معاون گردشگری اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان گفت: در روزهای آینده، تور مجازی بازدید از تعدادی از اماکن گردشگری استان همدان راه‌اندازی خواهد شد.

برای فرار از گرمای طاقت فرسا ، غرب کشور یک گزینه مناسب محسوب می شود.همدان با داشتن مناظر طبیعی دلفریب در کنار آثار تاریخی این روزها یکی از پررونق ترین مقاصد گردشگری است. دره مرادبیگ با آب و هوای خنک یکی از زیباترین دیدنی های همدان است، که حتما باید در برنامه بازدیدتان قرار بگیرد.

دره مرادبیگ بزرگ‌ترین دره کوهستان الوند است و در جنوب شهر همدان قرار دارد.این دره در گذشته که شهر چندان گسترده نشده‌بود، ۴ کیلومتر با شهر فاصله داشت، تا اینکه بر اساس مصوبه شورای عالی شهرسازی در سال ۶۷ شمسی، این دره به محدوده خدمات شهری ملحق و جزو شهر همدان محسوب شد.

دره مرادبیک برخلاف سایر دره‌های الوند مانند دره «ماوشان‌رود» و دره «گنج‌نامه» که در مسیر راه‌های باستانی قرار داشتند، در منطقه بسته‌ای قرار دارد و تردد در آن بسیار اندک بوده‌است. تنها راه ارتباطی، راه مالروی انتهای دره است که از طریق دره چشمه « فرشه » در فصول خشک سال با روستای پشت کوه (یال غربی الوند) امکان دسترسی دارد.

آثار یک روستای قدیمی در غرب این دره، در یکی دو کیلومتری روستای دره مرادبیگ به چشم می‌خورد.

از آب شدن برف‌ها و آب چشمه‌های فراوان در این دره رود « الوسجرد » تشکیل شده‌است. این واژه از نام های دوران پارتی است و به احتمال قریب به یقین از نام روستایی که در دوران های گذشته در آنجا بوده، گرفته شده‌است.

از مکان‌های معروف دره مرادبیگ می‌توان به «دره گرگ»، «دره غول»، «دره حاج احمد(حاجمد)»، «لژه»، «شرشرآب»، «گوشتخل دره»، «روستا سیلوار»، «قزوله دره»، «سر دوش»، «حمام خرابه»، «محمود دره»، «قرق»، «ندو خانه»، «منبع»، «پررحمان» و «دره بهشت» اشاره کرد.

مرتبط:

“آلموبلاغ”؛ خوان گسترده طبیعت همدان

مدیرعامل شرکت سیاحتی علیصدر گفت: دیدنی شگفت انگیز غار علیصدرنوروز ۱۳۹۹ در راستای پیشگیری از شیوع کروناویروس تعطیل است.

همدان یکی از استان هایی است که تعدادی از روستاهای زیبای کشورمان را در خود جای داده است و گردشگران زیادی را به سوی خود می کشاند. زیبایی یکی از این روستاها به حدی است که ما را راهی جاده کرده تا به تماشای آن بنشینیم و از دیدن جلوه هایش لذت ببریم. روستایی که تماما از سنگ می باشد و با لقب روستای رنسانسی ایران شناخته می شود. مقصدمان همان روستایی است که در سریال علی البدل به نمایش درآمد و با عنوان روستای چشمه قل قل شهرت یافته است.

روستای ورکانه معروف به چشمه قل قل:

ورکانه روستایی در نزدیکی شهر همدان واقع در استان همدان ایران است. روستای ورکانه همدان که به عنوان نگین گردشگری روستایی این استان شهرت یافته است با سنگ‌های لاشه که تمام کوچه‌های آن را احاطه کرده‌اند زیر نورهای موضعی به رنگ قهوه‌ای سوخته در می‌آیند که تصاویر اروپای دوران رنسانس را یادآور می‌شود. پیشینه روستای ورکانه به بیش از ۴۰۰ سال می‌رسد و آنچه از تاریخ برمی‌آید اینکه نخستین و قدیمی‌ترین محله آن، محله درب مسجد است. زبان اهالی روستا فارسی و لری است. این روستا در سال ۹۵ به عنوان لوکیشن سریال «علی البدل» انتخاب شد. این سریال نوروز ۹۶ از شبکه یک سیما پخش شد.

علت نامگذاری روستای ورکانه:

در گویش کردی «ور» به معنی کنار و «کانه» به معنی چشمه است. ورکانه نیز به معنی قرار گرفتن در کنار آب و چشمه می‏باشد. از نقطه نظری دیگر روستای ورکانه به دلیل اینکه در پیرامون آن معادن سنگ به فراوانی مشاهده میشود، نام ورکانه را به خود گرفته و وجه تسمیه روستای ورکانه را معادل محلی که در نزدیکی معدن یا ورکان است، آورده اند.

پیشینه روستای ورکانه به بیش از ۴۰۰ سال می‌رسد. روستای ورکانه در دامنه جنوبی زاگرس مرکزی قرار گرفته و عموما به دلیل کوهستانی بودن و برخورداری از طبیعت زیبا از مناطق بسیار بکر به شمار می‌رود.

سنگ، سنگ لاشه، سنگ مالون، خشت و آجر انواع مصالح متعارف ساختمانی در ابنیه روستای ورکانه است و عنصر سنگ به عنوان اصلی ترین مصالح در ابنیه روستای ورکانه بیش از هر چیز در بازدید از روستا به چشم میخورد و به نظر میرسد کاربرد سنگ در روستا به علت فراوانی این عنصر در روستا و سختی و مقاومت آن در برابر تغییرات جوی و همچنین کمبود آجر و خشت در منطقه بوده است.

در روستای ورکانه همدان که به عنوان نگین گردشگری روستایی این استان شهرت یافته است، سنگ‌های لاشه که تمام‌ کوچه‌های آن را احاطه کرده‌اند، زیر نورهای موضعی به رنگ قهوه‌ای سوخته در می‌‌آیند که تصاویر اروپای دوران رنسانس را یادآور می‌شود.

هسته اولیه این روستا که پیرامون قنات روستا شکل گرفته، قدمتی نسبتاً طولانی دارد و سابقه تاریخی آن به اوایل دوره صفوی مربوط می‏شود. روستای ورکانه همدان یکی از ۶ روستای گردشگری همدان است که نام آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و به عنوان منطقه ویژه گردشگری کشور مطرح شد.

جاذبه های مذهبی ورکانه:

جاذبه های مذهبی روستای ورکانه عبارتند از:

* ساختمان مسجد روستا در بافت قدیمی
در روستای ورکانه تنها یک مسجد وجود دارد که در ضلع جنوبی روستا به چشم می خورد. بنای این مسجد نوساز می باشد و با مصالح جدید ساخته شده است. نمای ساختمان آن آجری است و به لحاظ معماری داخلی کاملا ساده می باشد. درون مسجد یک محراب کوچک وجود دارد که کاشی‌کاری اندکی اطراف آن را زینت داده است. وضوخانه، فضاهای پشتیبانی و خدماتی نیز در اطراف مسجد قرار گرفته اند.

* آرامگاه امامزاده غیب
یکی از مکان های مقدس در ورکانه آرامگاه امامزاده غیب است که در بین مردم روستا از ارزش و احترام زیادی برخوردار می باشد. این آرامگاه در محله ای به نام درب مسجد قرار دارد و روزهای پنج‌شنبه و جمعه محوطه ی آن بسیار شلوغ می شود.

 

نظام ارباب رعیتی در روستای ورکانه:

در روستای ورکانه مانند سایر روستاهای استان، ریش‌سفیدان جایگاه خاصی دارند و در زمان‌های قدیم نیز نظام تصمیم‌‌گیری و قدرت بر اساس ارباب رعیتی بوده است.

در آن زمان نقی‌خان قراگوزلو، خان روستا بوده و بعد از او نیز دخترش ارباب و حاکم روستا شده است و در حال حاضر نیز بقایای اصطبلی که در دو کیلومتری جنوب روستا ساخته شده، هنوز هم وجود دارد.

این اصطبل در سال‌های پیش از انقلاب به‌عنوان مرکز پرورش اسب دربار مطرح بوده و در حال حاضر نیز جزو آثار دیدنی روستا به شمار می‌رود.

این بنا دارای طول و عرضی به ابعاد ۷۵ متر در ۲۲ متر و با زیربنای کل یک هزار و ۶۵۰ مترمربع ساخته شده و دارای یک حیاط مرکزی است که در دو طرف حیاط فضای نگهداری اسب وجود داشته و دو ضلع دیگر، ‌ورودی و انبار علوفه بوده است.

ورودی اصطبل در ضلع شمال‌شرقی بناست و در ضلع‌های شرقی و غربی انبار علوفه و فضای نگهبانی تعبیه شده و کف انبارها از کف حیاط در حدود یک متر پایین‌تر است.

 

قلعه مهری خانم:

قلعه اربابی نیز بنایی است که ساختمان آن با پلان چلیپایی طراحی شده است. این قلعه مربوط به مهری خانم، ارباب روستا بوده است. این بنا در ابعاد ۱۲ در ۲۰ متر و با زیربنای ۳۳۰ مترمربع در دو طبقه ساخته شده و طبقه دوم در قسمت مرکزی بنا ایجاد شده است.

ورودی بنا نیز از طبقه همکف و طبقه اول و از ضلع شرقی بنا صورت می‌گرفته است و دو پله از دو طرف ورودی طبقه همکف به طبقه اول منتهی می‌شود.

این بنا در فاصله ۱۰۰ متری در ضلع جنوبی روستا و در بستر سبز کوهپایه و مشرف به روستا واقع شده است.

گورستان روستای ورکانه:

وجود گورستان ساده‌ای در روستای ورکانه که در آن هیچ سنگ قبری دیده نمی‌شود از دیگر مواردی است که مورد توجه قرار دارد.

 

ورکانه، زادگاه نابغه علمی جهان:

این روستا با طبیعت و خانه های قدیمی اش زادگاه پروفسور توفیق موسیوند، مخترع نخستین قلب مصنوعی در جهان می باشد. او در سال ۱۳۱۵ در این روستا متولد شد و تا سن ۱۴ سالگی برای کمک به خانواده‌ به چوپانی مشغول بود.

تلاش و پشتکار وی و پیمودن مسیر ورکانه به همدان برای تحصیل باعث شد تا به عنوان دانشمند برتر جهان شناخته شود و اختراعات بسیاری را از جمله قلب مصنوعی کنترل از راه دور، تعیین DNA انسان با اثر انگشت و بدون نیاز به خون‌گیری و ۱۴ اختراع پزشکی دیگر را به ثبت برساند. عالی‌ترین مقام علمی جهان از انجمن سلطنتی کانادا و بریتانیا، عضویت انجمن دانشمندان نیویورک، بنیانگذار درمان پزشکی از راه دور، رئیس بخش قلب و عروق انستیتو تحقیقات قلب دانشگاه اوتاوا از جمله عناوین علمی وی در دنیا می باشد.

زبان مردم ورکانه:

مردم روستای ورکانه به زبان‏های آذری، فارسی و کردی سخن می‏گویند.

غذاهای محلی ورکانه:

غذاهای محلی روستا مشتمل بر آبگوشت، انواع کباب و انواع آش مانند آش اوماج، آش پلته، آش واره، آش جو و ترخینه میباشد.

 

سوغات روستای ورکانه:

محصولات باغات ورکانه شامل گردو، زردآلو، انگور و سیب بهترین سوغاتی های این روستا هستند.

 

آب و هوای روستای ورکانه:

به دلیل قرارگیری روستای ورکانه در دامنه جنوبی زاگرس مرکزی، آب و هوایی کوهستانی بر این روستا حاکم است که حکایت از سرمای سخت زمستانی دارد.

 

بهترین فصل سفر به روستای ورکانه:

بهترین زمان برای سفر به ورکانه اواسط بهار تا پایان تابستان است چرا که آب و هوای معتدلی بر منطقه حاکم می شود.

بهار و تابستان: با گرم شدن هوا، ورکانه آب و هوای معتدلی پیدا می کند و سرسبزی باغ ها چهره ی این روستا را زیباتر جلوه می دهند.

پاییز و زمستان: در فصول سرد، سرمای سختی به ورکانه می آید اما علاقه مندان به طبیعت برای دیدن هزار رنگ پاییز و برف زیبای زمستانی باز هم، ورکانه را به عنوان مقصد

 

توصیه های کارناوالی:

در سفر به روستای ورکانه بردن لباس گرم را فراموش نکنید چرا که آب و هوای این روستا در بیشتر روزهای سال سرد است.

احترام به فرهنگ بومی باعث می شود تا ارتباط بهتری را با روستاییان تجربه کنید و موجب ناراحتی آنها نشوید.

زباله های شما چهره ی این روستا را زشت می کند پس آنها را در روستا بر جای نگذارید.

 

راه رسیدن به روستای ورکانه:

مسیر رسیدن به روستای ورکانه از همدان، در ابتدا انتخاب جاده همدان به ملایر و سپس محوریست که از این جاده منشعب می شود. پس از عبور از سد اکباتان و روستاهای یلفان، شمس‌ آباد و علی‌آباد از طریق جاده ورکانه به روستای ورکانه خواهید رسید.

گذشته از جاذبه های گردشگری ذکر شده در بالا، محور ارتباط اصلی روستا از شهر همدان نیز دارای مناظر و چشم ‌اندازهای زیبایی است که می‌تواند به عنوان محوری توریستی مطرح شود.

مرتبط:

فصل داغ گردشگری زمستانی همدان

همدان تالاب ها از گذشته های دور از اهمیت ویژه ای برخوردار بودند به طوریکه محل زندگی گونه ها و پرندگان مهاجر زیادی محسوب می شده و کمک زیادی به بقای نسل پرندگان مهاجر می کردند اما چند سالیست با حفر چاه های عمیق، کشاورزی بی رویه، تغییر اقلیم و گرم شدن کره زمین ناخواسته بسیاری از تالاب ها خشک و به منبع گردوغبار در برخی از استان ها تبدیل شده اند.

استان همدان دارای ۲۷ تالاب است و در این تالاب‌ها بیش از ۴۰ گونه پرندگان در آبگیرها و کنار آبگیرها شناسایی شده است. هر ساله پرندگان کوچ‌رو در فصل کوچ به سوی تالاب‌های استان همدان می‌آیند. در میان آنها شماری از گونه‌های بسیار کمیاب جهانی دیده می‌شود بنابراین می‌طلبد با حفاظت از تالاب‌ها در حفظ این گونه ها کوشید به طوریکه می توان گردشگری تالاب را راه انداخت و با آموزش و استفاده از مردم محلی از تالاب‌ها مراقبت کرد.

معاون فنی اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان درباره وضعیت تالاب‌های استان  با بیان اینکه در سالجاری شاهد تنوع و تعدد گونه های پرندگان در تالاب های استان بودیم، اعلام کرد: در استان همدان سه تالاب طبیعی و سه تالاب مصنوعی وجود دارد.

مهدی صفی‌خانی درباره تالاب های مصنوعی گفت: سدهایی که در سطح استان وجود دارد با هدف تأمین آب شرب مردم ایجاد شده و چنانچه کارکردهای تالاب را داشته و از اولویت های محیط زیستی برخوردار باشند همانند سد اکباتان، سد آبشینه و تالاب شیرین سو زیستگاه پرنده ها خواهند بود.

وی درباره تالاب های طبیعی استان نیز بیان کرد: تالاب های طبیعی استان از جمله تالاب پیرسلمان و چم‌شور اسدآباد و آق گل ملایر به صورت فصلی هستند؛ یعنی در شرایطی که وضعیت جوی مناسب باشد، احیا و پرآب شده و در فصول خشکی به علت نفوذ و تبخیر آب خشک می شوند.

به گفته معاون فنی اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان، تفاوتی که شرایط جوی امسال با سال های قبل داشت در این بود که بارش های بهاره خوبی صورت گرفت و همه تالاب ها پرآب شدند.

وی اظهار کرد: تالاب پیرسلمان اسدآباد تالاب کوچکی است که معمولاً کم آب بوده و امسال با اقدامات اداره حفاظت محیط زیست در راستای حفر و پاکسازی چشمه جوشان این تالاب، آب این آب‌بند به صورت همیشگی برقرار شده و هم‌اکنون زیستگاه موجودات زیادی شده است.

صفی‌خانی درباره تالاب چم‌شور اسدآباد نیز تصریح کرد: این تالاب به صورت فصلی وجود دارد که به واسطه عدم دست‌کاری بشر، حالت طبیعی خود را حفظ کرده اما به خاطر فشارهایی از ناحیه بشر در برداشت های بی رویه و تغییر اقلیم در فصول گرم خشک می شود.

این مقام مسئول ادامه داد: تالاب آق گل ملایر در مرز مشترک ملایر و خُنداب اراک قرار دارد که چند سالی خشک بود اما با دغدغه مردم و پیگیری مسئولان آبگیری شد و خوشبختانه با بارش های بهاره وضعیت خوبی از این تالاب را شاهد هستیم.

وی در پاسخ به این سوال که با آبگیری سد نعمت آباد اسدآباد چند مدت طول می کشد تا پرندگان این زیستگاه را برای سکونت انتخاب کنند؟ گفت: تغذیه مناسب، اعتماد پرنده، شرایط آب و هوایی و پناهگاه مناسب باعث لانه گزینی پرندگان می شود و به محض ساخت سد، پرندگان مستقر نمی شوند و زمان زیادی به طول می انجامد.

صفی خانی تأکید کرد: خوشبختانه با شرایط جوی امسال در تالاب های استان شاهد تنوع گونه ای و افزایش پرندگان زیادی بودیم که دارای جذابیت های زیادی برای گردشگران است.

یکی از فعالان حوزه محیط زیست و گردشگری نیز درباره تالاب طبیعی پیرسلمان اسدآباد به خبرنگار ایسنا گفت: از آنجایی که تالاب پیرسلمان در کنار امامزاده ای با همین نام قرار دارد، از این رو همواره زباله های زیادی گریبانگیر این تالاب است و از طرفی روستائیان مجاور تالاب حق آبه زیادی مطالبه می کنند که این امر باعث کم شدن آب این تالاب شده و به نوعی می توان گفت مردم نسبت به وجود این تالاب و منبع مهم گردشگری، بی اهمیت هستند.

بهنام نادری ادامه داد: تالاب آق گل ملایر را هم می توان بزرگترین دریاچه استان همدان نام برد که تا چند سال پیش به کلی از اذهان مردم خارج شده بود تا اینکه مردم با تشکیل کمپین و تشکل های مردمی برای حفظ و بقای این تالاب ارزشمند، مرکز توجهات را به این نقطه روانه کردند.

وی اضافه کرد: تالاب آق گل دارای ۳۰۰۰ مترمربع وسعت است که در هنگام خشکسالی باعث ایجاد گردوغبارهای فراوان و در نتیجه از بین رفتن محصولات کشاورزی می شود و از طرف دیگر روستاهای اطراف این تالاب دارای چاه های غیرمجاز فراوانی هستند که ناخواسته باعث خشک شدن این تالاب می شوند.

نادری بیان کرد: اهالی روستای خُنداب اراک معتقد هستند که از گذشته های دور این تالاب حق آب نداشته اما همدانی ها برخلاف این ادعا را دارند و در تلاش هستند که در کارگروه های مختلف حق آبه ای برای این تالاب درنظر بگیرند.

وی تأکید کرد: بزرگترین مزیت این تالاب این است که دو قلعه تاریخی واقع در روستای اسلام آباد که در مجاورت تالاب قرار دارد، می تواند ظرفیت گردشگری مهمی محسوب شود و با ساخت سازه های پرنده نگری کمکی به کسب و کار محلیان این منطقه کرد که در صورت تحقق این امر مردم روستا خود، حافظان تالاب خواهند شد.

وی بی اهمیت بودن مردم نسبت به تالاب ها را از مشکلات اصلی این مناطق عنوان کرد و ادامه داد: متأسفانه بیشترین چاه های غیرمجاز حواشی این تالاب در روستای توتل قرار دارد به طوریکه اهالی این روستا سالانه چهار بار یونجه برداشت می کنند و اهمیتی به آب های زیرزمینی نمی دهند.

این فعال محیط زیست ادامه داد: در دولت نهم و دهم، تالاب آق گل به عنوان یکی از مناطق نمونه گردشگری شناخته و مقرر شد که سرمایه گذاران در این منطقه ورود پیدا کرده و کسب و کار ایجاد کنند که متأسفانه استقبالی صورت نگرفت و به تازگی متوجه شدیم که این منطقه از لیست خارج شده این در حالیست که کهن ترین موجود زنده امسال توسط یکی از عکاسان همدانی «ایمان حامی خواه» در آن تالاب پیدا شد و گونه های متفاوت پرندگان نیز این تالاب را برای زندگی انتخاب کرده اند.

وی تصریح کرد: اگر در چنین تالاب هایی همواره آب وجود داشته باشد نیزارها رشد کرده و محل مناسبی برای تخم گذاری پرندگان در بهار خواهد شد.

نادری درباره تالاب شیرین سو نیز گفت: همواره محیط زیست و شرکت آب منطقه ای بر روی تالاب شیرین سو اختلاف دارند و هر یک ادعای مالکیت این تالاب را دارند اما واقعیت این است که تالاب شیرین سو زادگاه سنجاب های ایرانی و یکی از بی نظیرترین زیستگاه ها برای سنجاب نگری است.

وی ادامه داد: متأسفانه در برخی از موارد اهالی محلی و یا مسافران با خودرو به کنار تالاب رفته و با صداهای بلند ضبط خودروهای خود، آرامش محیط را از بین می برند در صورتی که این تالاب می تواند به یکی از سایت های مهم پرنده نگری تبدیل شود.

این فعال گردشگری با گلایه از عدم مطالبه گری مسئولان، اعلام کرد: متأسفانه مسئولان ما به برنامه های بلندمدت توجه نمی کنند به طوریکه اگر سایت های پرنده نگری برقرار و از اهالی بومی منطقه به عنوان راهنما استفاده شود، کمک زیادی به رونق اقتصادی و گردشگری منطقه خواهد شد.

وی گریزی به تالاب های مصنوعی و همان سدهای استان زد و بیان کرد: امن ترین تالاب مصنوعی همدان، سد آبشینه است که به علت داشتن حفاظ و تردد کم مکان مناسبی برای پرندگان محسوب می شود.

نادری خاطرنشان کرد: باید به این نکته توجه داشت پرندگانی که در پاییز به همدان سفر می کنند، این استان را به عنوان مقصد خود درنظر ندارند و از سیبری به سمت خلیج فارس در حرکت هستند و چند روزی را مهمان تالاب های ما خواهند بود و در بهار نیز به علت اینکه تالاب بزرگ نداریم پرنده زیادی مهمان ما نخواهند بود.

وی ادامه داد: تا زمانی که مردم از کاری متنفع نشوند، کاری انجام نمی دهند از این رو باید گردشگری را در کنار تالاب ها رونق داد تا مردم به فکر محافظت از تالاب ها باشند.

وی تأکید کرد: در کل استان همدان تنها ۷۰ محیط بان وجود دارد که نسبت به وسعت استان بسیار کم است و اغلب این افراد زمان کافی برای سرکشی به تالاب ها و مراقبت از آنها را نخواهند داشت، از این رو باید با کمک و آموزش مردم محلی از تالاب های استان مراقبت کرد.

منبع:ایسنا