همدان یکی از استان هایی است که تعدادی از روستاهای زیبای کشورمان را در خود جای داده است و گردشگران زیادی را به سوی خود می کشاند. زیبایی یکی از این روستاها به حدی است که ما را راهی جاده کرده تا به تماشای آن بنشینیم و از دیدن جلوه هایش لذت ببریم. روستایی که تماما از سنگ می باشد و با لقب روستای رنسانسی ایران شناخته می شود. مقصدمان همان روستایی است که در سریال علی البدل به نمایش درآمد و با عنوان روستای چشمه قل قل شهرت یافته است.

روستای ورکانه معروف به چشمه قل قل:

ورکانه روستایی در نزدیکی شهر همدان واقع در استان همدان ایران است. روستای ورکانه همدان که به عنوان نگین گردشگری روستایی این استان شهرت یافته است با سنگ‌های لاشه که تمام کوچه‌های آن را احاطه کرده‌اند زیر نورهای موضعی به رنگ قهوه‌ای سوخته در می‌آیند که تصاویر اروپای دوران رنسانس را یادآور می‌شود. پیشینه روستای ورکانه به بیش از ۴۰۰ سال می‌رسد و آنچه از تاریخ برمی‌آید اینکه نخستین و قدیمی‌ترین محله آن، محله درب مسجد است. زبان اهالی روستا فارسی و لری است. این روستا در سال ۹۵ به عنوان لوکیشن سریال «علی البدل» انتخاب شد. این سریال نوروز ۹۶ از شبکه یک سیما پخش شد.

علت نامگذاری روستای ورکانه:

در گویش کردی «ور» به معنی کنار و «کانه» به معنی چشمه است. ورکانه نیز به معنی قرار گرفتن در کنار آب و چشمه می‏باشد. از نقطه نظری دیگر روستای ورکانه به دلیل اینکه در پیرامون آن معادن سنگ به فراوانی مشاهده میشود، نام ورکانه را به خود گرفته و وجه تسمیه روستای ورکانه را معادل محلی که در نزدیکی معدن یا ورکان است، آورده اند.

پیشینه روستای ورکانه به بیش از ۴۰۰ سال می‌رسد. روستای ورکانه در دامنه جنوبی زاگرس مرکزی قرار گرفته و عموما به دلیل کوهستانی بودن و برخورداری از طبیعت زیبا از مناطق بسیار بکر به شمار می‌رود.

سنگ، سنگ لاشه، سنگ مالون، خشت و آجر انواع مصالح متعارف ساختمانی در ابنیه روستای ورکانه است و عنصر سنگ به عنوان اصلی ترین مصالح در ابنیه روستای ورکانه بیش از هر چیز در بازدید از روستا به چشم میخورد و به نظر میرسد کاربرد سنگ در روستا به علت فراوانی این عنصر در روستا و سختی و مقاومت آن در برابر تغییرات جوی و همچنین کمبود آجر و خشت در منطقه بوده است.

در روستای ورکانه همدان که به عنوان نگین گردشگری روستایی این استان شهرت یافته است، سنگ‌های لاشه که تمام‌ کوچه‌های آن را احاطه کرده‌اند، زیر نورهای موضعی به رنگ قهوه‌ای سوخته در می‌‌آیند که تصاویر اروپای دوران رنسانس را یادآور می‌شود.

هسته اولیه این روستا که پیرامون قنات روستا شکل گرفته، قدمتی نسبتاً طولانی دارد و سابقه تاریخی آن به اوایل دوره صفوی مربوط می‏شود. روستای ورکانه همدان یکی از ۶ روستای گردشگری همدان است که نام آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و به عنوان منطقه ویژه گردشگری کشور مطرح شد.

جاذبه های مذهبی ورکانه:

جاذبه های مذهبی روستای ورکانه عبارتند از:

* ساختمان مسجد روستا در بافت قدیمی
در روستای ورکانه تنها یک مسجد وجود دارد که در ضلع جنوبی روستا به چشم می خورد. بنای این مسجد نوساز می باشد و با مصالح جدید ساخته شده است. نمای ساختمان آن آجری است و به لحاظ معماری داخلی کاملا ساده می باشد. درون مسجد یک محراب کوچک وجود دارد که کاشی‌کاری اندکی اطراف آن را زینت داده است. وضوخانه، فضاهای پشتیبانی و خدماتی نیز در اطراف مسجد قرار گرفته اند.

* آرامگاه امامزاده غیب
یکی از مکان های مقدس در ورکانه آرامگاه امامزاده غیب است که در بین مردم روستا از ارزش و احترام زیادی برخوردار می باشد. این آرامگاه در محله ای به نام درب مسجد قرار دارد و روزهای پنج‌شنبه و جمعه محوطه ی آن بسیار شلوغ می شود.

نظام ارباب رعیتی در روستای ورکانه:

در روستای ورکانه مانند سایر روستاهای استان، ریش‌سفیدان جایگاه خاصی دارند و در زمان‌های قدیم نیز نظام تصمیم‌‌گیری و قدرت بر اساس ارباب رعیتی بوده است.

در آن زمان نقی‌خان قراگوزلو، خان روستا بوده و بعد از او نیز دخترش ارباب و حاکم روستا شده است و در حال حاضر نیز بقایای اصطبلی که در دو کیلومتری جنوب روستا ساخته شده، هنوز هم وجود دارد.

این اصطبل در سال‌های پیش از انقلاب به‌عنوان مرکز پرورش اسب دربار مطرح بوده و در حال حاضر نیز جزو آثار دیدنی روستا به شمار می‌رود.

این بنا دارای طول و عرضی به ابعاد ۷۵ متر در ۲۲ متر و با زیربنای کل یک هزار و ۶۵۰ مترمربع ساخته شده و دارای یک حیاط مرکزی است که در دو طرف حیاط فضای نگهداری اسب وجود داشته و دو ضلع دیگر، ‌ورودی و انبار علوفه بوده است.

ورودی اصطبل در ضلع شمال‌شرقی بناست و در ضلع‌های شرقی و غربی انبار علوفه و فضای نگهبانی تعبیه شده و کف انبارها از کف حیاط در حدود یک متر پایین‌تر است.

قلعه مهری خانم:

قلعه اربابی نیز بنایی است که ساختمان آن با پلان چلیپایی طراحی شده است. این قلعه مربوط به مهری خانم، ارباب روستا بوده است. این بنا در ابعاد ۱۲ در ۲۰ متر و با زیربنای ۳۳۰ مترمربع در دو طبقه ساخته شده و طبقه دوم در قسمت مرکزی بنا ایجاد شده است.

ورودی بنا نیز از طبقه همکف و طبقه اول و از ضلع شرقی بنا صورت می‌گرفته است و دو پله از دو طرف ورودی طبقه همکف به طبقه اول منتهی می‌شود.

این بنا در فاصله ۱۰۰ متری در ضلع جنوبی روستا و در بستر سبز کوهپایه و مشرف به روستا واقع شده است.

گورستان روستای ورکانه:

وجود گورستان ساده‌ای در روستای ورکانه که در آن هیچ سنگ قبری دیده نمی‌شود از دیگر مواردی است که مورد توجه قرار دارد.

ورکانه، زادگاه نابغه علمی جهان:

این روستا با طبیعت و خانه های قدیمی اش زادگاه پروفسور توفیق موسیوند، مخترع نخستین قلب مصنوعی در جهان می باشد. او در سال ۱۳۱۵ در این روستا متولد شد و تا سن ۱۴ سالگی برای کمک به خانواده‌ به چوپانی مشغول بود.

تلاش و پشتکار وی و پیمودن مسیر ورکانه به همدان برای تحصیل باعث شد تا به عنوان دانشمند برتر جهان شناخته شود و اختراعات بسیاری را از جمله قلب مصنوعی کنترل از راه دور، تعیین DNA انسان با اثر انگشت و بدون نیاز به خون‌گیری و ۱۴ اختراع پزشکی دیگر را به ثبت برساند. عالی‌ترین مقام علمی جهان از انجمن سلطنتی کانادا و بریتانیا، عضویت انجمن دانشمندان نیویورک، بنیانگذار درمان پزشکی از راه دور، رئیس بخش قلب و عروق انستیتو تحقیقات قلب دانشگاه اوتاوا از جمله عناوین علمی وی در دنیا می باشد.

زبان مردم ورکانه:

مردم روستای ورکانه به زبان‏های آذری، فارسی و کردی سخن می‏گویند.

غذاهای محلی ورکانه:

غذاهای محلی روستا مشتمل بر آبگوشت، انواع کباب و انواع آش مانند آش اوماج، آش پلته، آش واره، آش جو و ترخینه میباشد.

سوغات روستای ورکانه:

محصولات باغات ورکانه شامل گردو، زردآلو، انگور و سیب بهترین سوغاتی های این روستا هستند.

آب و هوای روستای ورکانه:

به دلیل قرارگیری روستای ورکانه در دامنه جنوبی زاگرس مرکزی، آب و هوایی کوهستانی بر این روستا حاکم است که حکایت از سرمای سخت زمستانی دارد.

بهترین فصل سفر به روستای ورکانه:

بهترین زمان برای سفر به ورکانه اواسط بهار تا پایان تابستان است چرا که آب و هوای معتدلی بر منطقه حاکم می شود.

بهار و تابستان: با گرم شدن هوا، ورکانه آب و هوای معتدلی پیدا می کند و سرسبزی باغ ها چهره ی این روستا را زیباتر جلوه می دهند.

پاییز و زمستان: در فصول سرد، سرمای سختی به ورکانه می آید اما علاقه مندان به طبیعت برای دیدن هزار رنگ پاییز و برف زیبای زمستانی باز هم، ورکانه را به عنوان مقصد

توصیه های کارناوالی:

در سفر به روستای ورکانه بردن لباس گرم را فراموش نکنید چرا که آب و هوای این روستا در بیشتر روزهای سال سرد است.

احترام به فرهنگ بومی باعث می شود تا ارتباط بهتری را با روستاییان تجربه کنید و موجب ناراحتی آنها نشوید.

زباله های شما چهره ی این روستا را زشت می کند پس آنها را در روستا بر جای نگذارید.

راه رسیدن به روستای ورکانه:

مسیر رسیدن به روستای ورکانه از همدان، در ابتدا انتخاب جاده همدان به ملایر و سپس محوریست که از این جاده منشعب می شود. پس از عبور از سد اکباتان و روستاهای یلفان، شمس‌ آباد و علی‌آباد از طریق جاده ورکانه به روستای ورکانه خواهید رسید.

گذشته از جاذبه های گردشگری ذکر شده در بالا، محور ارتباط اصلی روستا از شهر همدان نیز دارای مناظر و چشم ‌اندازهای زیبایی است که می‌تواند به عنوان محوری توریستی مطرح شود.

مرتبط:

فصل داغ گردشگری زمستانی همدان