دریاچه گهر
در جنوب شرقی درود یکی از زیباترین دریاچه های کوهستانی ایران قرار دارد. دریاچه ای محصور در میان رشته کوه های اشترانکوه که طبیعتی بی نظیر را برای دوستداران طبیعت خلق کرده، طبیعتی آرام و شگفت انگیز که آرام جان هر مسافری است. دریاچه گهر در ارتفاع ۲۳۵۰ متری از سطح دریا قرا دارد و شامل دو بخش گهر بزرگ با وسعت حدود ۱۰۰هکتار و گهر کوچک می باشد.
عمق دریاچه بین ٤ تا ٢٨ متر و عرض آن بین ٤٠٠ تا ٨٠٠ متر و طول آن ١٥٠٠ متر می باشد. گهر را از شمال قله ازنا در، کول شاکول، دره دایی، قله سن بران و از شمال غرب به کوه گزر سون و پریز کوه بزرگ از شمال شرق به پریز کوه کوچک و از جنوب شرق کوه تخت کالا و در ارتفاعات دره دزد ون، از جنوب ارتفاعات اسینه و از جنوب غربی کوه گولک و از شرق قله همایون و مالره در برگرفته اند.
دریاچه که در میان کوه ها محصور شده دارای آبی زلال و شفاف است که در قسمت های کم عمق، کف دریاچه را به راحتی می توان دید؛ درختان اندکی اطراف آن دیده می شود.
به قسمت بالای دریاچه که می روی، جنگلی دیده می شود که برخی از گردشگران چادرهای مسافرتی خود را در آن جا برپا کرده اند. فاصله میان گهر بزرگ و کوچک حدود ۴۰ دقیقه است که اگر از الیگودرز به گهر برویم اول گهر کوچک و بعد گهر بزرگ را می بینیم.گهر دو رودخانه وروردی و خروجی دارد که دریاچه از طریق رودخانه ورودی آن به نام تاپله تامین می شود.
موقعیت جغرافیایی
گهر شامل ۲ بخش به نام های گهر بزرگ (کله گهر) و گهر کوچک (کره گهر) می باشد. دریاچه گهر بزرگ حدود ۱۷۰۰ متر درازا و ۴۰۰ تا ۸۰۰ متر پهنا و ۴ تا ۲۸ متر ژرفا دارد. ساحل این دریاچه به جز قسمت مدخل دریاچه (ضلع غربی) و قسمت مقابل اش (ضلع شرقی) که ساحلی ماسه ای دارد و برای شنا مناسب است در سایر نقاط دارای ساحلی صخره ای است که برای شنا مناسب نیست. در قسمت پایین دریاچه، جنگلی انبوه وجود دارد که در شرف نابودی است.
در قسمت بالای آن نیز جنگلی انبوه وجود دارد که این جنگل هم در معرض خطر نابودی است. از قسمت بالا، جوی آبی به دریاچه می ریزد که ادامه آن به دریاچه ای دیگر منتهی می شود. با حدود ۴۰ دقیقه پیاده روی می شود به این دریاچه (گهر دوم یا گهر پایین) رسید. عمق آن کم است و ماهیان کف دریاچه را با کمی دقت می شود به خوبی دید.
جریان ورودی آب دریاچه ۱۰ فوت مکعب بر ثانیه و جریان خروجی آن حدود ۲۰ فوت مکعب بر ثانیه می باشد. علت افزایش حجم آب خروجی دریاچه وجود چشمه های در قسمت تحتانی آن است. آب اصلی تأمین کننده دریاچه از طریق رودخانه ورودی آن یعنی رودخانه تاپله است که دارای آبی بسیار خنک و رنگی شفاف و بلورین با بستری مملو از سنگریزه یا قلوه سنگ است که بدون افت و با کمی شتاب وارد دریاچه کوچک می شود و پس از طی مسافتی کوتاه وارد دریاچه گهر می شود.
وسعت
دریاچه گهر بزرگ حدود ۱۰۰ هکتار و عمق دریاچه بین ۴ تا ۲۸ متر و عرض آن بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ متر و طول آن ۱۵۰۰ متر میباشد میزان بارش سالانه در منطقه حدود ۹۳۱ میلی متر است که بیشتر بصورت بارش برف میباشد در سالهای پر برف سطح دریاچه یخ بسته و مناظر زیبا و بدیعی را برای علاقه مندان به طبیعت و گردشگران بوجود می آورد موقعیت دریاچه گهر محصور شده در بین رشته کوههای اشترانکوه که از سمت شمال به قله ازنا در- کول شاکول-دره دایی – قله سن بران –از شمال غرب به کوه گزر سون و پریز کوه بزرگ از شمال شرق به پریز کوه کوچک – از جنوب شرق به کوه تخت کالا و در ارتفاعات دره دزد ون از جنوب به ارتفاعات اسینه ودر جنوب غربی به کوه گولک واز شرق به قله همایون و مالره محدود میشود .
بسیاری از کوهنوردان در تمامی فصول سال به قلل مرتفع این کوهها :از جمله قله های متنوع اشترانکوه –کولورید- کوله لایو- گل گل –سن بران – پل پازن پیر – تخت شاه – فیال سون – میرزایی- کوله جنون – همایون – صعود میکنند.
تاریخچه
اغلب اروپائیان و سیاحان این دریاچه را به نام دریاچه ایران می شناسند که این شناخت حاصل معرفی یک زن انگلیسی بنام ایزابلالوسی بیشوپ است که در سال ۱۸۹۰میلادی توانست مدت ۳ماه در این منطقه تحقیق کرده و هزار کیلومتر راهپیمایی کند ولی باتوجه به اسناد معتبر تاریخی اولین کسی که موفق به کشف دریاچه گهر شدیک زمین شناس اتریشی به نام (آ-رودلر) بود
که در سال۱۸۸۸ میلادی موفق شد نام خود را به عنوان کاشف دریاچه گهر در تاریخ ماندگار کند. وی در هنگام کشف این دریاچه از سمت الیگودرز حرکت کرده بود. اولین و قدیمی ترین تصویر مستند تهیه شده از این دریاچه نیز در سال ۱۸۹۱ میلادی گرفته شده است که به یک سیاح فرانسوی بنام ژان ژاک دومرگانتعلق دارد.
زلزله دلیل پیدایش دریاچه گهر
این دریاچه به روی گسل اصلی امروزی زاگرس قرار دارد و به احتمال زیاد این دریاچه بر اثر جنبش گسل و در رویداد یک زمین لغزش تشکیل شده است.
دریاچه گهر از دو بخش گهر بزرگ (کله گهر) که حدود هزار و ۷۰۰ متر طول و ۴۰۰ تا ۸۰۰ متر عرض و ۴ تا ۲۸ متر عمق است و گهر کوچک (کره گهر) با طولی در حدود ۵۰۰ متر و عرضی در حدود ۱۵۰ متر تشکیل شده که اگر از الیگودرز به سمت گهر بروید ابتدا گهر کوچک سپس به گهر بزرگ در مرز شهرستان دورود می رسید ولی اگر از دورود حرکت کنید پس از کمی پیاده روی به سمت کیگوران به دریاچه گهر بزرگ در الیگودرز می رسید.
ساحل این دریاچه به جز قسمت مدخل دریاچه (ضلع غربی) و قسمت مقابلش (ضلع شرقی) ساحلی ماسه ای دارد و در سایر نقاط دارای ساحلی صخره ای است، در قسمت پایین و بالای دریاچه جنگلی انبوه وجود دارد و در قسمت بالا، جوی آبی به دریاچه می ریزد که ادامه آن به دریاچه ای دیگر منتهی می شود که با حدود ۴۰ دقیقه پیاده روی به دریاچه گهر دوم یا گهر پایین می توان رسید.
عمق آن کم است و ماهیان کف دریاچه را با کمی دقت می شود به خوبی دید
که جریان ورودی آب دریاچه ۱۰ فوت مکعب بر ثانیه و جریان خروجی آن حدود ۲۰ فوت مکعب بر ثانیه است که علت افزایش حجم آب خروجی دریاچه وجود چشمه هایی در قسمت تحتانی آن است.
تأمین کننده اصلی آب دریاچه گهر کوچک رودخانه تا پله است که دارای آبی بسیار خنک و رنگی شفاف و بلورین با بستری مملو از سنگ ریزه یا قلوه سنگ است که بدون افت فشار و با کمی شتاب وارد دریاچه کوچک می شود و پس از طی مسافتی کوتاه وارد دریاچه گهر می شود.
پوشش گیاهی وجانوری دریاچه گهر
دره نی گاه یکی از دره های بسیار زیبا اطراف دریاچه گهر است که پوشیده از شقایق های رنگی و لاله واژگون است و درختان بلوط، بید، بادام، پسته وحشی، گلابی وحشی، چنار، نارون، بلوط مازو، گردو، انجیر، زبان گنجشک، سیب، زالزالک، ارژن، کنار کهور، انار، گز و موی وحشی از درختان و پوشش گیاهی این منطقه به حساب می آیند و از طرفی گل های لاله واژگون، شقایق، زنبق و لاله وحشی تاج خروسی و اختر زینت منطقه هستند.
منطقه حفاظت شده اشترانکوه با حیات وحش متنوع شامل حیواناتی از قبیل بز، قوچ، آهو، کل، پلنگ، گرگ، گراز، خرس قهوه ای، کفتار، روباه، شغال، خرگوش و انواع پرندگان مانند عقاب، کبک، شاهین، تیهو و آبزیانی مانند مارماهی، لاک پشت، قورباغه و ماهی قزل آلای رنگین کمان و خال قرمز زیستگاه مناسبی برای آبزیان و دیگر حیوانات وحشی است.
خصوصیات مردمان لرستان
مردمانی خونگرم زحمت کش و سخت کوش و غیور ی میباشند ولی متاسفانه در فقر بسر میبرند در صورتی که بهترین جاذبه های طبیعی وگردشگری و مناطق باستانی در این منطقه قراردارد و میتوان از طریق گردشگران و ، جذب توریسم اقتصاد این منطقه را رونق بخشید.
ماهیگیری در گهر :
از دریاچه گهر بزرگ تا دریاچه گهر بالا، پیاده و باقدمهای تند، یک ساعت راه است. دریاچه گهر بالا شرایط خاصی دارد. به علت ریزشهای کوه و بهمن و همچنین حمل رسوبات توسط سیلاب به داخل دریاچه، حالت یکپارچه دریاچه از دست رفته و در حال حاضر دریاچه گهر بالا به صورت حوضچه های مجزا با عمق متوسط کمتر از یک متر که توسط جویبارهایی به هم متصل هستند در آمده است.
وجود انبوهی از درختان بید و نی در اطراف و داخل حوضچه ها همچنین رشد خزه و گیاهان آبزی فراوان به علت عمق کم و سکون نسبی آب به گونه ای است که محل مناسب جهت انداختن قلاب بسیار کم بوده و محیط بسیار مناسبی جهت رشد و زندگی ماهیان ایجاد نموده و علیرغم مشاهده ماهی در آن، به علت عدم امکان پرتاب مناسب قلاب، شانس ماهیگیری بسیار کم میباشد.
مشکل اصلی در ماهیگیری در گهر بالا، وجود شاخ و برگ فراوان درختان و نی های کنار و درون آب است که ماهیگیر را مجبور به انجام مانورهای خاص با استفاده از واکنشهای ماهی جهت تغییر مسیر آن در آب و ممانعت از گیرکردن قلاب و ماهی به شاخه ها می نماید. بنابر تجربیات برخی از دوستان ماهیگیر از جمله دکتر نادرچفاجردی، ماهیگیری با طعمه های پشه مصنوعی زردرنگ زنبوری شکل روی قلاب سایز هشت، لارو قرمز رنگ و نیز لانسه کشی روشهای مناسبتر گرفتن ماهیان قزل آلا در دریاچه گهر است.
تفریحات دریاچه گهر
دریاچه گهر یکی از زیباترین دریاچه های ایران است که محل قرار گیری آن در ارتفاع ۲۳۵۰ متری و گیاهان متنوع پیرامون آن، منظره ای بدیع و فوق العاده را خلق کرده است.
تفریحات نشاط آور دریاچه گهر برای ورزشکاران و گردشگران بسیار مهیج و جذاب است و روزهای پر خاطره ای را برایشان رقم می زند.
از این تفریحات می توان به کوهنوردی، دوچرخه سواری حرفه ای، ماهیگیری با قلاب، شنا، قایق رانی، دیدن حیات وحش، پیاده روی در پیرامون دریاچه و … اشاره کرد.
ماهیگیری تا اواسط خرداد ممنوع است و در تابستان آزاد می شود اما باید از محیط بانی که در غرب دریاچه مستقر است، مجوز گرفت .
امکانات محوطه دریاچه گهر
امکانات رفاهی اطراف دریاچه نسبت به میزان جمعیتی که به این منطق سفر می کنند بسیار محدود است.
سرویس بهداشتی در کنار دریاچه قرار دارد که تعداد آن کم است و در روزهای تعطیل که گردشگران بسیار زیادی به گهر می روند، کمی شرایط را سخت می کند.
پاسگاه نیروی انتظامی و پاسگاه محیط زیست کمپ موقت تابستانی هلال احمر نیز در محوطه مستقر هستند. بالاتر از دریاچه قسمتی وجود دارد که دارای سیستم روشنایی و آب آشامیدنی است و می توان چادر را در نزدیکی آن برپا کرد.
دسترسی
برای دیدن دریاچه کریستالی گهر بهتر است به شهرستان های دورود یا الیگودرز سفر کنید. مسیر سه ساعته ی الیگودرز را می توانید با استفاده از اتومبیل شخصی طی کنید و بعد از آن با حدود یک ساعت و نیم پیاده روی و از مسیر روستای طیان خودتان را به این دریاچه برسانید.
البته اگر توانایی کافی ندارید طی نمودن این مسیر کوهستانی برایتان مشکل خواهد بود. از الیگودرز تا دریاچه گهر حدود ۷۰ کیلومتر فاصله است که به دلیل کوهستانی بودن زمان زیادی می طلبد. در کل این مسیر با وجود اینکه زیباتر است به دلیل امنیت پایین چندان پیشنهاد نمی شود. بهترین راه برای دیدن دریاچه اما مسیر معدن کارخانه سیمان دورود است.
از اینجا می توانید خودتان را به کوهپایه ی اشترانکوه رسانده و با پارک کردن ماشین بقیه راه را به صورت پیاده طی کنید. بخشی از این مسیر صعب العبور است اما از آنجایی که امنیت نسبتا خوبی دارد اغلب مسافران از آن استفاده می کنند. در کل دسترسی به دریاچه ی گهر چندان راحت نیست.
ولی اگر به طبیعت علاقه مند هستید برای یک بار هم که شده باید امتحان کنید. در ضمن یادتان باشد در روزهای تعطیل به دلیل ازدیاد مسافران از لذت سفر کاسته خواهد شد. بنابراین در روزهای معمول هفته سفر کنید تا آرامش بیشتری داشته باشید. همچنین وسایل مخصوص کوهنوردی مانند کفش مناسب را به همراه داشته باشید.
بهترین زمان سفر به این دریاچه
ماه های تیر و مرداد بهترین زمان سفر به این دریاچه است؛ و در اواخر اردیبهشت و خرداد تمامی مسیر پوشیده از شقایق های رنگی و لاله واژگون است.
