نوشته‌ها

پرونده پنج میراث ناملموس بوشهر برای ثبت در فهرست آثار ملی تکمیل شد

مسئول ثبت آثار اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان بوشهر گفت: سه پرونده میراث ناملموس فرهنگی در زمینه غذاهای محلی و ۲ پرونده مراسم‌ آئینی بوشهر برای ثبت در فهرست آثار ملی تکمیل شده‌است.

 روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر روز سه‌شنبه به نقل از سودابه معموری افزود: حلوای دارویی برای زنان زائو، غذای محلی کشکینه، غذای محلی پلیله از جمله سه پرونده میراث ناملموس در زمینه غذاهای محلی و مراسم فال گشو و حجله قاسم نیز از جمله پرونده‌های آئین‌های میراث ناملموس استان بوشهر است که آماده ارسال به وزارتخانه و گرفتن تائیدیه برای برگزاری جلسه ثبت در فهرست آثار ملی هستند.

وی با اشاره به گستره استانی مراسم حجله قاسم در ایام سوگواری ماه محرم ادامه داد: به غیر از پرونده حجله قاسم، دیگر پرونده‌ها در شهرستان کنگان تکمیل و آماده سازی شده‌اند.

معموری یادآور شد: مراحل تکمیل این پرونده‌ها شامل تحقیقات میدانی و کتابخانه‌ای، عکس‌برداری، فیلم‌برداری، مستندنگاری و نقشه جغرافیایی انجام شده است.

مسئول ثبت آثار اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان بوشهر تاکید کرد: ثبت آثار به ما این امکان را می‌دهد تا برای حراست از آنها به شکل ضابطه‌مند و قانونی عمل کنیم که این موضوع به حفاظت بیشتر آثار کمک می‌کند.

تاکنون ۴۰۷ اثر فرهنگی و طبیعی استان بوشهر ثبت ملی شده‌ است که از این شمار ۷۰ اثر ناملموس، ۱۲ شی منقول، هفت اثر طبیعی و ۳۱۸ اثر نامنقول است.

منبع: ایرنا

مرتبط:

استقبال چشمگیر از حصیربافی بوشهر

آبشار تلخ آب بوشهر

جزیره شیف بوشهر

کوه پدری یا پردیس کجاست؟ شایعات و واقعیات کوه پدری

کوه پدری یا کوه پردیس در استان بوشهر و در نزدیکی شهرستان جم واقع شده است. درمورد این کوه داستان های عجیب زیادی وجود دارد. در این مقاله ما قصد داریم شما را با این مکان منحصر به فرد آشنا کرده و پرده از داستان های عجیبی که پشت آن است برداریم.

کوه پردیس

کوه پَدری یا پردیس در ابتدای جاده جم به سیراف قرار دارد. در مورد این کوه شایعات و داستان های عجیب زیادی در مورد برخی از ویژگی های شگفت انگیز آن وجود دارد. اما آیا این ویژگی ها و داستان های عجیب در مورد این کوه تا چه حد واقعی است و صحت دارند؟

در مورد وجه تسمیه این کوه باستانی در کتابی به نام از مروارید تا نفت نوشته رضا طاهری این گونه بیان شده است که این نام از دو کلمه “پد” و “ری” تشکیل شده است. این دو بخش وقتی در کنار هم قرار می گیرند معنی محافظ شهر سلطنتی را می دهند.

این کوه از ارزش باستانی برخوردار بوده و مورد توجه بسیاری از باستان شناسان می باشد. در این کوه آثار باستانی زیادی کشف شده که گواهی بر برخی از ادعاها و داستان های عجیب در مورد گذشته این کوه است.

تاریخچه کوه پردیس

بر اساس تحقیقات باستان شناس و پژوهشگر ایرانی به نام خانم بدیعه دشتی که خود اهل جنوب ایران بوده و نام ایشان نیز برگرفته از نام دشتستان است ادعاهای بسیار جالبی عنوان شده است.

به عنوان مثال او ادعا می کند که آغاز تمدن بشریت و پیدایش زمین در این منطقه که کوه پردیس در آن واقع است شکل گرفته است.

وی همچنین می گوید تپه های اطراف این کوه متعلق به دوره جمشید است و غاری که در نزدیکی این کوه قرار دارد نیز به عنوان اولین خانه دنیا محسوب می شود.

در یکی از نظریات معروف این باستان شناس این قضیه مطرح می شود که کوه پردیس همان جام جهان نمای جمشید است. به این معنی ک در آن زمان از این کوه و منطقه اطراف آن به عنوان یک آینه برای دیدن سپاه دشمن استفاده می شده است.

این ادعا را به طور قطعی نمی توان تأیید و یا رد کرد اما در مورد این نظریه استدلال هایی از جانب خانم دشتی مطرح کرد که ممکن است دلیلی بر صحت آن باشد.

وی بیان می کند که اولا این منطقه دارای معادن متعدد جیوه و شیشه است و یکی از پوشش های گیاهی این منطقه نیز کتیرا می باشد که این مواد در ساختن آینه استفاده می شده است.

از طرف دیگر در بالای این کوه در چند نقطه و از زوایای مختلف دیوار های سنگی صیقل داده شده ای وجود دارند که به نظر می رسد مردم قدیم جم به این دیوارها چرم آینه می گفته اند.

همین دو موضوع می تواند چنین ادعایی مبنی بر جام جم بودن کوه پردیس را تقویت کند. اما در هر صورت تأیید و یا رد این ادعا نیز نیازمند مطالعات و تحقیقات بیشتری است.

کوه پدری

خاصیت مغناطیسی کوه پدری

طبق شواهد گزارش شده است که در گذشته هنگام پارک کردن خودرو در نزدیکی این کوه و با وجود خواباندن ترمز دستی، خودرو به جای حرکت به سمت پایین جاده به طور شگفت آوری به سمت سربالایی یعنی به سمت کوه حرکت می کند. این اتفاق در چند سال پیش با آزمایشی توسط یک خودرو ثابت شد و گزارشی از آن نیز از تلویزیون پخش شد. به علاوه گزارشاتی مبنی بر تصادف خودرو ها به علت این جاذبه مغناطیسی پراکنده شد که همین شایعات باعث شد تا مردم در مورد خاصیت مغناطیسی این کوه به یقین برسند.

اما اگر بخواهیم علت چنین اتفاقی را از دیدگاه علمی تفسیر کنیم باید بگوییم که گاهی اوقات به علت نامعلوم بودن خط افق به دلیل وجود برخی موانع، چشم انسان دچار خطای دید شده و مخصوصا سرازیری هایی که دارای شیب بسیار ملایمی هستند را به صورت سربالایی تصور می کند. این حالت زمانی رخ می دهد که خط افق به عنوان یک مرجع به وضوح قابل دیدن نباشد.

با یک جستجوی ساده در اینترنت متوجه می شوید که این گونه موارد مشابه در جاهای دیگری نیز وجود دارند و انسان با دیدن آنها تصور می کند که اشیا به سمت بالا در حرکت هستند.

پس با این توضیحات مشخص شده که ادعای مبنی بر خاصیت مغناطیسی این کوه صحت ندارد.

آیا کوه پردیس نزدیک ترین خشکی به خورشید است؟

شایعه دیگری که در مورد این کوه پراکنده شده است مدعی این امر است که این کوه به علت محل قرار گرفتنش در نزدیکی خط استوا و در نتیجه دور بودن آن از هسته زمین، نزدیک ترین خشکی به خورشید است.

برای ثابت کردن این ادعا نیاز به دانش جغرافیایی کافی وجود دارد. اگر بخواهیم از دیدگاه علمی توضیح دهیم باید بگوییم که زمین به شکل یک الگوی بیضی شکل به دور خورشید می چرخد و در طول سال فاصله های نقاط مختلف روی زمین با خورشید تغییر می کند. علاوه بر این کوهی در منطقه استوایی به نام چیمبورازو در اکوادور وجود دارد که ارتفاع آن بسیار بیشتر از کوه پردیس یعنی در حدود ۶۲۶۳ متر از سطح دریا است و در نتیجه این کوه به عنوان دورترین نقطه از هسته زمین شناخته می شود.

پس  این ادعا نیز در مورد کوه پردیس رد می شود.

کوه پدری

خاصیت شفابخشی کوه پردیس

شایعات و ادعاهای دیگری در مورد خاصیت شفا بخشی این کوه و گیاهان روییده در اطراف آن وجود دارند. عده ای بر  این باورند که این کوه بیماری هایی مانند ایدز و سرطان را درمان می کند.

اما چرا چنین باور هایی در مورد این کوه وجود دارد؟ این ادعا شاید به دلیل باور مردم مبنی بر نزدیک بودن این کوه به خورشید باشد. در این حالت امکان رشد و گسترش ویروس های بیماری زا مانند ویروس ایدز وجود ندارد.

حتی در این مورد برای اثبات این امر گفته شده  است پزشکان متخصص بریتانیایی در یک مؤسسه در شهر لندن با انتشار مقاله ای در مورد خاصیت ضد ایدز بودن این کوه منتشر کرده اند و از سازمان ملل درخواست کرده اند تا نام این کوه را به کوه ضد اچ آی وی تغییر دهند.

دکتر تیم هوپکینس رئیس مؤسسه ای که ذکر شد و دارنده مدرک فوق تخصص ایمونولوژی و ویروس شناسی می باشد با تأیید خاصیت درمانی این کوه به افراد مبتلا به این گونه بیماری ها توصیه کرده است به کوهنوردی و اسکن در این منطقه بپردازند. و می گوید به دلیل خاصیت درمانی این کوه باید در این منطقه شهرک های درمانی برای مبتلایان به ایدز ساخته شود.

در سایت های فارسی در مورد این ادعا مطالب زیادی وجود دارد که آن را تأیید می کند. اما جالب است بدانید اگر برای اطلاع یافتن از صحت و یا عدم صحت این ادعا در سایت های خارجی جستجو کنید خواهید دید که در هیچ سایت خارجی چنین خبری را نمی توانید بیابید و گویا چنین متخصصی با این مشخصات اصلا وجود ندارد و اگر هم وجود داشته باشد چنین لقبی برای این کوه در هیچ سایت بین المللی وجود ندارد.

کوه پدری

محصولات کشاورزی منطقه کوه پردیس

منطقه اطراف کوه پردیس دارای پوشش گیاهی منحصر به فردی است که یکی از این پوشش های گیاهی خاص آن منطقه نوعی خار بیابانی گرمسیری است که دارای خواص دارویی فراوانی است.

عسل

عسل حاصل  از پوشش گیاهی این منطقه نیز مانند سایر عسل های بدست آمده از گیاهان مختلف دارای خواص درمانی می باشد و از محبوبیت زیادی در بین گردشگران برخوردار است. از خواص درمانی عسل این منطقه به درمان میگرن و خاصیت مسکنی آن اشاره شده است.

اما گذشته از اینکه عسل هر منطقه ای به علت پوشش گیاهی مخصوص آن منطقه دارای خاصیت درمانی می باشد، شایعات در این موضوع نیز نقش زیادی داشته است. به طوری که ادعا می شود عسل تولید شده در این منطقه برای تولید برخی داروها و مسکن ها استفاده می شود اما با انجام آزمایشاتی مشخص شد که در ترکیب این داروها و مسکن ها هیچ ردی از عسل این منطقه وجود نداشته است.

خرما

منطقه اطراف کوه پردیس دارای خرمای ویژه ای است که به خرمای خصه معروف است و دارای شیره فراوانی است به طوری که با ریختن مقداری خرما داخل یک ظرف، آن ظرف بعد از دقایقی پر از شیره می شود.

اندازه این خرما بسیار کوچک بوده و در اندازه گیلاس می باشد. دارای طعم بسیار لذیذ و متفاوتی است. از این خرما به دلیل دارا بودن خواص درمانی در تولید قند های رژیمی مخصوص افراد دیابتی استفاده می شود و این محصولات صادر می شود.

زیتون

از نکات بسیار جالب در مورد محصولات کشاورزی این منطقه وجود درختان زیتون است که با وجود آب و هوای ویژه این منطقه نسبتا دور از انتظار است.

آب معدنی طبیعی

وجود معدن بزرگی از آب های خنک و سالم در لایه های زیرین این کوه یکی دیگر از موارد عجیب در مورد این منطقه با چنین آب و هوایی است.

کوه پردیس یک کوه باستانی می باشد و در نزد مردم این منطقه بسیار مقدس و محترم شمرده می شود. بر اساس شواهد و مدارک یافته شده در آتشکده این منطقه تصور می شود که این مکان یکی از اولین مکان هایی بوده که در آن نفت سوزانده شده است.

«دُم دُم سحری»؛ نوای بیداری روزه‌داران با ادعیه و اشعار مذهبی

آیین نمایش «دُم دُم سحری» از کهن‌ترین آیین‌های مردمان جنوب کشور به‌ویژه بوشهر است که در آن نمایشگران هنگام سحر مردم را با نوای موسیقی، اشعار و ادعیه‌های مذهبی برای انجام فرایض سحرگاهی و نشستن پای سفره سحر آگاه می‌کردند.

تاریخ، پیشینه و به بیان ساده‌تر اگر نگوییم عامیانه‌تر، سن و سال آئین و کنش‌های آیین‌مند با کتاب قطور تاریخ تمدن بشر یکسان و هم‌تراز است. در حقیقت در طول شکل‌گیری و تکوینِ فرهنگ و تمدن بشر از نخستین گام‌های پیمایش مسیر توسعه و پیشرفت،‌ خرده فرهنگ‌ها و در ادامه کنش‌های فرهنگی و رفتارهای آیینی، بخشی جدایی‌ناپذیر از نحوه زیست و زندگی انسان در تواتر تاریخ بوده‌است.

با شکل‌گیری مفهوم پژوهش و جایگاه نگاه‌های علمی و آکادمیک در حوزه شکل‌گیری و تکوین مفهوم فرهنگ و تمدن که یکی از اصلی‌ترین انگاره‌های آن بر مفهوم دین استوار است، ثابت شده شکل‌گیری رفتارهای آئینی و کنش‌مند دینی ریشه‌ای عمیق در نخستین گام‌های بشر در حوزه شکل‌دهی فرهنگ و تمدن در قالب خرده فرهنگ‌های آیینی داشته‌است.

به همین سبب با ظهور و بروز ادیان و آموزه‌های خداوند در قالب وحی و سخنان رسولان هدایت‌بخشش برای تبیین مسیر سعادت و رستگاری انسان‌ها، در اغلب مناسک دینی، شاهد رفتار آئین‌مند از سوی مردمان دین‌باور در طول تاریخ بشر بوده‌ایم.

ایران به‌عنوان یکی از کشورهای شکل‌دهنده تمدن جهانی دارای یکی از غنی‌ترین رفتارهای آیین‌مند در تمامی مناسبت‌های ملی و مذهبی است. حتی پیش‌از شکل‌گیری مفاهیم ملی و مذهبی، با مداقه در رفتارها و کنش‌های منطبق با نحوه زیست نیاکان و پیشینیان‌مان در این سرزمین پهناور و گسترده به‌ویژه در ارتباط با مفهوم طبیعت و ستایش پروردگار شاهد کنش‌های آیینی و شکل گیری خرده فرهنگ‌های آیین‌مند بودیم.

به‌گونه‌ای که در گران‌سنگ‌ترین کتاب‌های تاریخ تمدن جهان نیز می‌توان ریشه رفتارهای آیینی بیش‌از پنج هزار ساله (تا ۶ هزار سال) را در رفتار ایرانیان آیین‌مند به‌خوبی رصد کرد.

آیین دُم‌دُم سحری

 

تطبیق آیین‌ها و رفتارهای آیین‌مند ایرانیان همزمان با پذیرش اسلام

هم‌زمان با ورود اسلام و پذیرش این دین هدایتگر و مبین توسط ایرانیان، بسیاری از رفتارهای آئینی با رویکرد مذهبی راه خود را به سمت باورها و بنیان‌های آداب، رسوم و شعائر دین مبین اسلام در زیست ایرانیان باز کرد. به گونه‌ای که غنی‌ترین تجلی آن رفتارهای آیینی را می‌توان در دو ماه محرم و رمضان به‌عنوان ماه‌های بسیار مهم برای مسلمانان و شیعیان به‌خوبی مشاهده کرد.

رمضان ۱۴۰۰ خورشیدی مطابق با (۱۴۴۲ قمری) دومین سالی‌ است که ایرانیان همسو با تمام مسلمانان سراسر جهان روزه خود را در سایه ویروس لجوج، سمج و مرگ‌بار کرونا به افطار می‌رسانند. این بحران، بخش مهمی از رفتارهای آیینی مردمان مسلمان ایران‌زمین در این ماه را دست‌خوش تغییر کرد.

شاید مهم‌ترین آن‌ها آیین‌های مرتبط با پهن کردن سفره‌های نذری و سفره‌های افطاری برای اقوام، خانواده، دوستان و نیازمندان است. همچنین مفهوم صله رحم نیز در سایه قرنطینه خانگی، فصلی دیگر از آئین‌های ایرانیان باورمند به سیر و سلوک عارفانه ماه صیام را دست‌خوش تغییر قرار داد.

اما تعدد و تکثر و آئین‌های مرتبط با ماه رمضان آن‌چنان زیاد است که با فروکاست تعدادی از آن‌ها شاهد پررنگ شدن برخی دیگر هستیم و از آن برخی دیگر که در سلسله گزارش‌هایی در ایام ماه مبارک رمضان به بازتاب آن‌ها می‌پردازیم به آن دست از  رفتارهای آئینی اختصاص دارد که این روزها در سایه خانه‌نشینی و قرنطینه خانگی می‌تواند خود رهیافتی برای بهره بردن از فرصت و زمانی باشد که مؤمنان روزه‌دار این‌بار فصلی از لحظات و دقایق حاضر در منزل خود و پای سفره‌های سحری و افطار را با همان کنش‌های آئین‌مندی گره بزنند که پیش‌از این پدران و مادران و نیاکانمان بر آن نمط استوار بودند.

پس در این سلسله گزارش‌ها در کنار رصد آئین‌ها به بازتاب آن دسته از آیین‌های نمایشی ماه رمضان خواهیم پرداخت که امکان انجام آن، امروز نیز توسط خانواده‌ها در محیط خانوادگی‌شان مقدور باشد.

آیین دُم‌دُم سحری

 

تجلی مناسک سحرگاهی در آیین «دُم دُم سحری»

یکی از متفاوت‌ترین نمایش‌های آیینی ماه مبارک رمضان در اقلیم و جغرافیای متنوع و گسترده سرزمین مان ایران را در بوشهر شاهد هستیم، جایی که آیین دُم دُم سحری از جمله آیین‌های نمایشی جهت بیدار کردن روزه داران برای برپایی مناسک راز و نیازهای سحرگاهی اجرا می شود.

آیین دُم دُم سحری که امروزه با نوای دمام نوازان جنوبی، حال و هوایی متفاوت به لحظات پیش اذان صبح و برپایی مناسک سحر می دهد؛ در زمان‌های دور بدون نوازندگان دمام اجرا می شد. زیرا در آن سال‌ها بوشهر شهر کوچکی بود و معماری خانه‌های این شهر اغلب از چوب و خشت شکل گرفته بود.

سحری خوانان دُم دُم سحری که با اشعار و ادعیه های مذهبی ساعتی مانده به سحر وظیفه بیدار کردن روزه داران را برعهده داشتند در کوی و برزن به راه می افتادند و بر در هر خانه ای که می‌رسیدند با دق الباب کردن، صاحب آن خانه را بیدار می کردند، اما بعد از توسعه معماری در شهرهای ایران از جمله بوشهر و تبدیل شدن مصالح سنتی به آهن و آجر، آرام آرام برای آنکه صدای دُم دُم سحری خوانان به صاحبان خانه برسد، ساز دمام و همراهی موسیقی با نوای خوش اجراکنندگان این آیین به این رفتار آیینی و نمایشی افزوده شد.

«دُم دُم» به معنای «دَم» و «دُم دُم سحری» به معنای «دَم سحر» است. در این آیین نمایشی گروه‌های چهار نفر در مناطق مختلف روستا و قریه به راه می افتادند و با اشعار و نواهای مذهبی نزدیک شدن به ساعات سحرگاهی را به روزه داران اعلام می‌کرد و علاوه بر بیدار کردن آنها با اشعار و ادعیه‌ها و نوای دمام مومنان روزه دار را به دعا و نیایش به درگاه الهی در ساعات سحرگاهی دعوت می کردند.

نواها و اشعاری که در این آیین به گوش می رسد شامل چنین عباراتی است: «محمد یا رسول الله، علیاً یا ولی الله، السلام السلام یا شهر رمضان یا شهر صیام علیک السلام، هذا شهر المغفره یا شهر مبروک علیک السلام، آمنک الله بالله اَسکنک الله جنه، رحیم الله لدنهُ، جمیعاً النّار و العذاب، عبادالله ذکرالله یرحم کم الله، لا اله الا الله، یاایها المومنون، یا ایها المسلمون…»

علاوه بر این عبارت‌های عربی، شعر فارسی نیز خوانده می شود؛ مانند: «خداوندا تو ستاری، همه خوابند تو بیداری، به حق خود که بیداری، همه عالم نگه داری…»

در آیین نمایشی دُم دُم سحری در نیمه نخست ماه رمضان (۱۵ روز اول) اشعار و نواهای مذهبی این آیین همواره با عبارت السلام یا شهر رمضان آغاز می شود و با پشت سر گذاشتن نیمه ماه رمضان و آرام آرام نزدیک شدن به پایان ماه صیام، سلام ها در این اشعار به عبارت الوداع یا خداحافظی ختم می شود.

با الفاظی مانند الوداع، دُم دُم سحری خوانان روزه داران را با نواهای خود برای مهیا شدن جهت خداحافظی از ماه مبارک رمضان و استقبال از عید سعید فطر آماده می‌کنند.

هرچند اغلب ریتم دمام نوازان به شکل بداهه اجرا می‌شود تمام این نوازندگان برای اجرای آیین نمایشی «دُم دُم سحری» از ضرب‌های سه گانه دمام استفاده می‌کنند. این نمایشگران کار خود را از حدود یک ساعت، یک ساعت و نیم مانده به سحر آغاز می کنند و تا ۱۰ دقیقه به اذان صبح ادامه می‌دهند.

اجرای آیین «دُم دُم سحری» امروزه به دلیل توسعه شهر بوشهر کمتر مجال بروز و ظهور فراگیر در تمام نقاط شهر را دارد اما هنوز در محله‌های قدیمی شهر بوشهر مانند محله دهدشتی‌ها، کوتی‌ها، بهبهانی‌ها، شَنبَدی‌ها و جَبَری‌ها آواز دُم دُم سحری یکی از گوش نوازترین و دل‌انگیزترین رفتارهای آیینی نمایشی ایام ماه صیام را به منصه ظهور می رساند.

آیین «آبی بنوش» مواجهه روزه‌داران با گرمای و شرجی جنوب

وقتی درباره استان‌ها و شهرستان‌های جنوبی کشور صحبت می‌کنیم همواره یکی از تصاویری که در ذهن نقش می بندند گرمای شدید و شرجی هوای این مناطق است. به همین دلیل آیین دیگری که در کنار آیین دُم دُم سحری در خلال اشعار اجراکنندگان آن به گوش می رسد آیینی به نام «آبی بنوش» است.

دُم دُم سحری خوانان بعد از اجرای اشعار، اذکار، دعاها و نیایش های آهنگین خود جهت بیدارکردن روزه داران در پایان هر بخش با قطعه موسیقی یک صدا این نوا را سر می‌دهند که آبی بنوش و با این روایت به روزه داران به ویژه در شش ماهه نخست سال یادآوری می‌کنند برای همراهی با ساعت های روزه داری و مقابله با گرما خود را سیراب کند تا در مواجهه با کار روزانه دچار خستگی مفرط یا ناگزیر به شکستن روزه خود به دلیل تشنگی نشوند.

آبی بنوش مانند آیین نمایشی دُم دُم سحری در حال حاضر در برخی مناطق بوشهر و شهرستان‌های این استان به ویژه در بندر ریگ هنوز اجرا می‌شود و در مواردی وقتی صاحبخانه ها برای نمایشگران آیینی دُم دُم سحری به در خانه می آیند تا بیدار بودن خود را اعلام کنند همراه خود اشربه ای خنک یا نوشیدنی محلی را به اجرا کنندگان این آیین پیشکش می‌کنند و در کنار اجراکنندگان این آیین، خود، نوازندگان و اجرا کنندگان آیین دُم دُم سحری و آبی بنوش را سیراب می کنند.

منبع: ایرنا

تنگ مخدان

تنگ مُخدان که شگفتی بوشهر لقب گرفته، در جنوب روستای مخدان (یا موخدان) قرار دارد. این تنگ در واقع بین کوه های خورموج واقع شده و در این منطقه کوه بیرمی تنگ های مختلفی تشکیل داده است که به جز تنگ مخدان، شش تنگ مهم دیگر به نام های تنگ تلخ آب بید، تنگ بنیون، تنگ روانی، تنگ گشی، تنگ یخ و تنگ آشی را شامل می گردد. همه این تنگ ها، زیبا و دیدنی هستند و در سفر به روستای مخدان بوشهر می توانید از آنها دیدن کنید.

تنگ مخدان در موقعیت جغرافیایی N284432 E512951 در استان بوشهر واقع شده است. این تنگ در جنوب روستایی به همین نام و در ارتفاع چهارصد متری از سطح دریا قرار دارد. طول تنگه در حدود سه کیلومتر است و در کف آن رود کوچکی جریان دارد که از ارتفاعات و چشمه های اطراف سرچشمه می گیرد. آب تنگ مخدان در عمیق ترین قسمت حدود سه متر است و بقدری زلال است که تمام سنگ های کف آب به وضوح دیده می شوند.

تنگ مخدان

خنکی و زلالی این آب خیلی از اهالی جنوب را به تنگ مخدان می کشاند تا تنی به آب  بزنند. البته برای شنا کردن در تنگ مخدان باید هم شناگر خوبی بود و هم تجهیزات کوهنوردی و شنا به همراه داشت.

تنگ مخدان مملو از نخلستانهای خرما بوده و مناظر بدیعی را خلق کرده است. همچنین وجود آبشارهای کوچک و حوضچه طبیعی آب در انتهای این تنگ که با صخره ای بزرگ راه آن مسدود شده است بر جذابیتهای آن افزوده است.

این تنگ در میان کوه های خورموج قرار دارد. آب و هوای منطقه گرم و خشک است و اوایل بهار بهترین فصل بازدید از این تنگ است. هوای معتدل پاییز نیز در بوشهر می تواند شما را حسابی سر ذوق بیاورد.

تنگ مخدان

مخدان کجاست؟
مخدان روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان دیر استان بوشهر در جنوب ایران است. این روستا در دهستان حومه دیر قرار دارد و خود شهرستان دیر از شمال به شهرستان ‌های دشتی و تنگستان، از شرق به شهرستان ‌های گنگان و جم و از جنوب و غرب به آب ‌های خلیج فارس می رسد.

بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن (۹ خانوار) ۳۷ نفر است. محصولات این روستا غلات و خرما است. شغل اکثر ساکنان این روستا دامداری است.

مسیر دسترسی
دسترسی به منطقه مخدان از طریق جاده ارتباطی شهرستان اهرم به روستای بنیون، روستای گشی، روستای یخ  و سپس روستای مخدان امکانپذیر است.

مرتبط:

آبشار تلخ آب بوشهر

جزیره شیف بوشهر

عمارت كوتی _قدیمی ترین کنسولگری بوشهر

زمستان بهاری در استان بوشهر

با شروع بارندگی در ماه‌های آذر و دی که بیشتر استان‌های کشور شاهد برف، باران و سرما هستند، شهر بوشهر از هوایی معتدل، مطبوع و بهاری برخوردار است، بارندگی‌ها در فصل پاییز موجب رویش زمین شده، استشمام گل‌های بهاری و طبیعتی سرسبز را رقم می‌زند. در فصل پاییز که در اقصی نقاط کشور شاهد برگ ریزان درختان هستیم در استان بوشهر با بارش باران سرسبز شدن درختان آغاز می‌شود، که سفر به این مکان برای گردشگران را خاطره انگیز می‌کند.

همجواری  استان بوشهر با خلیج فارس با بیش از ۶۰۰ کیلومتر مرز دریایی  دارای جاذبه‌های گردشگری مناسبی از جمله سواحل شنی طولانی است که به دلیل هوای معتدل در این ایام فرصت خوبی برای گردشگران برای عزیمت به به این مکان را فراهم کرده است. ساحل دریا یکی از جاذبه‌های دیدنی است. با وجود  لنج‌ها، قایق‌ها، کشتی‌های بزرگ باری و پرواز مرغان دریایی همچنین قایق سواری با جت اسکی و دیگر ورزش‌های آبی صحنه چشم نواز و دیدنی را برای هر گردشگر به وجود آورده است.

گذر از کوچه‌های بافت قدیم و تاریخی در محدوده و مرکز شهر، کوچه‌های منتهی به ساحل با عمارت‌های زیبا، در و پنجره‌های رنگی که بیشتر آنها  به تجار و اعیان بوشهری در زمانی که بندر تجاری بوده تعلق داشته، از دیگر جاذبه‌های گردشگری بوشهر است. که در فصل زمستان بهترین فرصت برای دیدن و سفر به این منطقه است.

استان بوشهر دارای جاذبه‌های فراوانی است که می‌توان از موزه‌های استان بوشهر به موزه دهدشتی، موزه دریانوردی، موزه تجارت دریایی، موزه مردم شناسی و موزه دریا و دریانوردی اشاره کرد. موزه منطقه‌ای یا دریانوردی در ۱۰ کیلومتری شهر بوشهر قرار دارد که ۴۰ فروند شناور و انواع زیردریایی مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی و همچنین کشتی جنگی پرسپولیس در زمان نادر شاه که بازسازی شده در این موزه نگهداری می‌شود.

از دیگر جاذبه‌های شهر بوشهر که برای گردشگران جذاب و دیدنی خواهد بود قبر ژنرال انگلیسی، عمارت کازرونی، عمارت ملک، بازار قدیمی بوشهر، کلیسای گریگوری، کلیسای ظهور، موزه رئیسعلی دلواری، آب انبار قوام، پارک و ساحل ریشهر عمارت ملک است.  در حال حاضر  اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان بوشهر در عمارت تاریخی کازرونی مستقر است، که یکی از زیباترین عمارت‌های شهر بوشهر در زمان ساسانیان  بوده است.

شهرستان‌های شمالی استان که از بارش بیشتری برخوردار هستند همچون دشتستان، با جاری شدن رودخانه‌های فصلی، سرسبز شدن تپه ماهورها، و همچنین چشمه‌های آب شیرین فرصتی مناسب را برای گردشگران و علاقمندان طبیعت برای تپه نوردی فراهم می‌کند.

منطقه گردشگری سد رییسعلی دلواری در بخش شبانکاره از دیگر جاذبه‌های منحصر به فرد این فصل در استان بوشهر است که گردشگران می‌توانند به واقع هوای بهاری را در فصل زمستان با قایق سواری در دریاچه سد رییسعلی دلواری و استفاده از طبیعت بکر منطقه را تجربه کنند.

از جاذبه‌های دیدنی در شهرستان‌های بوشهر، نخلستان‌های سرسبز و سر به فلک کشیده است، همچنین گنبد نمکی شهر جاشک در شهرستان دشتی در جنوب غربی بوشهر که بزرگ‌ترین و زیباترین گنبد نمکی خاورمیانه به شمار می‌رود از جاذبه‌هایی است که گردشگران بسیاری را جذب می‌کند.

گورستان باستانی سیراف، قلعه خورموج، قلعه نصوری، بندر طاهری و بندر تاریخی مهروبان، خلیج نایبند، پارس جنوبی از دیگر جاذبه‌های این استان است که در این فصل برای گردشگران و دوستداران طبیعت دیدنی خواهد بود.

در این ایام می‌توان با در نظر گرفتن توصیه‌ها و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی سفر خوبی به  استان زیبای بوشهر با آب و هوایی خوب و جاذبه‌های بسیار دیدنی را تجربه کرد.

*گزارش از لیلا فولادی کارشناس روابط‌عمومی

مرتبط:

آبشار تلخ آب بوشهر

سوغاتی های بوشهر

عمارت كوتی _قدیمی ترین کنسولگری بوشهر

آبشار تلخ آب بوشهر

سعد آباد استان بوشهر یکی از سرسبزترین و زیباترین مجموعه گردشگری طبیعی را در این استان به خود اختصاص داده است. همچنین این منطقه دارای آثار تاریخی بسیار  است که قدمت چند هزار ساله دارند. در حال حاضر بزرگترین منطقه توریستی استان بوشهر، از پل تاریخی حاج محمد رحیم تا کاخ بردک سیاه از میان سعد آباد می گذرد. کاخ بردک ‌سیاه، آبشار و چشمه زیرراه و آبشار تلخ آب از مهمترین نقاط گردشگری این منطقه بشمار می روند.
هر سال در ایام نوروز که این منطقه از آب‌ و هوای مناسب برخوردار است، میزبان خیل عظیم مسافران است.

آبشار تلخ‌ آب از نقاط دیدنی و گردشگری بخش سعدآباد دشتستان در استان بوشهر است. این آبشار در شمال روستای تل سرکوه و در جنوب روستای شول واقع شده و از آبشارهای منحصر به فرد و زیبای این استان بشمار می رود.

آب خروجی این آبشار که در یک حوضچه وسیع فرو می ریزد، این منطقه را به استخری طبیعی برای شنا در فصول گرم سال بدل کرده است. جوانانی از اهالی روستاهای مجاو در ایام تعطیلات در اطراف این آبشار حضور دارند که با انجام حرکاتی زیبا و کمی خطرناک از ارتفاع حدود ده متری این آبشار به حوضچه شیرجه می زنند تا هم مسافران را به وجد آورند و هم پولی برای خود دست و پا کنند.

سعدآباد استان بوشهر با وسعت یک‌ هزار کیلومتر مربع میان دو رودخانه دائمی استان، رودخانه دالکی و شاپور در شمال شرقی شهرستان دشتستان واقع شده است و از ناحیه شمال و شرق به استان فارس، از غرب به رودخانه شاهپور و بخش شبانکاره و از جنوب به رودخانه دالکی و بخش مرکزی متصل می گردد.

آبشار تلخ آب از قدیمی ‌ترین و سرسبزترین بخش ‌های استان بوشهر دارای دو شهر سعد آباد و وحدتیه، با بیش از شصت پارچه آبادی است. قسمتهایی از این منطقه بر بقایای شهر باستانی توز و سبا بنا شده اند.

نخلستان‌ های سرسبز و جاری بودن رودخانه شاپور در این منطقه سبب شده است تا این منطقه از دیرباز باعث رونق زندگی مردم باشد. مکانهای تاریخی این منطقه نیز بر محبوبیت آن افزوده است.

آبشار تلخ آب

مکانهای توریستی سعد آباد بوشهر

شهر باستانی توز
مردم توز با مدد از اساطیر باستانی خود معتقد هستند که یکی از پسران جمشید پادشاه کیانی، شهر توز را بساخت و نام خود بر آن بنهاد. قدمت تاریخی منطقه سعدآباد به دوران ایلامی بر می ‌گردد. بقایای این شهر باستانی اکنون در شمال شرقی شهر سعدآباد کنار جاده سعدآباد به وحدتیه نزدیک روستای زیراه واقع شده است.

غار چهل خانه
مجموعه غارهای چهل‌ خانه درشمال شهر سعد آباد، در نزدیکی ویرانه های شهر باستانی توز قرار گرفته است. چهل خانه دردیواره سنگی رودخانه شاهپور ساخته شده است.

کاخ بردک‌ سیاه
کاخ بردک‌ سیاه از آثار تاریخی و از دیدنی ترین مکانهای استان بوشهر است. این کاخ که مربوط به عصر هخامنشی است، در ۱۲ کیلومتری شهر برازجان و در حاشیه رودخانه دالکی واقع شده‌ است که بعد از کاخ کوروش بنا شده و فاقد ظرافت ‌ها و ترکیب خاص رنگ‌ های سیاه و سفید کاخ ‌های برازجان و پاسارگاد است. اشیای مختلفی تا کنون از این کاخ بدست آمده که می ‌توان به نقش برجسته داریوش اول، دسته خنجر زنان هخامنشی، یک کتیبه خط میخی و چندین قطعه ظروف طلا اشاره نمود.

آبشار تلخ آب

چشمه و آبشار زیراه
در شمال روستای زیراه در مرکز شهر باستانی توز واقع شده و چشم‌اندازی بسیار زیبا و مناظر طبیعی باصفا دارد. این چشمه در گذشته نه چندان دور حمام عمومی روستاهای مجاور خود بوده است.
آب خروجی این چشمه از مسیری پر گل و درخت عبور می‌ کند و سرسبزی بسیار زیبای این منطقه، محلی برای حضور گردشگران در ایام تعطیلات است.
از گذر این آب، آبشاری بسیار زیبا نیز در منطقه بوجود آمده که علاوه بر زیبایی خود آبشار، طبیعت دل انگیزی نیز خلق شده است.

مسجد و بقعه آقا میرهداف
این بقعه و مسجد تاریخی نگین شهر باستانی توز و از قدیمی ‌ترین مساجد و بقعه ‌های ایران است که از یادگاران قرون اولیه اسلام است که بر روی مزار یکی از سرداران سپاه اسلام که در سال ۱۹ هجری قمری به قتل رسیده بنا شده است.
از دیگر بقعه‌ ها و امام زادگان می ‌توان به بقعه شاه قطب الدین حیدر در غرب روستای درودگاه و بقعه امام ‌زاده چهارده معصوم در جنوب روستای نظر آقا و آقا نور در نزدیکی روستای سیاه منصور اشاره کرد.

آبشار تلخ آب
مسیر دسترسی آبشار آب تلخ:
این ابشار در جاده آبپخش به دالکی، کنار روستای تل سرکوه واقع شده است.

مرتبط:

جزیره شیف بوشهر

سوغاتی های بوشهر

راهنمای سفر به بوشهر/ اماکن دیدنی

مرکز دشتستان شناسی به زودی آغاز به کار می‌کند

رئیس مرکز دشتستان شناسی گفت: باتوجه به شاخصه‌های بی‌نظیر تاریخی، طبیعی و فرهنگی دشتستان، مرکز دشتستان شناسی به منظور شناخت و شناساندن همه جانبه این شهرستان به زودی فعالیت خود را آغاز می‌کند.

جابر حیدری فرد روز پنج شنبه بیان کرد: تمام اقدامات ثبت و راه‌اندازی مرکز دشتستان شناسی انجام شده است و تأسیس این مرکز می‌تواند نقطه عطفی در پژوهش‌های این حوزه باشد.

وی افزود:  دشتستان از شهرستان‌های شاخص بوشهر است که دارای جاذبه‌های تاریخی متعدد پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی همچون کاخ‌های هخامنشی چرخاب، بردک سیاه و سنگ سیاه است.

موسس مرکز دشتستان شناسی اضافه کرد: آثار تاریخی چون گور دختر، کوشک اردشیر، کاروانسرای منحصر به فرد مشیر الملک، بقعه شیخ منصور و یادمان‌های تاریخی گوناگون از دوران ایلامی، هخامنشی و ساسانی از دیگر جاذبه‌های تاریخی این شهرستان به شمار می‌رود.

حیدری فرد ادامه داد: این شهرستان همچنین با داشتن جاذبه‌های طبیعی و روستایی همچون مناطق قشلاقی ایلات و چادرنشینان، کوهسار گیسکان، منطقه حفاظت شده کوه سیاه، دهستان ارغون، دشت پشت پر، آبشار رود تاریخی فاریاب و رود شاپور، چشمه‌ی زیرراه، روستاهای مستعد گردشگری و به ویژه نخلستان‌های وسیع و به هم پیوسته، دارای پتانسیل‌های ارزشمندی در حوزه میراث طبیعی است.

این پژوهشگر حوزه ایران شناسی عنوان کرد: دشتستان همچنین دارای مفاخر ارزشمندی در طول تاریخ بوده است که شناسایی و شناساندن بیش از پیش آنها می‌تواند کمک شایانی به دشتستان‌شناسی کند.

وی افزود: تأسیس مرکز دشتستان‌شناسی می‌تواند به شناسایی مفاخر دشتستان و همچنین جاذبه‌های گردشگری و صنایع دستی این شهرستان کمک کند و از سوی دیگر به تدوین پژوهش‌های حوزه دشتستان‌شناسی کمک‌های شایانی نماید.

حیدری فرد گفت: پژوهش‌های انجام شده و کتاب‌ها و تألیفات شکل گرفته پیرامون این شهرستان تا کنون بسیار خوب بوده است و مرکز دشتستان‌شناسی می‌تواند مرکزی برای دانشوران و صاحب‌نظران پیشکسوت در این حوزه باشد و نیز پژوهشگران جوان در این حوزه را فعال کند.

رئیس مرکز دشتستان شناسی بیان کرد: این مرکز قصد دارد با تجمیع و کمک گرفتن از سایر نهادها و با انجام پژوهش‌های مستقل و مدون و همچنین حمایت از پژوهشگران فعال در این زمینه، به شناسایی و شناساندن دشتستان و جاذبه‌های گردشگری آن به ایران و جهان اقدام کند.

وی اظهار کرد: با ایجاد آرشیو اسناد، عکس و کتابخانه تخصصی، این مرکز به مرکزی جامع برای شناخت دشتستان تبدیل می‌شود.

مسیب پارسایی فعال گردشگری و یکی از موسسان این مرکز نیز در این گفت گو بیان کرد: بوم‌شناسی و توسعه گردشگری دشتستان از طریق شناساندن این شهرستان به اقصی نقاط کشور و جهان با همکاری شایسته نهادهای مربوطه دور از دسترس نیست و در همین راستا خواستار یاری صاحب‌نظران در استان هستیم.

وی با بیان اینکه شهرستان شناسی می‌تواند به ایران شناسی کمک کند، اضافه کرد: در این مرکز تلاش می‌کنیم با  تهیه کتاب، بروشور و ایجاد پایگاه اطلاع رسانی، دشتستان را بیش از پیش به همگان معرفی کنیم.

این پژوهشگر در پایان ابراز امیدواری کرد: پژوهشگران و اعضای مرکز دشتستان‌شناسی در پاسداشت آثار و یادمان‌های تاریخی بکوشند و نیز در توسعه گردشگری از طریق شناساندن شهرستان دشتستان مؤثر باشند.

منبع:ایرنا

فهرست بلند بالای خلیج فارس برای ثبت در یونسکو

روزنامه ایران در گفت وگو با «فرهاد نظری» مدیرکل سابق دفتر ثبت آثار تاریخی ایران، آورده است: بوشهری‌ها پرونده ثبت جهانی منظر هخامنشی خلیج فارس را روی میز اجرا بردند تا با تهیه پرونده آن، مجموعه کاخ‌های سه گانه هخامنشی، سه معدن سنگ و بیش از ۳۰ محوطه باستانی منتسب به دوره هخامنشی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار بگیرد.

سازمان میراث فرهنگی پیش از آن که بوشهری‌ها دست به کار شوند، دانش ساخت و دریانوردی با لنج سنتی خلیج فارس را در ششمین اجلاس میراث ناملموس سازمان «یونسکو» در جزیره «بالی» اندونزی ثبت کرد.  این پرونده هشتمین اثر ناملموس ایرانی بود که در یونسکو به ثبت جهانی رسید ، پرونده‌ای که به دنیا ثابت می‌کند ایرانی‌ها از خوزستان تا بوشهر و از بوشهر تا هرمزگان دست‌کم از دوره عیلامیان (سه هزار سال پیش) در خلیج‌فارس دریانوردی می‌کردند و لنج می‌ساختند.

این تنها پرونده‌ای نیست که نام خلیج فارس را در حافظه جهانی یونسکو ثبت کرد ، ثبت نقشه‌های تاریخی ایران در عصر قاجار در فهرست میراث مکتوب حافظه جهانی یونسکو نیز یک بار دیگر خلیج فارس را به‌نام ایران در یونسکو ثبت کرد. اما آیا تمام تاریخ پیش از سه هزارساله ایرانی‌ها در خلیج فارس در حافظه جهانی یونسکو ثبت شده است؟ تاریخی که برخی کشورهای حوزه خلیج فارس به‌دنبال تحریف آن هستند و سعی در عادی‌سازی نامی جعلی برای خلیج فارس دارند.

پاسخ «فرهاد نظری» مدیرکل سابق دفتر ثبت آثار تاریخی ایران به این پرسش منفی است. او در گفت‌وگو با «ایران» ثبت مهارت لنج‌سازی و دریانوردی و نقشه‌های قاجاری را که تمرکز عمده آنها روی خلیج فارس است دو کار مهم سازمان میراث فرهنگی سابق می‌داند. او در زمانی که در سازمان میراث فرهنگی حضور داشت به‌دنبال ثبت جهانی منظر طبیعتی جزیره قشم با جنگل‌های ماگرو(حرا)  یا غار نمکدان به‌عنوان طولانی‌ترین غار نمکی جهان بود. او بزرگترین جزیره خلیج فارس را دارای پتانسیل بارز گونه‌های گیاهی و جانوری برای ثبت در این سازمان جهانی می‌داند.

جنگل‌های حرای قشم یک دهه پیش شانس خود را برای ثبت جهانی در یونسکو آزمود اما عدم همکاری و هماهنگی مدیران وقت منطقه آزاد و سازمان جنگل‌ها اجازه نداد پهنه های مهم جنگل حرا در  جهان در فهرست یونسکو ثبت شود. همچنین به اعتقاد نظری غار نمکدان شانس بسیار بالایی برای ثبت در این فهرست دارد.

تاریخ باستان خلیج فارس در ارجان بهبهان
او بحث را از هرمزگان به خوزستان می‌برد و می‌گوید: «محوطه تل «چگا سفلی» در نزدیکی ارجان بهبهان نیز قابلیت بسیار زیادی برای ثبت در فهرست جهانی یونسکو دارد. چغا (چگا) سفلی یکی از وسیع‌ترین محوطه‌های پیشاتاریخ خوزستان است که به اعتقاد باستان‌شناسان دریچه‌ای امیدوار کننده به روی پژوهش‌های جدی و دامنه دار در منطقه خلیج فارس را باز کرده است. گورستانی که از سنت‌های فرهنگی و مذهبی ریشه‌دار و با اصالت در جوار خلیج فارس حکایت دارد.»
بندر ساسانی «سیراف» در عسلویه بوشهر نیز یکی دیگر از پیشنهادهای فرهاد نظری برای ثبت ورق دیگری از تاریخ باستانی خلیج ‌فارس در یونسکو است. این کارشناس اعتقاد دارد با توجه به جعل تاریخ و تلاش برای عادی‌سازی یک نام جعلی بر خلیج فارس، ثبت پرونده‌های مرتبط با خلیج فارس باید در اولویت قرار گیرد. سیراف در طول دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی، بزرگترین بندر ایران به حساب می‌آمد که آوازه آن تا شرق آسیا، چین و آفریقا رسیده بود و بازرگانان سیرافی با کشتی‌های خود سراسر خلیج فارس‌، دریای عمان‌، اقیانوس هند، دریای سرخ و دریای چین را درمی‌نوردیدند. از سیراف به گنجینه خلیج فارس یاد می‌کنند. بخش تاریخی بندر سیراف در کاوش های دیوید وایت هاوس انگلیسی کشف شد.
«محمد حسین ارسطو زاده» مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر در گفت‌وگو با ایرنا مهم‌ترین گام برای ثبت جهانی سیراف را ساماندهی محوطه‌های اطراف آن می‌داند.
او می‌گوید: «شرط ثبت یک اثر در فهرست آثار جهانی حفاظت و ساماندهی خوب آن است و تا زمانی که حفاظت و ساماندهی لازم صورت نگیرد و مدیریت اعمال شده در این منطقه بخوبی مشهود نباشد امکان ثبت جهانی این اثر وجود ندارد.» او می‌گوید: «همه ارکان تصمیم گیرنده نیز باید ضمانت‌های لازم را بدهند که به عرصه و حریم آن اثر احترام بگذارند.» به گفته او پرونده ثبت جهانی سیراف در دست تهیه است.

راه کوتاه بندر کنگ برای ثبت در یونسکو
«فرهاد نظری» یکی از مهم‌ترین پتانسیل‌های تاریخی و فرهنگی خلیج فارس را برای ثبت جهانی منظر فرهنگی روستای تاریخی «کنگ» هرمزگان اعلام می‌کند. به گفته او این روستا یکی از مهم‌ترین مراکز لنج‌سازی در ساحل خلیج فارس است. او می‌گوید: «علاوه بر میراث ناملموس لنج‌سازی و دریانوردی، بندر کنگ بافت تاریخی، بکر و ارزشمندی دارد. کلیت بافت بندر هم به‌دلیل حفاظت و مرمت سالم مانده است. بافت تاریخی آن متروکه نیست و مردم در آن زندگی می‌کنند.

نمونه کامل یک روستای فرهنگی زنده است که ارتباط مستقیمی با دریا و خلیج فارس دارد. این مسأله را حتی می‌توان در فامیلی‌های بندرکنگی‌ها دید. فامیلی بسیاری از آنها پوردریایی، دریایی، دریانورد، بحری و… است.» نظری اعتقاد دارد که روستای تاریخی کنگ از مهم‌ترین و برجسته‌ترین نقاطی است که می‌تواند در فهرست یونسکو قرار بگیرد و یکبار دیگر تعلق خلیج فارس، به ایرانی‌ها را به دنیا گوشزد کند. کنگ را بندر بادگیرهای برافراشته می‌نامند. او معماری بندر کنگ و بادگیرهایش را یکی از شاخص‌ها و پتانسیل‌های جهانی می‌داند و می‌گوید: «مهندسی آب و برکه‌های آن یک سیستم پیچیده دارد.»
«عباس نوروزی» معاون میراث فرهنگی هرمزگان هم در گفت‌وگو با «ایران» بافت فشرده و سازگار با اقلیم منطقه را یکی از شاخص‌های بندر کنگ می‌داند و می‌گوید: «معماری خانه‌های این روستا، ساکنان آن را در مقابل سرما و گرما حفظ می‌کند.» او ۳۲۰ بادگیر کنگ را به لحاظ معماری متفاوت با بادگیرهای کرمان و یزد می‌داند و می‌گوید: «در بادگیرهای یزد و کرمان حتماً باید یک حوضچه وجود داشته باشد تا با گذر باد از بادگیر به سمت حوضچه، هوا خنک شود اما بادگیرهای کنگ به‌دلیل رطوبت بالای منطقه مثل یک کولر آبی عمل می‌کنند.» او معماری سه گانه چلیپایی، گرد و طولی آبگیرهای بندر کنگ را یکی دیگر از شاخصه‌های فرهنگی این بندر می‌داند و احیای بافت تاریخی بندر توسط ساکنانش را یکی از دلایل ماندگاری هویت تاریخی معماری بندر کنگ بر کرانه خلیج فارس اعلام می‌کند.

تاریخ ۲۵۰۰ ساله خلیج فارس
بوشهری‌ها به‌دنبال ثبت جهانی تاریخ هخامنشی خلیج فارس هستند. از دوره هخامنشی در ۲۵۰۰ سال پیش سه کاخ معروف بردک سیاه، چرخاب و سنگ سیاه به یادگار مانده که تخمین پژوهشگران تاریخ آنها را بیشتر از تخت جمشید در مرودشت فارس برمی‌شمرد. باستان شناسی زیر آب ایران هم حرف‌های زیادی برای گفتن در حوزه خلیج فارس دارد. بنابراین لیست پرونده‌های ثبت جهانی که می‌تواند بارها و بارها نام خلیج فارس را در حافظه یونسکو ثبت کند لیست بلندبالایی است! در میان هجمه برخی از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، مسئولیت وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای به سرانجام رساندن این لیست و تعریف پرونده‌های زنجیره‌ای برای کوتاه کردن زمان ثبت جهانی این آثار را بیشتر از پیش می‌کند.

مرتبط:

کاریز، شهر گمشده‌ای در خلیج فارس

جاذبه های گردشگری بندر دیلم در سواحل خلیج فارس

آشنایی با خلیج فارس

گنبد نمکی جاشک دشتی

گنبد نمکی جاشک  که در ۱۴۴ کیلومتری جنوب شرقی مرکز استان بوشهر قرار دارد، یکی از بزرگترین و زیباترین گنبد نمکی ایران و خاورمیانه به شمار می آید.در محدوده ظهور این گنبد می‌توان انواع پدیده‌های فرسایشی و انحلالی مربوط به نمک و اشکال مورفولوژیک زیبا را مشاهده کرد.
کوه نمکی و غارهای موجود در این کوهستان همگی از بلورهای فوق‌العاده عجیب و غریب نمک و بی‌نظیر در ایران و حتی کویر است.
این کوه ناشناخته و کاملا بکر است از این رو باید ضمن مراقبت و مواظبت از بلورها و غارها، تبلیغ برای بازدید و گسترش توریسم اقدام لازم انجام شده و از آلوده شدن منطقه توسط بازدید‌کنندگان جلوگیری شود که همانند دیگر مناطق گردشگری کشور به یک زباله دان تبدیل نشود.

گنبد نمکی جاشک دشتی

جلوه های ویژه گنبد نمکی

گنبدهای نمکی در سطح وسیعی از ارتفاعات زاگرس و ایران مرکزی تشکیل شده است بطوریکه قریب به ۱۱۴ گنبد نمکی در نواحی جنوب ایران بویژه در استان‌های هرمزگان و بوشهر دیده می‌شود.

پدیده‌های زیبای گنبد نمکی جاشک (دشتی) عبارتند از:
۱-رنگ سفید نمکهای طعام گنبد به منطقه جلوه‌ای زیبا بخشیده‌است به نحوی که از جاده کنگان – بوشهر به صورت یک کوه برفی زیبائی در بخش شرقی دشت برهنه ظاهر شده‌است.
۲-یخچالهای نمکی از جمله پدیده‌های زیبای این گنبد نمکی جاشک یا دشتی به شمار می‌رود و در ناحیه شمال غربی گنبد به وضوح دیده می‌شود این یخچالها که حاصل حرکت ثقلی توده‌های نمکی در جهت شیب زمین است در حاشیه کناره گنبد تشکیل می‌گردد و به دلیل مشابهت آن با یخچالهای یخی بدین نام شهرت یافته‌است.
۳- آبشارهای زیبای نمکی یکی دیگر از ویژگیهای گردشگری این گنبد نمکی است. این آبشارها که مسیر طبیعی جریان آب گنبد بوده‌است در فصول کم آبی به واسطه تبخیر کامل آب بلورهای زیبای نمکی ضخیمی در جهت جریان و بویژه در مسیر آبشارها ایجاد شده‌است و منظره تماشائی آبشار نمکی را ایجاد نموده‌است. این پدیده در اواسط بهار تا تابستان و پائیز دیده می‌شود.
۴- غارهای نمکی یکی دیگر از جلوه‌های تماشائی این گنبد نمکی است. این غارها که بر اثر انحلال رسوبات نمکی ایجاد می‌شوند در جای‌جای گنبد دیده می‌شود. در بخش‌های داخلی این غارها بلورهای نمک به صورت استالاگمیت و استالاکتیت جلوه‌ای دیدنی به غارها بخشیده‌است.
۵- فرسایش آبی ایجاد شده بر نمکهای گنبد آثار زیبا و تماشائی را بر پهنه گنبد ایجاد نموده‌است. این آثار به صورت فرسایش پنجه‌ای یکی از آثار زیبای ژئو مورفولوژیکی را ایجاد نموده‌است.
۶-تخت دیو یکی از زیباترین پدیده‌های زیبای فرسایشی این گنبد نمکی است که به دلیل اختلاف در میزان فرسایش پذیری سنگها به صورت ستونهایی در میان نمکهای گنبد ظاهر شده‌اند.
۷- بلورهای نمک و بسیاری کانیهای غیرسیلیکاته نظیر پیریت و فلورین با تنوع رنگ و جلای فلزی و غیرفلزی آنان خیره کننده است. گنبد نمکی میزبان کانیها و بلورهای فراوانی است که در پهنه گنبد گسترده‌اند.
۸- تنوع رنگ نمکهای صنعتی گنبد شگفت‌انگیز است. رنگهای متنوع قرمز، قهوه‌ای، سفید، زرد، سیاه و نارنجی نمکها یکی از ویژگی گنبد نمکی جاشک (دشتی) است.

نمک‌های سازنده این گنبد مربوط به سری هرمز بوده که به دلیل چگالی کم نمک نسبت به سنگ‌های پیرامونی و وجود گسل کازرون-قطر و لرزش‌های مکرر ناشی از آن، در اواخر دوره پرکامبرین و اوایل پالئوزوئیک تشکیل شده است. در حالی که این گنبد نمکی در حال بالا آمدن است، عوامل فرسایشی به‌تدریج از ارتفاع آن می‌کاهند.

گنبد نمکی جاشک دشتی

ویژگیها:

این گنبد یا کوه نمکی در دل کوه جاشک با ۱۲ کیلومتر درازا و ۴٫۵ کیلومتر پهنا دارد. وسعت گنبد در حدود ۳۶۶۶ هکتار بوده و ارتفاع قلهٔ آن ۱۳۵۰ متر از سطح دریا می‌باشد.

موقعیت خاص گنبد نمکی جاشک (دشتی) که باعث شوری آب رودخانه مند گشته‌است شاید تنها عامل زیان‌رسان به منطقه باشد زیرا رودخانه تا قبل از روستای باغان شیرین و قابل شرب و استفاده کشاورزی می‌باشد. اما پس از عبور از کنار گنبد و دور زدن آن آب رودخانه با درصد زیادی شوری همراه می‌شود که نشان از فعالیت زیاد گنبد و روان بودن آب آن تا بستر رودخانه مند می‌باشد و در فصل پر بارش آب رودخانه سطح دشت‌های چغاپور و دشتی را فراگرفته و به‌علت تبخیر زیاد نمک بر روی سطح خاک باقی‌مانده و باعث شوری زمین‌های منطقه می‌گردد.

گنبد نمکی جاشک دشتی

پوشش گیاهی و جانوری منطقه

اين منطقه کوهستاني بوده و به علت شرايط خاص توپوگرافي و اقليمي فاقد هرگونه چشمه‌هاي آب شيرين، آبشخور و چاه است و تنها غارهاي نمکي و چشمه‌هاي نمکي به تعداد فراوان وجود دارد. کوه نمک جاشک در محدوده درويشي ‌رودخانه‌مند قرار گرفته است. بخش‌هايي از گنبد نمکي کاکي که داراي نمک است فاقد هر گونه پوشش گياهي است اما بيشتر لايه‌هاي سازنده آن آهکي است که از ميان کوه نمک سربرآورده و از پوشش گياهي بسيار خوبي برخوردار است و در دامنه هاي کوه نيز گياهان مقاوم به شوري مشاهده مي‌شود. در کل پوشش گياهي منطقه شامل گون، گيشدار و قيچ است که در فصل زمستان و بهار انواع گياهان يک‌ساله سطح زمين را مي‌پوشاند و زيبايي خاصي به آن مي‌بخشد. همچنين در دره‌هايي که از نمک‌زارهاي نمکي در امان مانده‌اند، درختچه‌هاي کنار و اشک به وفور ديده مي‌شود.
از نظر حیات وحش جانوری منطقه در حد متوسط می باشد. در گذشته شامل کل وبز، قوچ و میش و آهو بوده که امروزه تنها کل و بز، روباه، شغال وکفتارو پرندگانی نظیر باقرقره، کبک، تیهو، زنبورخورها، پرستوها، بادخورک، گنجشک ها و سهره ها می باشد، همچنین تنوع خزندگان در این کوه بالا است .

اثر طبیعی ملی (سازمان حفاظت محیط زیست)

کوه نمک جاشک یا گنبد نمکی جاشک (دشتی) یکی از بزرگ‌ترین و فعالترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایران و خاورمیانه و از جاذبه‌های طبیعی استان بوشهر به عنوان اثر طبیعی ملی فسیلی از مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست در بهمن سال ۱۳۸۶[۲] به ثبت رسید که اکنون در اختیار محیط زیست قرار گرفته که محیط بانی نیمه‌ساخته شده آن در نزدیکی روستای جاشک از توابع دهستان آبدان شهرستان دیر در آینده نزدیک تکمیل و فعال می‌شود. مهمترین خصوصیات بارز و متفاوت کوه نمکی جاشک به نوع نمکهای این کوه نمکی، گنبدها و غارهای منحصربه‌فرد، آبشارها، بلورها و… می‌توان اشاره داشت.
اثر طبیعی (سازمان میراث فرهنگی)

گنبد نمکی جاشک همچنین هشتاد و هشتمین اثر طبیعی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.

گنبد نمکی جاشک دشتی

موقعیت جغرافیایی و مسیر دسترسی

گنبد نمکی جاشک (دشتی) در بخش بردخون و بخش کاکی و حدفاصل دو شهرستان متبوعشان دیر و دشتی در استان بوشهر (در فاصله ۱۴۴ کیلومتری جنوب شرق بندر بوشهر) قرار دارد. این گنبد شمال روستای جاشک در شهرستان دیر (در فاصله ۶۰ کیلومتری شهر دیّر و ۲۴ کیلومتری شهر بردخون) و شرق روستای گنخک در شهرستان دشتی (در فاصله ۵۵ کیلومتری شهر خورموج و ۱۵ کیلومتری شهر کاکی) قرار دارد.

این گنبد نمکی در دل کوه جاشک چیزی مانده به انتهای شمالی آن جا خوش کرده و مرتفع‌ترین قسمت کوه را تشکیل می‌دهد. طول آن شمال شرقی به جنوب غربی می‌باشد. جنوب آن روستای جاشک (شهرستان دیر)، غرب آن روستای گنخک، شرق آن روستای کردلان و شمال‌شرقی آن روستای درویشی (شهرستان دشتی) قرار دارد.

دسترسی به سمت غرب گنبد نمکی با اتصال به جاده بوشهر – بندرعباس حدفاصل روستای جاشک (دیر) – گنخک (دشتی) که بوسیله جاده خاکی معدن قدیمی سنگ نمک که در منطقه فعالیت می‌کرده‌است حاصل می‌شود و در ابتدای این جاده محیط بانی آن احداث گردیده است. راه دسترسی به سمت شرق گنبد بعد از پل روستای کردلان (دشتی) از طریق جادهٔ خاکی است که به کوهپایه‌های گنبد نمکی منتهی می‌شود.

مرتبط:

عمارت كوتی _قدیمی ترین کنسولگری بوشهر

جزیره شیف بوشهر

سوغاتی های بوشهر

جزیره شیف بوشهر

جزیره ای در استان بوشهر

بوشهر، در ناحیه جنوبی ایران و در حاشیه خلیج فارس قرار دارد. این استان از جهات مختلفی دارای اهمیت بسزایی است. از مهمترین اتفاقی که در بوشهر می افتد صادرات و واردات دریایی، صنعت صیادی، وجود ذخایر نفت و گاز، کشاورزی و نخل‌داری است و همچنین محل قرار گرفتن نیروگاه هسته‌ای در این استان می باشد. با توجه به موارد گفته شده می توان دریافت که بوشهر استان مهمی برای کشور ایران محسوب می شود. علاوه بر این موارد بوشهر دارای جاذبه های دیدنی زیادی هم هست.

جزیره ای ماسه ای که در شمال بندر بوشهر قرار گرفته است. این جزیره شیف نام دارد و در انتهای تالاب حله از بهم پیوستن آب رودخانه های شاپور و دالکی به وجود آمده است. محل قرار گیری این جزیره در ۱۲ کیلومتری شمال غربی شهرستان بوشهر و ۶ کیلومتری بندر بوشهر می باشد. جمعیت روستای شیف حدود ۳۷۰۰ نفر طبق آمار سال ۱۳۹۰ برآورد شده است. حدود ۸۰۰ خانواده در این جزیره زندگی می کنند. زبان غالب دراین روستا عربی است، و اهالی آنجا لهجه ی عربی مخصوص به خودشان را دارند. شغل اکثر مردم این جزیره صیادی بوده و زمین های جزیره شیف در بوشهر دارای ارتفاع کمی می باشد.

جزیره شیف بوشهر

تاریخچه ای از جزیره شیف

نام این جزیره در گذشته شیخ سعد خوانده می شد، دلیلش هم قرار داشتن مزار شیخ سعد در این جزیره بوده است. به نقل از اهالی این روستا شیخ سعد یک جنگجوی ایرانی بوده که مدتی بر جزیره شیف تسلط داشته و به عبارتی فرمانروانی این جزیره بوده است. تا سال ۱۳۲۷ خورشیدی این جزیره زیر سلطه احمدخان انگالی بوده و به فرمان او نام این جزیره از شیخ سعد به شیف تغییر کرده است. اما در سال ۱۳۲۷ مردم علیه احمدخان انگالی برخاستند و بر ضد او قیام کردند. احمدخان مجبور شد با تمام اعضای خانواده خود به بوشهر هجرت کند و به مدت دو سال در محله های مختلف استان بوشهر سکونت بگزیند. هم اکنون از محل زندگی احمدخان در جزیره شیف خرابه ای بیش باقی مانده است. شیف در گذشته بندر حمل ونقل کالاهای صادراتی و وارداتی از ایران به کشورهای خلیج فارس و برعکس بود و احمدخان از صاحبان کالا مالیات می گرفته است، به این معنی که تمام کالاها از تهران و اصفهان و شیراز توسط چارپایان به جزیره شیف در بوشهر آورده می شد و بعد با لنج به کشورهای خلیج فارس حمل می گردید. محل دیگر جزیره بندرگاه است که در جنوب جزیره واقع شده و اکنون مختصر آثاری از آن درجزیره دیده می شود.در جزیره شیف تعدادی مسجد که در حیطه مدیریت اعتقادی شیعیان قرار دارد موجود است. از این مساجد سه مورد مربوط به اهل سنت هستند و یک مسجد با نام امام جعفر صادق که در سال ۱۳۷۵ در این جزیره بنا شده است.

جزیره شیف بوشهر

اگر قصد سفر به جزیره شیف در بوشهر را نمودید حتما سری به اسکله های ماهیگیری و ناخداها این شهر بزنید، بازار ماهی فروش ها را هم فراموش نکنید. جالب است بدانید که در این هیچ گونه مکانی به نام بازار ماهی فروش به آن شکل ما تصورش را می کنیم وجود ندارد. ماهی فروشان این منطقه بر روی اسکله معروف جزیره که در قسمت شمالی آن قرار دارد پس از صید، ماهی های خود را بر روی این اسکله به فروش می رسانند.

به غیر از سوژه ماهی در جزیره شیف در بوشهر اگر اهل عکاسی هستید، می توانید به انتهای شرقی جزیره حرکت کنید و شاهد لنج هایی که در ماسه های ساحل به دلیل جزر دریا فرو رفته اند بروید و عکس های زیبایی تهیه کنید. به طور معمول در این منطقه بچه ها در حال بازی هستند و به طور کلی فضای تلفیقی جالبی را شاهد خواهید بود. تلفیقی از لنج های از کار افتاده که در خاک فرو رفته اند و بچه ها و ماهی گیرانی که در این ساحل در حال فعالیت و جنب و جوش هستند. سکوت قابل ملاحظه ای در این جزیره حکم فرماست، گاهی با صدای موتور سیکلت یا خند و بازی بچه ها شکسته می شود. پوشش زنان این منطقه چادرهای رنگی است و برخی از مردان دژداشه(نوعی لباس محلی) بر تن دارند.

شیف شامل دو محله یکی در شرق به نام «حیار» و دیگری در غرب به نام «عواسی» که محله شرقی بزرگتر است. مزار شیخ سعد که زمانی زمامدار شیف بود در این منطقه واقع شده به همین دلیل هم هست که عده ای از مردم این جزیره را به جزیره شیخ سعد می شناسند.

در گذشته صادرات و واردات رونق داشته و کالاها از طریق این بندربه کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر و یا وارد می شد. همچنین صنعت صیادی، کشاورزی و نخل داری و ذخایر نفت و نیروگاه های هسته ای، اقتصاد منطقه را در دست گرفته است.

رفته به اسکله جزیره و دیدن لنج ها و ناخداها همچنین سر زدن به بازار ماهی فروشان که در اسکله معروف واقع شده، خالی از لطف نیست.

جزیره شیف بوشهر

مرتبط:سوغاتی های بوشهر