از جاذبه‌های طبیعی این شهرستان میتوان به رودخانه‌ها، چشمه‌سارها، روستاهای متنوع و کوههای سرسبز اشاره کرد، برخی هوای مه آلود، آبشار مه، دریاچه مه و گیر افتادن مه در دامن کوه‌ها را که تقریبا ۱۰۰ روز در سال رخ می‌دهد، یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری این شهرستان می‌دانند.
مراتع و جنگل‌های شهرستان محل رویش پراکنده یا انبوه انواع مختلفی از گیاهان و درختان و درختچه‌ها است؛ همچنین علاوه بر گونه‌های متنوع جانوری، گرمی در فصل‌های مختلف در مسیر حرکت انواع مختلفی از پرندگان مهاجر قرار دارد، اما از جمله این جاذبه‌های مهم وجود ده‌ها آبشار کمتر دیده‌شده و بکر در دل این منطقه زیبا و سرسبز است.
آبشارهای متعدد در دل کوهستان و در پیچ‌وخم صخره‌های سر به فلک کشیده آن که گستره آنها در دل طبیعت چیده شده‌اند، هر بیننده‌ای را از دیدن این همه زیبایی در دل طبیعت متحیر کرده و به تحسین وا می‌دارد.
وجود این آبشارهای زیبا و چشم‌نواز با صدایی دلنشین در پایین‌دست که روح آدمی را صیقل می‌دهد شهرستان گرمی را به یکی از مناطق مستعد گردشگری تبدیل کرده است تا جایی که این زیبایی‌ها موجب شده تا این شهر از گردشگران بسیاری میزبانی کند.
تلاقی آب و صخره در پایین آبشار آهنگی دلنشین می‌نوازد که شاید تعداد زیادی از گردشگران در کنار تماشای زیبایی و عظمت این آبشارها، برای گوش جان سپردن به این آهنگ دلنشین طبیعت، اینجا را مقصد سفر خود انتخاب میکنند و برای ساعاتی هم که شده فارغ از هیاهوی زندگی ماشینی به آواز طبیعت که مملو از آرامش و حس زندگی است، گوش فرا می‌دهند.
صدای آب که همواره مملو از امید و زندگی است در کنار زیبایی وصف‌ناپذیر آن که از بالای کوه سرازیر شده و شتابان خود را در آغوش خاک جای می‌دهد، در دل صخره‌های سر به فلک کشیده و طبیعت بکر و زیبا، شاید دست‌نیافتنی تصور شد، اما در شهرستان گرمی و در کنار آبشارهای منطقه میتوان چنین حس کم‌نظیری را تجربه کرده و با تمام وجود احساس کرد.
اجتماع چنین قابلیت‌هایی در کنار هم یکی از امتیازات مهم شهرستان گرمی به شمار میرود که سبب شده این منطقه همچون نگینی در گستره استان اردبیل درخشده و توجه همگان و به ویژه طبیعت‌دوستان خوش‌ضمیر را به خود جلب کند به طوری که همه‌ساله در فصول مختلف میتوان شاهد حضور گسترده گردشگران در این آبشارها و مناطق گردشگری طبیعی شهرستان گرمی بود.
آبشارها جلوه‌های زیبای طبیعت گرمی
علیرضا حسن‌پور، کارشناس و پژوهشگر حوزه طبیعت‌گردی با اشاره به روند شکل‌گیری آبشارها در منطقه گرمی گفت: چندین مولفه در طبیعت‌گردی وجود دارد که از مجموع آنها در پک کامل گردشگری ایجاد میشود که بخشی از این مولفه‌های شامل مناظر طبیعی و چشم‌انداز‌های منحصر به‌فرد اعم از آبی، صخره‌ای و… است.
او بیان کرد: استان اردبیل به دلیل سیمای کوهستانی آن در جای‌جای آن چشم‌انداز‌هایی از آبشار قابل مشاهده است و در شهرستان گرمی نیز به دلیل شرایط توپوگرافیکی منطقه و کوهستانی بودن آن با وجود آب‌های جاری دائمی و فصلی در شهرستان عوارض و توپوگرافی‌هایی به شکل آبشار شکل گرفته است.
کارشناس کمیته‌های تخصصی و طبیعت‌گردی اداره کل میراث‌فرهنگی استان اردبیل گفت: به لحاظ ویژگی‌های گردشگری هیجانی، وجود چشم‌انداز‌های زیبا در حریم آبشارها و فضا‌های سرسبز ناشی از جریان‌های آبی، این آبشارها مورد استفاده و استقبال گردشگران و طبیعت‌گردان قرار گرفته است.
حسن‌پور آبشارها را از جلوه‌های زیبای طبیعت به ویژه در شهرستان گرمی دانست و افزود: این آبشارها که در تمامی شهرستان گسترده شده است از قابلیت‌های جاذب گردشگر بوده و سبب جذب گردشگران به منطقه میشود.
او بیان کرد: در شمال استان و در دشت مغان آبشارهای متعددی وجود دارد که به نظر می‌رسد به دلیل طولانی بودن مدت‌زمان فصل گرما در این منطقه وجود آبشار امری غیرممکن باشد، اما برخلاف این تصور آبشارهای متعددی در این منطقه واقع شده است.
وجود ده‌ها آبشار با ارتفاع دو تا ۳۰ متر در گرمی
روح‌الله محمدی، کارشناس طبیعت‌گردی و باستان‌شناسی با اشاره به قدمت تاریخی و طبیعی شهرستان گرمی گفت: این منطقه از شهرستان‌ها تاریخی استان به شمار میرود که در کنار جاذب‌های بکر باستانی، دارای طبیعت بکر و بی نظیر بوده و نمونه از این جاذبه‌ها آبشارهای منطقه به شمار میرود.
او افزود: در شهرستان گرمی پراکندگی آبشارها به حدی است که میتوان گفت در مجاورت اغلب روستاهای بخش موران و مرکزی آبشار واقع شده است و ده‌ها آبشار کوچک و بزرگ با ارتفاع دو تا ۳۰ متر وجود دارد.
کارشناس طبیعت‌گردی و باستان‌شناسی گفت: تنها در بخش مرکزی دره آبشارها یا شوله‌لر دره‌سی واقع شده که بیش از ۲۵ آبشار در مسافت سه کیلومتری را در خود جای داده است و با توجه به قابلیت‌های موجود در آنها در قالب شوله‌لر دره‌سی به ثبت ملی رسیده‌اند.
شوله‌لر دره‌سی؛ درهای با بیش از ۲۵ آبشار
شوله‌لر دره‌سی در روستای قوزلو در جنوب شرقی شهر گرمی قرار دارد که در این دره ده‌ها آبشار بزرگ و کوچک در جریان است، این دره در شعبه قوزلوچای رودخانه اوجرلوچای واقع شده و از آبشارهای مهم آن میتوان به بویوک‌شوله، قیزیل‌شوله، قیزیل‌قایا شوله‌سی و یوخاری‌شوله اشاره کرد.
از ابتدای این دره آبشارهای کوچک و بزرگ بسیاری دیده میشود که در شیب دره و در بین سنگ‌ها جاری است، بویوک‌شوله بزرگترین آبشار این دره بوده که حدود ۲۱ متر ارتفاع دارد، آبشارهای دیگر ارتفاع بسیار کمتری دارند.
آبشار بویوک‌شوله تقریبا آخرین آبشار قابل مشاهده در مسیر دره شوله‌لر به روستای شاوون سفلی است؛ یوخاری‌شوله با ارتفاع ۱۶ متر در جنوب شرق روستای قوزلو واقع شده و از نظر ارتفاعی دومین آبشار بعد از آبشار بویوک‌شوله، در مسیر دره شوله‌لر است.
آبشار بویوک‌شوله به عنوان بزرگترین آبشار این دره، با طبعیت منحصر به‌فرد که ترکیبی از آب و صخره و دره است و با توجه به محیط بکری که دارد، در جذب گردشگران و طبیعت گردان موثر و مفید است.
چالاچوخور؛ آبشاری پرطرفدار بین طبیعت‌گردان
آبشار چالاچوخور به ارتفاع بیش از هشت متر از دیگر آبشارهای زیبا و مرتفع شهرستان گرمی به شمار میرود که قابلیت بسیار بالایی در جذب گردشگران داشته و سالانه شاهد حضور گردشگران، طبیعتگران و کوهنوردان برای بازدید از جاذبه‌های این منطقه هستیم.
کوهستان‌های جنوب شرقی شهرستان گرمی به علت اتصال به کوهستان‌های تالش و نزدیکی به دریای خزر از بارش مناسبی در حدود ۶۰۰ میلیمتر در سال برخوردار هستند و به همین دلیل این منطقه به خصوص در فصل بهار سرسبز است و رودخانه‌های بسیاری در دامنه‌های آن جریان دارند.
این رودخانه‌ها در این منطقه آبشار‌هایی با ارتفاعات مختلف ایجاد کرده‌اند که آبشار چالاچوخور نیز یکی از این آبشارهای زیبا و پرطرفدار منطقه است که در بخش انگوت و در مسیر روستاهای زاویه سنگ، دومولی، گلین بولاغی و … قرار دارد و آب این دره به دره رود و سد عمارت سرریز میشود.
آبشار چالاچوخور که در ارتفاع ۱۱۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است، به واسطه پرتگاه‌ها و دره‌های عمیق مجاور خود شهرت ویژه دارد و پوشش درختان جنگلی و خودرو در مسیر دسترسی به آبشار بر جذابیت آن افزوده است که همین امر سبب شده تا هزاران گردشگر سالانه در این آبشار حضور داشته باشند.
آبشار سلاله، مرتفع‌ترین آبشار گرمی
سلاله یکی از روستاهای باستانی منطقه موران بوده که به علت داشتن تپه‌های باستانی، ارتفاعات زیبا و طبیعت چشم‌نواز مورد توجه گردشگران و طبیعت‌دوستان موران است و از جمله این جاذبه‌های مهم وجود آبشاری با بیش از ۳۰ متر ارتفاع به نام سلاله است.
آبشار سلاله جزو ۱۵ آبشار بخش موران و مرتفع‌ترین آبشار شهرستان گرمی به شمار میرود که زیبایی وصف‌ناپذیر آن شهرت بالایی دارد.
آبشار دومولی
روستای دومولی از جمله معدود روستاهای بخش انگوت شهرستان گرمی است که بافت تاریخی سنتی و باستانی خود را حفظ کرده و میتوان گفت هنوز مدرنیته بر آن غالب نشده است.
در بخش جنوبی روستا یکی از زیباترین آبشارهای بخش انگوت به ارتفاع تقریبی هشت متر یعنی آبشار دومولی است؛ کوههای مرتفع اطراف آبشار و دره سرسبز رودخانه دومولی باعث شده این آبشار یکی از مناطق جذاب گردشگری ایران باشد.
این آبشار که در مسیر خود دارای دره و پرتگاه‌های عمیقی است، در ارتفاع ۱۱۰۰ متری از سطح دریا واقع شده است که رسیدن به آبشار به سهولت امکان‌پذیر بوده و میتوان با خانواده از این منطقه بهشتی دیدن کرد.
آبشار آلیله
روستای آلیله که در ۱۳ کیلومتری جنوب شرقی شهر گرمی مغان و در ۵ کیلومتری شرق روستای اینی (مرکز دهستان) در بخش مرکزی و مابین روستاهای تازه‌کند، بییره و اینی و در ارتفاع یک هزار و ۲۳۷ متری از سطح دریا‌های آزاد واقع شده است، پذیرای گردشگران از نقاط مختلف کشور است.
این روستا در دل طبیعت بکر و سرسبز مغان با چشم‌اندازی منحصر به‌فرد تلفیقی از تاریخ و طبیعت است برای نمایش زیبایی‌های بکر و خدادادی که زیبایی‌های آن روح انسان را صیقل می‌دهد.
از جاذبه‌های طبیعی گردشگری در این روستا علاوه بر طبیعت سرسبز و دست‌نخورده آن، میتوان به آبشارهای این روستا از جمله جهنم شوله‌سی، آبشار آلمالی شوله‌سی و آبشار میشئیله اشاره کرد.
آبشارهای بیعرق
بیعرق در دهستان انی واقع شده است و سه آبشار را در خود جای داده است که شامل آبشار بزرگ جهنم، آبشار گویین یولان و آبشار جنت است.
آبشار بزرگ جهنم یک آبشار بلند و زیبا و در عین حال ترسناک که همیشه در پایین آن مار‌های آبی فراوان و خرچنگ و قورباغه وجود دارد، آبشار گویین یولان هر تابستان مردم این روستا قبل از چیدن پشم‌های گوسفندان ابتدا در پای این آبشار گوسفندان خود را می‌شویند و این آبشار را نماد پاکی می‌دانند و آبشار جنت آبشاری بسیار زیبا با خزه‌های سبز و قرمز با منظره‌ای زیبا است.
آبشار افسوران
روستای افسوران در بخش موران شهرستان گرمی واقع شده است که آبشار زیبای شله‌باشی زیبایی خاصی به این منطقه بخشیده و پای گردشگران و طبیعتگران مختلفی را به این منطقه باز کرده است.
وجود ۱۴ قله با ارتفاع بیش از سه هزار متر چهره‌ای کوهستانی به اردبیل بخشیده و موجب شده تا این استان به سرزمین آبشارها شناخته شود، این آبشارها در فصول مختلف تغییر چهره داده و زیبایی وصف‌ناپذیری در تمامی فصول به این منطقه می‌دهند.
مرتبط:
آشنایی با روستای گیلوان اردبیل
پل معلق پیرتقی در اردبیل
خانقاه و مجموعه بقعه شیخ صفی‌الدین در اردبیل
