کرمان پنجمین کشور تاریخی در ایران است که جاذبه های تاریخی پر اهمیتی را در خود جای داده است. این استان کویری علاوه بر بناهای تاریخی ارزشمند مناطق گردشگری طبیعی را نیز شامل می شود، که هر کدام برای خود به عنوان یک قطب گردشگری می توانند عمل کنند. این بنای ارزشمند از دوره ی ساسانیان و به دستور اردشیر ساسانی نیز ساخته شد. این قلعه باستانی یکی از بناهای ارزشمند در کرمان است و پیشنهادی می شود که در صورت که به کرمان رفتید حتما از آن دیدن کنید. در ادامه همراه ما در سفر به کرمان باشید تا بیشتر قلعه اردشیر در کرمان آشنا شوید.

همانطور که در بالا گفتیم قلعه اردشیر در کرمان قرار دارد و یکی از بناهای باستانی ایران به شمار می رود که توسط اردشیر ساسانی در زمان حکومتش ساخته شده است. این قلعه در کرمان نیز به قلعه کوه هم شهرت دارد و بنابر دلایلی خاصی ساخته شده است.

با توجه به موقعیت قرار گیری قلعه اردشیر در کرمان که در میان بافت شهر و روستا است هدف از ساخت این مکان سکونتگاهی برای دستگاه حاکم بر کشور یا وجود اهداف اداری برای اشراف بر حامیت روستاها در آن زمان نیز بوده است. اما قلعه‌ هایی که دارای موقعیت ‌های کوهستانی بودند هدف از ساخت آن ها دفاع از مواضع حکومت وقت و با اهداف نظامی نیز بود، کارکرد دیگر این قلعه ‌ها این بود که در مواقع لزوم و حملات، پایگاه و پناهگاهی برای در امان ماندن مردم از دشمن، محسوب می‌شدند. قلعه ی اردشیر یکی از همین قلعه های کوهستانی است که با احتمال بسیار زیاد با اهداف نظامی و دفاعی نیز ساخته شده است.

 

مشخصات قلعه اردشیر در کرمان

اگر بخواهیم از لحاظ معماری قلعه ی اردشیر را مورد بررسی قرار دهیم می توانیم بگوییم که قلعه ی اردشیر دارای معماری شگفت انگیز و بسیار خاصی است. مصالح به کار رفته در این بنای تاریخی خشت خام است و ابعاد خشت های به کار رفته در قلعه اردشیر در کرمان از خشت های معمولی بسیار بیشتر است و قطر دیوارهای قلعه در حدود ۶ متر هستند. ساختمان هایی که در قلعه اردشیر در کرمان ساخته شده نیز به دو بخش تقسیم می ‌شوند. قسمتی از ساختمان قلعه بر روی تپه در جنوب شرقی ساخته شده ‌اند که همان بخش ساختمانی قلعه کوه را تشکیل می‌ دهند. ارتفاع این قلعه به ۱۵۰ متر بالاتر از شهر کرمان می رسد و قسمت دیگری از این بنا بر روی تپه های کوتاه تر نیز قرار گرفته است که آن را آتشکده ی آناهید می نامند.

در واقع قسمت اصلی قلعه اردشیر در کرمان همان ساختمانی است که بر روی تپه ها قرار گرفته است. به دلیل نزدیکی این دو قلعه به یکدیگر این احتمال وجود دارد که ساختمان های این دو قلعه در گذشته به یکدیگر مرتبط بوده اند، قلعه ای که در پایین این منطقه وجود دارد نیز به قلعه ی دختر معروف است و خودش جز یکی از جاذبه های تاریخی کرمان مطرح است. ساختمان های زیادی در بین دیوران های این دو قلعه باقی مانده اند که بیشتر شباهت به قصر، عبادتگاه و مکان‌ هایی از این دست دارند.مطابق با شواهدی که وجود دارد می توان متوجه شده که این دو قلعه از یکدیگر جدا نبوده اند و در حال حاضر، شکل اصلی این قلعه از بین رفته و آثاری از آن برجای مانده است.

 

موقعیت کنونی قلعه اردشیر در کرمان

هنوز بر روی قلعه اردشیر در کرمان اقدامات باستان شناسی لازم صورت نگرفته است و هیچ گونه مطالعات جدی و کاوش گرایانه در این محل صورت نگرفته است. موضوعی که موجب حیرت می شود این است که هیچ حصار و حریمی برای حفاظت از این قلعه تاریخی و ارزشمند کشیده نشده است و کسانی که از این قلعه بازدید می‌کنند شاید ندانند که حریم قلعه کجاست و همین گاهی، سبب در معرض خطر قرار گرفتن بنا می ‌شد.

علاوه بر حضار وجود دکل های مخابراتی متعدد در مرتفع ترین بخش های قلعه ادشیر در کرمان که بنایی تاریخی و ارزشمند است در سال ها پیش سبب ایجاد آسیب در بنا شده است.

این قلعه در فاصله زیادی از شهر کرمان است و خانه های متعددی اطراف آن را فرا گرفته است. زمانی که به بازدید از این قلعه می روید بناها و ساختمان های دیگری را می توانید مشاهده کنید که در حریم قلعه قرار دارد و خوشبختانه به دلیل وجود فاصله ای که از شهر و فضای اطراف قلعه سبب شده تا از ساخت و سازهای مدرن شهری دور باشد و از این لحاظ نیز کمتر مورد آسیب قرار گرفته است.

با توجه به این که قلعه اردشیر و قلعه دختر دچار فرسایش و آسیب های زیادی شده اند اما سازمان میراث فرهنگی کرمان در سال ۱۳۹۵ اقدام به مرمت و بازسازی فضای سبز این منطقه نیز پرداخت. در سال گذشته نیز ساخت پارک قلعه اردشیر و قلعه دختر در فضای اطراف قلعه نیز در حال اتمام بوده و در حال حاضر، این مکان، در حال تبدیل شدن، به یک فضای با صفا و مورد پسند گردشگران و بازدیدکنندگان از قلعه است.

مرتبط:مجموعه گنجعلی‌خان از جاذبه‌های تاریخی و دیدنی شهر کرمان

بعید است، کسی به کرمان سفر کند و سری به تاریخی ترین مجموعه فرهنگی این شهر نزند؛ مجموعه گنجعلی‌خان که در هر گوشه آن می توان ردی از فرهنگ و تاریخ صفویه را دید.

گنجعلی خان، یکی از سرداران سلحشور دربار صفویه بود که در سال ۱۰۰۵ قمری به فرمان شاه عباس صفوی حاکم کرمان شد؛ مردی لایق و حاکمی دلیر و مدیر که در دوران حکومتش کرمان روشن‌ترین دوران تاریخی خود را پشت سر گذاشت.

ثبات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی هدیه ای بود که گنجعلی خان به کرمان داد و البته به جز آن، آبادانی و رونق فرهنگی این شهر در سال های ۱۰۰۵ نت ۱۰۳۴ قمری که نتیجه ای جز تبدیل شدن شهر ضعفا به دهکده اغنیا نداشت.

از جمله بناهای عام المنفعه ای که به دستور این حاکم در شهر کرمان ساخته شد، مجموعه گنجعلی‌خان است که در دوران حکومت او احداث و امروزه از جاذبه‌های تاریخی و دیدنی شهر کرمان محسوب می‌شوند.

مجموعه گنجعلی‌خان شامل میدان، مسجد، حمام، بازار، سرا و سایر ابنیه دیگری است که در مرکز شهر کرمان و در حاشیه بازار واقع شده و در ساخت، شکل گیری و تکامل بازار کرمان تأثیر گذار بوده است.

این مجموعه که در مرکز شهر کرمان و در حاشیه بازار واقع شده، در ساخت، شکل گیری و تکامل بازار کرمان تأثیر گذار بوده است.

مساحت مجموعه قریب به ۱۱۰۰۰ متر مربع و دارای یک میدان است و سایر آثار و ابنیه در محورهای شرقی – غربی و شمالی – جنوبی آن شکل گرفته‌اند.

به منظور تکامل مجموعه و با توجه به کاربری‌های متفاوت، بازارها و مساجد کوچکی در چهار جناح میدان بنا کرده‌اند و یک مسجد اختصاصی در ضلع شرقی میدان وجود دارد که با توجه به تزیینات منحصر به فرد، می‌توان آن را موزه‌ای از هنرهای بدیع معماری برشمرد.

حمام گنجعلی‌خان

یکی از مهمترین بناهای مجموعه، حمامی است که در ضلع جنوب میدان و در میانه بازار بزرگ کرمان واقع است و در سال ۱۰۲۰ قمری ساخته شده و معمار آن سلطان محمد، معمار یزدی بوده است.

حمام گنجعلی‌خان اثری بدیع از نقاشی‌ها، مقرنس کاری‌ها، کاشیکاری‌ها و گچ برهای زیبا همراه با استفاده از تزیینات سنگی بسیار ظریف است.

این حمام ۲۶ متر طول ۳۰ متر عرض و حدود ۱۳۰۰ متر مربع زیربنا دارد، که شامل سردر، دالان ورودی، رختکن، هشتی حدفاصل گرمخانه، خزینه، چال حوض، بخش خصوصی و تون است.

حمام گنجعلی‌خان تا حدود ۶۰ سال پیش دایر بوده اما در حال حاضر کاربری گردشگری پیدا کرده و همه روزه به ویژه در ایام تعطیل، پذیرای بازدیدکنندگان بسیاری است.

در این حمام مجسمه‌های مومی ملبس به لباس‌های سنتی مردم کرمان، صحنه‌هایی از استحمام به شیوه سنتی را به نمایش گذاشته‌اند.

در کنار این مجسمه‌ها وسایل مختلف حمام نیز نمایش داده می‌شود. این مجسمه‌ها در سال ۱۳۵۲ در دانشکده هنرهای زیبای تهران، طراحی و به این محل منتقل شدند.

میدان گنجعلی‌خان:

از دیگر آثاری که از مجموعه گنجعلی‌خان بر جای مانده، میدانی در بخش مرکزی شهر کرمان است که در حاشیه بازار بزرگ واقع شده و همانند میدان‌های نقش جهان در اصفهان و یا میرچخماق در یزد، در اطراف خود بعضی از عناصر شهری را گردآورده است.

در سه ضلع میدان گنجعلی‌خان بازار واقع شده و در ضلع دیگرش سرای گنجعلی‌خان قرار دارد.

وجود حمام، آب انبار، ضرابخانه و همجواری با بازارها و چهار سوق، این مجموعه به هم تنیده را کامل کرده است. طاق‌نماهای آجری، کاشیکاری، فضای سبز، حوض آب و دیگر آثار دیدنی، بر زیبایی این میدان افزوده اند.

مسجد گنجعلی‌خان

مسجد در ضلع شرقی و در جوار سرای گنجعلی‌خان واقع شده است. ورودی آن از طریق طاق‌نماهای میدان است که ساده اجرا شده‌اند. در بدنه داخلی طاق‌نما تزیینات گچبری با طرح گره دیده می‌شود که تماشاگر را به خود جلب می‌کند.

تاریخ احداث مسجد سال ۱۷۰۰ قمری است. نقشه گنبدخانه مربع است که در پاکار تبدیل به ۸ و در مرکز گنبد تبدیل به نورگیر ۱۲ ضلعی شده است. تمامی سطح داخلی گنبد با مقرنسکاری و تزیینات مرسوم دوره صفویه تزیین شده است.

ضرابخانه (موزه سکه)

این بنا در اواسط بازار غربی و در شمال میدان واقع است. نقشه آن چهار طاقی و به شکل ۸ ضلعی و دارای گنبد مرکزی و ایوان های جانبی است. طاق‌ها و ایوان‌های ضرابخانه با گچبری‌های زیبایی تزیین گردیده است.

این بنا از آثار اواخر دوره گنجعلی‌خان است و محل ضرب سکه و مسکوکات طلا و و نقره دولتی بوده و در حال حاضر انواع سکه‌های قدیمی در غرفه‌های آن به نمایش گذاشته شده و یکی از معتبرترین موزه‌های سکه ایران است.

آب انبار:

این بنا در حد میانی بازار غربی قرارگرفته و دارای سردری زیبا با تزیینات مربوط به دوره صفویه است. تاریخ احداث آن ۱۰۲۹ قمری است. آب انبار به دستور علیمردان خان، پسر گنجعلی‌خان بنا شده و معمار آن استاد عبدالله بوده است.

این آب انبار با دهلیزی طولانی و راه پله به پا آب راه دارد و مخزن آن در این قسمت واقع شده است. این محل یکی از معتبرترین آب انبارهای شهر در عصر خود تلقی می‌شده است.

سرای گنجعلی‌خان

در ضلع شرقی میدان و در محور آن سردر بلند و زیبایی وجود دارد که تاریخ احداث آن سال ۱۰۰۷ قمری است. ساختمان این سرا در دو طبقه احداث شده است.

در طبقه زیرین دکاکین و در طبقه بالا حجره‌های تجار ساخته شده‌اند. نمای این سرا دارای کاشیکاری معرق بوده است. طرح‌های مورد استفاده نقوش مرسوم عصر صفویه است که تحت تأثیر هنر نقاشی چین و مغول هستند.

نقشه سرا چهار ایوانی است که در ایوان‌های شرقی و شمالی و جنوبی تزییناتی از نوع گچبری و نقاشی وجود دارد و در دوره‌های بعدی ورودی‌هایی از طرفین شمال و جنوب به داخل آن گشوده‌اند که سرا را به بازارهای اختیاری و نمد مالی متصل می نماید.

بازار گنجعلی‌خان

این بازار خط مستقیمی است که در دو سوی آن دو دروازه ورودی و خروجی شهر یعنی دروازه ارگ و دروازه مسجد (وکیل) قرار دارد.

طول آن حدود ۳ کلیومتر است و متشکل از کاروانسراها، سراها و تیمچه‌هایی است که همگی در دو راستای عمود بر هم جای گرفته‌اند.

بازار مسگری در امتداد بازار کلاه مالی در ضلع شمالی و شرقی میدان گنجعلی‌خان قرار دارد

بخشی از بازار بزرگ کرمان در مجاورت مجموعه گنجعلی‌خان قرار دارد که بازار مسگری و بازار گنجعلی‌خان از آن جمله‌اند. بازار مسگری در امتداد بازار کلاه مالی در ضلع شمالی و شرقی میدان گنجعلی‌خان هستند که عناصری مثل ضرابخانه و آب انبار در آن قرار گرفته‌اند.

همچنین بازار جنوبی گنجعلی‌خان که حمام در اواسط آن قرار دارد و بخشی از بازار بزرگ (راسته بازار) را تشکیل می‌دهد و در امتداد بازار سراج‌هاست.

در تلاقی بازار غربی و جنوبی در گوشه جنوب غربی، چهار سوق بزرگ شکل گرفته که معماری این فضا در نوع خود کم نظیر است.

مرتبط:بنای طاق گرا کرمانشاه

در ۱۰۰ کیلومتری شهر کرمان قلعه‌ای وجود دارد که اسمش زیر سایه ارگ بم کمتر شنیده شده است. ارگ راین بعد از زلزله بم گردشگران بیشتری به خودش دید، با این حال هنوز به اندازه بم شناخته شده نیست.

راین را به عنوان سومین بنای خشتی بزرگ دنیا می‌شناسند، اما آن چیزی که این قلعه را جذاب می‌کند نه این اسامی و القاب بلکه دیوارهای گلی بدون نظم و ترتیب، خانه‌های عیان‌نشین و عامه‌نشین، برج‌ها و تقسیم‌بندی محلات پیچ‌درپیچ و درهم‌ریخته‌ای است که در دوره ساسانی ساخته شده.

ارگ راین کجاست؟

ارگ راین حدود ۱۰۰ کیلومتر تا کرمان و ۱۹۰ کیلومتر با ارگ بم فاصله دارد. این فاصله دو ساعته کرمان تا بم خیلی از گردشگران را برای دیدن بزرگ‌ترین سازه خشتی دنیا پشیمان می‌کند. برای همین می‌توان به جای آن به دیدن ارگ راین رفت که از نظر طراحی شباهت زیادی به هم دارند.

برای رسیدن به ارگ راین باید وارد بزرگراه کرمان-بم بشویم. بعد از ۸۰ کیلومتر به سمت خروجی راین بپیچیم. بعد از ۲۵ دقیقه رانندگی در بالای تپه، قلعه را خواهیم دید. قلعه در دامنه‌های کوه هزار و نزدیک پارک شهر است و از هر کسی بپرسیم آدرس دقیقش را نشان‌مان می‌دهد.

چرا به دیدن ارگ راین برویم؟

اگر از بیرون به اینجا و عکس‌های آن نگاه کنیم احتمالا آن را با ارگ بم اشتباه می‌گیریم، ولی در واقع ارگ بم چهار برابر ابعاد بزرگ‌تری دارد. یکی از جذابیت‌های ارگ راین قدمت تاریخی‌اش است که از دوره ساسانیان پابرجا مانده.

جاذبه دیگر آن هم شکست‌ناپذیری دیوارهای قلعه دربرابر دشمنانش بوده که نگذاشته پای نظامیان به آن باز شود. ارگ روی یک تپه ساخته شده که دید خوبی به اطراف دارد و دورتا دور آن را خندق‌هایی کنده‌بوده‌اند که امنیت را برای ساکنانش فراهم کند. هر جزء از این ارگ راز و رمزی دارد که کشف کردن این رازها یکی از انگیزه‌های گردشگران است.

نگاهی به بخش‌های مختلف ارگ

نباید صرفا یک نگاه سرسری به اینجا داشت. برای اینکه بتوانیم از دیدن ارگ لذت ببریم باید کاربرد هر بنایش را هم بدانیم. ارگ شبیه به یک زمین مربعی شکل است که چند برج در اطرافش ساخته شده تا از بناهایی که داخلش قرار گرفته محافظت کند. برج مادر اصلی‌ترین برج است که اطلاعات را از ۱۵ برج‌ دیگر می‌گرفت و به قلعه حکومتی می‌فرستاد.

دیوار دور قلعه هم به بیش از ۱۰ متر می‌رسد. یک سردر بزرگ در ورودی این قلعه وجود داشته که هنوز هم پابرجاست. نگهبانان از طریق منفذی که در سقف ورودی درست شده بود به پایین و محل ورود و خروج افراد دید داشتند و احتمالا از این طریق هم روی مهاجمان می‌توانستند مذاب بریزند یا تیراندازی کنند.

اگر عکس‌های هوایی را نگاه کنیم احتمالا پیچ‌درپیچ بودن این شهر برایمان سوال ایجاد می‌کند؛ اما در این ارگ هیچ بنایی بی‌حکمت نیست. چراکه این طرح‌های درهم کوچه‌ها و خانه‌ها، باعث کند شدن مهاجمان موقع حمله به شهر می‌شد.

وقتی وارد قلعه می‎‌شویم ابتدا از بازار آن می‌گذریم. بیشتر معابر اینجا باریک و مسقف هستند که در تابستان به خنک شدن کوچه‌ها کمک می‌کند.

اگر مسیرمان را ادامه بدهیم از سربازخانه و خانه نماینده حاکم گذر می‌کنیم و به میدان سخنرانی می‌رسیم. حین قدم زدن چشم‌مان را پله‌هایی باریک که طبقات مختلف ارگ را از هم جدا می‌کنند می‌گیرد.

این پله‌ها خان‌نشین را از اعیان نشین و آن را هم از عامه‌نشین جدا می‌کردند. در محله اعیان‌نشین می‌توانیم اثراتی از مسجد، زورخانه و اصطبل را پیدا کنیم. قبلا اینجا یک آتشکده دائمی وجود داشت که در دوران اسلام نور آن خاموش شد.

یکی از ویژگی‌های ارگ راین کرمان این است که از شکل معماری و جنس بنا می‌توان به جایگاه اجتماعی مردم هر محله هم پی برد. پیشه‌وران، تجار و کشاورزان در محله‌های متفاوت این ارگ زندگی ‌ می‌کردند. جالب اینکه بیشتر خانه‌های این محله دو طبقه بودند و قسمت بالا محل زندگی ساکنانش بوده است. این تقسیم‌بندی‌ها در این شهر کوچک آنقدر مفصل بوده که تعدادش به ۳۶ بخش می‌رسد و هر قسمت آن کاملا فکرشده و با دوراندیشی ساخته شده است.

ساعت بازدید

ارگ راین از ۹ صبح تا ۱۸ عصر باز است. برای وارد شدن به ارگ باید ابتدا به قیمت ۲هزار و ۵۰۰ تومان بلیط خرید. این نرخ برای اتباع خارجی ۱۵ هزار تومان است و مربوط به فروردین سال ۱۳۹۸ است.

جاذبه‌های نزدیک

آبشار راین: آبشار راین که اسم و نوشتارش ما را به یاد رود راین آلمان می‌اندازد، در دامنه‌‌های هزار کوه، طبیعت شگفت‌انگیزی در میان شهر کویری کرمان دارد. این آبشار که آن را به اسم «زر رود» هم می‌شناسند ۴۰ متر ارتفاع دارد و در چند مرحله به زمین می‌ریزد. اگر کسی کوه‌نوردی  صخره‌نوردی هم بلد باشد می‌تواند از کنار آبشار به قله هزار صعود کند. بالا رفتن از مسیر آبشار تفریح کوه‌نوردان زیادی است، اما نیاز به تجهیزات ایمن و کافی دارد.

مرتبط:سه آبشار زیبای شهرستان بافت کرمان

مجموعه باغ ‌موزه هرندي و بناي موجود در آن مربوطه به اواخر دوره قاجار است . اين مجموعه توسط مرحوم عدل‌السطان بنا گرديده و در سال ‪ ۱۳۱۳شمسي به مرحوم ابوالقاسم هرندي فروخته شده است

در حدود سال ۱۲۹۰ قمری، محمدرضا خان عدل السلطان که یکی از صاحب منصبان نظامی کرمان بود، اقدام به احداث باغی تفریحی خارج از حصار شهر کرمان نمود. مساحت این باغ ۲۵ هزار متر مربع می‌باشد . عدل السلطان از نوادگان وکیل الملک حاکم کرمان و فرزند مرتضی قلی خان وکیل الملک دوم (ثانی) و برادر میرزا حسین خان عدل السلطنه بود. عدل السلطنه بعداً لقب “سردار نصرت” را گرفت.

این باغ در سال ۱۳۱۳ شمسی به مبلغ ۴۰ هزار تومان به ابوالقاسم هرندی که یکی از تجار مطرح کرمان بود فروخته شد. این مجموعه به دلیل توقف چند روزهٔ رضاخان در مسیر سفر تبعیدش مورد توجه قرار گرفت و در سال ۱۳۵۴ توسط مالک باغ به وزارت فرهنگ و هنر اهدا شد.

باغ هرندی مدتی نیز به عنوان ساختمان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردش‌گری کرمان مورد استفاده قرار گرفت و در حال حاضر طبقهٔ همکف ساختمان موجود در آن به‌عنوان موزهٔ سازهای سنتی و طبقهٔ اول آن به‌عنوان موزهٔ باستان‌شناسی مورد بازدید علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. این اثر در تاریخ ۱۸ آذر ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۱۱۷۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

معماری

نقشه ساختمان مرکزی باغ ‌موزه هرندي (ساختمان فعلی موزه) را پسر عدل السلطان، دکتر مرتضی قلی اسفندیاری که بین سال‌های ۱۲۸۵ تا ۱۳۰۵ در فرانسه مشغول به تحصیل بود تهیه و برای پدرش فرستاده است. در واقع این بنا براساس نقشهای فرنگی و ساختاری تلفیقی با ویژگیهای معماری ایرانی بنا گردیده است و ساختمانهای جنبی به آن اضافه شد (ساختمان خدمه، حمام، اصطبل و گاوگرد). مجموعه باغ هرندی که در زمان احداث در خارج از حصار شهر کرمان قرار داشت، تمامی ویژگیهای یک باغ عمارت ایرانی را دارا بوده‌است. اصول باغسازی این مجموعه براساس طرحهای هندسی مربع و مستطیل و بهصورت نوارهای متصل شکل گرفته که معمولاً در هنر باغسازی ایرانی، این شیوه مرسوم بوده‌است. ساختمان مرکزی این باغ در دو طبقه و در قسمت شمالی باغ و در کنار آبنماهای مختلف بنا شده و مساحت تقریبی زیربنای آن حدود ۲۰۰۰ مترمربع است و دارای اتاقهایی از جمله بهارخواب و در طبقه زیرین ساختمان یک سالن جهت استراحت وجود داشته‌است (معروف به تنبلخانه). در طبقه بالا هم تعداد زیادی تخت جهت پذیرایی از مهمانها موجود بوده‌است. در این طبقه دو ایوان سرپوشیده نیز وجود دارد.

از جمله قسمتهای باغ می‌توان ساختمان اندرونی، بیرونی، بهارخواب، حمام آشپزخانه و اتاق‌های مستخدمین، گاو گرد (گاوچاه) حوض و آب‌نما، اصطبل و درختان میوه را نام برد که بر اثر مرور زمان دستخوش تغییرات زیادی شده که می‌توان به تخریب اصطبل و انبارها، تبدیل آشپزخانه به ساختمان اداری اشاره کرد. آب‌رسانی درختان این باغ از چاه و گاوگرد باغ تأمین می‌شد است.

گاوگرد که در قسمت جنوبی و انتهای باغ و نزدیک استخر قرار دارد دارای محور اصلی چوبی بوده که آب حاصل از این چاه پس از جمع آوری در استخر، جهت آبیاری باغ مورد استفاده قرار می گرفته‌است. در کنار گاوگرد در انتهای باغ تعدادی اتاق وجود داشته که محل خدم و حشم بوده‌است.

کاربریهای باغ ‌موزه هرندي در گذشته

در زمان عدل السلطان از باغ به صورت تفریحی استفاده می شده و در زمان ابوالقاسم هرندی باغ محل سکونت دائمی بوده‌است. این بنا در دوران حیات یکصد ساله خود، به خصوص در زمان زندگی زنده یاد ابوالقاسم هرندی اغلب به عنوان محل پذیرایی از برخی رجال سیاسی و نظامی و دیگر شخصیتهای مملکتی که برای انجام مأموریتی به کرمان مسافرت می کردند، مورد استفاده قرار می گرفته‌است.

درختان و گیاهان باغ

درختان باغ اکثراً در قسمت جنوبی آن قرار داشته‌اند. درختان اصلی در گذشته شامل درختان در حاشیه مسیرها و درختان میوه مثل انار و انگور در کرتهای اکثراً مستطیلی شکل کاشته شده بودند. از درختان قدیمی باغ درختان کاج و تعدادی درخت انار اکنون موجود هستند و امروزه گیاهان زینتی مثل گل رز و گلهای یک ساله در بخش‌های مختلف آن کاشته می‌شوند. درختان انجیر، توت، سیب، زرشک و گلابی هم در این باغ وجود داشته‌است. کنار ضلع شرقی در سمت چپ ورودی داربستهای انگور چسبیده به دیوار نیز وجود داشته‌اند

موزه سازهای سنتی

موزهٔ سازهای سنتی کرمان در سال ۱۳۸۱ افتتاح شده‌است و در آن سازهایی از قبیل قیچک، سنتور، قانون، رباب و عود که از جمله کارهای هنرمندانه اساتیدی چون یحیی، نریمان و سعود می‌باشد به نمایش گذاشته شده‌است.

به گفتهٔ مسوول موزهٔ ساز باغ هرندی هدف اصلی از ایجاد این موزه آشنا نمودن بازدیدکنندگان با سازهای بومی و سنتی ایران و همسایگان کشور ایران است که موسیقی آنان با موسیقی کشور ما قرابت و نزدیکی بسیار دارد.

موزه باستان‌شناسی

هدف از ایجاد این موزه معرفی تمدن‌های کهن و باستانی استان کرمان و ارتباط تاریخی آن‌ها با محوطه‌های تاریخی همجوار می‌باشد.

در این موزه آثار تاریخی از تمدن‌های شهداد، حوزهٔ فرهنگی هلیل‌رود، دورهٔ تاریخی استان کرمان و بخش اسلامی به نمایش درآمده است.

اشیاء سفالی، مهره‌های سنگی و درفش فلزی از جمله اشیایی است که در بخش تمدن شهداد این موزه به چشم می‌خورد. کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که هزارهٔ سوم و چهارم قبل از میلاد مسیح در شهداد (با نام قدیمی خبیص) مردمانی صنعتگری زیسته‌اند که با وارد کردن مواد اولیه از دور دست ابزار سنگی و فلزی ساخته و به مناطقی چون ترکستان، دره سند، سواحل جنوبی خلیج‌فارس و بین‌النهرین صادر می‌کرده‌اند.

از حوزهٔ فرهنگی هلیل رود نیز سفالینه‌های خاکستری رنگ بسیار ظریف با نقوش زیبای این حوزه به نمایش گذاشته شده‌است که متعلق به حداقل ۵هزار سال پیش است.

هم‌چنین آثار به نمایش گذاشته شده از دورهٔ تاریخی جازموریان که متعلق به دورهٔ هخامنشیان است شامل جام‌های سفالین، بشقاب، کوزه، قمقمه و ریتون‌های منتهی به سر جانورانی چون اسب، قوچ و گاو می‌باشد. هجری در دورهٔ صفاریان، آل‌بویه و نیز دورهٔ سلجوقی به نمایش درآمده است.

مرتبط:

آتشکده چهارقاپی _بنای شگفت‌انگیز کرمانشاه

ارگ تاریخی انار در کرمان، بر فراز تپه‌ای در مرکز شهر انار قرار گرفته، بنایی که قدمتش به دوران ساسانی می‌رسد. این ارگ در سال ۱۳۸۹ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این ارگ نه تنها در فراموشی مسئولان قربانی حفاران غیرمجاز شده، بلکه در چند سال گذشته حریمش نیز به دلیل ساخت و ساز مخدوش شده است. هر چند بارها دوستداران میراث فرهنگی خواستار رسیدگی و حفاظت از این بنای تاریخی شده‌اند، هیچ کدام از این خواسته‌ها به نتیجه مناسب نرسیده است.

تاریخ احداث این بنا بر اساس گزارش ثبتی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران به دوره‌های پیش از اسلام بر می‌گردد. این ارگ در دوره صفویه بازسازی شده و مورد استفاده مجدد قرار گرفته است.پلان ارگ به شکل ذوزنقه و بر روی تپه ای واقع شده که توسط ۹ برج و بارو ، محصور گردیده است. این ارگ متشکل از فضاهای یک طبقه و دو طبقه ای است که فضاهای یک طبقه عمدتاً در حاشیه ارگ قرار گرفته اند و دارای کاربری خدماتی، مسکونی بوده اند و در واقع بخش عامه نشین آن محسوب می شود که شامل فضاهای خدماتی نظیر اصطبل ها، طویله ها و … و همچنین محل سکونت مردم عادی و خدم و حشم می باشد.

بناهای دو طبقه که در مرکز ارگ واقع شده اند مقر حکومتی و مرکز سیاسی ارگ می باشند که کاوش های باستان شناسی می تواند در بررسی دقیق نوع نقشه، معرفی فضاها، عناصر تشکیل دهنده و نحوه استقرار آنها در مجموعه کمک شایانی کنند.ارگ انار در کرمان و در مرکز شهر انار واقع شده و مساحت آن ۱۱هزار و ۱۷۹ متر مربع است.

مرتبط:

آتشکده چهارقاپی _بنای شگفت‌انگیز کرمانشاه