جای تردید نیست که با کمک گرایش انسان‌شناسی، باستان‌شناسی، شاخه‌هایی از زیست‌شناسی و علوم میان‌رشته‌ای می‌توان قدمت این منطقه و مناطق هم‌جوار آن را به دورانی کهن‌تر از آنچه گمان می‌رود نسبت داد.

نشانه‌هایی از تحرکات و ساخت‌وسازهای تاریخی دوران اسلامی، نظیر ساخت و بهره‌برداری از قنات‌ها به‌منظور آب‌رسانی و آبادسازی منطقه با اسامی «شاه‌پسند» و «عباس‌آباد» در این ناحیه و روستاهای اطراف آن دیده می‌شود و متأسفانه مسجد پوده، حیاط و منبر سنگی آن، هم‌چنین قبورِ گورستان تاریخی این روستا که همه به‌منزلۀ شناسنامۀ پوده و بخشی از تاریخ ایران‌زمین به‌حساب می‌آیند، در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برند؛ ازجمله گورستانی که از شواهد و قراین موجود، نظیر نحوۀ تدفین مردگان و چیدمان سنگ گورها می‌توان احتمال شکل‌گیری آن را هم‌زمان با ورود اسلام به ایران دانست و خاک‌سپاری در آن، تا به امروز تداوم داشته است.

حفاری‌های غیرمجاز که سوای از دست رفتن اشیای باارزش تاریخی، باعث گسیخته شدن حلقه‌های متصل‌کننده تاریخ مناطق مختلف ایران است، پوده را هم طعمۀ زیادی خواهی سودجویان کرده و باعث شده که به گورستان این منطقه آسیب‌هایی وارد شود.

در حال حاضر، برخی از سنگ قبرهای افراد معروف یا خوانین دورۀ صفویه، افشار و قاجار که در این ناحیه فعالیت و حکمرانی داشته‌اند، به دلیل تزئینات جالبی که داشته در معرض سرقت قرارگرفته و برخی از آن‌ها، توسط اهالی روستا و متصدی مسجد آن از خطر دستبرد حفظ‌شده است، اما برای جلوگیری از سرقت مجدد، حتماً باید تمهیدات بیشتری از سوی اهالی روستا و ادارۀ میراث فرهنگی اندیشیده شود.  

درون مسجد روستای پوده، منبر سنگی نفیسی به همراه کتیبه‌های قرآنی حجاری‌شده بر آن وجود دارد که تاریخ ساخت منبر با حروف ابجد روی آن درج‌شده است: «دوران زمامداری شاه‌عباس دوم، کاتب محمد امین و حجار، میرزا محمود»؛ این کتیبه‌ها پس‌زمینۀ رنگی دارند و منقش به تزئینات نفیسی هستند.

از این‌دست منبرهای سنگی یکی در قلعۀ سنگی سیرجان وجود داشته که قدمت آن به سدۀ هشتم هجری می‌رسیده و دیگری در مسجد جامع عباسی اصفهان که مربوط به اوایل دورۀ صفوی است. شوربختانه افراد ناآگاه باعث ایجاد صدماتی در بدنه این منبر و دسته‌های نشیمن‌گاه آن شده‌اند.

مقابل منبر سنگی پوده، سنگابی ارزشمند وجود دارد که وقف مسجد است. سقف گنبد خانۀ مسجد آن نیز دارای تزئینات مقرنس و طاق کژاوه همراه با نقاشی‌هایی از طبیعت و گیاهان است.

آثاری از رنگ و تزئینات بر دیوارۀ گنبدخانه به چشم می‌خورد که متأسفانه گذشت زمان آن را در معرض تهدید قرار داده و البته، آثار مرمت و تعمیر اساسی ایوان شمالی مسجد نیز که در سال‌های گذشته توسط مدیر میراث وقت و کمک اهالی در پی حفظ و زنده نگه‌داشتن این اثر در آن انجام‌شده، هنوز مشهود است.

بر دیواره‌های گنبدخانه، نامه‌ها و اشعار و چکامه‌سرایی‌هایی از دوران گذشته به چشم می‌خورد که قدمت آن گاه به ۲۳۵ سال پیش بازمی‌گردد. نمونۀ چنین نوشته‌هایی را در صفۀ درویش مسجد جامع عتیق اصفهان می‌توان یافت.

درصورتی‌که بررسی میدانی، کار تخصصی و کاوش‌های هدفمند در روستای پوده انجام گیرد و آثار تاریخی آن حفظ شود، این منطقه نیز می‌تواند سهمی بسزا در صنعت گردشگری استان اصفهان داشته باشد.

یادداشت و تصاویر از: عقیل عقیلی، دانشجوی رشتۀ باستان‌شناسی دانشگاه هنر اصفهان.

منبع: ایسنا

 سفر به خارج از ایران بیشتر از یک سال است که با همه‌گیری ویروس کرونا و بسته شدن مرزها، توقف صدور ویزا و گرانی ارز و بلیت پروازهای خارجی تا حد زیادی از دسترس خارج شده است. از سوی دیگر، با وجود تصمیم برخی کشورها، از جمله اتحادیه اروپا برای بازگشایی تدریجی مرزها و اجازه ورود به گردشگران واکسینه‌شده، اما محدودیت سفر به خارج از کشور برای شهروندان ایرانی همچنان پابرجا است.

علاوه‌بر این‌که ایران هنوز در منطقه امن کرونا قرار نگرفته، اتحادیه اروپا و برخی کشورهای دیگر، درحال حاضر تنها گردشگرانی را می‌پذیرند که واکسن‌های مورد تایید آن‌ها را تزریق کرده باشند؛ واکسن‌های فایزر/بیونتک، مدرنا، آسترازنکا و جانسون‌اندجانسون که اغلب در ایران در دسترس نیستند.

با این وجود، آغاز واکسیناسیون عمومی و تزریق رایگان آن برای اتباع خارجی در برخی کشورها از جمله ارمنستان، سبب راه‌اندازی و تبلیغ تور واکسن در ایران شده است. پایگاه اینترنتی اوراسیانت خبر داده که ارمنستان از حدود یک ماه پیش مجوز واکسیناسیون عمومی حتی برای اتباع خارجی را به یکی از مراکز تزریق واکسن کرونا داده که تزریق آن را بدون نوبت و رایگان انجام می‌دهد.

به نوشته این رسانۀ منطقه اوراسیا، تزریق واکسن کووید در خیابان مرکزی ایروان، پایتخت ارمنستان، در یک ایستگاه تحت مدیریت وزارت بهداشت این کشور بدون ثبت‌نام قبلی انجام می‌شود. بیشتر افرادِ مشاهده‌شده در صف دریافت واکسن نیز به گزارش این رسانه، شهروندان خارجی و از کشورهای لهستان، ایران، روسیه و چین بوده‌اند.

ارمنستان درحالی فرآیند واکسیناسیون عمومی و تزریق رایگان آن برای اتباع خارجی و گردشگران را آغاز کرده که با استقبال کم مردم کشورش برای دریافت واکسن کووید مواجه شده است، به طوری که تا کنون کمتر از دو درصدِ جمعیت این کشور واکسینه شده‌اند. از این‌رو گفته می‌شود ارمنستان با این سیاست، در پی جذب گردشگر خارجی پس از حدود ۱۸ ماه رکود اقتصادی است.

در ارمنستان سه واکسن آسترازنکا، سینوفارم و اسپوتنیک تزریق می‌شود. هرچند بیشتر گردشگران ایرانی که این مدت به ارمنستان سفر کرده‌اند، گفته‌اند واکسن آسترازنکا را دریافت کرده‌اند.

ایرانی‌ها با ویزای فرودگاهی می‌توانند ۳۰ روز در ارمنستان اقامت داشته باشند، بنابراین برای دریافت دوز دوم واکسن آسترازنکا که با فاصله بیشتری انجام می‌شود، یک سفر دیگر باید انجام دهند.

قیمت یک تور چهارروزه به ارمنستان با خدمات معمولی همچون بلیت رفت و برگشت هواپیما، اقامت در هتل و بیمه مسافرتی از حدود پنج میلیون تومان شروع می‌شود. تورهای اتوبوسی هم به این مقصد وجود دارد که با همان خدمات مشابه، با قیمت حدود سه میلیون تومان اجرا می‌شود.

برخی آژانس‌های گردشگری تبلیغ تور ارمنستان با وعده تزریق واکسن را با توجه به شرایط واکسیناسیون در ایران، درحالی شدت بخشیده‌اند که هیچ تعهد و مسؤولیتی در برابر مسافر و تزریق قطعی واکسن در یک کشور دیگر را نمی‌پذیرند. بعضی از این آژانس‌ها با وجود تبلیغات گسترده‌ای که درباره تزریق رایگان و بدون ثبت‌نام قبلی واکسن کووید در ارمنستان انجام می‌دهند، اما تاکید می‌کنند که توری به نام واکسن ندارند و تور تفریحی ارمنستان را عرضه کرده‌اند و بررسی درباره قطعیت تزریق رایگان واکسن به اتباع خارجی را به عهده خود مسافر گذاشته‌اند.

از سوی دیگر، به تازگی مسؤولان ابوظبی، پایتخت امارات عربی متحده نیز اعلام کرده‌اند گردشگران را به رایگان واکسینه می‌کنند. رسانه‌های امارات مدعی شده‌اند بیش از ۸۰ درصد جمعیت ساکن در این کشور واکسینه شده‌اند. اکنون وزارت بهداشت و پیشگیری امارات متحده عربی با انتشار راهنمای دریافت واکسن کرونا برای گردشگران در ابوظبی، اعلام کرده بر اساس تصمیم جدید این کشور، تمام گردشگرانی که ویزای ورود به امارات را دارند و به ابوظبی سفر کرده‌اند، می‌توانند از خدمات تزریق رایگان واکسن کرونا استفاده کنند. در امارات دو واکسن فایزر و سینوفارم در دسترس قرار دارد.

مسؤولان امارات که بیشتر از یک سال است، گردشگران خارجی را پشت مرزها نگه داشته‌اند، اکنون امیدوارند با این طرح، بخشی از بحران و زیان ویروس کرونا به صنعت گردشگری در کشورشان را جبران کنند.

نرخ تور چهارروزه امارات با ضعیف‌ترین خدمات از شش میلیون تومان شروع می‌شود. شهروندان ایرانی برای سفر به امارات باید ویزا دریافت کنند.

روسیه نیز از جمله کشورهایی است که مجوز تزریق واکسن به گردشگران را صادر کرده است، اما دریافت واکسن کرونا در این کشور، مثل ارمنستان و امارات رایگان نیست. ولادیمیر پوتین ـ رییس‌جمهور روسیه ـ چندی پیش اعلام کرد قصد دارد به گردشگران خارجی که به این کشور می‌آیند، اجازه دهد تا با پرداخت هزینه‌ای در روسیه واکسن کرونا بزنند.

در حال حاضر روسیه چهار واکسن را برای اجرای برنامه واکسیناسیون در این کشور تایید کرده که رایج‌ترین آن، اسپوتینک‌وی است که در داخل روسیه تولید می‌شود.

مرزهای ایران و روسیه بیشتر از یک سال است که به روی گردشگران یکدیگر بسته شده و ویزای توریستی نیز صادر نمی‌شود، اما این اواخر بازی‌های جام ملت‌های اروپا در سن‌پترزبورگ فرصتی بود تا بعضی از ایرانی‌ها با فن‌آی‌دی، مجوز تماشای این بازی‌ها به این کشور سفر کنند.

با این همه، تبلیغ تورِ واکسن کرونا تا کنون مورد تایید ستاد ملی کرونا و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار نگرفته است. حتی، معاون گردشگری در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰، در نامه‌ای خطاب به مدیران گردشگری استان‌ها و تشکل‌های خصوصی، تبلیغ و اجرای تور با وعده واکسن کرونا را فاقد وجاهت قانونی اعلام کرد.

این واکنش در زمانی نشان داده شده بود که کشورهایی مثل ارمنستان، امارات و روسیه هنوز مجوز رسمی واکسن کرونا را نداده بودند و باور بر این بود که آژانس‌ها وعده‌ای دروغین را تبلیغ می‌کنند. اکنون با توجه به روند کند واکسیناسیون در ایران و در دسترس نبودن واکسن‌های مختلف و از طرف دیگر، با شکل‌گیری بازار غیررسمی فروش قاچاق ۲۵ تا ۶۰ میلیون تومانی واکسن کرونا در تهران بنا به گزارش بعضی رسانه‌های داخلی، برخی بر آن شده‌اند تا با توجه به وضعیت جسمی و بیماری‌های زمینه‌ای و ضرورت‌های شغلی و تحصیلی، برای دریافت واکسن راهی این کشورها شوند و آژانس‌های مسافرتی نیز با علم به این تقاضا، تورهای واکسن را در سایه سفر به ارمنستان، روسیه و امارات طراحی کرده‌اند که لازم است وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و همچنین ستاد ملی کرونا به جای انکار و تکذیب آن و زدن برچسب غیرقانونی به این تورها، وارد فرایند نظارت شوند تا از تخلف و سودجویی احتمالی پیشگیری شود.

منبع: ایسنا

مرتبط:

بازگشایی مرزها به روی گردشگران مشروط به تزریق واکسن