پیش‌شرط‌های رشد گردشگری چیست؟
یک مدرس دانشگاه گفت: تا کی می‌خواهیم سر سفره بناهای ۴۰۰ سال پیش بنشینیم و از آن کسب درآمد کنیم و تا کی باید از خانه خدا کاسبی کنیم و بلیت مسجد را به گردشگران خارجی گران‌تر بفروشیم؟ درحالی‌که از اواخر سال ۱۹۹۰ رقابت در گردشگری بین سرزمین‌های مختلف شدت گرفته و کسانی که جاذبه مدرن ایجاد و شرایط بهتری را برای جذب گردشگر فراهم کرده‌اند، پیروز این رقابت بوده‌اند.
به گزارش ایسنا، محمد زاهدی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه مدرس و مؤلف در حوزه گردشگری در ویژه‌برنامه بزرگداشت روز جهانی گردشگری که ۱۱ مهرماه در باغ طوبی اصفهان برگزار شد، گفت: تأکید سازمان جهانی جهانگردی در شعار امسال این روز، بر امر اشتغال است و ما چاره‌ای جز خوش‌بینی به آینده گردشگری و در عین خوش‌بینی، مطالبه گری در خصوص آن نداریم.
وی ادامه داد: سیستم تقسیم‌کار بین‌المللی در جهان به ما می‌آموزد که گردشگری، یکی از حوزه‌هایی است که در آن اجازه پیشرفت داریم. شاید در حوزه صنعت و تجارت اجازه این رشد به ما داده نشود، اما در گردشگری این امید هست، به شرطی که تلاطم و تغییر این حوزه را بپذیریم و برای تحمل مشکلات آن انعطاف داشته باشیم.
این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: روند توسعه گردشگری در سطح بین‌الملل شتابان است و هر سال سهم بیشتری از نرخ رشد را به خود اختصاص می‌دهد.
زاهدی، سرمایه‌گذاری بر روی جذب گردشگر چینی را یک فرصت مناسب برای رشد گردشگری ایران دانست و گفت: با بهتر شدن وضعیت مردم کشورهای درحال‌توسعه، میزان سفرهای خارجی آنان بیشتر می‌شود. چینی‌ها امروز بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ میلیون سفر خارجی در سال دارند و این کشور اکنون دومین اقتصاد بزرگ دنیاست. وقتی چین توان ایجاد موج بزرگ گردشگری را در دنیا دارد، چرا راهنمایان گردشگری ما به سمت یادگرفتن زبان چینی نمی‌روند تا بتوانند از این موج استفاده کنند؟
این فعال گردشگری با تأکید بر اینکه تمرکز بر بازار شرق دور، فرصتی برای توسعه کسب‌وکار است، گفت: اگر آینده روشنی را چشم در راهیم، باید از خروجی داده‌های جهان استفاده و روی آنها تمرکز کنیم.
وی خاطرنشان کرد: از اواخر سال ۱۹۹۰ رقابت در گردشگری بین شهرها سرزمین‌های مختلف شدت گرفته و کسانی که جاذبه مدرن ایجاد کرده و شرایط بهتری را برای جذب گردشگر فراهم کرده‌اند، پیروز این رقابت بوده‌اند.
زاهدی، شناخته‌شده بودن ایران و اصفهان را در جهان، یک توهم دانست و گفت: یکی از مسئولان بالا رده برلین سه سال پیش به اصفهان آمد و در جمع مدیران شهری گفت که اگر در میدان شهر برلین از چند نفر بپرسید اصفهان کجاست، تصور نمی‌کنم یکی دو نفر هم باشند که این شهر را بشناسند و ما باید این حقیقت را بپذیریم.
این فعال گردشگری، با تأکید بر اهمیت شناسایی و توسعه فاکتورهای مهم رقابت‌پذیری، اظهار کرد: تا کی می‌خواهیم سر سفره بناهای ۴۰۰ سال پیش بنشینیم و از آن کسب درآمد کنیم؟ تا کی باید از خانه خدا کاسبی کنیم و بلیت مسجد را به گردشگران خارجی گران‌تر بفروشیم؟ معلوم است که این رفتار تا زمانی که حس می‌کنیم اگر این پول را هم از گردشگر نگیریم دیگر هیچ آورده‌ای نخواهیم داشت، ادامه دارد، بنابراین باید دیدگاهمان را تغییر بدهیم.
زاهدی با اشاره به اینکه ۱۰ و چهار دهم درصد کل تولید ناخالص دنیا متعلق به گردشگری و مشاغل وابسته به آن است، خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی ما نشسته‌ایم تا گردشگر به کشور و شهرمان بیاید، از شش بنای تاریخی بازدید کند، برای هر بنا ۱۰ هزار تومان بدهد و بعد هم اینجا را ترک کند. درحالی‌که جاذبه مدرنی مثل دیزنی لند نه فقط کودکان، بلکه بزرگسالان را نیز جذب و کاری می‌کند که آنها با لذت هزارها دلار در آن خرج کنند و میل به ترک آن را هم نداشته باشند.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه مدرس، تأکید کرد: برآوردها نشان می‌دهد که تا ده سال آینده نرخ رشد اقتصادی گردشگری بیشتر و بیشتر خواهد شد و خبری از رکود در آن نیست.
وی با بیان اینکه گردشگران امروز حرفه‌ای شده‌اند گفت: گردشگران حرفه‌ای با کوله سفر میکنند، بنابراین نیازی به خرید کاسه و کوزه و قالی ندارند بلکه دوست دارند در فرایند ساخت یک کوزه یا بافت یک قالی مشارکت داشته باشند و آن را تجربه کنند. گردشگران اکنون به گوشه بازارها توجه بیشتری دارند و ما باید با سلیقه این گردشگر همراه باشیم.
زاهدی، ارتباط بین صنایع‌دستی و گردشگری را در اصفهان که شهر خلاق صنایع‌دستی است یکی از ضروریات دانست و گفت: گردشگر حرفه‌ای شاید دوست نداشته باشد ظرف مینا بخرد، اما دوست دارد درست کردن مینا را یاد بگیرد. زمانی ارگ جهان‌نما با این نیت ساخته شد که فعالان صنایع‌دستی در آن کارگاه فروشگاه دایر کنند اما به این توجه نشده بود که فعالان هزینه خرید چنین فضایی را ندارند، به همین دلیل این طرح ناکام ماند.
این فعال گردشگری، با اشاره به اینکه مقاصد گردشگری به سمت دیجیتال شدن می‌روند، دیجیتال شدن بنگاه‌های اقتصادی گردشگری را امری مهم دانست و ادامه داد: نمی‌توان با اسباب و ابزار قدیمی برای توسعه کسب‌وکار جدید استفاده کرد.
زاهدی با برشمردن چند ویژگی گردشگری، گفت: در گردشگری ماشین‌آلات جای نیروی انسانی را نمی‌گیرد و با سرمایه کم هم می‌توان به آن وارد شد. ضمن اینکه در بازار این لوکوموتیو رشد، چرخش سرمایه وجود دارد و مشاغل مختلفی وابسته به آن ایجاد می‌شود که باعث رها شدن جوانان از شر معضل بیکاری می‌شود.
وی با بیان اینکه از محلی مثل تخت فولاد می‌توان کسب درآمد کرد، گفت: سال ۱۳۶۲ آخرین سالی بوده که یک نفر در تخت فولاد دفن شده و امروز افراد زیادی برای گردشگری به آن مراجعه میکنند، اما متأسفانه به جیب آنها تکانی داده نمی‌شود. باید بدانیم که وجود چنین منابع مالی زمینه را برای توسعه این مکان فراهم می‌کند و ضروری است بیندیشیم که از چه راهی می‌توانیم کاری کنیم گردشگر، حین بازدید از این مکان هزینه کند.
زاهدی ادامه داد: مردم چیزهای رایگان را دوست ندارند و باید گردشگران را وادار به خرج کردن کنیم تا قدرمان را بیشتر بدانند. اینکه می‌گوییم ایران ارزان‌ترین مقصد گردشگری است، شرم‌آور است چون روی دیگر ارزانی، پایین بودن کیفیت است بنابراین باید کاری کنیم که جیب مسافر تکانده شود، اما درعین‌حال احساس نکند که سرش کلاه رفته است.
مدرس دانشگاه پیام نور اصفهان با اشاره به اینکه در چابهار به‌محض پیاده شدن مسافر از ماشین، بچه‌ها دور او را می‌گیرند و از او پول طلب میکنند، گفت: باید مراقب باشیم که مردم محلی در ازای فروش محصول یا انجام خدمات از گردشگران پول طلب کنند.
زاهدی تصریح کرد: تنها دو و نیم درصد از تولید ملی ایران حاصل گردشگری است که رقم بسیار پایینی است. در اصفهان نیز که آمار شاغلان صنایع‌دستی حدود ۴۲ هزار نفر است، فقط ۲۰۰ آژانس مسافرتی و ۹۰ هتل داریم که بزرگترین آنها ۲۲۰ تخت دارد.
وی افزود: در سال ۱۳۹۷ فقط هفت تا هشت میلیون گردشگر به ایران واردشده که سهم عمده‌ای از آن به خاطر تغییر شدید نرخ ارز و هجوم همسایگان برای خرید کالا بوده است. در اصفهان نیز بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار گردشگر داشته‌ایم و متوسط هزینه این گردشگران در ایران ۷۰۰ دلار بوده است.
این فعال گردشگری با اشاره به آسیب بالا رفتن میزان تحصیلات شاغلان حوزه گردشگری، تأکید کرد: باید بترسیم از اینکه تحصیلات بالا در رشته جهانگردی، مانع خدمت‌رسانی ما شود به این معنی که از جارو زدن و بلند کردن چمدان مسافر پرهیز کنیم.
وی از تلاش برای تدوین تقویم رویدادهای گردشگری نیز خبر داد و گفت: این تقویم کمک می‌کند که درجه فصلی بودن گردشگرپذیری کم شود.
منبع خبر:ایسنا
