این روستا از سال ۱۳۶۱ تاکنون به‌عنوان منطقه شکارممنوع، مورد حفاظت قرارگرفته است و قرقاول مهم‌ترین گونه حمایت‌شده این منطقه محسوب می‌شود. با توجه به رطوبت منطقه و شرایط اقلیمی، این روستا یکی از زیستگاه‌های اصلی ارس بوده و گونه‌هایی چون کاج، سرو، بلوط و سایر سوزنی‌برگان در آن زیاد می‌روید.

روستای عزیزآباد یکی از قطب‌های مهم تولید نوغان در شهرستان کلاله است و سالانه، میانگین ۵۰۰ کیلوگرم پیله ابریشم توسط نوغانداران در کارگاه‌های خانگی روستایی تولید می‌شود.

از ظرفیت‌های مهم صنایع‌دستی روستا، اشتغال بیش از ۴۰۰ هنرمند در رشته پارچه‌بافی است. پارچه‌بافی این روستا به سبک پارچه‌بافی ترکمن بوده و با عرض حدوداً ۴۰ سانتی‌متر در رنگ‌های الوان بافته می‌شود.

از گذشته‌های دور، قوم ترکمن استفاده از پارچه ابریشمی را مایه ثواب می‌دانستند و کرم ابریشم و چوب توت برای مردم ترکمن قابل‌احترام بوده است و ابریشم را نشانه حضرت ایوب و یادگار داستان صبر ایوب می‌دانسته و لباس ابریشمی بیشتر می‌پوشیدند.

همچنین در بین ترکمن‌ها نمادی به نام داغداغان وجود دارد که ساخته‌شده از چوب درخت توت (برگ توت غذای اصلی کرم ابریشم) است. این نماد را که بین ترکمن‌ها حائز اهمیت زیادی است به شکل هندسی فرم داده و به‌عنوان چشم نظر و دفع شر در لباس‌ها دوخته و یا روی دارهای بافت و دیوار منازلشان آویزان می‌کنند و اعتقاد دارند عصای حضرت موسی از چوب درخت توت بوده است.

از آنجایی‌که زنان ترکمن همچنان فرهنگ بومی استفاده از پوشاک سنتی خود را حفظ کرده‌اند، اغلب تولیدات در داخل روستا به مصرف رسیده و برخی از تولیدات از سوی واسطه‌ها و بازرگانان محلی، در خارج از استان عرضه می‌شود.

روستای عزیز آباد با برخورداری از تعداد بالای هنرمند پارچه‌باف ظرفیت تبدیل‌شدن به دهکده نساجی سنتی را دارا است. همه هنرمندان روستا را بانوان تشکیل می‌دهند و در کارگاه‌های خانگی و در کنار سایر امورات زندگی، به هنر و حرفه پارچه‌بافی، اشتغال دارند.

یکی از مهم‌ترین مشکلات هنرمندان روستا، تأمین مواد اولیه پارچه‌بافی است که نخ مصرفی عموماً با قیمت بالا و کیفیت پایین وارداتی چین، تهیه می‌شود. روستای عزیزآباد دارای ظرفیت نوغانداری بوده و سالانه میانگین ۵۰۰ کیلوگرم پیله ابریشم در روستا تولید می‌شود اما متأسفانه، پیله‌های تولیدشده به‌صورت خام و باقیمت پایین به استان‌های هم‌جوار فروخته می‌شود.

این در حالی است که اگر پیله تولیدشده در این روستا فرآوری شود، نخ ابریشم مورد نیاز هنرمندان تأمین خواهد شد و علاوه‌بر بالا بردن کیفیت پارچه بافته‌شده و رشد اقتصادی روستا، زمینه حفظ اصالت و فرهنگ اصیل و بومی روستا و قوم ترکمن را فراهم می‌سازد.

*گزارش از زهرا مهدی زاده، کارشناس ارشد پژوهش هنر و کارشناس معاونت صنایع‌دستی گلستان

مرتبط:

نگاهی به ابريشم بافی و سابقه دیرینه آن در استان گلستان

باغ گلستان _باغ گل تبریز

درازنو _منطقه ی ییلاقی گلستان

به روستا که نزدیک می شوی دلبری های طبیعت این تکه بهشت زمینی زیر چتر آسمان آبی خدا سحرت می کند، هر رنگ فصل آن حکایتی دارد و هر سال گذشته آن داستانی.

قلعه آمبر یکی از مشهورترین جاذبه های گردشگری شهر جیپور محسوب می شود و در فهرست آثار تاریخی یونسکو قرار گرفته است.

در زمان های قدیم قصر ها برای مقاصد امنیتی یا محل زندگی پادشاهان ساخته می شدند، ولی امروزه این قصر ها اکثرا مثل نمادي برای داستان های خیالی هستند. هر چند در کشور خودمان هم قصر یا قلعه های زیبا و تاریخی زيادي داریم ولی به دلیل محافظت نکردن از آنها همگی رو به نابودی هستند، در همین حال در کشورهای اروپایی قصر ها بین گردشگران دارای محبوبیت بسیار هستند و بعنوان یک منبع جذب درامد به آنها نگاه می شود. در همین راستا در این مطلب یکی از قلعه های دیدنی جهان را معرفی می کنیم.

قلعه آمبر نه تنها یکی از برترین مقاصد گردشگری در شهر جیپور که در کل راجستان است. قلعه آمبر و جایگار بعنوان یک ساختمان در نظر گرفته میشوند و یک راه زیرزمینی این دو قلعه را به هم وصل می کند، راهی که به نظر می آید در حین جنگ و حمله دشمنان بعنوان راه فرار استفاده می شده است.

قلعه آمبر زمانی محل حکومت شاهزاده جیپور و محل اقامت حاکمان آن سرزمین بود. Maharaja Man Singh I که رهبری ارتش امپراتور مغول را بر عهده داشت، احداث آنرا در سال ۱۵۹۲ بر روی بقاياي بجامانده از یک قلعه قرن یازدهمی شروع کرد. حاکمان بسياري قبل از انتقال پایتخت به جیپور در سال ۱۷۲۷ در قلعه سکونت داشته اند. معماری قلعه آمبر فورت تلفیق چشمگیری از سبک های Rajput( هندو) و Mughal( اسلامی) می باشد.

قلعه آمبر ساخته شده از ماسه سنگ و مرمر میباشد و مجموعه ای از چهار حیاط، کاخ ها، سالن ها و باغها تشکیل یافته است. به داخل قلعه بروید.

یکی از محبوب ترین جاذبه های قلعه آمبر، حکاکی ای مشهور به گل جادویی است که بر روی یک سنگ مرمر روی ستون شیش محل قرار دارد. بر روی این سنگ مرمر ۶ طراحی زیبا شامل گل لوتوس، دم شیر، عقرب، مار کبری، دم ماهی، ذرت و خرطوم فیل کنده کاری شده که برای دیدن این طراحی ها باید بخش های گوناگون این سنگ را با دست بپوشانید تا بتوانید کلیه این طراحی ها را ببینید.

یکی از مهمترین جاذبه های قلعه امبر شیش محل است که در همه بخش های آن موزائیک های آینه ای و شیشه های رنگی وجود دارد به طوریکه در آن حتی درصورتی که یک شمع روشن باشد انعکاس آن در هزاران آینه ای که در داخل شیش محل موجود است شکلی شبیه هزاران ستاره را بوجود می آورد.

از بخش های مختلف موجود در قلعه آمبر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

– تالار عمومی: مهارجه ها در این بخش از قصر به گفت و گو با اشخاص مختلف و حل مشکل آنها می پرداخته اند. تالار عمومی این قصر دارای ستون های بسياري بوده که سبب زیبایی هرچه بیشتر آن شده است.

– معبد Shila Mata: در این معبد بت های بسیار ارزشمندی قرار دارد که از سنگ مرمر سیاه و نقره ساخته شده اند.

– دیوان عام

– دیوان خاص

– کاخ آینه

افراد میتوانند با پرداخت مبلغی مشخص به راهنما های موجود، راهنمای انگلیسی زبان یا هندی زبان را انتخاب کرده تا با قسمت های مختلف قصر بیشتر آشنا شوند.

بهترین زمان برای بازدید از قلعه آمبر چه زمانی است؟

راجستان یک منطقه بیابانی است که در اکثر ایام سال، به ویژه در روز، گرم است. گاهی تابش آفتاب به حدی است که تحمل آن دشوار است. بهترین زمان برای بازديد از جیپور فصل زمستان از نوامبر تا مارس( آذر تا اسفند) است.

ساعات بازدید از قلعه آمبر

ساعت بازدید از قلعه آمبر از ساعت ۸ صبح تا ۵:۳۰ بعدازظهر میباشد و پیشنهاد می شود برای گشت و گذار و بازديد از این قلعه ی زیبا حدود ۲ تا ۳ ساعت زمان بگذارید.

مرتبط:

معبد هندوها در کجای ایران است؟

سفری به قلعه دیدنی سرخ یا لال قلعه هند

درباره «تاج‌المساجد»؛ بزرگ‌ترین مسجد هندوستان

امامزاده سید تاج‌الدین، حمام و گورستان پرور از مهم‌ترین آثار تاریخی این روستا است و از دیگر جاذبه‌های طبیعی این منطقه می‌توان به عشایر و ییلاقات آن اشاره کرد، اما در میان تاریخ پرفراز و نشیب این روستای زیبا، حمامی منحصر به فرد و تاریخی خودنمایی می‌کند که به معرفی آن خواهیم پرداخت.

در منطقه شمالی روستای پرور، جنب رودخانه، حمامی با پلان کوهستانی قرار دارد که مردم محلی نام روستا را بر آن نهاده‌اند.

مساحت حمام تاریخی روستای پرور در حدود ۱۸۵ متر مربع است. فضای درونی آن شامل رختکن، یک دالان برای ورود به فضای حمام، خزینه آبگرم، فضای اصلی حمام و آتشخانه همراه با فضاهای جانبی فراوان است.

 عمده مصالح معماری به‌کار رفته در آن قلوه‌سنگ و لاشه‌سنگ همراه با ملات و ساروج گچ است و سقف آن گنبدی و فضای درونی دارای طاق‌ها و طاق نماهایی زیبا است.

 این اثر در جوار رودخانه پرور احداث شده که آب آن از سد شهید رجایی سرچشمه می‌گیرد. آب مورد نیاز حمام از گرم چشمه که در بخش جنوب‌شرقی بنا قرار دارد به داخل هدایت می‌شده که متاسفانه در حال حاضر خشک شده است.

حمامی تاریخی با پلان کوهستانی

این حمام در استان سمنان جزء معدود بناهای با پلان کوهستانی و از معتبرترین بناهای منطقه البرز است. به علت سردسیر بودن منطقه در ورودی حمام در جهتی است که آفتاب طلوع می‌کند.

 دالان‌های پرپیچ و خم و طولانی این حمام از اتلاف گرما جلوگیری می‌کند. همچنین گرمای قسمت آتشخانه (در اصطلاح محلی تونی) که همان انبار هیزم برای گرم کردن حمام و خزینه بوده است، به وسیله کانال‌هایی به کف و جداره حمام منتقل و باعث گرم شدن کل فضای حمام می‌شده است.

 خروجی این کانال‌ها نیز از طریق سه دودکش از سه ضلع بنا خارج می‌شده است. آب مورد نیاز حمام ابتدا از گرم‌چشمه وارد خزینه آب سرد شده و از طریق کانال کوچکی به میزان نیاز وارد خزینه آب گرم می‌شده و مورد استفاده قرار می‌گرفته است. کف خزینه آب گرم نیز تشت بزرگ مسی (در اصطلاح محلی گُلخِن) قرار داشته که برای گرم کردن خزینه و انتقال گرما به کف و جداره‌های حمام مورد استفاده قرار می‌گرفته است که متاسفانه در سالیان اخیر به سرقت رفته است.

این حمام دارای پنج نورگیر بزرگ بوده که در رختکن، فضای اصلی حمام، خزینه آب گرم، خزینه آب سرد و آتشخانه قرار گرفته است. بیشترین ارتفاع حمام از کف مربوط به رختکن بوده که در حدود ۳,۸ متر است. این حمام در یک منطقه کوهستانی واقع شده که در نگاه اول انسان متوجه وجود این اثر نمی‌شود. راه دسترسی آن نیز ۳.۱۰ متر پایین‌تر از سطح زمین است.

پلان کوهستانی و منحصر به ‌فرد آن، تعبیه کانال‌هایی برای گرم کردن کل فضای حمام، ساخت حمام به فاصله حدود ۳,۸ متری از سطح زمین، وجود خزینه‌های آب سرد و آب گرم، دالان‌های پرپیچ و خم و طولانی برای جلوگیری از اتلاف گرما از ویژگی‌های خاص اثر است.

نگاهی به تاریخچه حمام پرور

در مورد تاریخچه حمام روستای پرور بررسی دو کتاب تاریخی بسیاری از ابهامات را حل می‌کند. در صفحه ۵۹ کتاب شجره الامجاد فی تاریخ میرعماد که به قلم سید حسین بنافی گردآوری شده و صفحه ۸ جلد دوم کتاب تاریخ مازندران نوشته اسمعیل مهجوری آمده است که: «سید تاج‌الدین و برادرش پسران سید جبرئیل اگرچه سادات میرعماد همانند مرعشیان شیعه دوازده امامی بودند ولی گاهی مقتضیات زمان ایشان را اجازه استتار می‌داد و در بهار یک‌سال که شاهرخ‌شاه (پسر تیمور گورخانی) برای تادیب (تنبیه) سلطان محمدمیرزا از سمرقند روانه عراق شده بود از راه سلطان‌میدان (دشت قبل فولادمحله) آمد و در پیرامون دهکده پرور دودانگه (منطقه ساری) پیاده شد.

از قضای اتفاق چند تن از سرهنگانش به گرمابه پرور رفتند و در خزانه آب گرم کسانی را دیدند که غسل می‌نمایند. چون رفتارشان خلاف مذاهب اهل تسنن بود چگونگی را به شاهرخ گزارش دادند. پادشاه سید تاج‌الدین و برادرش که گویا سیدمعزالدین نام داشت احضار کرد و پس از بازجوئی آن دو نفر را برای تعلیم فقه به هرات فرستاد. در آن مسافرت اجباری چندین نفر از خویشاوندان و یاران هیکوئی با سید تاج‌الدین همراه شدند. در سال سوم یا چهارم توقفشان شهر هرات دچار قحط و غلا گردید چندانکه سر یک الاغ به یکصد شاهی فروخته می‌شد. سیدان مزبور بعد از چند سال با اجازه بانو گوهرشاد (همسر شاهرخ‌شاه) بسوی خانه برگشتند. سادات و گرویدگانشان پس از آگاه شدن برای پیشواز از دامغان بیرون رفته، سید تاج الدین و همراهان او را با احترام و شکوه به شهر بردند. سید پس از رسیدن به وطن خویش چون املاک خود و یا قسمتی از آن را در تصرف سید رضی‌الدین (پسر عموی سید تاج‌الدین) دید در صدد مطالبه برآمد و کارشان به جنگ کشید. از طرفین عده‌ای کشته شدند. سرانجام سید محمد مرعشی فرمانروای مازندران به میانجی برخاسته املاک و درآمد چند ساله سید تاج الدین را به او پس داد.»

 پس می‌توان نتیجه گرفت به طور حتم تاریخچه این حمام تاریخی حداقل مربوط به دوره ایلخانیان است. این اثر زیبا و تاریخی به شماره ۱۱۱ در تاریخ ۳۰ اردیبهشت امسال در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

* گزارش از حسین کوکبی، پژوهشگر مواریث تاریخی، طبیعی و معنوی اداره میراث‎فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان سرخه

مرتبط:

آسیب جدی بنای قاجاری سرخه

آبگرم هاي سرخه منطقه اي ويژه براي تحقق گردشگري سلامت