به نقل از نیوز، بیماری کووید- ۱۹ صنعت گردشگری سلامت را کندتر کرده و در سال ۲۰۲۰ بازار جهانی بین‌المللی گردشگری با کاهش ۶۰ درصدی روبرو شد، اما انتظار می‌رود،  در سال ۲۰۲۲- ۲۰۲۱ این بازار با رشد چشمگیر مواجه شود. گزارش موسسه جهانی سلامت نشان می‌دهد که گردشگری سلامت تا سال ۲۰۲۲ رشد ۷.۵ درصدی داشته باشد و عملکرد متوسط سالانه صنعت جهانگردی جهانی ۶.۴ درصد را پشت سر گذراند.

بر اساس تعریف انجمن گردشگری سلامتی، گردشگری سلامت (wellness travel) به سفری گفته می‌شود که در آن مسافران سبک زندگی سالم را آغاز، حفظ یا تقویت می‌کنند و از سلامتی خود حمایت کنند یا آن را افزایش ‌دهند. در اینجا سلامتی متمایز از گردشگری پزشکی (medical tourism) و از منظر جسمی و روحی مطرح است.

بر اساس اعلام موسسه جهانی سلامتی، جهانگردی پزشکی، سفرهایی است که مسافر برای بهبود یا کنترل بیماری تشخیص داده‌شده، انجام می‌دهد. این نوع گردشگری، شاخه‌ای از گردشگری سلامت است که شخص از کشوری به سایر نقاط دنیا با امکانات پیشرفته‌تر سفر می‌کند تا در مراکز درمانی از خدمات پزشکی کشور مقصد بهره‌مند شود.

موارد مرتبط با گردشگری پزشکی برای بیماری‌ها ازنظر پزشکی ضروری و هدف آن درمان است، درحالی‌که موارد مرتبط با گردشگری سلامت ماهیتی پیشگیرانه، داوطلبانه، غیرتهاجمی و غیرپزشکی در طبیعت دارد.

گردشگران سلامتی دو گروه هستند؛ افرادی که انتخاب سفر یا مقصد آنان بر اساس موارد سلامتی است و افرادی که به دنبال حفظ سلامتی هستند یا در طول سفرهای تفریحی و کاری خود در تجربه‌های سلامتی شرکت می‌کنند.

از سال ۲۰۱۹، بیشترین سهم گردشگری سلامتی جهانی مربوط به آمریکای شمالی با ۲۸۲.۶۳ میلیارد دلار درآمد بوده است و بعد از آن اروپا، آسیا و اقیانوسیه (APAC) قرار دارند.

اروپا مقصد بیشتر تورهای سلامتی مسافران سراسر دنیا است. بااین‌حال، همان‌طور که ایالات‌متحده و کانادا شاهد افزایش شدید متوسط هزینه در سفرهای داخلی هستند، بنابراین منطقه آمریکای شمالی به‌تدریج سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص داده است. اگرچه در حال حاضر در رده سوم قرار دارد، اما منطقه APAC در کشورهایی مانند چین، هند و ژاپن به دلیل افزایش جمعیت و درآمد طبقه متوسط عملکرد بهتری داشته است.

بر اساس گزارشی از Market Insight Solutions (پژوهشگر بازار در پیمپری-چینچواد، هند) در مورد گردشگری سلامت در سال ۲۰۱۹، بازار جهانی گردشگری سلامتی را ۷۲۸.۱۷ میلیارد دلار ارزیابی کرده است و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۷ به ارزش ۱.۲۹ تریلیون دلار برسد. طی هفت سال آینده بر اساس تجزیه‌وتحلیل‌ها، این بازار رشد سالانه مرکب ۷.۴ درصد را خواهد داشت.

فرصتی برای منطقه آسیا و اقیانوسیه

هر مقصد ارزش‌های منحصربه‌فرد خود را دارد که وابسته به فرهنگ محلی و منابع طبیعی است و به گردشگران سلامتی ارائه می‌دهد. ماساژ کامل بدن، کلاس‌های ورزشی یا اسموتی (نوشیدنی) کافی است تا رضایت برخی از افراد درباره گردشگری سلامتی را  افزایش دهد. بااین‌حال برای گردشگران سلامتی که دقت بیشتری دارند، آنچه مقصد برای آن‌ها در نظر می‌گیرد، بسیار مهم است.

این تجربیات منحصربه‌فرد و معتبر را می‌توان بر اساس روش‌های درمانی بومی، درمان‌های سنتی باستانی/ معنوی، گیاهان و جنگل‌های بومی، لجن درمانی، مواد معدنی و آب و غیره بنا کرد.

منطقه آسیا و اقیانوسیه در سال‌های اخیر بر اساس موارد ارائه‌شده فوق، سهم بیشتری از بازار گردشگری سلامتی را داشته و این بازتاب گردشگران بیشتر برای لذت بردن از تجربیات سلامتی شرقی است.

بر اساس موسسه جهانی سلامتی، تجربیات سلامتی شرقی مانند چشمه‌های آب گرم، سونا، مدیتیشن، یوگا و آیورودا (علم باستانی و کهن در هند که از گیاهان طبی، ماساژ و یوگا برای درمان بیماران استفاده می‌شود) مواردی است که مسافران هنگام سفر به این مناطق به دنبال آن هستند. البته مقاصد آسیا و اقیانوسیه می‌دانند چگونه از روندهای جدید مرتبط با سلامتی مانند تعطیلات سلامتی و تقویت سیستم ایمنی، تعطیلات دورکاری، خود مراقبتی در سفر و گردشگری سلامت با رعایت فاصله فیزیکی همراه باارزش‌های محلی منحصربه‌فرد استفاده کنند.

این گردشگری به مسافران داخلی به‌ویژه هنگامی‌که هنوز گردشگری خارجی شروع نشده توجه بیشتری دارد.

منبع:ایسنا

مرتبط:

گردشگری سلامت _مفهومی فراتر از درمان

 بنابر آمارهایی که وزارت بهداشت داده است هر بیمار خارجی که برای درمان به ایران سفر کرده بین ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ دلار ارزآوری داشته است. بنابراین در سال ۱۳۹۸ که حدود ۶۰۰ هزار نفر گردشگر سلامت به ایران وارد شده‌اند رقمی بین ۱,۲ تا ۱,۵  میلیارد دلار حاصل شده است. وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم تقریبا همین آمارها را می‌دهد؛  آمارهایی که نشان از رقابت سایه به سایه دو وزارتخانه دارد و معلوم نمی‌کند کدام یک متولی اصلی گردشگری سلامت است.

با وجود امضای توافق‌نامه‌های متعدد بین این دو وزارتخانه و تعیین وظایف هر یک براساس احکام سند راهبردی توسعه گردشگری، اما کماکان اختلاف بین دست‌اندرکاران گردشگری سلامت حل‌نشده باقی مانده است و این میان،  دلال‌هایی که هر دو وزارتخانه، اصلی‌ترین چالش گردشگری سلامت می‌دانند و بارها از ساماندهی آن‌ها سخن گفته‌اند، از این اختلاف و ناهماهنگی‌ها سود می‌برند.

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی طبق سند راهبردی توسعه گردشگری مصوب هیأت وزیران به تاریخ ۱۳۹۹/۴/۲۹ موظف به «توسعه زیرساخت‌­های گردشگری سلامت، توسعه و ترویج گردشگری طب سنتی، تهیه و ارائه داده و اطلاعات مرتبط با حوزه گردشگری و نظارت مؤثر بهداشتی برای ارتقای کیفی خدمات گردشگری» است.

این سند به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حکم کرده است:

۱. آمار و اطلاعات مرتبط با گردشگری سلامت را در اختیار دستگاه‌های ذی­ربط قرار دهد.

۲. امور تشخیص، درمان و پیگیری درمان گردشگران سلامت به عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.

۳. به منظور تمشیت امور گردشگری سلامت، تعیین ضوابط تخصصی و اطلاعات مربوط به توانمندی‌­های کشور در زمینه پزشکی و بهداشتی بر عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و صدور و تمدید مجوز تسهیل­گری در این خصوص به عهده وزارتخانه (میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی) است.

۴. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای ارائه خدمات تشخیص، درمان و آمور پزشکی به گردشگران سلامت، با شرکت­‌های خدمات مسافرتی و جهانگردی دارای مجوز از وزارتخانه همکاری کند.

۵. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نظارت­‌های بهداشتی خود را با هدف حمایت از صنعت گردشگری اعمال کند.

با وجود ضرورت اجرای این احکام، مطابق مصوبه هیأت وزیران اما به تازگی سعید هاشم‌زاده ـ رییس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت ـ گفته که صفر تا صدِ پذیرش بیمار در داخل کشور به دلیل تخصصی بودن فرآیند درمان باید به عهده این وزارتخانه باشد.

او که بزرگ‌ترین آسیب گردشگری سلامت در کشور را حضور دلال‌ها و افرادی با کمترین دانش و سابقه در حوزه پزشکی و گردشگری می‌داند، در توجیه این‌که چرا کل امورات گردشگری سلامت باید در اختیار این وزارتخانه باشد، توضیح داده است: «بیماری که وارد کشور می‌شود ممکن است در بدو ورود به کشور و قبل از پذیرش در بیمارستان نیاز به خدمات پزشکی داشته باشد. از سوی دیگر ما باید وضعیت بیمار پس از بازگشت به کشور را نیز پیگیری کنیم. به همین دلیل وزارت بهداشت باید از صفر تا ۱۰۰ این موضوع را زیر نظر داشته باشد.  موضوع بازاریابی پزشکی نیز وجود دارد و در آن تمام مسیری را که یک بیمار باید طی کند تا به مقصد برسد و به کشور خود بازگردد روشن می‌کند، این یک فرایند تخصصی است و نمی‌توان آن را بدون نظارت نهاد متولی سلامت انجام داد.»

این اختلاف‌ها تازه نیست. بارها برای رفع آن مذاکره و تفاهم‌نامه امضا شده است. ولی حتی احکامی که هیأت وزیران ابلاغ کرده راه به جایی نبرده است. بیشتر بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها یا خودشان دفتر بین‌المللی و توریستی دارند و با بیمار خارجی ارتباط مستقیم می‌گیرند،  یا ترجیح می‌دهند با تسهیلگرانی که وزارت بهداشت مجوز آن‌ها را داده است کار کنند. هرچند که بنا به اظهارات هر دو وزارتخانه، بیشترین سهم را از گردشگری سلامت، دلال‌ها می‌برند.

حالا در شرایطی که وزارت خارجه به دستور ستاد ملی مقابله با کرونا صدور ویزای توریستی را متوقف کرده است،  آژانس‌دارهایی که یک سال بیکار بوده‌اند و از هر نوع درآمدی محروم شده‌اند، در فرصتی که می‌توانند گردشگر سلامت یا همان بیمار خارجی را وارد کنند، نسبت به تک‌روی‌های وزارت بهداشت و شرکت‌های وابسته و زیرمجوعه و در زنجیره آن معترض شده‌اند و می‌گویند نمی‌توانند برای ویزای سلامت درخواست بدهند، چون دسترسی سایت ویزای الکترونیک ایران به روی آن‌ها مسدود شده است، اما تسهیلگرانی که از وزارت بهداشت مجوز دارند می‌توانند ویزا بگیرند.

حرمت‌الله رفیعی ـ رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ـ به ایسنا می‌گوید: وزارت خارجه ویزای توریستی نمی‌دهد، تنها ویزایی که می‌توان گرفت برای درمان است، اما آژانس‌های گردشگری از آن محروم شده‌اند و به سایت ویزای الکترونیک برای ثبت درخواست دسترسی ندارند، درحالی‌که این دسترسی به برخی داده شده است؛ تسهیلگرانی که از وزارت بهداشت مجوز دارند. در این اوضاع که کرونا بسیاری از فعالان گردشگری را زمین زده، با چنین تصمیم‌گیری و عملکردی فقط در حق ما جفا می‌کنند.

این اعتراض‌ها در یک مناظره رادیویی، درحالی که رییس اداره گردشگری وزارت بهداشت از حضور در آن انصراف داد، نیز تکرار شد. رفیعی به حکم سند راهبردی توسعه گردشگری اشاره کرد و گفت: همه وزرا این سند را امضا کرده‌اند و دولت هم ابلاع کرده است ولی باز کار خود را می‌کنند. اگر قائل به این احکام و وظایف نیستند پس وزارت میراث فرهنگی و گردشگری را تعطیل کنیم. الان کل وزارت بهداشت وارد گردشگری سلامت شده است پس وظیفه و تکلیف وزارت میراث فرهنگی و گردشگری که متولی گردشگری این کشور است چه می‌شود؟

او ادامه داد: آقایان مصاحبه می‌کنند و مشکل اصلی گردشگری سلامت را به گردن دلال‌ها و افراد کارنابلد می‌اندازند. آژانس‌های گردشگری دلال نیستند و مجوز و شناسنامه معتبر دارند. ما که فقط بیمار به کشور وارد نمی‌کنیم؛ این بیمار همراه دارد، خدمات دیگر می‌خواهد. بیمارستان این خدمات را می‌تواند بدهد؟  آیا قرار است همراه بیمار را هم معالجه کند که صفر تا ۱۰۰ کار را خودش می‌خواهد انجام دهد؟ گردشگری سلامت که فقط در جراحی و بیمارستان خلاصه نمی‌شود، کسی که برای آرامش می‌خواهد در ساحل قدم بزند یا از خدمات اسپا و آب‌درمانی استفاده کند هم در شاخه گردشگری سلامت قرار می‌گیرد.

او اضافه کرد: بارها شاهد حضور افراد تابلو به‌دستی در قسمت کنترل گذرنامه مسافران فرودگاه بین‌المللی تهران بوده‌ایم، آن‌ها چگونه و با چه مجوزی می‌توانند وارد این بخش شوند که بقیه نمی‌توانند؟

رفیعی تاکید کرد: آژانس‌های گردشگری بنا به مجوزهایی که از وزارت میراث فرهنگی و گردشگری گرفته‌اند می‌توانند در حوزه گردشگری سلامت کار کنند و هیچ محدودیتی در این زمینه ندارند. این مجوز به قدری واضح است که حتی اگر وزارت میراث فرهنگی و گردشگری هم روزی بخواهد آژانس‌های فعال در حوزه گردشگری سلامت را از بقیه تفکیک کند، تخلف کرده است. در مجوز آژانس‌های گردشگری تمام فعالیت‌هایی که باید انجام شود، خیلی واضح ذکر شده است. آژانس‌ها می‌توانند در مشارکت و همکاری با بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، بیماران خارجی را جذب کنند.

رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی درباره دلیل برخورد نشدن با دلال‌ها اظهار کرد: مگر این انجمن مجوز برخورد با متخلفان را دارد!؟  نهادهای نظارتی هستند که چنین مجوزی را بدهند. اتفاقا این انتقاد چندساله ما بوده که چرا برخورد نمی‌شود و این دلال‌ها همین‌طور رشد کرده‌اند. از طرفی، ما مدعی هستیم که سرآمد پزشکی و درمان در منطقه هستیم، اما چرا می‌گویند آمارهای گردشگری سلامت در ایران ریزش داشته است!؟

اختلاف بر سر گردشگری سلامت، درحالی دامنه‌دار شده که کشورهای اطراف از جمله امارات، ترکیه و عمان درحال ربودن گوی رقابت از ایران در حوزه گردشگری سلامت هستند. همچنان که رقبای کهنه‌تر همچون مالزی، تایلند، سنگاپور و هند، حضور پررنگ و قوی خود را در بازار گردشگری سلامت حفظ کرده‌اند. با وجود این که در ایران اعتقاد بر ارزانی هزینه‌های درمان است، اما کشورهای دیگر با جذاب کردن هزینه‌ها و معرفی امکانات و مهارت‌های پزشکی و درمانی، لغو ویزا،  پیگیری وضعیت بیماران پس از برگشت، در کنار متنوع‌سازی خدمات درمانی، درحال جذب بیمار از کشورهایی هستند که ما فکر می‌کنیم مشتریان ثابت ایران شده‌اند.

طبق اعلام وزارت بهداشت، درحال حاضر بیشترین بیماران ایران از کشورهای عراق، افغانستان، پاکستان، کویت و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس هستند اما همین وزارتخانه از ریزش درآمد گردشگری سلامت ایران تا ۳۰۰ میلیون دلار در شش ماه نخست امسال خبر داده که البته عامل آن را ویروس کرونا اعلام کرده است.

منبع:ایسنا

در این وبینار مدرس دانشگاه، فعال و کارآفرین حوزه گردشگری با بیان اینکه گردشگری به عنوان صنعت سوم درآمدساز جهان شناخته شده است، اظهار کرد: گردشگری از معدود بخش‌های خدماتی است که فرصت‌های مناسبی را برای تجارت تمامی ملت‌های جهان را فارغ از میزان توسعه یافتگی آنها فراهم می‌کند.

اکبر فرهیخته با اشاره به اینکه گردشگری سلامت به عنوان یکی از مهمترین شاخه‌های گردشگری، منافع اقتصادی و اجتماعی بالایی برای کشور به دنبال دارد، افزود: گردشگری درمانی در کشورهای در حال توسعه، رشد قابل توجهی داشته به طوری که به بخش مهم بازار گردشگری تبدیل شده است.

وی گردشگری پزشکی و تندرستی را از زیر شاخه‌های گردشگری سلامت عنوان و تصریح کرد: جهاددانشگاهی یکی از متولیان توسعه گردشگری سلامت استان خدمات و فعالیت‌های ارزشمندی را در استان به انجام داده است.

مدرس دانشگاه، فعال و کارآفرین خاطرنشان کرد: شرایط اقتصادی، سیاسی و نظارتی، شاخص اعتماد به آموزش پزشکان، هزینه‌ها، کیفیت درمان و مجوزها از عوامل مهم انتخاب مراکز درمانی در گردشگری سلامت است.

فرهیخته یادآور شد: عواملی چون منافع مشتریان، نام تجاری، چارچوب قانونی، زیرساخت، بازار هدف، محصول، کانالهای ارتباطی‌، اپراتورها و مسائل اجتماعی برای توسعه گردشگری پزشکی در کشورها اهمیت دارد.

در این وبینار عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل با بیان اینکه توسعه گردشگری سلامت در استان اردبیل از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، اظهارکرد: مدیریت، تبلیغات و اطلاع رسانی، امنیت، راه‌های ارتباطی، آموزش، فرهنگ و روابط اجتماعی، عوامل و شرایط محیط طبیعی هفت عامل دخیل در توسعه گردشگری کشور است.

مجتبی امانی لازمه توسعه کشور را تقویت ظرفیت‌های گردشگری عنوان کرد و افزود: در استان اردبیل ظرفیت‌ و شاخص‌های گردشگری لازم وجود دارد که ارتقای آن در توسعه نقش خواهد داشت.

وی با بیان اینکه از میان ۱۴۰ کشور دنیا، ایران از لحاظ آمادگی برای پذیرش گردشگر جایگاه ۸۹ جهان را دارد، یادآور شد: بر اساس معیارهای یونسکو، ایران یکی از کشورهای بزرگ جهان از نظر جاذبه‌های تاریخی، مذهبی  و طبیعی محسوب می‌شود و از لحاظ اینکه جزء ارزانترین مناطق دنیا برای گردشگران خارجی است می‌تواند از این صنعت به خوبی برای توسعه استفاده کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل ادامه داد: فقدان و یا سوء تبلیغات، احساس عدم امنیت گردشگران خارجی، بحران سیاسی، ضعف زیرساختارها، کمبود سرمایه‌گذاری در حوزه آموزش انسانی و عدم مراودات بانکی و اقتصادی از معضلات گردشگری در کشور است که باید مورد توجه قرار گیرد.

امانی موانع توسعه گردشگری پزشکی را مشکلات نظام اداری و خط مشی‌گذاری، زنجیره ارایه خدمات، تعامل نامناسب، موانع ارتباطی بیمار، تفاوت زبان و فرهنگی، عدم اعتماد، تعصب و برخورد کلیشه‌ای، ضعف در بازاریابی و تبلیغات عنوان کرد.

وی بیان کرد: چشمه‌های آب گرم شهر سرعین، مشگین‌شهر و خلخال، تنوع مناطق طبیعی، میراث فرهنگی و فولکلور غنی، امنیت، تنوع منایع غذایی، همجواری و اشتراکات فرهنگی با مناطق قفقاز، نزدیکی به سواحل خزر، آب و هوای مطبوع از قابلیت و توانمندی‌های استان اردبیل است که ضرورت دارد برای ارتقاء و استفاده از این ظرفیت‌ها زیرساخت لازم فراهم شود.

امانی اضافه کرد: با تبلیغات داخلی و جهانی، ایجاد بستر مناسب سرمایه‌گذاری در مناطق مختلف، آموزش به مردم و ارائه دهندگان خدمات، ایجاد موزه روستایی، فرهنگی و تاریخی، تقویت باورها، توسعه راه‌های ارتباطی، بهینه سازی مناطق گردشگری، توسعه شکارگاه‌های خصوصی و مراکز تجاری و صنعتی سازگار با اکوسیستم، می‌توان گردشگری را در استان اردبیل توسعه بخشید.

منبع:ایسنا

مرتبط:

خان كندی _زیباترین روستای اردبیل

آشنایی با آبشار سردابه اردبیل

پل معلق پیرتقی در اردبیل

مدیر گروه پژوهشی مدیریت و برنامه‌ریزی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در خصوص معرفی «گردشگری سلامت» به عنوان یکی از گونه‌های حوزه گردشگری عنوان کرد: «گردشگری سلامت» طی سال‌های اخیر مزیت‌هایی از جمله اشتغال‌زایی و کاهش فقر را ایجاد کرده و باعث ارتقاء وضعیت اقتصادی کشورها شده است.

معصومه توانگر بیان کرد: سازمان جهانی گردشگری WTO تعریفی از گردشگری سلامت ارائه داده است که طبق این تعریف گفته شده خدماتی که منجر به بهبود و افزایش سلامتی و روحیه افراد می‌شود و در مکانی خارج از محدوده سکونت آن‌ها در زمانی بیش از ۲۴ ساعت ارائه می‌شود، گردشگری سلامت  به حساب می‌آید.

وی افزود: استفاده از خواص درمانی آب‌های معدنی، آب و هوای سالم در یک مکان و بهره‌گیری از خدمات پزشکی یک کشور از جمله خدماتی بوده که در گردشگری سلامت به آن‌ها اشاره شده است، بنابراین گردشگری سلامت مفهومی فراتر از گردشگری درمانی دارد.

طبیعت‌درمانی یکی از گونه‌های گردشگری سلامت است

این عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی اظهار کرد: کسانی که در حوزه توریسم سلامت فعالیت می‌کنند، معتقدند که ارائه خدمات در این حوزه باید در حد کشورهای جهان اول باشد و در مقابل قیمت‌ها و هزینه‌ها در حد کشورهای در حال توسعه و جهان سوم باشد تا افراد برای استفاده از این خدمات ترغیب به سفر کردن شوند.

توانگر خاطرنشان کرد: طبق تاریخچه گردشگری سلامت، مباحثی از جمله طبیعت‌درمانی مانند استفاده از چشمه‌های آب‌گرم از گذشته و از کشورهای یونان و روم آغاز شد و با توسعه این‌گونه از گردشگری در کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز گردشگری سلامت رواج پیدا کرد، اما اخیرا در این گونه از گردشگری مباحث پزشکی نسبت به طبیعت درمانی رواج بیشتری پیدا کرده است.

وی ادامه داد: در گذشته، تنها در کشورهای غربی از خدمات پزشکی و درمانی پیشرفته، پزشکان برتر و تجهیزات به‌روز پزشکی استفاده می‌شد؛ اما اخیرا در کشورهای در حال توسعه مانند کشورهای سنگاپور، تایلند، هند و ترکیه نیز به دلیل داشتن نیروی انسانی ماهر، آموزش دیده و پتانسیل‌های موجود، گردشگری سلامت رواج پیدا کرده و گردشگران این کشورها را نیز برای استفاده از خدمات پزشکی و درمانی آن‌ها انتخاب می‌کنند.

مدیر گروه پژوهشی مدیریت و برنامه‌ریزی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی بیان کرد: معمولا کشورها در زمینه‌های خاصی مزیت رقابتی خود را ایجاد و در یک زمینه خاص برای جذب گردشگر تلاش می‌کنند، به عنوان مثال بعضی کشورها به‌صورت تخصصی در زمینه درمان سرطان، اهدای عضو و درمان بیماری‌های مغز و اعصاب متمرکز می‌شوند اما بعضی کشورهای دیگر در زمینه جراحی‌های پلاستیک و زیبایی خدمات خود را ارتقا می‌دهند.

ایران در زمینه دریافت گردشگر سلامت آمار پایینی دارد

توانگر تشریح کرد: امروز مشهد در حوزه عمل‌های زیبایی، قلب و چشم به‌صورت فعال‌تر در حال فعالیت است و در این حوزه‌ها بیماران بیشتری دریافت کرده است اما به‌صورت کلی ایران در حوزه توریسم سلامت در بین کشورهای همسایه جایگاه خود را باز نکرده و در زمینه دریافت گردشگر در حوزه توریسم سلامت آمار پایینی دارد، در حالی‌ که ایران دارای نیروی انسانی ماهر بوده و هزینه‌ها برای گردشگران سلامت بسیار مقرون به صرفه است.

وی افزود: مباحث پزشکی در ایران از گذشته زمانی که ابن سینا نظرات پزشکی خود را بیان می‌کند و کتاب‌هایی را می‌نویسد، مطرح می‌شود و می‌توان به نوعی آن را به گردشگری سلامت ربط داد اما به‌صورت رسمی این گونه از گردشگری در سال ۲۰۰۳ توسط وزارت بهداشت به رسمیت شناخته شد و در سال ۲۰۰۴ این موضوع در سازمان میراث فرهنگی مطرح و شرح وظایفی در این سازمان برای مدیریت گردشگری سلامت در نظر گرفته شد و از آن زمان به عنوان یک صنعت مستقل معرفی و شناخته می‌شود.

می‌توان برای اشکال جدیدی از گردشگری سلامت در خراسان رضوی برنامه‌ریزی کرد

این عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی اظهار کرد: از آن‌جایی که گردشگری سلامت در توسعه اقتصادی کشورها تاثیرگذار است، در قوانین و سیاست‌های کلان کشور به آن توجه شده و در کشور ما برای این گونه از گردشگری، کمیته گردشگری درمانی، شورای سیاست‌گذاری گردشگری سلامت و کارگروه خدمات بین‌المللی سلامت در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تشکیل شده است.

توانگر گفت: بهبود زیرساخت‌هایی از جمله روابط بین‌الملل کشور، حمل و نقل، خدمات پزشکی عالی، هزینه مناسب درمان، امکانات و تاسیسات بهداشتی، احساس امنیت، ارائه ویزای درمان، حضور متخصصان ماهر و ارائه خدمات پزشکی به گردشگران خارجی به زبان‌های گوناگون و چندین زبان زنده دنیا می‌تواند به گسترش این گونه از گردشگری کمک می‌کند.

وی ادامه داد: شهر مشهد یکی از قطب‌های مهم اقتصادی کشور است و در کنار مباحث پزشکی، می‌تواند در حوزه‌های تندرستی نیز به دلیل داشتن طبیعتی متنوع فعالیت کند و اکنون می‌توان برای اشکال جدیدی از گردشگری سلامت در استان خراسان رضوی برنامه‌ریزی کرد، همچنین می‌توان در جهت افزایش دهکده‌های سلامت در این استان که در حال حاضر تعداد آن‌ها کم است، گام برداشت.

چه چیزی توریسم سلامت را تهدید می‌کند؟

مدیر گروه پژوهشی مدیریت و برنامه‌ریزی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی بیان کرد: به‌صورت کلی توسعه مقوله‌ای است که اگر جوانب آن سنجیده نشود، آسیب‌زا خواهد بود. به عنوان مثال در حوزه گردشگری سلامت باید حق و حقوقات افراد بومی در نظر گرفته شود و به آن‌ها نیز خدمات پزشکی و سلامت با هزینه مناسب ارائه شود، در غیر این‌ صورت توسعه توریسم سلامت تهدید محسوب می‌شود، از طرف دیگر گردشگرانی که برای دریافت خدمات سلامت به کشوری سفر می‌کنند باید قوانین روشنی برای حمایت از آن‌ها در جهت خطاهای پزشکی احتمالی وجود داشته باشد که از حقوق آن‌ها حمایت شود.

توانگر عنوان کرد: یکی از چالش‌هایی که این صنعت اکنون با آن مواجه است، مدیریت ناهماهنگ کسانی است که به جذب گردشگر سلامت کمک می‌کنند، در واقع می‌توان از آن‌ها به عنوان بازاریابان غیررسمی یاد کرد. در حال حاضر هنوز ساختار منسجمی برای مدیریت این افراد ایجاد نشده است، همچنین برای مدیریت بهتر گردشگری سلامت باید طی پژوهشی آمارهای کامل و جامعی از طریق دانشگاه علوم پزشکی دریافت شود تا برنامه‌ریزی دقیقی از طریق سازمان‌های سیاست‌گذار این حوزه برای بهبود آن صورت گیرد.

مرتبط:

الفبای اکوتوریسم

توریسم سلامت ، قدرتی اقتصاد کشور