نوشته‌ها

بازی‌های بومی سمنان، بخشی از فرهنگ عامه از گذشته تا امروز

بازی‌های مردم سمنان نیز اگرچه سنتی و ابتدایی بوده‌اند ولی تمام بازی‌ها با فعالیت جسمانی و بدنی همراه بودند که با تحرک و ورزشی صحیح و سالم و بدون دغدغه و دلهره به‌طور دسته‌جمعی، خیلی پرشور و با نشاط برگزار می‌شد.

البته تمرکز و هوشیاری نیز لازم داشت یعنی اگر بازیکنی هوشیار و پرتحرک نبود، سریعاً از دور بازی حذف می‌شد. ولی در حال حاضر کودکان با محیط کوچه و محل کمتر سر و کار دارند و بیشتر اوقاتشان در محیط‌های بسته و آپارتمان می‌گذرد و اکثراً بازی‌ها با رایانه و موبایل و پلی‌استیشن است و معمولاً در سکون و به تنهایی برگزار می‌شود و علاوه بر اینکه کودکان با بدن و عضلاتی غیر ورزیده به بار می‌آیند، باعث فرسایش روح و روان آن‌ها هم خواهد شد.

در ادامه برخی از بازی‌های بومی و محلی سمنان معرفی شده‌اند.

بازی بیخ‌دیواری

این بازی به صورت دو نفره یا گروهی صورت می‌گیرد، در این بازی هرکدام از بازکنان باید یک نوع سکه انتخاب کنند. نفر اول سکه را به طرف دیوار پرتاب می‌کند، سپس منتظر آرام گرفتن سکه می‌شود و بعد نفر دوم سکه را به سمت دیوار پرتاب می‌کند، به طوری که با قِل خوردن به سکه نفر اول نزدیک شود اگر فاصله بین دو سکه زیاد بود نفر اول سکه خود را برداشته و مجدداً پرتاب می‌کند تا به سکه نفر دوم نزدیک شود و بازی به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کند تا فاصله سکه‌ها به یک وجب یا کمتر از یک وجب برسد در این صورت نفری که سکه را به دیوار پرتاب کرده است برنده می‌شود و سکه بازنده را برمی‌دارد. قسمت جالب بازی این است که اگر فاصله دو سکه بیشتر از یک وجب است فرد با سعی و تمرکز و تلاش با استفاده از انگشتان نشان دهد که فاصله بین سکه‌ها یک وجب است و حریف که خطر از دست دادن سکه خود را حس می‌کند سریع بر روی زمین دراز کشیده و شروع به فوت کردن سکه می‌کند تا فاصله بین دو سکه را از یک وجب بیشتر کند. در زمان قدیم کوچه‌ها خاکی بوده است و با فوت کردن، خاک‌ها از زیر سکه جا به جا می‌شد و سکه، میلی‌متری حرکت می‌کرد.

مواقعی که به صورت دسته‌جمعی بازی می‌کردند، سرگروه کسی بود که دست بزرگ‌تر، یا در فوت کردن قدرت بیشتر داشت و سکه بازیکنان دست سرگروه بود، بعد از برنده شدن، سکه‌ها بین افراد گروه برنده تقسیم می‌شد.

بازی بیدّییا

بازی‌های بومی علاوه بر مفرح بودن یک بازی دسته‌جمعی برای کودکان است. این بازی به دو صورت اجرا می‌شود، در این بازی تعداد کودکان به شش یا هفت نفر است و گاهی بیشتر می‌شود. در محیط باز این بازی را انجام می‌دهند، در شیوه‌ای از این بازی، تمام بازیکنان به صورت نیم‌دایره دور هم حلقه می‌زنند. یکی از بازیکنان شخصاً یا با انتخاب سایرین گرگ می‌شود و پای خود را تا کرده و لی‌لی‌کنان به سمت سایرین که در محوطه پراکنده هستند می‌رود تا آن‌ها را بگیرد. اگر دست گرگ به هرکدام از بازیکنان بخورد باخته و از دور خارج می‌شود به همین ترتیب این بازی ادامه دارد تا تمام افراد از دور خارج شوند. اگر در حین بازی گرگ خسته شود با مشورت همدیگر یک نفر دیگر را جایگزین گرگ می‌کنند تا بازی ادامه پیدا کند.

در شیوه‌ای دیگر، در محوطه باز، افراد به دو گروه تقسیم شده و هر گروه پشت خط به صورت نیم دایره قرار می‌گیرد، یکی از بازیکنان از گروه شروع‌کننده لی‌لی‌کنان به سمت گروه مقابل رفته و دست خود را به اعضای گروه میزند و فرار می‌کند در همین حین باید اعضای گروه فرد مهاجم را بگیرند و اجازه فرار ندهند. در صورتی که مهاجم نتوانست فرار کند از بازی خارج می‌شود اما در صورت فرار مهاجم فردی که دست مهاجم به آن خورده است از دور خارج می‌شود و به همین ترتیب بازی تا نفر آخر ادامه پیدا می‌کند.

این بازی رایج در سمنان، توسط هندی‌ها و به نام خود و به اسم «کبدی» ثبت جهانی شده است.

بازی زو

این بازی باعث تقویت دم و بازدم شش‌ها شده و بدون هیچ هزینه‌ای باعث تقویت حرکات جسمانی و تند و تیز شدن بازیکنان می‌شود. در تابستان، جوان‌ها برای آوردن آب از آب‌انبار مسابقه می‌دادند و بعد از اینکه چند نفس عمیق می‌کشیدند هر وقت اعلام آمادگی می‌کردند نفس‌های خود را حبس کرده و به محض شروع مسابقه همگی با صدای بلند «زو» کشان به سمت پایین میرفتند، هرکس که صدای «زو» گفتنش لحظه‌ای قطع می‌شد بازنده بود و کسی که زودتر به شیر آب‌انبار می‌رسید برنده می‌شد و این بازی را موقع بالا رفتن از پله با کوزه پر آب نیز انجام می‌دادند.

بازی بتراش

یکی از پردردسرترین بازی‌های بومی دسته‌جمعی است که به طور مستقیم یا غیره مستقیم باعث کتک خوردن حریف می‌شود. وسایل بازی عبارت‌اند از یک کمربند، یک دستمال بزرگ، تکه‌ای طناب یا نخی ضخیم و قوی. ابتدا یک محدوده را مشخص می‌کنند اگر بازیکنی از آن محدود خارج شود سوخته است. در این بازی یکی را به عنوان «اوستا» یا استاد، انتخاب می‌کنند و او یک اسم از پرندگان، درندگان، گیاهان و… انتخاب می‌کند و یکی از بازیکنان را انتخاب می‌کند که او را «یاور» می‌نامد و اسمی که انتخاب کرده است را در گوشش می‌گوید و گروهی از اسامی که انتخاب کرده است را به بقیه اعلام می‌کند. به عنوان مثال اگر «گرگ» را انتخاب کرده است، بلند نام گروه «درندگان» را می‌گوید و کمربند را به یاور می‌دهد، یاور به یکی از بازیکنان کمربند را می‌دهد اگر درست نگوید کمربند را گرفته و به نفر بعد می‌دهد. به محض درست گفتن کلمه مورد نظر با صدای بلند رو به بازیکن «بتراش، بتراش» را می‌گوید فردی که کمربند به دست دارد به سمت سایرین می‌رود تا با کمربند آن‌ها را بزند. وقتی اوستا با صدای بلند «جا، جا» را می‌گوید فردی که کمربند در دست دارد به سمت اوستا و یاور می‌رود. در این موقع سایر بازیکنان به دنبال فرد رفته تا او را بگیرند اگر نتوانند فرد را بگیرند مجدد یاور دستور «بتراش، بتراش» را می‌دهد و او به دنبال سایرین می‌رود. اگر دیگر بازیکنان او را بگیرند، چشمانش را می‌بندند و لباس‌هایش را درمی‌آورند و دست و پاهایش را می‌گیرند. او باید تشخیص دهد هر تکه از لباس‌هایش در دست کیست و صاحبان دستی که او را گرفته‌اند حدس بزند و به همین ترتیب بازی ادامه پیدا می‌کند.

موسو کَه وازی

در این بازی‌های بومی ابتدا بازیکنان یک تکه سنگ یا پاره‌آجر به نام «موسوک» به صورت عمودی می‌کارند و بازیکنان سنگی به نام «لیس» در دست داشته باشند و هر یک به نوبت بایستی با پرتاب آن موسوک را بر روی زمین بخوابانند فردی که موسوک را انداخته از بازی خارج می‌شود و دوباره موسوک را می‌کارند به همین ترتیب بازی ادامه پیدا می‌کند تا به نفر آخر برسد و اگر آخرین بازیکن نتواند موسوک را بخواباند باید به همه برندگان کولی (سواری) دهد.

بازی کَلّ و کَلّ و کَلّ

یک نوع بازی‌های بومی رقابتی و پر تحرک است که تعداد بازیکنانش بیش از دو نفر است و وسیله بازی تشکیل دهنده آن عبارت از کمربند یا یک تکه طناب، یک عدد ریگ و یک محدوده مشخص است. در این بازی دو گروه را تشکیل می‌دهند و هر گروه یک بازیکن را به عنوان «اوستا» انتخاب می‌کنند و بقیه اعضای هردو گروه به صف مقابل همدیگر بر روی زمین می‌نشینند. اوستا گروه اول همان‌طور که بین بازیکنان حرکت می‌کند بدون اینکه بقیه اعضای گروه حریف متوجه شود ریگ را در دامن یکی از اعضای گروه می‌اندازد و اوستا گروه دوم که بین صف اعضای خود حرکت می‌کند دست بر روی سر یکی از اعضا می‌گذارد و با صدای بلند می‌گوید: «کَلّ و کَلّ و کَلّ» و ناگهان خطاب به یکی از بازیکنان که در تصور او، ریگ در دست اوست، می‌گوید: «بده کَلِّۀ ماقوچ».

اگر اوستا درست حدس زده باشد او برنده شده و اوستا گروه حریف این کار را تکرار می‌کند، اما اگر اشتباه گفته باشد دور مچ دست او را اوستا حریف با کمربند یا طناب به زانو وی می‌بندد با همان وضعیت باید به دنبال دیگر بازیکنان رفته و به آن‌ها ضربه بزند، اگر توانست به کسی ضربه بزند طرف مقابل باید به همین صورت مچ دستش را به زانو ببندد و دنبال دیگر بازیکنان رود به همین ترتیب بازی ادامه پیدا می‌کند.

یورَه وازی (گردو بازی) 

این بازی‌های بومی به دو نفر بازیکن و به تعدادی گردو و یک محدوده مشخص نیاز دارد. نفر اول گردوها را کاشته و نفر دوم با گردوهای خود به طرف گردوهای کاشته شده پرتاب می‌کند اگر بتواند به گردوها خود را به گردوهای کاشته شده بزنند برنده است و علاوه بر گردوهای خود گردوها جدا شده را برمی‌دارد اگر نتواند با پرتاب گردوها آن‌ها را جدا کند بازنده و برنده گردوها خود و گردوهای بازنده را تصاحب می‌کند به همین ترتیب بازی ادامه دارد.

چالا چالا

تعداد بازیکنانش بیشتر از دو نفر و وسایل بازی آن‌ها هسته خرما، هسته هلو یا سکه‌های پول و… است. ابتدا یک چاله عمیق ۱۰ تا ۱۲ سانتی‌متری حفر می‌کنند و وسایل بازی خود را داخل آن می‌گذارند، سپس از فاصله مشخصی ابزارهای خود را به طرف چاله پرتاب می‌کنند. هر یک از بازیکنان بتواند وسیله خود را داخل چاله بیاندازد می‌تواند وسیله خود را بردارد در غیر این صورت داخل همان می‌ماند تا آخرین نفر این بازی ادامه دارد. اگر آخرین نفر بتواند داخل چاله بیاندازد تمام وسایل بازی موجود در چاه برای او می‌شود در صورتی که نتواند، بازی بین کسانی که نتوانستند پرتاب کنند ادامه خواهد داشت.

قال قال (قایم باشک) 

تعداد بازیکن چهار نفر یا بیشتر است و از بین خود یک «اوستا» انتخاب می‌کنند، اوستا با دست یک حلقه درست می‌کند و بقیه بازیکن‌ها باید انگشت خود را داخل حلقه کرده و یک‌صدا «قال قال» بگویند. تا وقتی که اوستا یک انگشت را بگیرد. به محض گرفتن انگشت، سر بازیکن منتخب را روی پای خود می‌گذارد تا کسی را نبیند و بقیه یک‌جا پنهان می‌شوند و بعد از آن فرد منتخب دنبال بقیه می‌گردد. اگر فردی قبل دیده شدن خود را به اوستا برساند جایش امن است و اگر فرد منتخب کسی را پیدا کند و پیش اوستا بیاورد تا جایگزین خود کند به همین ترتیب بازی ادامه پیدا می‌کند.

لال‌بازی

تعداد بازیکنان بیشتر از سه نفر است و کسی را که شوخ‌طبع است را از بین خود به عنوان «اوستا» انتخاب می‌کنند و بقیه به صورت نیم‌دایره رو به روی اوستا می‌نشینند، اوستا باید حرکت خنده‌داری را از خود دربیاورد یا به اصطلاح سمنانی‌ها «غولِکی بیرین اِوِرِه». بقیه بازیکنان موظف هستند عمل (غولک) را دربیاورند اگر در حین بازی بخندند، حرف بزنند یا عمل نکنند باخته‌اند و بازی به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کند.

لیس لیس

تعداد بازیکنان دو نفر و وسایل بازی دو قطعه سنگ است. بازیکنان باید یک سنگ به نام (لیس) که به سنگ‌های صاف و پهن می‌گویند بردارند. نفر اول باید به طرفی لیس خود را پرتاب کند و نفر دوم هم باید به صورتی لیس خود را به طرف لیس حریف پرتاب کند اگر به لیس حریف خورد برنده است و باید بازنده تا جلوی سنگ‌ها به برنده سواری دهد و برعکس اگر لیس خود به لیس دیگری نخورد بازنده است و باید به برنده سواری دهد.

* گزارش از محمد عموزاده، پژوهشگر فرهنگ عامه استان سمنان

وجود بیش از ۵۰ قلعه تاریخی در استان سمنان

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان از وجود بیش از ۵۰ قلعه تاریخی در استان سمنان خبر داد و گفت: در همین راستا پیشنهاد راه‌اندازی پایگاه قلاع تاریخی در استان ارائه شده است.

حمیدرضا دوست‌محمدی ۹ شهریور ماه ۱۴۰۰ در جلسه شورای معاونان اداره‌کل اظهار کرد: راه‌اندازی این پایگاه با همکاری معاونت میراث‌فرهنگی اداره‌کل و خانه تسنیم دامغان در حال پیگیری است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان افزود: با توجه به رایزنی‌های انجام ‌شده با دفتر امور پایگاه‌های وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مقرر شده مطالعاتی در خصوص قلعه‌های تاریخی استان سمنان انجام و گزارش ایجاد پایگاه قلعه‌های تاریخی به وزارتخانه ارسال شود.

وی ادامه داد: با توجه به غنای قلاع تاریخی استان در محدوده شهرستان دامغان، پیشنهاد اداره‌کل مبنی بر راه‌اندازی پایگاه در محدوده این شهرستان است.

دوست‌محمدی راه‌اندازی این پایگاه را در حفظ و حراست از بناهای تاریخی استان موثر دانست و تصریح کرد: ایجاد پایگاه قلاع تاریخی در استان به انجام مطالعات در مورد قلعه‌های استان کمک زیادی می‌کند.

او همچنین بر استفاده از ظرفیت انجمن‌های مردم‌نهاد سراسر استان برای رشد و توسعه گردشگری، ترویج صنایع‌دستی و جلب مشارکت مردمی در مرمت آثار تاریخی تأکید کرد.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان با تأکید بر اینکه مردم باید در مدیریت شهری سهیم شوند، گفت: ایجاد پاتوق‌های صنایع‌دستی و شب‌بازارهای صنایع‌دستی نقش مهمی در جذب گردشگر دارد.

دوست‌محمدی حفظ حرایم منظری آثار تاریخی را خواستار شد و گفت: تعامل با شهرداری‌ها، دهیاری‌ها و دستگاه‌های اجرایی مرتبط نقش مهمی در حفظ و معرفی جاذبه‌ها و آثار تاریخی دارد.

بیش از ۵۰ قلعه تاریخی و باستانی در استان سمنان وجود دارد که از مهم‌ترین این قلاع می‌توان به «گرد کوه» و «منصور کوه» در شهرستان دامغان، قلعه «جهان‌سوز میرزا» در شهرستان شاهرود، مجموعه قلعه‌های«سارو»، «کوشمغان» و «پاچنار» در شهرستان سمنان، «شیر قلعه» در شهرستان مهدی‌شهر، قلعه «استوناوند» در شهرستان گرمسار، قلعه «پاده» در شهرستان آرادان و قلعه «جهان‌آباد» در سرخه اشاره کرد. همچنین قلاع گردکوه، منصور کوه و سارو با قدمت پارتی جزو قلاع مهم مورد بهره‌برداری در دوره اسماعیلیه بوده است.

منبع: ایسنا

مرتبط:

مرمت دالان رحمت‌الهی کدیور سمنان

مدیریت شهری سمنان _ میراث‌دار تمدن کهن

راه‌اندازی نخستین پایگاه بافت تاریخی شهر سمنان کلید خورد

راه‌اندازی نخستین پایگاه بافت تاریخی سمنان با انتصاب اولین سرپرست پایگاه میراث‌فرهنگی بافت تاریخی شهر سمنان از سوی معاون وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در استان سمنان کلید خورد.

حمیدرضا دوست‌محمدی مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان ۲ شهریور ماه ۱۴۰۰ با اعلام این خبر اظهار کرد: به‌زودی نخستین پایگاه بافت تاریخی این شهر با توجه به‌ضرورت حفاظت و احیای بافت تاریخی به‌زودی راه‌اندازی می‌شود.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان ادامه داد: در حکمی از سوی معاون میراث‌فرهنگی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، سروش هاشمی به‌عنوان سرپرست پایگاه میراث‌فرهنگی بافت تاریخی سمنان منصوب شد.»

وی افزود: در این حکم آمده است با توجه به حساسیت این جایگاه و ظرفیت‌های موجود، لازم است با برنامه‌ریزی منسجم ضمن هماهنگی با اداره‌کل پایگاه‌های میراث ملی و جهانی و تعامل با مدیریت استانی و ستادی نسبت به انجام امور محوله اقدام نمایید.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان گفت: پس از این انتصاب و به‌زودی نخستین پایگاه بافت تاریخی این شهر با توجه به‌ضرورت حفاظت و احیای بافت تاریخی به‌زودی راه‌اندازی می‌شود.

دوست‌محمدی با اشاره به اهمیت و غنای بافت تاریخی سمنان، بیان کرد: بافت تاریخی سمنان دربرگیرنده آثاری از دوره ایلخانی تا قاجار و یکی از غنی‌ترین و ارزشمندترین بافت‌های شهری در کشور است.

او با تأکید بر سامان‌دهی و حفاظت از بافت تاریخی سمنان، تصریح کرد: هدف از شکل‌گیری پایگاه‌های ملی، صیانت از یکپارچگی، اصالت، تمامیت و ارزش‌های برجسته آثار فرهنگی- طبیعی کشور است و این پایگاه‌ها مأموریت دارند در چهارچوب مدیریت یکپارچه و نظام‌مند با بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و توان علمی و تخصصی ضمن ارتقای حفاظت از این آثار، زمینه ترویج و انتقال آن‌ها به نسل آینده را فراهم کنند.

سروش هاشمی از کارشناسان ارشد اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان و از پژوهشگران و مؤلفان حوزه‌های میراث‌فرهنگی است. وی تا پیش از این به‌عنوان کارشناس مسئول مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی در اداره‌کل استان سمنان مشغول به فعالیت بوده است.

بافت تاریخی سمنان که دربرگیرنده آثاری از دوره ایلخانی تا قاجار است یکی از غنی‌ترین و ارزشمندترین بافت‌های شهری در کشور است.

بافت تاریخی سمنان با ۳۵۷ هکتار وسعت، از کهن‌ترین و مهم‌ترین بافت‌های تاریخی در کشور محسوب می‌شود.

منبع: ایسنا

مرتبط:

میراث هزاره‌ها در شهر سمنان

واقعه عاشورا در پرده نقاشی قهوه‌خانه‌ای موزه گرمابه پهنه سمنان

زیبایی‌های سمنان در اکسپوی دبی

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان گفت: ظرفیت‌های گردشگری، صنایع‌دستی و تاریخی استان سمنان در اکسپوی دبی معرفی می‌شود.

حمیدرضا دوست‌محمدی ۲ شهریور ماه ۱۴۰۰ در دیدار با رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سمنان بیان کرد: با هدف برندسازی و معرفی ظرفیت‌ها و جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی و گردشگران خارجی، این اداره‌کل در اکسپوی دبی شرکت می‌کند.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان افزود: محتوای رسانه‌ای سه زبانه برای معرفی استان و ارائه در اکسپوی دبی تولید شده است.

دوست‌محمدی اضافه کرد: بر اساس برنامه اعلامی، استان سمنان از ۲۹ دی ماه تا هشتم بهمن ماه در این نمایشگاه بین‌المللی شرکت خواهد داشت.

او گفت: اجرای آئین‌های سنتی استان، معرفی جنگل جهانی ابر و فرصت‌های سرمایه‌گذاری استان، اجرای ورکشاپ صنایع‌دستی و … غرفه آرایی بر اساس ظرفیت‌های طبیعی و جاذبه‌های استان از دیگر برنامه‌هاست.

رئیس اتاق بازرگانی،صنایع، معادن و کشاورزی سمنان نیز در این دیدار در خصوص همکاری با اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان و حمایت از طرح و برنامه‌ها در زمینه گردشگری، صنایع‌دستی و …. اعلام آمادگی کرد.

علی‌اصغر جمعه‌ای گفت: اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سمنان از تشکل‌های صنایع‌دستی و گردشگری حمایت می‌کند.

رئیس اتاق بازرگانی ، صنایع ، معادن و کشاورزی سمنان تأکید کرد: استان سمنان دارای اقلیم‌های متفاوتی است و این ظرفیت‌ها برای جذب گردشگران موثر است .

اکسپوی دبی که از ۲۸ مهرماه یا ۲۰ اکتبر آغاز و تا ۲۱ فروردین ماه سال ۱۴۰۱ ادامه دارد، نمایشگاهی بین المللی و بسیار معتبر است که برای نمایش و ارائه دستاوردهای ملل مختلف برگزار می‌شود.
اکسپوی دوبی پس از یک سال تاخیر، از ۲۸ مهرماه در حاشیه جنوبی خلیج فارس با حضور ۱۹۲ کشور از جمله ایران برگزار می‌شود.

اکسپوی دبی یکی از طولانی‌ترین نمایشگاه‌های فناوری، صنعتی، تجاری، گردشگری دنیا به شمار می‌رود و تا ۲۱ فروردین سال ۱۴۰۱ – ۳۱ مارس ۲۰۲۲ –  ادامه خواهد داشت.

منبع: ایسنا

مرتبط:

برنامه‌های ایران برای اکسپو دبی

موزه عمارت باغ امیر سمنان جایی برای خاطره‌بازی سمنانی‌ها

واقعه عاشورا در پرده نقاشی قهوه‌خانه‌ای موزه گرمابه پهنه سمنان

اهمیت واقعه عاشورا برای همیشه ریشه‌های مذهب شیعه را تقویت کرد و الگویی برای مقاومت برای شیعیان سراسر جهان شد. یکی از دوره‌هایی که شرایط سیاسی اجتماعی آن بستر ظهور نقاشی‌هایی با مضمون عاشورا را به وجود آورد، دوره قاجار بود. از جمله روش‌هایی که برای تصویر کردن موضوعات و وقایع مذهبی به کار گرفته‌شده، روش نقاشی قهوه‌خانه‌ای، نقاشی پشت شیشه و نقاشی چاپ سنگی است. در این قسمت از بررسی پرده نقاشی قهوه‌خانه‌ای موزه گرمابه پهنه سمنان، به معرفی مجموعه‌ای از حوادث واقعه عاشورا که در این پرده به تصویر درآمده است می‌پردازیم. در این بخش، تصویر چند واقعه و روایت رزم در هم ترکیب‌شده چنان‌که در تصویری امام حسین (ع) در دو صحنه ظاهر می‌شود: در سمت چپ بالای پرده، سوار بر اسب حضرت علی‌اصغر را روی دست بلند کرده و اندکی پایین‌تر نعش حضرت علی‌اکبر را به آغوش کشیده است.

حضرت سیدالشهدا و علی‌اصغر

در گوشه سمت چپ و بالای پرده، امام حسین (ع) سوار بر ذوالجناح با هاله‌ای از نور دور سر، درحالی‌که علی‌اصغر طفل خردسال و تشنه خود را به بازوی راست و نیزه‌ای در دست چپ دارد، در حال خداحافظی است و درویش کابلی با عبایی قهوه‌ای، کلاهی قرمز و با تبر و کشکول پر از آب به یاری امام حسین (ع) آمده است. با اندکی فاصله در نیمه مقابل، لشکریان دشمن به سرکردگی عمر بن سعد که با عبا و دستاری قهوه‌ای بر سر و محاسن سفید بر روی اسب نشسته قرارگرفته‌اند. یکی از اشقیا به نام حرمله با لباس و کلاه‌خود رزم بر تن و با تیر و کمانی در دست، در حال نشانه گرفتن گلوی علی‌اصغر بر روی زمین نشسته است. حرمله بن کاهل اسدی در نبرد کربلا جزو لشکر عمر بن سعد و قاتل علی‌اصغر فرزند امام حسین (ع) بود.

عبدالله بن‌حسین معروف به علی‌اصغر نام کوچک‌ترین فرزند حسین بن علی است که در شش‌ماهگی در کربلا شهید شد. در روز عاشورا علی‌اصغر از تشنگی بی‌تاب شده و امام حسین (ع) برای گرفتن آب او را به میدان جنگ برده و بر دستان خود قرار می‌دهد. عمر سعد به حرمله دستور پرتاب تیر و کشتن علی‌اصغر را می‌دهد.

درویش کابلی کسی است که قصد زیارت بارگاه حضرت علی (ع) را دارد و از کشمیر هند عازم نجف است. در کربلا توقفی می‌کند و از ماجرای عاشورا متأثر می‌شود و پس از گفت‌وگوی کوتاهی که میان او و سیدالشهدا انجام می‌شود، عزم خود را جزم می‌کند تا با دشمنان وی مبارزه کند و وارد میدان جنگ می‌شود و به شهادت می‌رسد.

دارالانتقام مختار

در قسمت میانه و بالای کادر، داستان قیام مختار و انتقام یاران امام حسین (ع) و نوع کشته شدن و انتقام‌گیری از هرکدام از ظالمان، نشان داده‌شده است. پس از مرگ یزید، مختار با یاری شیعیان و گروهی از ایرانیان، کوفه را تسخیر می‌کند و قاتلان شهیدان کربلا را به دست می‌آورد و همه را می‌کشد.

مختار با لباس رزم بر تن و شمشیری بر دست بر تخت نشسته است و سربازان او مشغول شکنجه و اعدام قاتلان حضرت امام حسین (ع) هستند. شکنجه و شمع آجین شدن بدن شمر که قاتل امام حسین در نبرد کربلا بود، در دیگ جوشاندن سنان بن انس که نقش مؤثری در کشتن اباعبدالله حسین داشت، تیرباران کردن و بریدن سر حرمله که به گلوی حضرت علی‌اصغر تیر پرتاب کرد و بریدن سر شبث که به‌صورت امام حسین (ع) شمشیر زد و دو شقه کردن ابن زیاد که بعد از یزید بیشترین نقش را در فاجعه عاشورا داشت و انتقام از دیگر اشقیا از نقوش به تصویر درآمده در این قسمت از پرده است.

نبرد حضرت قاسم (ع) با ازرق شامی و پسران

در این قسمت با صحنه نبرد حضرت قاسم با ازرق شامی روبرو هستیم. پیکر سوار بر اسب او در سمت راست تصویر و بالای کادر قرار دارد. نقاش برای آنکه جوانی او را نشان دهد چهره‌ای فاقد محاسن با هاله‌ای از نور در دور سرش ترسیم کرده است. در پس‌زمینه کادر تصویر پنج نفر از سپاهیان عمر سعد درحالی‌که توسط حضرت قاسم سرنگون شده‌اند مشاهده می‌شود.

قاسم ابن حسن از یاران عمویش حسین بن علی در واقعه عاشورا بود که در سن سیزده‌سالگی پس از نبرد با ازرق شامی توسط عمر بن سعد کشته شد. یکی از خوارج به نام ازرق شامی که از فرماندهان سپاه عمر بن سعد بود و به جنگاوری در میان عرب مشهور بود مسئول کشتن قاسم شد. ازرق چهار پسرش را تک‌تک به میدان فرستاد و در نهایت او و چهار پسرش همگی به دست حضرت قاسم (ع) کشته شدند. بعد از این نبرد حیرت‌انگیز سپاهیان عمر ابن سعد قاسم را دوره کرده و او را به شهادت رساندند.

تیر خوردن علی‌اکبر

در قسمت چپ و میانی پرده، حضرت علی‌اکبر (ع) در قالب جوانی تنومند درحالی‌که لباس رزم بر تن دارد و چندین تیر به پیکر ایشان اصابت کرده و به‌شدت مجروح شده، به تصویر درآمده است.

چهره ایشان بدون محاسن (کنایه از سن کم) با چشمانی درشت، ابروان هلالی، بینی باریک و هاله قدسی پیرامون سر تصویر شده است. بالای سر ایشان امام حسین (ع) با لباسی سفید بر تن، دستاری سبز و هاله‌ای نورانی بر گرد سر، محاسن و چشم و ابروی مشکی و یک خال مشکی بر روی گونه و شمشیری در دست راست، درحالی‌که بر بالین حضرت نشسته و ایشان را در آغوش گرفته به تصویر درآمده است. در کنار پیکر حضرت علی‌اکبر چندین داستان در زمان و مکان‌های مختلف درهم‌آمیخته می‌شود و چندین صحنه از واقعه نبرد و شهادت ایشان هم‌زمان و یک‌جا مطرح می‌شود. در کنار پیکر حضرت علی‌اکبر (ع) مادرش‌ام لیلا با چادرمشکی با هاله‌ای نورانی بر گرد سر، قبل از رفتن به نبرد با فرزندش وداع می‌کند و در صحنه‌ای دیگر‌ام لیلا به همراه زن نصرانی که لباسی قرمز بر تن و تاجی بر سر دارد، در کنار پیکر فرزند در حال شیون و عزاداری نشسته‌اند.

علی‌اکبر (ع)، بزرگ‌ترین پسر امام حسین (ع) و از نظر صورت و سیرت و سخن گفتن، شبیه‌ترین شخص به پیامبر (ص) بود. علی‌اکبر (ع) در واقعه عاشورا، از ارکان سپاه امام حسین (ع) به شمار می‌رفت. بر عهده گرفتن مسئولیت آب‌رسانی به خیمه‌ها در شب عاشورا و همچنین داوطلب شدن ایشان برای شهادت پیش از دیگر بنی‌هاشم از جمله دلاوری‌های آن حضرت است. در میدان نبرد برخلاف اصولِ جنگِ جوانمردانه، جمعی از اشقیاء اطراف حضرت علی‌اکبر را احاطه می‌کنند بااین‌حال او دلاورانه می‌جنگد و تعداد زیادی از اشقیاء را به هلاکت می‌رساند و سرانجام بر اثر ضربت شمشیری که بر سرش اصابت می‌کند به شهادت می‌رسد.

زن نصرانی

روزی یک زن نصرانی با کنیز خود به‌قصد گردش به صحرا می‌رود. اتفاقاً به‌جایی می‌رسند که زمین کربلاست. زن نصرانی از کنیزش آب می‌طلبد. کنیز آب می‌آورد اما آب با خون آمیخته است. در آن هنگام جبرئیل با فوجی از ملائکه نازل می‌شوند. حضرت زهرا (س) نیز با حضرت عیسی و ابراهیم خلیل و جمعی از پیامبران از عالم غیب می‌آیند و همه با هم به عزاداری مشغول می‌شوند. زن نصرانی با دیدن این وقایع مسلمان می‌شود. در بعضی از نسخه‌ها زن نصرانی این واقعه را در خواب می‌بیند.

نبرد حضرت ابوالفضل العباس (ع) با مارد ابن صدیف

بزرگ‌ترین تصویر در مرکز تابلو، مربوط به جنگ حضرت علی‌اکبر (ع) با مارد بن سدیف است. عباس بن علی (ع) در قالب مردی قوی بدن، با محاسن و چشم و ابروی مشکی و دارای یک خال مشکی بر روی گونه، چهره در کمال آرامش و شجاعت و زیبایی، کلاه خودی به رنگ تیره مزین به دو پررنگی بر سر، هاله تقدس دور سر، سوار بر اسب، در یک دست شمشیری که درون سینه مارد فرورفته و روی بازوی همان دست مشک آب به رنگ قهوه‌ای و در دست دیگر علم یا پرچم سبز مزین به آیه شریفه «نصر من الله و فتح قریب» به تصویر کشیده شده است و در مقابل ایشان مارد بن سدیف از جمله دلیران لشکر عمر بن سعد، در قالب مردی تنومند با سبیل مشکی، چهره در نهایت بی‌قراری و وحشت و زشتی، سوار بر اسب درحالی‌که شمشیر حضرت عباس (ع) از فرق سر تا وسط سینه وی را شکافته و در میانه قفسه سینه وی قرار دارد و خون وی جاری است، با یک دست شمشیرش را بالا برده و سپری در دست دیگر، قرار دارد. تصویرگران اصرار داشتند شمشیر را درون سینه مارد در حالی تصویر کنند که از فرق سر تا سینه او را شکافته و بدن وی را به دونیم کرده است. ترسیم قتل مارد به این شکل، در حقیقت اصرار به نشان دادن نابود شدن سپاه کفر، نفاق، فساد، ظلم و… به دست حضرت عباس (ع) یا نابود شدن سپاه شر توسط سپاه خیر به فرماندهی حضرت عباس (ع) است. در شمایل‌نگاری سنتی باید اسب حضرت عباس (ع) سفید و اسب مارد سیاه یا قهوه‌ای باشد که خود نمادی رنگی برای نشان دادن قرارگیری باطل و حق در مقابل یکدیگر است. حضرت ابوالفضل عباس (ع) وارث جوانمردی امام علی (ع)، فرمانده سپاه حق و سقای تشنه‌لبان کربلا در روز واقعه عاشورا ، جوانمردانه سپاه حق را فرماندهی کرد و جوانمردانه جنگید تا سپاه باطل را نابود سازد و آخرین مرد سپاه حق پیش از امام حسین (ع) بود که خون خویش را در راه حمایت از حق و امام زمان خویش بذل کرد. کشته شدن مارد به دست عباس، به‌اندازه کشتار یک لشکر، داغ بر دل دشمن گذاشته است.

* گزارش از راضیه طاهری، کارشناس حفاظت و مرمت آثار تاریخی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان

مرتبط:

داستان‌های جذاب مذهبی در تابلوی نقاشی قهوه‌خانه‌ای موزه گرمابه سمنان

ابلاغ مراتب ثبت ملی ۷ اثر منقول فرهنگی‌تاریخی به استاندار سمنان

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در چهار نامه‌ جداگانه به استاندار سمنان، مراتب ثبت ملی هفت اثر منقول فرهنگی‌تاریخی را ابلاغ کرد.

علی‌اصغر مونسان در نامه ای به علیرضا آشناگر استاندار سمنان نوشت: در اجرای قانون راجع به حفظ آثار ملی، مصوب آبان ۱۳۰۹ مجلس شورای ملی و نظام نامه اجرایی آن، مصوب ۱۳۱۱ هیات وزرا، بند ج از ماده واحده قانون تشکیل سازمان میراث‌فرهنگی کشور مصوب بهمن ۱۳۶۴ مجلس شورای اسلامی و بند ششم از ماده سوم قانون اساسنامه سازمان میراث‌فرهنگی کشور مصوب ۱۳۶۷ مجلس شورای اسلامی، ماده ۲۲ آئین‌نامه حفاظت از میراث‌فرهنگی کشور، مصوب ۱۳۸۱ شورای امنیت کشور، فصل دوم آیین‌نامه مدیریت، ساماندهی، نظارت و حمایت از مالکان و دارندگان اموال فرهنگی تاریخی منقول مجاز مصوب ۱۳۸۴ هیات وزیران، مراتب ثبت ۲ اثر منقول فرهنگی‌تاریخی به شرح زیر، پس از تشریفات قانونی لازم در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، اعلام می‌ شود.

استشهادیه شیخ‌الاسلام سمنانی، شماره ثبت ۱۷۸۵، مورخ ۹۹/۱۰/۲۳،

استشهادیه امیر سید علی الحسنی سمنانی، شماره ثبت ۱۷۸۶، مورخ ۹۹/۱۰/۲۳،

محل نگهداری این دو اثر در موسسه مطبوعاتی هاشم در شهر سمنان، خیابان امام خمینی (ره) است.

مونسان همچنین در سه نامه مشابه دیگر، مراتب ثبت ملی پنج اثر منقول فرهنگی‌تاریخی دیگر به شرح زیر را به استاندار سمنان کرد:

وقف‌نامه عمیدالملک سمنانی، شماره ثبت ۱۵۸۸، مورخ ۹۸/۱۱/۲۸ که در  موسسه مطبوعاتی هاشمی، در شهر سمنان، خیابان امام خمینی (ره)، نگهداری می شود.

منبر ایلخانی مسجد امام حسین (ع) روستای جوین، شماره ثبت ۱۵۸۹، مورخ ۹۸/۱۱/۲۸، که در مسجد امام حسین (ع) در شهرستان سرخه، دهستان لاسگرد، روستای جوین نگهداری می شود

صندوق چوبی امامزاده تاج‌الدین (ع) روستای پرور، شماره ثبت ۱۵۹۰، مورخ ۹۸/۱۱/۲۸، که در مسجد امام خمینی (ره)، در شهر سمنان، خیابان امام خمینی (ره)، نگهداری می شود.

ظروف سفالی دوقلو، محوطه گورستان تاریخی روستای فینسک (شماره اموالی ۲۵۹)، شماره ثبت ۱۵۹۱، مورخ ۹۸/۱۱/۲۸،

ظرف سه پایه سفالی منقوش، تپه محوطه روستای خرند (شماره اموالی ۱۸۷۸)، شماره ثبت ۱۵۹۲، مورخ ۹۸/۱۱/۲۸،

محل نگهداری این دو اثر در  ساختمان شماره ۲ میراث‌فرهنگی سمنان در شهر سمنان، میدان جمهوری اسلامی است.

 

طبق آیین‌نامه و دستورالعمل‌های مصوب، شورای ملی ثبت آثار، بررسی و تصویب شرایط و ارزش ثبت آثار در چهار حوزه آثار غیرمنقول (اماکن تاریخی فرهنگی)، آثار منقول (اموال فرهنگی و اشیا تاریخی)، آثار طبیعی (مناظر بدیع جغرافیایی، محوطه‌های طبیعی- تاریخی، پدیده‌ها و نمونه‌های ارزشمند گیاهی، جانوری و زیستگاه‌ها) و آثار ناملموس (رویدادها، مراسم و آیین‌های معنوی و فرهنگی، آواها و مهارت‌ها و شیوه‌های پخت غذاهای سنتی و…) در فهرست ملی را در بر می‌گیرد.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی رییس شورا، معاون میراث‌فرهنگی نایب رییس و مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی‌وطبیعی به عنوان دبیر شورا هستند که جلسات آن به صورت دوره‌ای و بر اساس پرونده‌های موضوعی با حضور اشخاص حقوقی ثابت، اشخاص حقیقی و تعدادی از صاحب‌نظران و نمایندگان دستگاه‌ها و سازمان‌های مرتبط با هر پرونده به صورت متغیر تشکیل می‌شود.

منبع: ایرنا

مرتبط:

جوانمرد قصاب در حمام پهنه سمنان

میراث هزاره‌ها در شهر سمنان

سمنان و لزوم شکل‌گیری یک نظام تولید مبتنی بر معدن

رئیس سازمان صنعت معدن و تجارت استان سمنان بر ضرورت شکل‌گیری یک نظام تولید مبتنی بر معدن تاکید کرد و گفت: دنیا به موادمعدنی ما نیاز دارد.

علی تشنه‌دل با اشاره به اهمیت موادمعدنی در دنیا اظهار کرد: به دلیل همین نیازی که موادمعدنی وجود داشت، معادن ما در دوران تحریم‌ها کمترین آسیب را دیدند چرا که دنیا به موادمعدنی نیاز دارد.

وی با اشاره به اینکه بخشی از ارز مورد نیاز کشور در دوران فشارهای بین‌المللی از محل معادن تامین شد افزود: معادن و پتروشیمی‌ها ارزآوری خود را حفظ کردند.

رئیس سازمان صنعت معدن و تجارت استان از سمنان به عنوان استانی معدنی نام برد و گفت: استان سمنان از نظر موادمعدنی از غنا و ظرفیت بسیار زیادی برخوردار است و از همین رو شکل‌گیری یک نظام تولید مبتنی بر معدن در این استان ضرورت دارد.

وی با بیان اینکه استان سمنان در این بخش فرصت‌های زیادی از دست داده ادامه داد: با وجود از دست دادن برخی از فرصت‌ها، استان سمنان فرصت‌های بنیادین و راهبردی نیز پیش رو دارد و باید از این فرصت به درستی استفاده شود لذا اگر منطقی و به موقع از این فرصت‌های بنیادی پیش رو استفاده شود می‌توان به توسعه استان بیش از پیش امیدوار بود.
رئیس سازمان صنعت معدن و تجارت استان سمنان با بیان اینکه استان سمنان چه در بخش معدن و صنعت و چه در بخش کشاورزی و گردشگری از پتانسیل قابل توجهی برخوردار است اضافه کرد: استان سمنان در حال حاضر کمترین میزان بیکاری را در سطح کشور دارد و این نقطه قوت خوبی است.
وی با اشاره به ظرفیت های بالای استان سمنان در بخش‌های مختلف صنعتی و تولیدی گفت: استان سمنان جدا از فرصت‌ها با چالش‌های جدی نیز روبرو است که باید برای رفع آنها از هم‌اکنون چاره‌اندیشی شود وگرنه در آینده همه چیز را نابود و اقتصاد استان را با مشکل مواجه می‌شود.

تشنه‌دل از کمبود منابع آبی، آلایندگی و نبود زنجیره تولید به عنوان چالش‌های پیش روی استان در حوزه اقتصاد و توسعه نام برد و افزود: با توجه به ظرفیت بالای معدنی استان، شکل گیری یک نظام جدید تولید مبتنی بر معدن به حل این چالش‌ها نیز کمک می‌کند.

وی با بیان اینکه در گذشته نه تنها در استان که در سطح ملی نیز استراتژی صنعتی و تولیدی نداشتیم خاطرنشان کرد: متاسفانه به دلیل اینکه صنعت با راهبرد زاده نشده، در ادامه به مشکل برخوردیم این معضل در استان‌هایی که با تاخیر و دیرتر به سمت صنعتی شدن رفتند بیشتر وجود دارد.

رئیس سازمان صنعت معدن و تجارت استان سمنان با بیان اینکه فقدان راهبرد در ابتدای شکل گیری صنایع به ایجاد مشکلاتی منتهی شده که بعدتر خود را نشان داده اظهار کرد: به همین دلیل است که امروز می بینیم صنایع فولادی را به مناطقی بردند که یک قطره هم آب برای بخش صنعت ندارد. یکی از دلایلی که امروز در استان با شکل گیری صنایع فولادی مخالفت می شود نیز همین است که امروز ما دارای “راهبرد” هستیم. اگرچه راهبرد باید از ابتدا و قبل از استقرار واحدها وجود می داشت تا با چالش مواجه نشویم.
وی با بیان اینکه وجود راهبرد در صنعت و تولید به ایجاد هارمونی در استان نیز می انجامد گفت: اگر از سند راهبردی در این بخش برخوردار بودیم آن هارمونی متناسب با مزیت‌های منطقه ای استان در تولید و صنعت شکل می گرفت.

منبع: ایسنا

مرتبط:

موزه عمارت باغ امیر سمنان جایی برای خاطره‌بازی سمنانی‌ها

آشنایی با حمام پهنه سمنان

ورود هفت جاذبه طبیعی سمنان به فهرست میراث طبیعی ملی

هفت اثر و جاذبه طبیعی دیگر استان سمنان در شمار فهرست میراث طبیعی ملی قرار گرفت.

در همین راستا، طی نامه‌ای از سوی وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به استاندار سمنان مراتب ثبت این هفت اثر در فهرست میراث طبیعی ملی ابلاغ شد.

به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان، در نامه‌ دکتر علی‌اصغر مونسان به علیرضا آشناگر آمده است:

در اجرای تبصره ماده ۲ قانون تشکیل سازمان میراث‌فرهنگی کشور مصوب دی ماه ۱۳۸۲ و آیین‌نامه اجرایی آن، مصوب چهارم مرداد ۱۳۸۴ به شماره ۲۶۹۷۵/ت ۳۲۹۱۵ه، هیئت محترم وزیران با موضوع ثبت میراث طبیعی ارزشمند کشور در فهرست میراث طبیعی ملی؛ “تنگه ظلمات” واقع در استان سمنان، شهرستان گرمسار، بخش مرکزی، جنوب شرقی پارک ملی کویر پس از تشریفات قانونی لازم به شماره ۸۸۶ در فهرست میراث طبیعی ملی کشور به ثبت رسید، ابلاغ می‌شود.

اثر مذکور ضمن رعایت حقوق مالکانه، تحت نظارت و حمایت این وزارت است و تدوین ظوابط حفاظتی و تعیین عرصه و حریم این اثر بر عهده این وزارت خواهد بود، هرگونه دخل و تصرف یا اقدام و عملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر در اصالت اثر شود، ممنوع است.

همچنین دکتر مونسان در ۶ نامه مشابه و جداگانه دیگر ثبت ملی شش اثر طبیعی ملی را به استاندار سمنان ابلاغ کرده است که عناوین آثار و نشانی و مشخصات ثبت ملی آن‌ها عبارت است از:

“درخت گز کهنسال روستای دولت آباد” واقع در شهرستان آرادان، روستای دولت آباد، به شماره ۸۰۷

“درخت چنار کهنسال کاروانسرای میامی” واقع در شهرستان میامی، بخش مرکزی، شهر میامی، بلوار امام رضا (ع)، بعد از کاروانسرای تاریخی میامی،‌ نبش خیابان ولیعصر (عج)، به شماره ۸۸۰

“درخت چنار حسینیه بالا روستای فرومد” واقع در شهرستان میامی، بخش مرکزی، دهستان فرومد، روستای فرومد، حسینیه بالا، روبروی حمام به شماره ۸۸۱

“درخت چنار کهنسال تویه دروار (۲)گ واقع در شهرستان دامغان، کیلومتر ۵۰ جاده دامغان، سمنان، روستای تویه، محله چناران به شماره ۸۸۲

“درخت چنار محله لنگر شهر درجزین” واقع در شهرستان مهدی‌شهر، شهر درجزین، کوچه شهید تبیانیان، جنب هیئت ابوالفضل (ع)، به شماره ۸۸۳

«قله شاهوار» واقع در شهرستان شاهرود، بخش بسطام، سه راهی روستای مجن، روستای تاش، به شماره ۸۸۵

منبع: ایسنا

مرتبط:

آشنایی با حمام پهنه سمنان

میراث هزاره‌ها در شهر سمنان

آشنایی با دروازه ارگ سمنان

۶ کاندیدای ثبت در کاروانسراهای راه ابریشم ایران

سرپرست اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان گفت: ۶ کاروانسرای تاریخی استان سمنان کاندیدای ثبت در پرونده مجموعه کاروانسراهای راه ابریشم ایران هستند.

 حمیدرضا دوست‌محمدی ۲۴ خردادماه با اعلام این خبر اظهار کرد: دو کاروانسرای سنگی و آجری آهوان، کاروانسرای میامی و میان‌دشت، عباس‌آباد و کاروانسرای قصر بهرام در گرمسار ۶ کاروانسرایی هستند که کاندیدای ثبت در مجموعه کاروانسراهای ایران هستند.

وی با اشاره به اینکه ۶ کاروانسرای تاریخی استان سمنان کاندیدای ثبت در پرونده مجموعه کاروانسراهای راه ابریشم ایران برای قرار گرفتن در فهرست یونسکو هستند، از این استان به عنوان دیار کاروانسراهای تاریخی نام برد و ادامه داد: بیش از ۳۰ کاروانسرای تاریخی در استان سمنان وجود دارد.

سرپرست اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اضافه کرد: کاروانسرای تاریخی میان‌دشت که بزرگترین مجموعه کاروانسرایی در ایران است و در برگیرنده سه کاروانسرا است، کاروانسرای عباس‌آباد و کاروانسرای میامی سه کاروانسرایی هستند که از شهرستان میامی در این پکیج قرار گرفتند. همچنین دو کاروانسرای سنگی و آجری در آهوان سمنان و کاروانسرای قصر بهرام در جنوب گرمسار سه کاروانسرای دیگری هستند که در این لیست قرار گرفتند.

وی با اشاره به تجربه ثبت جهانی مجموعه جنگل‌های هیرکانی و قرار گرفتن جنگل‌های ابر و بخشی از جنگل های شهرستان مهدیشهر در آن تصریح کرد: امیدواریم با ثبت جهانی کاروانسراها برای دومین بار آثاری از این استان در شمار آثار ثبت جهانی قرار بگیرد.

سرپرست اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان ابراز امیدواری کرد: با ثبت جهانی کاروانسراهای ایران، برای دومین بار آثاری از این استان در شمار آثار ثبت جهانی قرار بگیرد.

وی با اشاره به آغاز مقدمات لازم برای ثبت جهانی کاروانسراهای این استان خاطرنشان کرد: مستند کاروانسراهای تاریخی ایران در استان سمنان در حال تصویربرداری است.

دوست‌محمدی تصریح کرد: این مستند با هدف جریان‌سازی تبلیغاتی و رسانه‌ای برای ثبت جهانی پرونده کاروانسراها در فهرست یونسکو در حال تولید است.

سرپرست اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان افزود: این گروه مستندساز تا کنون از کاروانسرای تاریخی میان‌دشت میامی که بزرگ‌ترین مجموعه کاروانسرایی در ایران است و دربرگیرنده سه کاروانسرا است، کاروانسرای میامی و کاروانسرای سنگی و آجری آهوان در سمنان تصویربرداری کرده و در روزهای آینده کار مستندسازی کاروانسرای ده‌نمک و قصر بهرام را انجام می‌دهند.

دوست‌محمدی ساخت این مستند را در معرفی آثار شاخص تاریخی در سطح ملی و بین‌المللی موثر دانست و افزود: این مستند به سفارش وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در حال ساخت است.

منبع: ایسنا

مرتبط:

کاروانسرا کنارگرد نگینی از عصر صفوی

میامی _سرزمین کاروانسرا ها

کاروانسرای باغ شیخ ساوه، در چند قدمی جهانی شدن

صادرات ۳۶ هزار دلاری صنایع دستی سمنان

سرپرست معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان از پرداخت حدود ۱۹ میلیارد ریال تسهیلات مشاغل خانگی به هنرمندان صنایع‌دستی استان سمنان خبر داد و گفت: هنرمندان صنایع‌دستی این استان در یک سال اخیر ۳۶ هزار دلار صادرات صنایع‌دستی به خارج از کشور داشتند.

جعفر صفاخواه  ضمن تبریک ۲۰خردادماه روز جهانی صنایع دستی با اشاره به تنوع بالای صنایع دستی در این استان اظهار کرد: معرق، منبت، گره‌چینی و حجم‌های چوبی ، شبکه‌بری‌های حجیم فلزی، دست بافته‌های ابریشمین، نگارگری و تذهیب‌های زرین، گلیم، گلیچ و جاجیم، ظروف سفالی، نمد، پارچه قلمکار و …از جمله صنایع‌دستی استان سمنان و تبلور هنر مردم در این منطقه هستند.

وی از تنوع آب و هوایی به عنوان عاملی موثر در تنوع صنایع دستی استان نام برد و تصریح کرد: هنر و صنایع دستی در این استان به‌واسطه تنوع آب و هوایی و اقلیمی، در هر منطقه استان ویژگی خاص خود را  از نظر نقش، رنگ و کاربرد دارد و این تنوع  بر روی ظروف، دست بافته‌ها و اقلام صنایع‌دستی این استان طی هزاران سال نمود پیدا کرده است.

وی با بیان اینکه سفال، سرامیک، گلیم، قلمکار، منبت، معرق، نمدمالی، دست بافته‌های سنتی و .. از صنایع‌دستی فعال استان سمنان است اضافه کرد: پیشینه صنایع دستی و هنرهای سنتی در این استان به بیش از ۶ هزار سال می‌رسد.

سرپرست معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گفت: هنر سفال و سرامیک در استان سمنان حدود شش هزار سال قدمت دارد و پیشینه هنر نساجی سنتی، گلیم‌بافی، رودوزی‌های سنتی و منبت چوب در این استان نیز  به حدود  ۲۰۰ تا ۵۰۰ سال قبل برمی‌گردد.

وی، لازمه زنده نگه‌داشتن، احیا و ترویج هنرهای سنتی و صنایع‌دستی در این استان را حمایت از هنرمندان صنایع‌دستی ارزیابی و خاطرنشان کرد: در حال حاضر ۱۴۵ کارگاه تولید صنایع‌دستی و ۲۳ تعاونی فعال صنایع‌دستی در استان فعالیت دارند.

وی به حمایت‌ها از هنرمدان استان پرداخت و گفت: در این راستا ۱۸ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال تسهیلات مشاغل خانگی به هنرمندان صنایع‌دستی استان در سال گذشته پرداخت شده است.

صفاخواه با اشاره به اینکه بیش از ۴ هزار و ۵۰۰ هنرمند صنایع‌دستی در این استان مشغول فعالیت هستند، گفت: ۱۲ مجوز مشاغل خانگی در سال گذشته صادر شد.

او با بیان اینکه ۲۰۷ مجوز صنایع‌دستی در سال گذشته صادر شده است، افزود: «استان سمنان دارای ۴۸ رشته فعال صنایع‌دستی است.

سرپرست معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان از صدور ۱۰۹ پروانه تولید انفرادی، ۱۵ پروانه تولید کارگاهی، ۸۳ کارت شناسایی و ۱۷۲ گواهی آموزشی در سال گذشته، در استان سمنان خبر داد و اظهار کرد: ۹۱۷ هنرمند صنایع‌دستی در سال گذشته تحت پوشش بیمه قرار داشتند.

صفاخواه با اشاره به فعالیت ۳ خانه صنایع‌دستی در استان، اضافه کرد: چهار فروشگاه فعال صنایع‌دستی ، ۶ بازارچه موقت و ۲ بازارچه دائمی صنایع‌دستی تا سال گذشته ایجاد شد.»

سرپرست معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان از دریافت ۲ نشان ملی مرغوبیت کالا توسط هنرمندان صنایع‌دستی استان در سال گذشته خبر داد و افزود: هنرمندان استان ۲ میلیارد و ۵۰ میلیون ریال در بازارچه‌های موقت صنایع‌دستی فروش داشتند.

او به برگزاری پنج دوره آموزشی عمومی و تخصصی صنایع‌دستی در سال گذشته اشاره کرد و گفت: صنایع‌دستی استان در سال گذشته مبلغ ۳۶ هزار دلار صادرات داشته است.

سرپرست معاونت صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان با تأکید بر اینکه صنایع‌دستی، رمز اقتصاد مقاومتی، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌هاست، تأکید کرد: توسعه و ترویج صنایع‌دستی می‌تواند نقش مهمی در اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی استان داشته باشد.

منبع: ایسنا

مرتبط:

میراث هزاره‌ها در شهر سمنان

عمارت باغ امیر سمنان