نوشته‌ها

سفرنامه صعود به قله دنا

تاریخ جمعه ۱۳۶۰/۰۵/۰۹

ساعت ۰۶:۳۰صبح از طریق جاده شیراز – یاسوج بوسیله مینی بوس عزم  سفر کردیم.

مقصد قله حوض دال واقع در ۲۳۵ کیلومتری شمالفرب شیراز و ۱ کیلومتری شمال قریه سی سخت بود.

این قله یکی از چندین قله مرتفع سلسله جبال دنا است که با ۴۲۵۰ متر ارتفاع، قله مرکزی این رشته محسوب می شود. پس از رسیدن به شهرستان یاسوج مرکز استان کهکیلویه و بویر احمد توسط یک مینی بوس به قریه سی سخت که در ۳۶ کیلومتری شمالغرب یاسوج واقع است عزیمت نمودیم و در  ساعت ۱۴:۰۰ پس از صرف نهار و استراحت از طریق تنگ سی چونی و گردنه بیژن صعود را آغاز کردیم. در ساعت ۱۸:۰۰ در محل پناهگاهی اطراق نموده و شب را به صبح رساندیم.

در ساعت ۰۸:۰۰ مورخ ۱۰ مرداد صعود را ادامه دادیم و در ساعت ۱۴:۰۰ در پایان صعود در محل قله حوض دال گرد آمدیم. از محل این قله، قله های پازن پیر در سمت شرق و قله های سه قپ که شامل بیژن یک، دو و سه است در سمت مغرب دیده می شوند.

پس از نصب تابلوی گروه کوهنوردی آرش شیراز و تجدید قوا شروع به بازگشت نمودیم. متاسفانه بر اثر یک اشتباه نام قله ای که بدان صعود شد بر روی تابلوی مذکور غلط نگاشته شده است و همچنین تاریخ صعود ۱۱ مرداد ذکر شده است که صحیح آن ۱۰ مرداد می باشد.

وجه تسمیه نام حوض دال طبق گفته اهالی بومی وجود حوضچه ای در ارتفاع ۳۹۰۰ متری است که محل جمع شدن آب حاصل از ذوب برف است.

دال در زبان محلی به کرکس گفته می شود و بر روی این محل دال ها پرواز کرده و چرخ می زنند. در مورد نامگذاری تنگ و قلل به نام بیژن دو روایت گفته می شود و عده ای از اهالی بومی معتقدند به خاطر نام اولین کوهنوردی است که به این قلل صعود کرده است. روایت دوم که به نظر صحیح تر است و در کتب معتبر تاریخ نیز ذکر شده  این است که بر طبق افسانه های کهن ایران باستان بیژن در این کوه در غاری زندانی بوده و رستم او را نجات می دهد.

در مسیر بازگشت در ساعت ۱۸:۰۰ در کنار چشمه محل تامین آب مورد مصرف اهالی سی سخت که در میان تنگ بیژن واقع است و به چشمه فیلی موسوم است توقف کرده و شب را به صبح رساندیم. در ساعت ۰۸:۳۰ مورخه ۱۱ مرداد به سی سخت رسیدیم و توسط کامیون به یاسوج بازگشتیم پس از بازدید از آبشار و پارک جنگلی یاسوج در ساعت ۱۷:۰۰ به شیراز عزیمت کردیم.

مسیر صعود به قله از روی کروکی های ثبت شده و پرسش از اهالی بومی انتخاب شد و اکثر افراد گروه با کوله کامل به قله صعود نمودند.

تعداد افرادی که در این برنامه همراه بودند ۹ نفر بود.

مرتبط:

سفرنامه صعود به قله تفتان

۱۰ کوه دیدنی ایران

ایران ما به سواحل شمال , مشهد و شیراز خلاصه نمی‌شود بلکه هزاران دیدنی مذهبی، تاریخی و طبیعی در آن یافت می‌شود که شاید اسم آنها به گوش شما هم نرسیده باشد.برای رسیدن به این زیبایی ها فقط کافیست چشم هایتان را باز کنید و به جستجو بپردازید. حتما شگفت زده خواهید شد.در این گزارش شما را با ۱۰ کوه برتر و دیدنی ایران آشنا می کنیم.

۱٫ دماوند

دماوند- آتشفشان ایران

 

کوه دماوند بلندترین کوه ایران و همچنین بزرگترین آتشفشان خاور میانه است. این کوه در بخش مرکزی رشته کوه البرز و بخش لاریجان شهرستان آمل قراردارد.

اگرچه این کوه از لحاظ تقسیمات کشوری جزء رشته کوه البرز است اما در زوهای صاف و آفتابی در تهران, قم و ورامین هم قابل رویت است.

این کوه اولین اثر طبیقی است که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و در اساطیر و کتاب های متعدد از آن نام برده شده است.

این کوه به عنوان بلندترین کوه کشور همواره مورد توجه کوهنوردان بوده است.همچنین دماوند دارای چشمه‌های آب گرم لاریجان، اسک و وانه است.

۲٫ دنا

کوهستان دنالی

دِنا بلندترین قله رشته‌کوه‌های زاگرس در باختر ایران و در باختر مرکز فلات ایران است.

 

بلندای این قله ۴۴۴۸ متر است و در ۳۵ کیلومتری شمال غربی شهر یاسوج در شهر سیسخت جای گرفته‌است. شهرستانی که این قله در آن قرار دارد نیز شهرستان دنا نام دارد.بارش سالانه در این قله از ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی‌متر است و رودهای بسیاری نیز از آن سرچشمه می‌گیرند.

۳٫ زرد کوه

زردکوه

زرد کوه بختیاری با حداکثر ارتفاع بیش از ۴۲۰۰ متر دومین کوه زاگرس از نظر ارتفاع (پس از دنا) است.

این کوه در نزدیکی کوهرنگ در استان چهار محال و بختیاری در ایران قرار دارد.رشته کوه های زرد کوه بختیاری در جنوب غربی ایران و از انتهایی‌ترین قسمت غربی استان چهارمحال و بختیاری تا شرق و شمال شرق خوزستان امتداد یافته‌است. این رشته کوه یکی از غنی‌ترین ذخایر طبیعی آب ایران است و دو رودخانهٔ پرآب کشور (کارون و زاینده‌رود) نیز از دامنه‌های آن سرچشمه می‌گیرند.

از قلل زیبا و معروف آن می‌توان به شاه شهیدان، زرده، دوزرده، هفت‌تنان، کلونچین و کینو اشاره کرد. در این میان، قلّه کلونچین، با ارتفاع ۴۲۲۱ متر بلندترین قله زردکوه بختیاری است. همچنین قله شاه شهیدان هم ۴۱۵۰ متر بلندی دارد.

۴٫ تفتان

تفتان-آتشفشان ایران

تَفتان نام تنها آتشفشان فعال در سراسر ایران است. این کوه در منطقهٔ جنوب شرقی ایران، در استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته‌است. این قله در حدود چهار هزار متر از سطح آب‌های آزاد ارتفاع دارد و بلندترین قله در منطقه جنوب شرقی ایران است. نزدیکترین شهر به تفتان خاش نام دارد.

 

 

تفتان در زبان پارسی به معنای مکان گرما است. این آتشفشان فعال است و گازهای گوگرد در دهانه آن منتشر می‌شوند. کوهنوردان عموما از یال غربی صعود می‌کنند که پناهگاه مجهزی ساخته شده‌است.

به دلیل وزش بادهای سنگین و سرد در فصل زمستان عموماً صعود به این قله بسیار دشوار است.

۵٫ توچال

توچال قله‌ای در شمال تهران و به ارتفاع ۳۹۶۲ متر می‌باشد که بخشی از دامنه رشته‌کوه‌های البرز است. دامنهٔ جنوبی توچال مجاور با شهر تهران و قلهٔ آن مشرف به این شهر است.
مشهورترین و پر رفت و آمدترین پناهگاه‌ها و جان‌پناه‌های توچال به ترتیب از شرق به غرب کلک‌چال، شروین، شیرپلا، ایستگاه پنجم تله کابین، اسپیدکمر و پلنگ‌چال هستند که همگی آن‌ها مشرف به تهران هستند.

 

پیست اسکی و تله کابین

توچال

توچال

تله‌کابین توچال دارای سه خط اصلی و سه خط تله‌سی‌یژ و یک خط تله‌اسکی می‌باشد. روی هم رفته درازای سه خط اصلی این تله‌کابین، نزدیک به ۷۵۰۰ متر است که در میان تله‌کابین‌های نصب شده در دنیا یکی از طولانی‌ترین خطوط تله‌کابین پیوسته به شمار می‌رود. ایستگاه سوم این تله کابین در ارتفاع ۲۰۰۰ متری از سطح دریا، ایستگاه پنجم در ارتفاع ۳۰۰۰ متری و ایستگاه هفتم در ارتفاع ۳۷۰۰ متری از سطح دریا است.

کار ساخت تله‌کابین توچال، در سال ۱۳۵۳ به دست بهمن باتمانقلیچ و با همکاری شرکت فرانسوی «پوما» و شرکت اتریشی «دوپل مایر» آغاز شد و در سال ۱۳۵۷ پایان یافت.

 

از سال ۲۰۰۳ مهمان‌پذیری به نام «هتل توچال» در ایستگاه هفتم تله‌کابین توچال تکمیل و راه‌اندازی شده‌است. نمای این هتل از چوب بوده و به دامنهٔ شمالی توچال و دامنهٔ جنوبی البرز مرکزی و قلل آزادکوه و خلنو اشراف دارد. قدیمی‌ترین جان‌پناه کوهنوردی ایران (اسپید کمر) در جنوب قلهٔ توچال و شرق ایستگاه ۵ قرار دارد.

۶٫ اشتران‌ کوه‌

اشترانکوه

اشتران کوه‌، از بلندترین‌ رشته‌ کوه‌های‌ کوهستان‌ زاگرس است‌.

این‌ رشته‌ کوه‌ بخشى‌ از چین‌خوردگى‌ زاگرس‌ (میانى‌) است‌ که‌ در امتداد شمال‌ باختری‌ – جنوب‌ خاوری‌ به‌ طول‌ حدود ۵۰ کم و عرض‌ حدود ۲ تا ۱۱ کم در فاصله دو شهرستان‌ دورود و الیگودرز از استان‌ لرستان‌ قرار گرفته‌ است‌، به‌ گونه‌ای‌ که‌ از ۱۰ کیلومتری‌ جنوب‌ خاور شهر دورود آغاز، و به‌ جنوب‌ روستای‌ چقاگرگ‌ منتهى‌ مى‌شود.

 

رودهای‌ کوچک‌ بسیاری‌ از این‌ قله‌ها سرچشمه‌ مى‌گیرند که‌ مهره‌ زرین‌، ماربره‌، گهررود، دره‌ دایى‌ و دره‌ دزدان‌ از آن‌ جمله‌اند. دریاچه گهر در یکى‌ از دامنه‌های‌ جنوب‌ باختری‌ اشتران‌کوه‌ و در دره گهررود قرار دارد.

دامنه‌های‌ اشتران‌ کوه‌ از دیرباز محل‌ استقرار برخى‌ طوایف‌ بوده‌ است‌؛ خاندان‌ فضلویه‌ که‌ از کردهای‌ شام‌ شمرده‌ مى‌شدند، پس‌ از مهاجرت‌ از آنجا و عبور از میافارقین‌ و آذربایجان‌، دامنه‌های‌ شمالى‌ اشتران‌کوه‌ را به‌ عنوان‌ محل‌ استقرار خود برگزیدند. آنان‌ بعدها به‌ اتابکان‌ لرستان‌ شهرت‌ یافتند.

مراتع‌ دامنه‌های‌ اشتران‌ کوه‌ مورد استفاده عشایر این‌ ناحیه‌ است‌. اشتران‌ کوه‌ و به‌ ویژه‌ دریاچه گهر دارای‌ جاذبه‌های‌ طبیعى‌ بسیاری‌ است.‌

این رشته کوه از لحاظ گونه‌های جانوری و گیاهی جزء مناطق حفاظت شده است و در سال ۱۳۴۸ جزء محیط زیست جهانی قرار گرفت.

از گونه‌های جانوری آن می‌توان به خرس قهوه‌ای، روباه، کفتار، گراز، گرگ خاکستری، بز کوهی، قوچ و از پرندگان می‌توان به عقاب، کبک، جغد، اردک و شاهین اشاره کرد که همگی تحت حفاظت محیط زیست می‌باشند.

در اشترانکوه پسته کوهی به فراوانی یافت می‌شود و پوشش گیاهی متنوع آن اعم از گون، ریواس و استپ‌ها در شیب ملایم بعضی نقاط و گل‌های طبیعی و خودرو محل مناسبی برای جانوران ساکن در اشترانکوه‌است که در آن زاد و ولد کرده و از آنان تغذیه می‌کنند.

۷٫ بی‌بی شهربانو

کوه بی بی شهربانو

 

در دامنه‌های کوه ری و بر فراز صخره‌ای کوهستانی، بنایی گنبدی مینایی به نام بقعه بی‌بی شهربانو واقع است.پایین پله‌های بقعه بی‌بی شهربانو و در سمت راست غاری به چشم می‌خورد که مدخل تنگ و باریکی دارد.

داخل غار نیز برای نذر شمع روشن می‌کنند. در قسمتی از این غار پنجره‌ای مشبک قرار دارد.در این کوه ساختمانی کهن به نام بقعه بی‌بی‌شهربانو وجود دارد.آثار باقی‌مانده از بافت تاریخی ری که دیوار اصلی برج و باروی این شهر بوده در شمال روی بلندی‌های چشمه علی تا غرب کوه بی بی شهربانو، ادامه می‌یابد.

۸٫ کوه سبلان

سبلان

سبلان با تلفط ترکی آذربایجانی ساوالان و در تالشی سفلون، نام کوهی است مرتفع در شمال غرب کشور و در استان اردبیل. کوه سبلان در شمال شرقی و در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی مشگین شهر قرار دارد.

 

سبلان سومین قله بلند ایران و یک کوه آتشفشانی غیر فعال است. ارتفاع قله این کوه ۴۸۱۱ متر است و در بالای قله آن دریاچه کوچکی قرار دارد.سبلان به خاطر آبگرم‌های طبیعی دامنه کوه، طبیعت تابستانی زیبا و پیست اسکی معروف الوارس مورد توجه گردشگران است.

در جبهه غربی، قله سلطان و در کنار جانپناه سنگی به شکل عقاب قراردارد که در طول زمان به نماد سبلان تبدیل شده است.این قطعه سنگ که به واقع اعجاز طبیعت است به شکل عقابی است که نشسته و سر را به جانب شرق چرخانده است.

این کوه در طول جغرافیایی ۴۷ درجه و ۵۰ دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۸درجه و ۱۷دقیقه شمالی قرار گرفته‌است.

برای این کوه عظیم ۶۰ کیلومتر طول و ۴۵ کیلومتر پهنا تخمین می‌زنند و سطحی که به وسیله آن در آذربایجان قرارگرفته نزدیک به ۶۰۰۰ کیلومترمربع است.

سلسله کوه‌های سبلان به طور کلی سه قله معروف دارد قله بزرگ آن به سلطان و دو قله دیگر به هرم و کسری مشهورند.

امتداد سبلان شرقی – غربی است و از شرق و شمال و جنوب کوهی به نام قوشه داغ آن را به رشته کوه ارسباران متصل می‌کند.

قسمت شرقی کوه سبلان به قله آتشفشان سبلان که در ارتفاع ۴۸۱۱ متری قرار دارد منتهی می‌شود.

در قله آن دریاچه‌ای زیبا به چشم می‌خورد و تمام قلل سبلان در ایام سال پوشیده از یخ و برف‌های دائمی است.

۹٫ سهند

کوه سهند

سهند نام قله‌ای در جنوب شهر تبریز دراستان آذربایجان شرقی است

 

ارتفاع کوه سهند از سطح دریا ۳۶۹۵ متر می‌باشد و مخروطی بسیار پهن و گسترده دارد که از توف‌ها و خاکسترهای فوران تشکیل گردیده و بر اثر آب‌های جاری دره‌های تنگی در آنها ایجاد شده است.

سهند در زمره کوه‌های رشته کوه‌های البرز است که در شمال مراغه و از غرب به شرق کشیده شده و بلندترین قله آن جام نام دارد که ۳۷۱۰ متر ارتفاع دارد. سهند و جام دو قله به هم چسبیده این رشته کوه می‌باشند.

سهند در تمام سال پوشیده از برف است. دامنه‌های سهند در طول سال پوشیده از گل و ریحان و لاله واژگون است.

کوهستان سهند بعد از سبلان یکی از بزرگترین و مهمترین برجستگی‌های آذربایجان و از معروفترین کوه‌های آتشفشان و خاموش ایران است که در ۵۰ کیلومتری جنوب تبریز و ۴۰ کیلومتری شمال مراغه قرار گرفته است.

قله منفرد و آتشفشانی خاموش سهند در میان جلگه آذربایجان قد برافراشته است این کوهستان آتشفشانی خاموش شبیه آرارات و البرز و سبلان بوده خط فاصل بین دو توده خروجی البرز و توده ارمنستان به وجود آمده است.

ارتفاع متوسط سهند ۱۴۰۰ تا ۲۲۰۰ متر بوده که در آن بریدگی‌های سخت، دامنه‌هائی با شیب تند با تنگه‌های باریک و رشته کوه‌ها کشیده شده در موازات یکدیگر به وجود آمده است.
در این تنگه‌های کوهستانی رودخانه‌های پر آبی به سوی دو آبگیر عمده آذربایجان یعنی دریاچه ارومیه و دره قزل اوزن جریان دارند.

جهت رشته کوه‌های سهند اکثراً شرقی – غربی است ولی در مجموع کوه‌های سهند به صورت شعاعی در جهت مساوی کشیده شده‌اند.

حد شرقی سهند، شهرستان هشترود تا دره قزل اوزن و حد غربی آن سواحل شرقی دریاچه ارومیه می‌باشد.

۱۰٫ كوه‌های مریخی

کوه های مریخی

كوه‌های منحصربه‌فرد و زیبای مریخی كه در جاده چابهار به گواتر دیده می‌شوند، از زیباترین مناظر طبیعی ایران هستند كه كمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.

 

حدود ۴۰ تا ۵۰ كیلومتر پس از چابهار به سمت بندرگواتر، كوه‌هایی در سمت چپ جاده نمایان می‌شود كه به كوه‌های مینیاتوری یا مریخی معروفند. وجود این كوه‌ها با توجه به منظره كاملا متفاوتی كه در سمت راست جاده و رو به‌سوی دریا وجود دارد، باعث می‌شود تا یكی از زیباترین جاده‌ها و مناظر طبیعی استان سیستان و بلوچستان به‌وجود آید كه به دلیل عدم معرفی، كمتر مورد بازدید قرار گرفته‌اند.

این كوه‌ها كه از منحصربه‌فردترین كوه‌های ایران است، به ثبت و حفاظت محیط زیست نیز در نیامده‌اند تا دست کم به این وسیله نامشان در فهرست مناظر زیبا و بی‌نظیر ایران به‌جا گذاشته شود.

كوه‌های مریخی مناظری از کوه‌های کره ماه را برای انسان تداعی می‌کنند و جنس رسوبی آنها و همچنین فرسایش خاص كوه‌ها موجب ایجاد شیارها و تراش‌های زیبایی شده است که گویی نقاشی ماهر آنها را به تصویر کشیده است.

این کوه‌ها كه چاک چاک هستند و شکل‌های نامانوس دارند و فاقد پوشش گیاهی هستند و به خاطر غیرعادی بودنشان، در سال‌های اخیر و در میان گردشگران، به کوه‌های مریخی شهرت یافته‌اند، نمونه‌های بدبوم (بدلند) هستند که پدیده بوم‌شناختی ویژه‌ای است.

رنگ تقریبا سفیدرنگ کوه (چیزی میان طوسی و سفید) با واریزه‌های بسیار در پای ‌آن، وجود گرما و حرارت و شرجی هوا و رطوبت نسبتا بالا و سوی دیگر آن دریا که به‌این منظره آغوش گشوده است، مناظری رویایی و تخیلی را در ذهن بیننده پدید می‌آورد. همین منظره منحصربه‌فرد كه جاده چابهار ـ گواتر آن را به دو نیم تقسیم كرده، باعث شده تا این جاده به یكی از زیباترین جاده‌های ایران تبدیل شود. یك‌سو كوه‌های مخروطی مریخی با آن رنگ خاكستری خیال‌انگیز و سوی دیگر دریای سبز و ماسه‌های اندكی سرخ با درختچه‌های بیابانی در كرانه آن.

دشت كه در میان جاده آبگیر می‌شود، تالاب‌هایی را پدپد می‌آورد، كه در سوی دریا صورتی است و در سوی كوه خاكستری مایل به سفید. جایی كه به آن تالاب صورتی می‌گویند. این جاده كه با سراشیبی‌ها و سربالایی‌های بسیار، نمایان شدن گاه‌به‌گاه دریا در سمت چپ و نظاره منظره از ارتفاع، از جاذبه‌های خاص گردشگری در استان سیستان و بلوچستان است.

منبع:خطرناک ترین کوهستان ‌های دنیا

منطقه حفاظت شده دنا

منطقه حفاظت شده دنا دهمین ذخیره‌گاه بیوسفری ایران، هنوز هم با وجود زخم‌ها، تیشه‌ها و تبرها نفس می‌کشد و حیات را به دنانشینان ارزانی می‌دارد.‌دنا و کهگیلویه و بویراحمد کوهستانی ترین منطقه ایران است که حدود سه‌چهارم آن را کوه‌ها و ناهمواری‌ها فرا گرفته است.

منطقه حفاظت شده دنا یکی از غنی‌ترین مناطق زیستی از لحاظ تنوع گیاهی و جانوری در ایران و دنیاست که در سال‌۲۰۱۰ از سوی سازمان یونسکو به عنوان دهمین ذخیره‌گاه بیوسفری ایران و پانصد و پنجاهمین ذخیره‌گاه دنیا به ثبت رسید.‌ پیش از ثبت دنا در کهگیلویه و بویراحمد، ۹ ذخیره‌گاه پارک‌های ملی ارومیه، گلستان، کویر، مناطق حفاظت شده ارسباران در آذربایجان شرقی، توران در استان فارس، گنو و حرا در هرمزگان، ارژن و پریشان در استان فارس و پناهگاه حیات وحش میانکاله استان مازندران ۳۴ سال پیش در فهرست ذخیرگاه‌های زیست کره ایران در یونسکو ثبت شده بودند.‌‌

شکار و صید بی‌رویه، افزایش جمعیت جنگل‌نشین و حاشیه‌نشین منطقه، احداث جاده‌های متعدد و خطوط انتقال گاز از داخل جنگل، تغییر کاربری اراضی جنگلی و مرتعی به زراعی و شهری و روستایی، قطع بی‌رویه درختان برای مصارف سوختی، چرای دام و برداشت بیش از حد گیاهان دارویی و خوراکی، آفات و بیماری‌های گیاهی، تخلیه فاضلاب به داخل رودخانه‌ها، استفاده بیش از حد از سموم ارگانوکلره و فلزات سنگین در مزارع از مهم‌ترین تهدیدات تنوع زیستی منطقه حفاظت شده و ذخیره‌گاه زیست‌کره دنا محسوب می‌شود.

اما قدر دنا، این کوه پر صلابت و استوار و خاک پرگوهر که گذشتگان آن را مظهر پاکی و روشنایی و جاودانگی پاک سرشتان می‌دانستند، با این طبیعت بکر و این سفره پربرکت که برای مردمان جنوب پهن کرده، هنوز آن طور که شایسته است دانسته نشده و گاهی فعالیت‌های توسعه‌ای غیرکارشناسی، آتش‌سوزی جنگل‌ها، چرای بی‌رویه دام، توسعه اراضی زراعی و بهره‌برداری بی‌رویه از محصولات جنگل‌ها و مراتع، این نعمت بزرگ خدادادی را تهدید می‌کنند و بر پیکر زخم خورده دنا نمک پاشیده‌اند.

با این حال، دنا یادگار هزاره‌های دیرین این سرزمین ـ که بلوط‌های هزار ساله‌اش با مردمان این دیار پیوندی دیرینه دارد ـ نیازمند دستانی است که بر خاکش چنگ نزنند و به آتش نکشندش.

مرتبط:

تنگه ی مهریان یک دشت زیبای پای کوهی