موجود در مجموعه بازار اراک است.

در بافت قدیمی شهر اراک و جنب بازار این شهر، مجموعه مسجد و مدرسه بسیار زیبایی قرار دارد که در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار همزمان با شهر سلطان‌ آباد (اراک) توسط یوسف‌ خان سپهدار بنا شده و مرحوم آیت‌ الله حاج‌آقا محسن عراقی در توسعه آن نقش مهمی داشته‌ است. این مسجد که از ابتدا به صورت حوزه علمیه اراک درآمده است، مرکز مهمی برای تحصیل و تدریس مشاهیر و علمای استان مرکزی بوده است. در سال ۱۳۳۳ هجری قمری آیت‌ الله حائری یزدی این مدرسه را به یکی از حوزه‌ های علمیه بزرگ کشور تبدیل کرد.

مدرسه سپهداری در چهار سوق مسگرها، کوچه شهید نباتی شهر اراک، استان مرکزی، قرار گرفته است. بانی مدرسه سپهداری، حاکم عراق بوده و بر اساس کتیبه موجود، در چوبی ورودی به دستور شخصی به نام آقا جمال‌الدین نصب شده است.

مدرسه سپهداری

مدرسه علمیه سپهداری اولین مرکز علوم دینی در اراک است. مدرسه سپهداری به عنوان نخستین بنای شهری با اقتباس از سبک مدارس دوره صفویه و با کاشی‌ کاریهای ظریف و زیبای دوره قاجار یکی از بناهای موجود در مجموعه بازار اراک است.

سبک و نوع معماری به کار رفته در ساخت گنبد، ایوان، حجره‌ های اطراف و کاشیکاری‌ ها، اقتباسی از معماری دوره صفویه می‌ باشد. این مجموعه به صورت نگینی در مرکز شهر اراک می‌ درخشد. ایوان ورودی و گنبد آجری و کلاهخودی زیبا از هر نقطه قابل رؤیت است.

بنای مدرسه سپهداری از طرح چهار ایوان پیروی می‌ کند که از آن میان دو ایوان شمالی و جنوبی بلندتر و عظیم‌ تر از دو دیگری است. در پیرامون حیاط مدرسه بیست و پنج حجره وجود دارد و پر حجره دارای یک ایوان کوچک در جلو و قسمت نشیمن در عقب می‌ باشد، سردر و لچکی این حجره‌ ها با کاشی‌ های خشتی هفت رنگ تزئین یافته و نقوش آنها گیاهی و هندسی است.

ایوان ورودی حدود ۱۲متر و گنبد و مسجد حدود ۱۸متر ارتفاع دارد. امام خمینی (ره) در این مدرسه تدریس می‌ نموده و در حجره جنب ایوان ضلع شرقی اقامت داشته است. از عناصر داخلی مدرسه می‌ توان به یک صحن نسبتاً وسیع با یک حوض سنگی و آب‌انبار اشاره نمود. ضلع جنوبی مدرسه شامل یک دالان باریک بعنوان رابط بین مدرسه و چهارسوی بازار، ایوان و گنبد خانه و نیز دو نمازگاه در دو سوی آن که به اجرای مراسم مذهبی و نمازگزاران اختصاص دارد. فضای گنبد خانه مربع شکل بوده و در چهار سوک فضای مذکور و در ارتفاع حدود ۵ متر چهار گوشوار ساخته شده است.

مدرسه سپهداری

چون این گوشوارها به تنهائی برای دوره سازی گنبد کافی نبوده، معمار چهار درگاهی(طاق کمکی) در چهار ضلع بین گوشواره‌ ها زده تا کار تبدیل یکی فضای مربع به دایره را آسان کند.

مدرسه نامبرده یک پوش بوده و در نوع خود بزرگترین گنبد آجری در بافت قدیمی اراک محسوب می‌ شود. سطوح بیرونی کاسه گنبد ساده و پوشش آن از کاهگل است. اما قسمتی از سطوح داخلی گنبد و نیز دیوارهای فضای مربع شکل با کاشی‌ های خشتی و معرق و با نقوش هندسی و کتیبه تزئین شده است.

آیت‌ الله حاج آقا محسن عراقی در توسعه این مدرسه نقش مهمی داشته و در سال ۱۳۳۳ هجری قمری آیت‌ الله حائری یزدی این مدرسه را به یکی از حوزه‌ های علمیه بزرگ کشور تبدیل کرد. از جمله دانش‌ آموختگان سرشناس این مدرسه می‌ توان از نورالدین عراقی، آیت‌ الله گلپایگانی، سیداحمد خوانساری، آیت‌ الله اراکی، ذوالفنون و امام خمینی را نام برد.
مدرسه تاریخی سپهداری که تمامی حوزویان آن را مادر حوزه علمیه قم می‌دانند، در حال حاضر با نام «حوزه علمیه امام خمینی» شناخته می‌ شود

هر چند که مدرسه سپهداری  به نام مسجد جمعه (جامع) مشهود نیست، اما در طول حیات خود به ویژه در دوره قاجار و پهلوی، به دلیل حضور فراوان نمازگزاران به ویژه از طبقه بازاریان در روزهای جمعه و نیز شرکت آنها در مراسم سوگواری عملاً از اعتبار و اهمیت مسجد جمعه برخوردار بوده است.

مرتبط:

کویر کاراکال کجاست؟

بازار اراک _ تاریخچه ای در دل بازار

آتشکوه _آتشکده بزرگ زرتشتیان در محلات

گیر گردشگری استان مرکزی کجاست؟

در سال‌های اخیر گردشگری به عنوان یکی از پایه‌های اقتصاد مطرح است و برخی حتی این صنعت را جایگزینی برای نفت می‌دانند و معتقدند گردشگری می‌تواند اقتصاد ایران را از معضل تک محصولی نجات دهد.

در سال ۲۰۱۹ میلادی ۱.۵ میلیارد سفر گردشگری بین‌المللی در سراسر جهان انجام شد که حکایت از رشد چهار درصدی در مقایسه با سال ۲۰۱۸ دارد و سهم خاورمیانه در قیاس با دیگر کشورهای جهان بیشتر و معادل هشت درصد بوده است، البته این رشد بین‌المللی در مجموع نتوانست خود را به رشد هفت و شش درصدی که در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ حاصل شده بود، برساند.

ایران سرزمینی چهار فصل همراه با جاذبه‌ها و پتانسیل‌های مختلف است که قطعا می‌تواند مقصد بسیاری از گردشگران مذهبی، طبیعتی، تاریخی، صنعتی، سلامت و … باشد، اما هنوز در جذب گردشگر آنطور که باید و شاید موفق نبوده است، تا قبل از کرونا، تحریم‌ها و برخی تبلیغات منفی علیه این سرزمین در جهان، قدری بر باور گردشگران تاثیر منفی داشت هرچند تلاش های بسیاری در حوزه های مختلف و بویژه بخش خصوصی برای باز شدن افق های جدید به روی گردشگری کشور و برقراری تعامل با گردشگران انجام شد، اما با شیوع کرونا عملا صنعت گردشگری و اقتصاد این حوزه ضربه فنی شد و در واقع تاکنون یکی از اهرم‌های تقویت اقتصاد کشور از مدار خارج شده است.

اما سوال اینجاست که چرا با وجود پتانسیل‌های مختلفی که در استان‌های ایران به لحاظ گردشگری وجود دارد، هنوز این صنعت عقب است؟ چرا هنوز استان‌ها یک بُعد از گردشگری خاص را به نام خود نزده‌اند؟ چرا هنوز یک لوگو یا نماد گردشگری در کشور یا استان‌ها وجود ندارد تا بتوان مشخصه‌های گردشگری در منطقه‌ را بیشتر نمایش داد؟

مسلما هر یک از سوالات فوق در هر استانی دلایل و پاسخ‌های مختلفی دارد، اما راه دور نمی‌رویم، چرا در همین استان مرکزی که در واقع شاهراه مواصلاتی کشور است و قدمتی کهن دارد، می‌تواند در بعد گردشگری طبیعی، صنعتی و سلامت خودی نشان دهد، گردشگری رونقی ندارد؟

استان مرکزی در تاسیسات گردشگری کم و کاستی ندارد

معاون گردشگری استان مرکزی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه برخی از استان‌ها در ابعاد مختلف گردشگری برخوردار و برخی کم برخوردار هستند، افزود: استان مرکزی شاید در اذهان مردم استانی کم برخوردار یا عبوری شناخته شده باشد، اما ظرفیت‌های غنی برای جذب گردشگر دارد که معرفی آنها فقط در حیطه وظایف میراث فرهنگی نیست و لازم است دستگاه‌های مختلف مانند شهرداری‌ها، منابع طبیعی، راه و شهرسازی و دستگاه‌های حاکمیتی مانند استانداری به این عرصه ورود کنند.

سید حسن حسینی با اشاره به پتانسیل‌های گردشگری استان در حوزه های صنعتی، سلامت، طبیعت‌گردی و جاذبه‌های تاریخی تصریح کرد: این استان به لحاظ تاسیسات گردشگری کم و کاستی ندارد و هرگاه متقاضی استفاده از این تاسیسات مراجعه کرده است مشکلی بروز نکرده، اما لازم است که بخش خصوصی در کنار میراث فرهنگی قوی‌تر ظاهر شود.

موفقیت بخش خصوصی نیازمند خلاقیت است

وی گفت: میراث فرهنگی تور گردشگری برگزار نمی‌کند، بلکه مجوزهایی به بخش خصوصی می‌دهد تا جذب گردشگر را دنبال کند و در واقع این دفاتر خدمات مسافرتی هستند که طبق وظایف و رسالت کاری خود تورهای خارجی و داخلی را جذب می‌کنند، اما آنچه در این سال‌های بیشتر خودنمایی کرده، ضرورت برخورداری این دفتر از خلاقیت بیشتر بوده است تا با برنامه‌ریزی‌های خاص و ابتکار عمل تورهای خارج از استان یا خارج از کشور را جذب استان مرکزی کنند.

حسینی با بیان اینکه دفاتر خدمات مسافرتی باید با معرفی جاذبه‌های گردشگری استان به شکل جذاب، گردشگر را جذب کنند، افزود: شاید برخی از دفاتر اعلام کنند که زیرساخت‌های گردشگری در استان وجود ندارد، اما داشته‌های کنونی استان کاملا برای تورهای گردشگری کفایت می‌کند و هیچگاه تامین تقاضاهای گردشگران با مشکل روبرو نبوده است و به اندازه تقاضا، عرضه از حیث وجود هتل‌های مختلف، اقامتگاه‌های بومگردی، رستوران‌های سنتی و مدرن و مجتمع‌های خدماتی رفاهی بین راهی و … انجام شده است.

دفاتر خدماتی خارج از استان فعال‌تر و خلاق‌ترند

وی با اشاره به موقعیت جغرافیایی استان مرکزی که در مسیر شاهراه عبوری کشور واقع شده و از زیرساخت‌های اقامتی و پذیرایی مناسبی برخوردار است، گفت: میراث فرهنگی هر ساله اقدامات و اعتبارات لازم برای تبلیغات و ارائه ظرفیت‌های گردشگری به استان اختصاص می‌دهد و در حال حاضر با توجه به شرایط، فضای مجازی ابزاری برای نمایش این پتانسیل‌ها قرار داده شده است ولی آنچه مسلم است لزوم همت بخش خصوصی است، مسلما تعامل بین دفاتر خدمات مسافری و هتل‌ها و تمهیدات و توافقاتی مانند تخفیف اقامت در هتل‌ها می‌تواند شمار تورهای ورودی به استان را افزایش دهد، استان مرکزی و برخی جاذبه های خاص استان تجربه‌هایی موفقی در جذب گردشگری دارند و می‌توان از این تجربه‌ها در سطح وسیع استفاده کرد.

معاون گردشگری استان مرکزی بیان کرد: زمانی که غار چال نخجیر دلیجان به عنوان یک غار طبیعی و زنده پذیرای گردشگران بود، تورهای زیادی از تهران، اصفهان، قم و دیگر نقاط کشور وارد شدند، اما تمامی تورها و دفاتر خدمات مسافری مربوط به خارج از استان بودند که این گردشگران را به استان وارد کردند، به همین دلیل بخش خصوصی و دفاتر خدمات مسافری استان باید برنامه‌ریزی و خلاقیت بیشتری در جذب گردشگر به خرج دهند و قطعا تعامل با هتل‌ها می‌تواند این صنعت را تکمیل کند.

برندسازی نیازمند حمایت است/خلاء نماد گردشگری در استان مرکزی

وی با بیان اینکه سرمایه گذاری در بخش گردشگری نیازمند تسهیل شرایط و تعامل بین دستگاهی با بخش خصوصی است، گفت: سال ۱۳۸۰ جشنواره گل و گیاه محلات که در واقع ظرفیتی برای استان مرکزی محسوب می‌شود، با همه دشوارها و مشقات به منظور معرفی این شهرستان و پتانسیل‌های آن برگزار شد، مسلما برای اثربخشی چنین برنامه‌ای باید تعامل بین بخشی صورت می‌گرفت که هنوز این شرایط حاصل نشده و با وجود اینکه هرسال این جشنواره برگزار می‌شود، اما در حد انتظارات نیست.

حسینی افزود: در سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ موضوع برندسازی روستاهای استان مدنظر قرار گرفت و با توجه به اینکه استان مرکزی جزو معدود استان‌هایی است که تعداد بسیاری روستا دارد، تلاش شد برندسازی در این راستا مدنظر قرار گیرد، اما مسلما این برندسازی نیازمند حمایت است. در هیچ نقطه‌ای از کشور این حجم مفاخر و مشاهیر که مربوط به استان مرکزی است را نمی‌توان یافت، اما آنها تاکنون به معنای واقعی معرفی نشده‌اند و مسلما میراث فرهنگی به تنهایی نمی‌تواند قدم در این مسیر برندسازی بگذارد.

وی با تاکید بر خلاءهای موجود در حوزه تعریف نماد گردشگری در استان و شهرستان‌های مختلف، اظهار کرد: مسلما تعریف یک نماد یا لوگو برای هر منطقه لازم و ضروری است و قطعا براساس آن می‌توان معرفی قدرتمندی از یک منطقه داشت، اما این خلاء همچنان نه تنها در استان مرکزی بلکه در کشور وجود دارد و باید برای جبران این کمبود، اتاق فکری تشکیل شود تا براساس ظرفیت‌ها و داشته‌ها و تعریف یک نماد بهترین شکل معرفی یک منطقه انجام گیرد.

گردشگری استان خوابیده است

حسینی با بیان اینکه صنعت گردشگری می‌تواند اقتصاد یک کشور را متحول کند، اما چالش‌های بسیاری را پیش‌رو دارد، گفت: متاسفانه صنعت گردشگری در حال حاضر وضعیت خوبی ندارد، از پیش از نوروز ۹۹ تاکنون این صنعت خوابیده است، بخش خصوصی به دلیل کاهش درآمد شدید دست به تعدیل نیرو زده است و دفاتر خدمات مسافرتی عملا تعطیل هستند و هر روز ضرر بیشتری را متحمل می‌شوند و با توجه به شرایط، این ضرر و زیان‌ها همچنان ادامه خواهد داشت.

معاون گردشگری استان مرکزی بیان کرد: شاید تعداد تورهایی که در حال حاضر در استان برگزار می‌شود به تعداد انگشتان یک دست نباشد و با توجه به شرایط، برخی از فعالان این حوزه دست به برگزاری تورهای مجازی زده اند. وضعیت بسیار بد است و هیچ راهکاری هم وجود ندارد، تمامی هتل‌ها پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند، اما در مقابل، صحبت از اعمال محدودیت های سفر می‌شود و عملا این تناقض، رونق صنعت گردشگری را کاهش داده و ضرر و زیان‌ها را افزایش می‌دهد و چاره‌ای هم فعلا وجود ندارد.

به گزارش ایسنا، ‌ با اتمام سال ۲۰۱۹ و آغاز ۲۰۲۰ باور و تصور همگان این بود که صنعت گردشگری در سال جدید میلادی می‌تواند رشدی بیشتر از سال ۲۰۱۹ را تجربه کند، اما صنعت گردشگری جوان نوپای ایران که رونق گرفتن آن زیرساخت و توجه می‌طلبد، یک پاندمی عجیب و غریب در کمین خود یافت که نه تنها گردشگری بلکه همه بخش‌ها و ارکان اقتصاد جهان را درگیر کرد.

در واقع ، در گیر و دار رونق بخشی به این صنعت که می‌توانست یکه‌تازی کند، کرونا آمد و همان اقتصاد دست و پا شکسته گردشگری در ایران را نیز به گل نشاند.

در هفته گردشگری، این صنعت در واقع به زمین خورده است، زمین خوردنی که شاید برخی فعالان این حوزه بلند شدنی در پی  نداشته باشد، طبق آخرین آمار، خسارت ناشی از کرونا به صنعت گردشگری استان مرکزی به بیش از ۶ میلیارد تومان می‌رسد و مشخص نیست که جبران این خسارت از چه راهی انجام خواهد شد.

صنعتی که روزی می‌توانست اقتصاد جهان را متحول کند، امروز به گل نشسته و کسی را یارای نجات آن نیست و شاید با ادامه‌دار بودن کرونا و کاهش سفرها، جبران این حجم خسارت به این زودی‌ها میسر نباشد.

منبع:ایسنا

مرتبط:

نیازمند پوست اندازی در صنعت گردشگری هستیم

تجربه سفر مجازی با گوگل در روز جهانی گردشگری

برند گردشگری ایران رونمایی شد

دوشنبه‌های اراک گردی و پنجشنبه‌های اراک شناسی

معاون گردشگری استان مرکزی گفت: دوشنبه‌های اراک گردی و پنجشنبه های اراک‌شناسی به منظور توسعه گردشگری در اراک ترتیب داده شده است.

حسن حسینی اظهار کرد: به مناسبت هفته جهانی جهانگردی که در مهرماه قرار دارد، اداره کل میراث فرهنگی با کمک یک موسسه آموزشی برنامه پنجشنبه های اراک شناسی را راه‌اندازی کرد که تاکنون سه پنج شنبه ویژه لیدرهای دفاتر خدمات مسافرتی برگزار شده است.

وی افزود: این برنامه ویژه لیدرهایی است که در دوره‌های آموزشی میراث فرهنگی شرکت کرده و تصمیم بر آشنایی بیشتر این افراد از جاذبه‌های کمتر شناخته شده در شهر اراک است که به جذب گردشگر کمک شایانی خواهد داشت.

حسینی با بیان اینکه تاکنون از کارگاه‌های رنگ‌رزی، آموزش منبت، سفال و … بازدید شده است، گفت: در واقع در این برنامه علاوه بر آموزش و آشنایی با جاذبه‌های گردشگری استان بازدید هم رقم می‌خورد که می‌تواند تصورات مناسبی از ظرفیت‌های گردشگری اراک در ذهن متبادر کند.

وی با اشاره به دوشنبه‌های اراک‌گردی، بیان کرد: در کنار پنجشنبه‌های اراک‌شناسی، برنامه دوشنبه های اراک گردی نیز ترتیب داده شده است که تاکنون چهار هفته برگزار شده و با کمک یک موسسه مردم نهاد، هیات امنای بازار تاریخی اراک و یک دفتر خدمات مسافرتی این برنامه پیش می‌رود.

معاون گردشگری استان مرکزی با تاکید بر استقبال بسیار خوبی که از این برنامه در اراک شده است، گفت: در واقع اراک گردی آشنایی هم استانی‌ها و حتی گردشگران خارج از استان و خارج از کشور با جاذبه‌های تاریخی شهر اراک، را به دنبال دارد که از بازارگردی آغاز شده و افراد با پرداخت مبلغ اندکی از جاذبه‌های شهر بازدید می‌کنند که شامل بازار تاریخی، کاروانسراها، سراها، بقعه‌های شهر و … می‌شود.

حسینی اضافه کرد: این برنامه به دلیل استقبال مردم همچنان برگزار می‌شود، اما با توجه به شرایطی که در خصوص بیماری کرونا در اراک وجود دارد، حساسیت بسیاری در برگزاری برنامه همراه با حفظ تمامی پروتکل‌های بهداشتی وجود دارد و اداره کل میراث فرهنگی در این راستا نظارت کافی را اعمال می‌کند تا مشکلی برای گردشگران بروز نکند.

منبع:ایسنا

مرتبط:

بازار اراک _ تاریخچه ای در دل بازار

هزینه نگهداری؛ چالش امروز موزه های اراک

بازار اراک _ تاریخچه ای در دل بازار

بازار اراک یکی از بناهای نخستین شهر اراک است. با این همه بنای مجموعه بزرگ بازار اراک شامل حمام، مسجد، مدرسه، آب انبارها، گذرها و کاراوانسراها در زمان فتحعلی شاه قاجار و توسط یوسف خان گرجی در سال ۱۲۲۸ هجری قمری در بافت مرکزی سلطان آباد (نام قدیم اراک) بنیان گذاشته شد. این بازار به مرکزیت چهارسوق، دارای دو مسیر شمالی، جنوبی و شرقی، غربی است که از ۴ جهت به دروازه‌های قدیم شهر متصل می‌شده‌است و به نوعی استراتژیک‌ترین نقطه شهر در زمان‌های گذشته بوده‌است.

تاریخچه ساخت

تاریخ شکل‌گیری و ساخت بازار به دوران ساخت شهر قدیم سلطان آباد (اراک امروزی) بازمی‌گردد و در واقع تاریخ ساخت بازار شهر با تاریخ ساخت شهر یکی است، گرچه ساخت شهر چند سالی طول کشیده ولی در متون تاریخی به زمان دقیق ساخت بازار اشاره‌ای نشده‌است. چنان‌که در اسناد و کتاب‌های تاریخی بیان شده ساخت شهر احتمالاً حدود بیست سال طول کشیده و در این میان بنای بازار و ارکان آن مانند راسته‌ها و سراها و دالان‌ها در خلال همین سال‌ها ساخته شده‌است.بنای اولیه این بازار را حاکم وقت اراک (سپهدار اعظم) که نام مسجد و مدرسه‌ای در بازار نیز به نام وی می‌باشد در اوایل قرن ۱۳ گذاشت.

یکی از دلایل ساخت بازار وجود اقتصاد قوی در اطراف شهر سلطان آباد بود. مرغوبیت محصولات کشاورزی در منطقه عراق (اراک) و نیز شهرت جهانی فرش ساروق و نیاز به ایجاد مرکزی برای فروش محصولات انگیزه اصلی ایجاد شهر و بازار آن از لحاظ اقتصادی بود.

ویژگی های بازار

بازار دارای دو مسیر شرقی غربی و شمالی جنوبی است که از چهار جهت به دروازه‌های قدیم شهر متصل می‌شد، بنابراین ورودی شهر از چهارسو از بازار آغاز می‌شده‌است. این مرکز تبادل اقتصادی به نحوه در شهر استقرار یافته که به عنوان محصور اصلی کالبد شهر بر تمام شهر اشراف داشته‌است. راه‌های داخلی بازار به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در هنگام حوادث و خصوصاً آتش‌سوزی دور شدن سریع جمعیت ممکن باشد. به این منظور کلیه سراها و تیمچه‌ها یک درب خروجی به خارج از بازار داشته و با یکدیگر در ارتباط هستند.

 

تالاب میقان

تالاب میقان (تالاب کویری میقان) از تالاب‌های ایران است که در استان مرکزی و در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی اراک و جنوب غربی داوودآباد قرار گرفته است. در سالهای با بارندگی مناسب، تالاب دارای آب قابل توجه است و در سالهای کم آبی عموماً سطح تالاب خشک شده و به حالت کویری در می‌آید.

ارتفاع تالاب از سطح دریاهای آزاد ۱۷۰۰ متر است و سطح آب در آن نسبت به فصل سال از مانداب(عمق بسیار کم) تا حدود ۱٫۴۰ تغییر می‌کند. منابع تامین آب تالاب را بارش‌های جوی، آب سه رودخانه قره کهریز، فراهان و شهراب و پساب تصفیه فاضلاب اراک تشکیل می‌دهند.

وسعت تالاب حدود ۲۵٬۰۰۰ هکتار است که شامل دریاچه با سه جزیره در وسط، قسمت کویری و دشت‌های اطراف می‌شود. از نظر دیرینه‌شناسی قدمت آن به دوره پالئوسن باز می‌گردد که در آن دوره به دلیل حرکت صفحه‌های تکتونیکی اطراف شکل گرفته است.

تالاب میقان دارای ویژگی‌های بوم‌شناسی خاصی است، از جمله اینکه سالانه تعداد زیادی از پرندگان مهاجر را در خود جای می‌دهد که در میان آنها بعضی از گونه‌های نادر و حمایت شده دیده می‌شوند. به علت جمعیت بالای درنا در تالاب نسبت به زیستگاه‌های دیگر کشور، این تالاب اهمیت بیشتری پیدا کرده است. همچنین پوشش گیاهی منطقه بیشتر از نوع گیاهان شورپسند یا هالوفیت بوده که از این نظر نیز تالاب یکی از ذخیره گاه‌های مهم گیاهان شور کشور به شمار می‌رود. علاوه بر پرندگان، گونه‌های پستانداران، آرتمیا و انواع جلبک‌ آب شور از دیگر جانداران تالاب و محیط اطراف آن هستند.

به علت شوری آب، لایه‌های نمکی در منطقه دیده می‌شود، علاوه بر این گنبدهای نمکی نیز در سطح زیرین منطقه وجود دارند که تحت تاثیر گسل‌های منطقه باعث لرزه خیزی خفیف در منطقه می‌شوند.

تالاب میقان دارای بزرگترین منبع سولفات سدیم در کشور است که شرکت املاح معدنی ایران حق برداشت از معادن این تالاب را اخذ کرده است.

تالاب از نظر گردشگری، یکی از مراکز مهم طبیعت گردی و پرنده نگری کشور محسوب می‌شود. روز ۱۵ آبان به دلیل تجمع درناها در تالاب میقان، روز درنا نامگذاری شده است.

 

مرتبط:

ظرفیت های گردشگری تالاب میقان اراک شناسانده شود

استارت آپ گردشگری در اراک برگزار می‌شود

مرکزی مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان مرکزی از برگزاری استارت آپ گردشگری با همکاری جهاد دانشگاهی استان خبر داد.

لادن مهدوی در گفت و گو با ایسنا با اشاره به برگزاری استارت آپ گردشگری در اراک بیان کرد: یکی از اهداف وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، توسعه کسب و کارهای مبتنی بر IT است. در این راستا سه دیدگاه ظرفیت سازی، تمرکززدایی و آمایش و همچنین ایجاد فرصت‌های شغلی در استان مطرح می شود که پیرو این رویکرد، تفاهم نامه ای از سوی سازمان فناوری اطلاعات کشور با سازمان تجاری سازی فناوری و اشتغال دانش آموختگان جهاد دانشگاهی منعقد شده است.

وی با بیان اینکه این تفاهم نامه منطقه ای است و هفت استان ذیل این تفاهم نامه قرار دارند که استان مرکزی یکی از آنهاست، افزود: در راستای تفاهم نامه مذکور، اداره کل ارتباطات و فناوری استان به عنوان نماینده سازمان فناوری اطلاعات کشور در استان، با همکاری سازمان تجاری سازی جهاد دانشگاهی بعنوان کارگزار طرح، استارت آپ گردشگری را از تاریخ ۱۶ لغایت ۱۸ اسفندماه در اراک برگزار خواهد کرد.

مهدوی تصریح کرد: این رویداد با محورهای گردشگری خلاق، گردشگری الکترونیک، تولید محتوا در حوزه گردشگری، اکوتوریسم، توریسم روستایی و برند سازی در این حوزه و … برگزار خواهد شد.

وی با اشاره به ظرفیت های استان مرکزی در حوزه گردشگری که یکی از مهمترین دلایل برگزاری این رویداد است، مخاطبان این استارت آپ را فعالان حوزه IT و علاقمندان به فعالیت در حوزه های گردشگری الکترونیک بیان کرد.

مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات مرکزی افزود: در اجرای این رویداد استارتاپی از ظرفیت‌های سایر دستگاه های اجرایی استان همچون میراث فرهنگی، استانداری مرکزی، دانشگاه ها، شهرداری و … استفاده خواهد شد.

منبع: ایسنا

مرتبط:

ایران در بخش گردشگری متحول می شود

اولین گام برای توسعه گردشگری صنعتی در اراک

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: ثبت ملی بخشی از شرکت ماشین‌سازی اراک و ایجاد موزه صنعت در این شرکت گام نخست توسعه گردشگری صنعتی در اراک است.

علیرضا ایزدی در گفت‌وگو با ایسنا، بیان کرد: برند اصلی اراک، صنعت است، اما تاکنون در حوزه میراث صنعتی این شهر اقدام خاصی صورت نگرفته بود، ولی خوشبختانه با همکاری مدیریت شرکت ماشین‌سازی اراک، با توجه به وجود فضاهای بسیار ارزشمند در این شرکت موضوع ثبت ملی بخشی از این واحد صنعتی مطرح شد.

وی با اشاره به مجموعه آموزشی که در محوطه کارخانه ماشین‌سازی اراک واقع شده است، گفت:این ساختمان معماری خوبی دارد و امروز در بازدید از این مجموعه پیشنهاداتی مطرح شد که امیدواریم به سرانجام برسد.

ایزدی تصریح کرد: موضوع ثبت ملی شرکت ماشین‌سازی به عنوان برند اصلی حوزه صنعت در اراک در نخستین همایش سراسری ثبت آثار و بناهای صنعتی و تاریخی کشور در ماهشهر مطرح شد و با ثبت ماشین‌سازی اراک به عنوان یک مجموعه واجد ارزش در حوزه تاریخ صنعتی نیز موافقت شد.

وی گفت: طی همکاری با مجموعه مدیریتی ماشین سازی، ساختمان ارزشمند این کارخانه که در حوزه آموزش فعالیت دارد به ثبت رسید و طبقه همکف آن نیز برای ایجاد موزه صنعت در نظر گرفته شده است، البته باید تغییراتی از نظر ساختار و استراکچر در این فضا داده شود که با تعامل صورت گرفته انجام خواهد گرفت، همچنین امیدواریم با تهیه طرح محتوایی موزه صنعت در شرکت ماشین سازی اراک و تغییر ساختار این کار به خوبی به انجام برسد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی افزود: در کنار ساختمان آموزش شرکت، فضایی با قدمت ۵۰ ساله وجود دارد که به عنوان خوابگاه مورد استفاده قرار می‌گرفته و می‌توان این فضای خوابگاهی و آموزشی را به نوعی به هم مرتبط کرد که محوطه گردشگری با محوریت آموزشی و حتی پذیرایی و اقامت را ایجاد کرد که خوشبختانه شرکت این موضوع را در دستور کار خود دارد و مجموعه میراث فرهنگی استان نیز حمایت لازم را خواهد داشت.

وی بیان کرد: ساختمان آموزشی شرکت ماشین‌سازی اراک در واقع کپی برداری شده از نقشه یک ساختمان آموزشی به نام باوهاوس در آلمان است و می‌توان با استفاده از ظرفیت استانداری و ارتباط با سفارت آلمان از این بهانه برای توسعه گردشگری صنعتی بین ایران و آلمان بهره‌برداری کرد.

وی با تاکید بر اینکه بعد از راه‌اندازی موزه صنعت برای موضوع اسکان و پذیرایی هم اقدام خواهد شد، افزود: پتانسیل بسیار خوبی در حوزه صنعت دراراک وجود دارد، اما متاسفانه یکی از بزرگترین ضعف‌های این کلانشهر این است که توریسم صنعتی نداریم و این اقدام می‌تواند به عنوان یک پایلوت موضوع گردشگری و توریسم صنعتی را در این استان قوت ببخشد.

ایزدی تصریح کرد: گام اول برای تقویت گردشگری صنعتی در اراک با ثبت بخشی از شرکت ماشین‌سازی آغاز شده است و ایجاد موزه نیز اتفاق بسیاری خوبی خواهد بود. در ادامه کار، ایجاد فضای اقامتی و پذیرایی مدنظر در این شرکت، تکمیل کننده این پروسه خواهد بود.

منبع:ایسنا