رویافروشی در ارمنستان

«تصاویری که از مسافران ایرانی در خیابان‌های ارمنستان منتشر شده است، متاسفانه واقعیت دارد. درباره ارمنستان رویافروشی شد.»

این‌ها اظهارات کیوان بیانی، مدیر یک آژانس گردشگری در تهران است که خودش هم تور ارمنستان را این روزها اجرا کرده و درباره موج سفر ایرانی‌ها که به خاطر تزریق واکسن در ارمنستان راه افتاده است، به ایسنا می‌گوید: استقبال از تورهای ارمنستان با تبلیغاتی که درباره تزریق رایگان واکسن شد، یک‌باره افزایش پیدا کرد، اما چون زیرساخت در مرز و داخل کشور ارمنستان پاسخگوی این حجم از تقاضا نبود، بیشتر مسافران به‌ویژه در هفته‌های گذشته با مشکل مواجه شدند. مردم به دنبال رویای واکسن به ارمنستان رفتند، اما با واقعیت‌های دیگری روبه‌رو شدند.

او منظورش از رویافروشی در ارمنستان را این‌طور تشریح می‌کند: بعضی از مجریان تور  که غیرمجاز هم هستند، درباره ارمنستان واقعیت‌ها را نگفتند و رویافروشی کردند، برای همین در مرز با آن ازدحام جمعیت روبه‌رو شدیم و یا در خیابان‌های ایروان (پایتخت ارمنستان) مردم شب را صبح کردند. ازدحام جمعیت در مرز، تاخیرهای طولانی را سبب شد، مرز نوردوز زیرساخت ندارد و نمی‌تواند پاسخگوی این حجم از تقاضا باشد. در واقع هیچ یک از مرزهای زمینی چنین زیرساختی ندارد. گمرک ایران از سفر ۱۴ هزار ایرانی از مرز هوایی و زمینی سخن گفته، درحالی که گزارش‌ها و مشاهدات همکاران ما آماری بیشتر از این عدد را نشان می‌دهد، شاید عدد میلیونی باشد.

بیانی می‌افزاید: ایروان مثل استانبول شهر بزرگ و پیشرفته‌ای نیست و نمی‌تواند پاسخگوی این تعداد گردشگر باشد. آن‌طور که همکارانم گزارش دادند یک روزهایی اتاق خالی برای مسافران پیدا نمی‌شد. متاسفانه بعضی از مسافران هم گرفتار دلال‌ها و شیادها شدند. برای همین بدون جا و مکان ماندند و بعد هم آن تصاویر از مسافران ایرانیِ در خیابان‌مانده منتشر شد.

این مدیر آژانس مسافرتی می‌گوید: کل جمعیت ارمنستان کمتر از سه‌ونیم میلیون نفر است، فرض کنید یک‌سوم جمعیت این کشور مسافر خارجی داشته باشد، امکانات چطور می‌تواند پاسخگو باشد؟ من عکسی از میدان اصلی و بزرگ ایروان دیدم که مملو از جمعیتی شده بود که برای تزریق واکسن آمده بودند. برای همین معتقدم درباره ارمنستان رویافروشی شد، هجمه‌ای پدید آمد و بعد هم آن تصاویر را از مسافران ایرانی مشاهده کردیم. البته که به خاطر بی‌تدبیری و بی‌توجهی‌ها این اتفاق افتاده است. حقیقت درباره سفر ارمنستان به قدری عریان است که اصلا لزومی ندارد انگشت اتهام را به سمت شخص یا دستگاهی بگیریم و او را نشان دهیم.

بیانی در ادامه با بیان این‌که تب تور ارمنستان درحال فروکش است، اظهار می‌کند: ارمنستان هیچ وقت مقصد یا انتخاب اول ایرانی‌ها برای سفر نبوده است. وقتی جایگزینی نباشد، مردم هم سراغ ارمنستان می‌روند. در واقع تزریق رایگان واکسن در این کشور، این حجم از ایرانی‌ها را به ارمنستان کشاند، اما حالا که قانون ۱۰ روز اقامت در این کشور برای مسافران خارجی الزامی شده است، پیش‌بینی می‌کنیم به تدریج از تعداد سفرها کاسته شود که البته از حالا شاهد آن هستیم. میزان تقاضا برای سفر به ارمنستان در این هفته بسیار کمتر از هفته‌های گذشته بود.

این مدیر آژانس گردشگری همچنین می‌گوید: با توجه به وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم، سفر اتوبوسی به ارمنستان بیشترین متقاضی را داشته که قیمت آن حدود سه و نیم میلیون تومان بوده است. البته درحال حاضر امکان سفر مستقیم با اتوبوس به ارمنستان وجود ندارد و مسافر از مرز پیاده می‌گذرد و آن طرف هم با اتوبوس دیگری ادامه می‌دهد. قرار شده در آینده نزدیک اجازه تردد به اتوبوس‌ها از مرز داده شود. سفرهای هوایی هم متقاضی دارد، قبلا پروازها به خاطر کووید متوقف شده بود که حالا هواپیمایی ارمنستان دوباره کارش را در مسیر ایران شروع کرده است.

بابک نعمت‌پور، راهنمای رسمی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز که این روزها مسافران ایرانی را در سفر ارمنستان به عنوان راهنمای تور، همراهی می‌کند، پرده‌ای دیگر از این سفرها را کنار می‌کشد و به ایسنا می‌گوید: ۱۷ تیرماه توری زمینی را به مقصد ارمنستان اجرا کردم. شاید شلوغ‌ترین روز مرز بود. ۲۴ ساعت معطل ماندیم. ازدحام و صف طولانی به علت کنترل تست‌های کووید مسافران بود. فقط دو مامور در مرز مستقر شده بودند که کفاف آن همه جمعیت را نمی‌داد. بسیاری از مسافران ساعت‌های طولانی روی پل مرزی که از رود ارس گذر کرده، معطل ماندند. کار بیشتر مسافران راه نیافتاد و خیلی‌ها مجبور شدند شب را در مرز بگذرانند.

او هم تایید دارد که مرز زمینی ارمنستان زیرساخت مناسبی برای جمعیت زیاد ندارد.

نعمت‌پور می‌گوید: برخورد نامناسبی را در مرز شاهد نبودیم، فقط مرز شلوغ بود و تدبیری برای این حجم از مراجعه‌کننده نسنجیده بودند.

این راهنمای گردشگری ادامه می‌دهد: در شهر ایروان حدود پنج مرکز اجازه تزریق واکسن به مسافران خارجی را داشتند که در هر مرکز، روزانه به ۱۰ تبعه خارجی واکسن تزریق می‌شد. ابتدا اسم افرادِ در صف را می‌نوشتند و چهار پنج روز بعد وقت واکسن می‌دادند. در این مراکز اولویت با شهروندان ارمنستان بود و مازاد روزانه واکسن را به مسافران خارجی تزریق می‌کردند که سهمیه آن هم مشخص بود. یک مرکز هم بود که سهمیه بیشتری داشت و روزانه بین ۵۰ تا ۸۰ نفر را واکسینه می‌کرد. با این حال، خیلی از مسافران نتوانستند واکسن بزنند و به کشور برگشتند، چون مدت سفر و تورشان تمام شده بود.

او می‌گوید: این حجم تقاضا عامل دلال‌بازی‌هایی هم شده است. افرادی هستند که از هر نفر برای هر دُز واکسن ۱۰۰ دلار می‌گیرند و آن‌ها را به روستاهای اطراف ایروان می‌برند تا آن‌جا واکسینه شوند.

او می‌افزاید: واقعیت درباره سفر ارمنستان به مردم گفته نشده است، فقط تبلیغ کردند که واکسن رایگان تزریق می‌شود. دیگر همکارانم تعریف می‌کردند که تا قبل از ۱۷ تیرماه ـ پیش از افزایش تقاضا در ایران برای سفر به این کشور ـ چادرهای زیادی در سطح شهر ایروان برای تزریق واکسن برپا شده بود، شاید به ۱۰ تا ۱۵ ایستگاه می‌رسید، اما وقتی جمعیت مسافر زیاد شد، همه آن چادرها را جمع کردند و چهار پنج مرکز را به مسافران خارجی اختصاص دادند. ساعت کار این مراکز هم از چهار عصر تا هشت شب بود. سهمیه هم که محدود بود. خیلی‌ها تا ایروان آمدند، اما نوبت واکسن به آن‌ها نرسید.

او درباره تصاویری که از خیابان‌خوابی مسافران ایرانی منتشر شد، نیز توضیح می‌دهد: این‌طور نبوده که اتاق خالی اصلا پیدا نشود. از همکارانم شنیدم بعضی از آژانس‌ها زیر تعهدات‌شان زدند و تعدادی از مسافران خدمات نگرفتند.

این راهنما به افزایش هزینه‌های تورهای ارمنستان همزمان با افزایش تبلیغات واکسن رایگان و تقاضا برای سفر به این کشور، اشاره و بیان می‌کند: طبق اطلاعاتی که دارم هزینه خوراک و اقامت در ارمنستان که تغییری نکرده است، اما در ایران هزینه اتوبوس و بلیت هواپیما با توجه به افزایش تقاضا گران شده است.

نعمت‌پور می‌گوید: حالا که از حجم آن تبلیغات و فشارها کم شده، تقاضا برای سفر به این کشور هم فروکش کرده و به نسبت هفته‌های گذشته اوضاع آرام‌تر شده است، مخصوصا با قانونی که ارمنستان برای ۱۰ روز اقامت ضروری تعیین کرده است. طبق این قانون، مسافر حدود  ۹ روز باید در این کشور اقامت داشته باشد تا پس از آن اجازه تزریق واکسن بگیرد.

منبع: ایسنا

مرتبط:

نتیجه تست منفی کرونا یا گواهی واکسیناسیون کامل؛ شرط ورود به ارمنستان

لنده، مملو از جاذبه‌های گردشگری

این شهرستان به دلیل نزدیکی با استان خوزستان در طول فصول سال میزبان گردشگران استان‌های جنوبی کشور است.

تنوع آب و هوایی در کمتر از ۱۵ دقیقه و وجود مناظر دیدنی بکر و خاطره‌انگیز و جنگل‌های پوشیده از درختان بلوط ازجمله شاخصه‌های است که حوزه گردشگری این شهرستان را متمایزتر از دیگر شهرستان‌های گرمسیری استان کرده است.

شهرستان لنده به دلیل تنوع آب و هوایی و وجود مناطق سردسیر و گرمسیر، کوه سیاه و کوه سفید، دلی مهرجان و دلی خیار کار و همچنین رود خانه و چشمه ساران موگرمون از ظرفیت گردشگری بالایی برای جذب مسافران نوروزی و دیگر ایام سال برخورد دار است.

موگرمون که به بهشت گمشده شهرت دارد همچون نگینی در شهرستان لنده و به تبع آن استان کهگیلویه و بویراحمد می‌درخشد.

جاذبه‌های گردشگری و تفریحی از جمله رودخانه جن در این منطقه با طبیعتی بسیار زیبا و آب فراوان که از دل کوه می‌جوشد تفرجگاه زیبا و دل‌نشینی را برای گردشگران به وجود آورده است.

در کنار این رودخانه شالیزارهای برنج، درخت‌های طبیعی «مورد» که به شکل منظمی اطراف رودخانه را فرا گرفته، باغ‌ها و درختان طبیعی و بکر اطراف رودخانه جلوه خاصی به این منطقه داده است.

کوه سیاه از جمله مناطق گردش‌پذیر و بکر شهرستان لنده به عنوان ییلاق مردم این منطقه دارای تنوع زیست محیطی فراوانی است.

منطقه گردشگری موگرمون

در فاصله ۵ کیلومتری ضلع شرقی شهرستان لنده منطقه‌ای زیبا و بکر واقع‌شده که موگرمون نام دارد. موگرمون که به بهشت گمشده شهرت دارد همچون نگینی در شهرستان لنده و به‌تبع آن استان کهگیلویه و بویراحمد می‌درخشد و دارای جاذبه گردشگری و تفریحی مثل رودخانه جن بوده که با داشتن طبیعتی با درختان بسیار زیبا و آب زلالی که از دل کوه می‌جوشد تفرجگاه زیباودل‌نشینی را برای گردشگران به وجود آورده است.

در کنار این رودخانه شالیزارهای برنج، درخت‌های طبیعی مورد» که به شکل منظمی اطراف رودخانه را فراگرفته، باغ‌ها و درختان طبیعی و بکر اطراف رودخانه جلوه خاصی به این منطقه داده است.

بزرگ‌ترین شتر سنگی

نقش یک شتر نشسته بر یک سطح صاف در وسط کوه شمال شهر لنده یکی از جالب‌ترین جاذبه‌های طبیعی و تاریخی لنده است، این شتر سنگی آن‌قدر بزرگ است که از فاصله ۱۰ کیلومتری، یعنی از جایی که تابلوی تقاطع جاده لنده به دهدشت و روستای آبکری نصب است قابل‌رؤیت است.

کوه سیاه‌وسفید

کوه سیاه وسفیددارای درختان ثمری زیادی ازجمله تندروک، محلو موسیر، چویل، کرفس، دودوبره، بن سر و بیلهر است.

این کوه مشرف به شهرلنده فاقد جاده ماشین‌رو است و بیشتر محل تفریح گروه‌های مختلف کوهنوردان و طبیعت‌گردان است.

دلی مهرگان

منطقه بسیار زیبای دلی مهرگان بین سه کوه سیاه‌وسفید و مهره و در ۲۰ کیلومتری منطقه موگرمون قرار دارد. دلی مهرگان منطقه‌ای زیبا و سرسبز و سردسیری است و دارای چشم‌اندازهای طبیعی بسیار زیادی است که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.

قنات لنده

با توجه به اینکه در ضلع جنوبی شهر لنده چندین باغ و مزرعه وجود داشته و دارد، در زمان‌های قدیم برای آبیاری آن‌ها به حلقه قنات حفر شد. از تاریخ حفر این قنات‌ها اطلاعات مستندی موجود نیست ولی هم‌اکنون بقایای آن با جوشش آبی باکیفیت بالا موجود است.

روستای عروه

این روستا در فاصله ۲۰ کیلومتری شهر لنده و از توابع بخش مرکزی این شهرستان در استان کهکیلویه و بویراحمد واقع‌شده است. این روستا در زمستان پوشیده از برف و در تابستان دارای آب‌وهوای خنک است. روستای عروه دارای چشم‌اندازهای طبیعی مانند باغات سرسبز عناب و گردو به همراه چشمه همیشه جوشان است که محیطی بسیار زیبا را برای گردشگران و طبیعت دوستان فراهم کرده است. آب چشمه همیشه جوشان و گوارای روستای عروه پس از عبور از باغ‌های عناب، گردو، سیب‌درختی و انار به دره فصلی جنوب روستا می‌ریزید. روستای عروه با چشم‌اندازی زیبا همانند ماسوله شمال ایران است. جمعیت روستای عروه ۸۰ نفر است و شغل اکثر مردم این روستا دامداری، دام‌پروری و کشاورزی است. عناب، گردو، سیب‌درختی و انار ازجمله محصولات کشاورزی و سوغات محلی روستای عروه است.

شهرستان لنده با وسعت ۸۵۰ کیلومترمربع در غرب استان در ۲۱۰ کیلومتری یاسوج قرار دارد.

* گزارش علی‌اکبر پاک

منبع: میراث آریا

دره آسون، جاذبه‌ای منحصربه‌فرد در دل طبیعت باغ‌شهر نطنز

شهرستان زیبا و منحصر‌به‌فرد نطنز در محور تاریخی و گردشگری شمال استان اصفهان واقع شده، با این وصف قرارگرفتن این شهر در دامنه‌های کوه کرکس (بلندترین کوه فلات مرکزی ایران) از یک‌سو و همچنین واقع شدن این شهر در دل کویر کاشان، از سوی دیگر باعث شده تا بتوان در این شهرستان زیبا و تاریخی سه گونه آب و هوای گرم و خشک، معتدل و کوهستانی را به نظاره نشست، لذا بر این اساس در این شهرستان جاذبه‌های طبیعی متعددی شکل گرفته که از آن جمله می‌توان به «دره آسون» اشاره که به واسطه این تنوع اقلیمی پدید آمده است.

دره آسون که ما بین دو روستای نسران و اسپیدان (سفیدان) قرار دارد، براساس نظر زمین‌شناسان و با توجه به تحولات فراوان طبیعی در فلات مرکزی ایران، این دره زیبا و منحصر به فرد از آبرفت‌های آب‌های سطحی و یا شاید از آبرفت‌های دریاچه عظیم «تیتس» که روزگاری در فلات مرکزی ایران جاری بوده در بیش از چند میلیون سال قبل به‌تدریج پدید آمده است.

درباب چگونگی نام‌گذاری این دره زیبا به «آسون» براساس بررسی تواریخ شفاهی مردم منطقه به‌ویژه مردم روستای نسران و اسپیدان که گردآوری شده، مردم این روستاها به‌ویژه روستای نسران معتقد بودند که اگر برای یکی از ساکنان روستا مشکلی ایجاد شود و آن فرد به بالای دره رفته و سنگی را به پایین دره پرتاب کند، مشکلش به تدریج حل شده و آسانی در کارش ایجاد می‌شود، لذا به تدریج در میان مردم این روستاها این دره با نام دره «آسان» نامیده شد که با گذشت زمان به تدریج در اقواه عمومی به «آسون» مشهور شده است.

اگر از شهر نطنز به‌سمت شرق حرکت کنیم پس از گذر از روستاها و مشاهده مناظره بکر و زیبای طبیعی که به واسطه آب و هوای ویژه این شهرستان به وجود آمده است، به روستای نسران می‌رسیم که در سمت شرق این روستان روستای اسپیدان قرار دارد و در میان این دو روستای زیبا، دره آسون چشم‌نوازی می‌کند که معبری زیبا، حیرت‌انگیز و چشم‌نواز را برای هر بیننده‌ای به وجود آورده است.

با توجه به فصلی بودن وجود آب در این دره زیبا، در فصل‌هایی که آب در این دره وجود دارد، گردشگران زیادی برای استفاده از این مناظر بکر و زیبا در منطقه حضور دارند که این خود می‌طلبد زیرساخت‌های مناسبی برای حضور این گردشگران در منطقه ایجاد شود، لذا اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان نطنز با برنامه ریزی‌های انجام شده در نظر دارد تا علاوه بر حفظ این اثر بکر طبیعی، با ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای حضور گردشگران، پیوند مناسبی میان طبیعت، فرهنگ مردم محلی و گردشگران ایجاد کند.

دره آسون را می‌توان یکی از ظرفیت‌های نهفته شهرستان نطنز دانست، لذا با برنامه‌ریزی صحیح، این دره علاوه بر معرفی به گردشگران داخلی، می‌تواند مقصد مناسبی برای حضور گردشگران خارجی نیز باشد، چرا که این مناظر زیبا و منحصر به فرد را در کمتر نقطه‌ای در اصفهان و حتی ایران می‌توان مشاهده کرد.

* گزارش از محمدرضا حاجی‌هادی، مدیر امور فرهنگی و روابط‌عمومی اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نطنز

منبع: میراث آریا

رنج گنج گنبد سلطانیه از کمبود زیرساخت‌های گردشگری

در ۳۷ کیلومتری زنجان، شهری تاریخی و زیبا واقع شده که گنبد سلطانیه تاریخی نیلگون و بی‌بدیل را در دل خود جای داده است. گنبدی سر به فلک کشیده که در فهرست مرتفع‌ترین گنبدهای آجری جهان واقع شده و از نظر ارتفاع، بعد از کلیسای سانتاماریا و مسجد ایاصوفیه، سومین گنبد مرتفع جهان است.

گنبد سلطانیه بلندترین گنبد آجری کشور و از جمله آثار ثبت شده در فهرست یونسکو است که در سال‌های ۱۳۰۲ تا ۱۳۱۲ میلادی توسط مغولان در شهر سلطانیه (پایتخت ایلخانیان) ساخته شد تا به‌ عنوان آرامگاه ابدی هشتمین ایلخان مغول، سلطان محمد خدابنده (الجایتو) مورد استفاده قرار گیرد؛ اثری که در کنار آثار بزرگی مثل تخت جمشید، ارگ بم و میدان نقش جهان اصفهان در فهرست گنجینه‌های جهانی قرار دارد.

شهر سلطانیه در قرن هشتم پیش از میلاد، محل زندگی قوم ساکاراتی بوده و شاهان ماد آن را اریباد و ارساس می‌نامیدند اما از آن تاریخ تا دوره مغول هیچ خبری از سلطانیه در تاریخ ایران نیست تا پیش از آن که سلطان محمد خدابنده، شهر را تبدیل به مرکزی پررونق و تجاری کند. این محل شهریاز یا شهریار خوانده می‌شد. گنبد سلطانیه از هر نظر بنایی منحصر به فرد و شگفتی‌ساز است اما ظاهراً آن را با الهام از مقبره سلطان سنجر در مرو طراحی کرده‌اند، با این تفاوت که مقبره سلطان سنجر مربع است؛ در حالی‌ که سلطانیه ۸ ضلع دارد. این گنبد به‌ حدی در دوره خود معروف بود که ۱۰۰ سال پس از ساختن آن، گنبد کلیسای سانتاماریا، دل فیوره فلورانس را با الهام از آن ساختند.

رنگ اصلی در تزئین بنا، آبی است که از آبی کم‌رنگ و آسمانی تا فیروزه‌ای و حتی سبز آبی سیر در کل آن دیده می‌شود. بنا دارای سه درب ورودی است که اکنون درب اصلی آن مسدود است. همچنین هشت پلکان مارپیچ، طبقات را به هم وصل می‌کند، بالای چهار ایوان اصلی بنا نیز چهار پنجره بزرگ وجود دارد.

گنبد-سلطانیه

گنبد سلطانیه، نقطه تحول معماری اسلامی

گنبد سلطانیه از نظر حجم، سبک معماری، رابطه فضاها، تناسبات موجود در اجزای مختلف، ایستایی و مقاومت بنا و نیز زیبایی‌شناسی و تزئینات، نمونه‌ای منحصر به فرد و نقطه تحولی در معماری اسلامی به شمار می‌آید. در بسیاری از متون تاریخی و سفرنامه‌ها، به عظمت این بنای باشکوه اشاره شده و بسیاری از شرق‌شناسان و باستان‌شناسان غربی نیز اهمیت فوق‌العاده آن را مورد تاکید قرار داده‌اند. بدنه اصلی گنبد و همه ساختمان آن با آجر ساخته شده و گنبد با روکش کاشی‌های فیروزه‌ای و لاجوردی و به شیوه معرق‌کاری تزئین شده است.

 

سلطانیه، بزرگ‌ترین ظرفیت گردشگری زنجان

گنبد سلطانیه یا مقبره اولجایتو معروف‌ترین بنای شهر سلطانیه و حتی کل استان زنجان است. این بنا که در فاصله سال‌های ۷۰۲ تا ۷۱۲ ه.ق به دستور سلطان محمد خدابنده و نظارت خواجه رشیدالدین فاضل همدانی ساخته شده، در واقع از ابتدا به قصد استفاده آرامگاهی ساخته شد، بنایی است هشت ضلعی با هشت مناره که سقف دو پوشه باشکوه و معروف فیروزه‌ای رنگی بر آن قرار گرفته است. در همه بنا آیات قرآن و نوشته‌های مذهبی به خط ثلث و کوفی بر دیوارها و کتیبه‌ها دیده می‌شود، این گنبد عالی‌ترین نمونه معماری ایلخانی است.

گفته می‌شود در ابتدا بنا بوده پس از اتمام بنای آرامگاه، پیکرهای مطهر حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) به این محل منتقل شوند که بعدها با مخالفت علمای شیعه در نجف و کربلا و حرام بودن نبش قبر در اسلام، سلطان محمد خدابنده از انجام این کار منصرف می‌شود. برخلاف باوری که وجود دارد، این مکان مقبره اولجایتو، سلطان محمد خدابنده نیز نیست. مدفن وی در کوه‌های اطراف سلطانیه است. گنبدخانه دارای هشت دیوار ضخیم است که وزن ۱۶۰۰ تنی گنبد را تحمل می‌کنند، هشت مناره نیز در زاویه هر دیوار وجود دارد. ارتفاع گنبد اولجایتو، ۵/۵ و قطر آن ۳۰/۶ متر است. این گنبد بزرگ‌ترین گنبد تاریخی ایران و بزرگ‌ترین گنبد آجری دنیا است.

از لحاظ قدمت، گنبد سلطانیه قدیمی‌ترین گنبد دوپوشه جهان به شمار می‌رود. گنبد ضخامتی حدود ۱۶۰ سانت دارد و فضای کاذب بین دو گنبد ۶۰ سانتی‌متر است. دولایه بودن گنبد یکی از دلایل ماندگاری آن است، تا جایی که گنبد حتی در برابر زلزله نیز تا به حال پایدار مانده است. تنها تغییری که در طول ۷۰۰ سالی که از ساخت این گنبد می‌گذرد بر آن اتفاق افتاده، نشست ۲ تا ۸ سانتی‌متری آن است.

گنبد سلطانیه فارغ از جنبه آرامگاهی، به ‌عنوان ساعت آفتابی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته و هنگام ظهر از نوری که از دریچه اصلی سقف می‌تابیده، قابل تشخیص بوده است، نوری که از پنجره‌های بزرگ عبور می‌کردند حدود ساعت و نوری که از پنجره‌های کوچک می‌گذرد حدود دقیقه را معین می‌کند.

گنبد سلطانیه

 

بنایی که جهانی شد

این بنا چندین بار در دوران مختلف مورد مرمت قرار گرفته، در دوره صفوی و قاجار ترمیم‌هایی روی آن انجام شد اما مرمت اساسی گنبد چندین سال است که در دست اقدام است. در داخل فضای گنبد و در زیر آن ۳۵ سال است که داربست‌هایی دیده می‌شود که توسط هیئت ایتالیایی، مرمت‌گر گنبد، کار گذاشته شده و هنوز بدون آنکه تغییر بنیادی در مرمت صورت گیرد، در آنجا وجود دارد.

رنج‌هایی که سلطانیه می‌برد

در کنار این همه زیبایی و جذابیت‌هایی که گنبد سلطانیه دارد، در برهه‌هایی ناملایمات بر سر آن سایه افکنده است. گاهی گله از محوطه بی‌سر و سامان آن وجود دارد، گاهی گله از چمنی که در حال از بین رفتن است و گاهی نیز شایعاتی از  ساخت و سازهای غیرمجاز در اطرف گنبد به گوش می‌رسد که هیچ وقت تایید نمی‌شود.

نبود غرفه‌هایی برای عرضه صنایع‌دستی که می‌تواند علاوه بر ایجاد اشتغال، در ایجاد درآمد پایدار برای گنبد نیز موثر باشد، از گلایه‌های همیشگی گردشگران است اما از همه این‌ها که بگذریم شهرستان سلطانیه علی‌رغم داشتن پتانسیل‌های بسیار قوی و بالا در حوزه گردشگری از نبود زیرساخت‌ها در این حوزه رنج می‌برد تا جایی که به جرات می‌توان گفت حتی یک‌ هتل مناسب نیز برای اسکان‌ مسافران خارجی در این شهرستان وجود ندارد.

همه این کمبودها در حالی است که گردشگری بهترین جایگزین برای درآمدهای نفتی است و توسعه روزافزون صنعت توریسم در این شهرستان می‌تواند علاوه بر درآمدهای ارزی که نصیب کشور می‌کند، نسخه شفابخش جوانان سلطانیه‌ای برای رهایی از بیکاری باشد.

منابع:

محمدعلی مخلصی (جغرافیای تاریخی سلطانیه)

محمد ملکی (سلطانیه در گذر تاریخ)

ایسنا

ورود کشتی‌های تفریحی به تالاب ونیز ممنوع شد

در پی هشدار یونسکو، ایتالیا ورود کشتی‌های تفریحی به تالاب ونیز را ممنوع کرد.

به نقل از گاردین، در اقدامی که مورد استقبال کمپین‌های علیه کشتی‌های تفریحی قرار گرفت، ایتالیا اعلام کرد ورود کشتی‌های تفریحی به تالاب ونیز را ممنوع می‌کند.

پیش‌تر یونسکو هشدار داده بود درصورتی که مقصد کشتی‌های تفریحی به طور دائمی تغییر نکند ونیز را در فهرست مکان‌های در معرض خطر قرار می‌دهد. در پی این هشدار، دولت ایتالیا روز سه‌شنبه اعلام کرد از یکم آگوست از ورود کشتی‌هایی با وزن بیش از ۲۵هزار تن به تالاب ونیز جلوگیری خواهد شد.

در این صورت شرکت‌های کشتی‌های تفریحی باید ونیز را از مسیر سفری خط بزنند و به سراغ بندر «مارگرا» بروند. برای اجرای این برنامه باید بندر صنعتی «مارگرا» برای استفاده مسافران آماده شود. دولت ایتالیا برای پیگیری این روند یک مامور ویژه را منصوب کرده است.

ممنوعیت ورود کشتی‌های بالاتر از ۲۵هزار تن به این معنا خواهد بود که فقط قایق‌های کوچک مسافربری و کشتی‌های باری امکان استفاده از کانال «جودکا» (Giudecca) برای ورود به مرکز تاریخی ونیز را خواهند داشت.

منبع: ایسنا

مرتبط:

ونیز در خطر خارج شدن از فهرست یونسکو

احتمال رفتن ونیز به فهرست میراث در معرض خطر

نتیجه تست منفی کرونا یا گواهی واکسیناسیون کامل؛ شرط ورود به ارمنستان

سفارت کشورمان در ارمنستان، مقررات جدید ورود به این کشور که از سوی  وزارت بهداشت ایروان اعلام شده را دراطلاعیه ای منتشر کرد.

سفارت کشورمان در ایروان در اطلاعیه ای اعلام کرد که وزارت بهداشت ارمنستان مقررات جدید ورود به این کشور از مرزهای زمینی و هوایی را به شرح ذیل اعلام کرده است:

در زمان ورود به کشور ارمنستان، مسافر باید یکی از دو مدرک زیر را به همراه داشته باشد یا نتیجه تست منفی تشخیص بیماری کرونا که بیش‌تر از ۷۲ ساعت از آن نگذشته باشد و یا گواهی واکسیناسیون کامل در برابر بیماری کووید؛ در صورتی که واکسن مورد استفاده، یک دوزی باشد، گواهی واکسیناسیون باید به گذشت حداقل ۲۸ روز از زمان واکسیناسیون و در صورتی که واکسن طی چندین دوز تزریق می‌گردد به گذشت حداقل ۱۴ روز از تاریخ دریافت آخرین دوز آن اشاره داشته باشد.

برای کودکان تا سن یک سال (۱۱ ماه و ۲۹ روز) نیاز به تست منفی و یا گواهی واکسن نیست.

در صورت عدم ارائه گواهی، فرد باید در مراکز مستقر در پایانه‌های مرزی و یا فرودگاه، مورد آزمایش کرونا قرار گیرد و تا حصول نتیجه منفی آزمایش، قرنطینه اجباری شود. نتیجه آزمایش در سامانه Armed ثبت می‌گردد و طی مدت ۴۸ ساعت در اختیار شخص قرار می‌گیرد. در صورت منفی بودن جواب آزمایش، فرد از قرنطینه خارج می‌شود.

گواهی آزمایش کرونا باید به زبان ارمنی، روسی و یا انگلیسی باشد و مشخصات مرکز انجام تست و فرم مشخصات رئیس آن مرکز، نام و نام خانوادگی فرد، شماره کارت شناسایی، تاریخ تولد (روز و ماه و سال)، نتیجه آزمایش و تاریخ نمونه‌گیری را شامل شود و توسط ریاست مرکز انجام آزمایش، امضا و به مهر آن مرکز مهمور شده باشد.

گواهی واکسن به زبان ارمنی، انگلیسی و یا روسی باشد و فرم حاوی نام رئیس مرکز انجام واکسیناسیون، نام و نام خانوادگی فردی که واکسن دریافت نموده، شماره کارت شناسایی فرد، تاریخ تولد، عنوان واکسن، شماره سریال و تاریخ دریافت هر دوز را شامل شود و توسط ریاست مرکز انجام آزمایش امضا و به مهر مرکز مذکور مهمور گردد و می‌تواند حاوی کد (QR) باشد که از طریق آن می‌توان به جزئیات گواهی واکسیناسیون دسترسی پیدا کرد.

گواهی که مسافر ارائه می‌کند باید بر اساس اصل عمل متقابل، توسط نهاد ذیصلاح در جمهوری ارمنستان قابل پذیرش باشد. فرد همچنین می‌تواند گواهی واکسن را از طریق نرم‌افزار گوشی تلفن همراه ارائه دهد و یا آن را از تلفن همراه بر روی کاغذ چاپ و ارائه نماید.

منبع: ایسنا

مرتبط:

موافقان و مخالفان سفر ارمنستان برای واکسن

فرصتی برای کارآفرینان برتر گردشگری

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، آموزش و مطالعات گردشگری تاکید کرد: شرکت در چهاردهمین دوره جشنواره کارآفرینان برتر ضمن فراهم آوردن فرصتی ویژه برای افراد خلاق، صاحبان کسب و کارهای متمایز و در نهایت کارآفرینان حوزه گردشگری کشور، امکان محک و رقابت میان آن‌ها را برای دستیابی به برترین‌های این حوزه ایجاد خواهد کرد.

به نقل از روابط‌عمومی معاونت گردشگری، زاهد شفیعی با اشاره به این‌که چهاردهمین دوره جشنواره کارآفرینان برتر توسط وزارت کار و تعاون و رفاه اجتماعی برگزار می‌شود، یادآور شد: در این دوره از جشنواره صنعت گردشگری نیز وارد عرصه رقابت شده و کارآفرینان خود را انتخاب خواهد کرد.

وی افزود: در حال حاضر مراحل ثبت‌نام داوطلبان این رویداد از طریق سایت karafarinanebartar.mcls.gov.ir  در حال انجام است و داوران استانی نیز به تفکیک هر استان معرفی و تعیین شده‌اند.

شفیعی بیان کرد: با وجود شرایط ناشی از کرونا و رکود در بخش گردشگری همه کشورهای جهان، برگزاری این‌گونه از رویدادهای رقابت‌آفرین می‌تواند برای سال‌های آتی تجارب مؤثری در مشارکت و رقابت واحدهای مختلف گردشگری به شمار آید.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، آموزش و مطالعات گردشگری درباره شاخص‌های انتخاب کارآفرین برتر گفت: به کارگیری ایده‌های خلاقانه و روش‌های جدید در جذب گردشگران، استفاده از فناوری‌های به‌روز و جدید در عرضه خدمات و محصولات گردشگری، کاهش آسیب‌های محیط‌زیست و توسعه گردشگری پایدار، جذب همکاری‌ها و مشارکت با ذی‌نفعان گردشگری و جوامع محلی، متنوع‌سازی خدمات و محصولات گردشگری برای ایجاد مزیت رقابتی در کسب و کار خود، افزایش درصد اشغال تخت و یا میزان جذب گردشگران داخلی و خارجی، توجه به کیفیت ارایه خدمات گردشگری و جلب رضایت گردشگران از جمله معیارهای در نظر گرفته‌شده برای انتخاب کارآفرین برتر به شمار می‌آید.

ثبت‌نام در این جشنواره از اول تیرماه آغاز شده و تا دهم مردادماه ۱۴۰۰ ادامه دارد و کارآفرینان با مراجعه به وبگاه karafarinanebaeertar.ir یا karafarinanebaeertar.mcls.ir  می‌توانند فرایند ثبت‌نام خود را تکمیل کنند. این جشنواره بیشتر با هدف شناسایی، انتخاب و معرفی کارآفرینان برتر در سراسر کشور انجام می‌شود.

باستان‌شناسان دنبال شهر پررونق سلجوقی در بجنورد

فصل دوم مطالعات باستان‌شناختی محوطه «معصوم‌زاده» بجنورد در خراسان ‌شمالی آغاز شد. در فصل اول کاوش، پیش‌فرض‌هایی در ارتباط با استقرار شهری پررونق از دروه سلجوقی در این منطقه مطرح شده است.

به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، احمد نیک‌گفتار، سرپرست هیأت باستان‌شناسی در این محوطه تاریخی درباره فصل دوم این کاوش‌ها و مطالعات گفت: شهر امروز بجنورد واقع در دشت میانکوهی بجنورد که بر دامنه‌های شمالی آلاداغ تکیه دارد، در منطقه‌ای قرار گرفته که سرحدات سه منطقه مهم فرهنگی شرق جهان اسلام، یعنی نیشابور، گرگان و مرو را به یکدیگر متصل می‌سازد، بنابراین جایگاه ویژه‌ای در مطالعات باستان‌شناختی دوران اسلامی دارد.

این باستان‌شناس افزود: محوطه معصوم‌زاده با توجه به موقعیت مکانی آن، نه‌تنها در شناخت روند شکل‌گیری و تغییرات پهنه شهر بجنورد در طول زمان، بلکه در مطالعات دوران اسلامی منطقه به طور خاص و نیشابور بزرگ و خراسان به طور عام، اهمیت بسزایی دارد.

وی ارزش‌های بنیادین شهر و پهنه فرهنگی بجنورد را وابسته به تمام اجزایی دانست که این شهر و تحول تاریخی آن را از آغاز شکل‌گیری تا امروز به طور یکپارچه تعریف می‌کند و اظهار کرد: دور جدید مطالعات باستان‌شناختی با هدف گاهنگاری، شناخت روند شکل‌گیری و گسترش محوطه به عنوان یک استقرار شهری و رابطه طبیعی و تاریخی آن با شهر و جلگه امروز بجنورد در پی درک این مهم است.

نیک‌گفتار با بیان این‌که فصل نخست مطالعات جامع باستان‌شناختی در محوطه معصوم‌زاده بجنورد در شهریور و مهرماه سال ۱۳۹۹ به سرپرستی «زهرا لرزاده» انجام شده است، افزود: حاصل کاوش‌های فصل اول، علاوه بر آن‌که گاهنگاری، نحوه شکل‌گیری و ساختار لایه‌های فرهنگی محوطه را بر ما آشکار کرد، منجر به یافتن فضاهای زیستی و صنعتی در بخش‌های شمالی و جنوبی محوطه شد.

شهر سلجوقی

 

وی گفت: براساس یافته‌های فصل نخست کاوش، به نظر می‌رسید که این منطقه شاهد استقرار شهری با رونق زیاد بویژه در سده‌های پنجم و ششم هجری قمری بوده است و تنوع و تراکم انواع یافته‌های سفالی و غیرسفالی که در فضاهای صنعتی و زیستی یافت شده نیز خود نشان دیگری از رونق این استقرار شهری در دوره سلجوقی است.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی بیان کرد: این یافته‌ها به نوبه خود پرسش‌های مهم و جدیدی را در بخش درک چرخه‌های تولید از ماده خام و استحصال تا تولید و در نهایت مصرف آن در این استقرار شهری و ارتباط آن با سایر بخش‌های خراسان مطرح می‌سازد و تمرکز مطالعات میدانی فصل دوم نیز برای درک بهتر این مهم است.

وی گفت: امیدواریم انجام پژوهش‌های بلندمدت در این محوطه با رویکرد به منظر تاریخی شهر بجنورد، نه‌تنها شناخت ما را از عناصر حیات آن در طول زمان و تحول آن در نظام شهرنشینی و شهرسازی در جغرافیای تاریخی ایران افزایش دهد، بلکه همزمان این امکان را فراهم کند تا توان بالقوه‌ای را که حیات پایدار این شهر را تضمین کرده شناسایی کرده و برای حفظ اصالت، ارزش‌های اقتصادی، تاریخی و فرهنگی مردم این سرزمین کهن به‌کار گیریم.

نیک‌گفتار تاکید کرد: انجام مطالعاتِ فراگیر باستان‌شناختی، اولویت اول و شرط لازم برای ارائه برنامه‌های آمایشی و حفاظتی است.

منبع: ایسنا

گردشگران خزر علاوه بر جریان‌های شکافنده مراقب پدیده “موج مرده” خزر باشند!

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی ضمن هشدار نسبت به پدیده “موج مرده” در دریای خزر گفت: این پدیده در ساحل مکران وجود دارد و دریای خزر نیز از این مخاطره به دور نیست.

دکتر حمید علیزاده لاهیجانی امروز در وبینار اثر مخاطرات دریایی خزر بر گردشگری ساحلی، با بیان اینکه دریای خزر علی رغم آنکه دریاچه است، ولی ویژگی‌‎های دریا را دارد، افزود: طول این دریاچه هزار تا ۱۲۰۰ کیلومتر، عرض آن ۱۹۶ تا ۴۳۵ کیلومتر است و نواحی جنوبی خزر نیز دارای بیشترین عمق است و در میان خزر میانی و جنوبی کوهی از جمهوری آذربایجان تا ترکمنستان قرار دارد.

وی با بیان اینکه در سواحل ایرانی خزر ۶۲ رودخانه به خزر منتهی می‌شود، اظهار کرد: برداشت آب در این رودخانه‌ها بسیار بالا است.

علیزاده با تاکید بر اینکه که در سواحل خزر به ویژه در گیلان و مازندران پشته‌های ماسه‌ای دیده‌ می‌شود که این قابلیت را دارند در طی سال جابجا شوند، ادامه داد: این پشته‌ها مخاطراتی را برای گردشگران دارند.

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی،”نوسانات بلند مدت تراز آب”، “نوسانات کوتاه مدت تراز آب”، “امواج ناشی از باد”، “امواح بلند (سونامی)” و “جریان‌های شکافنده” را از جمله مخاطرات موجود در دریای خزر نام برد و یادآور شد: دلیل اصلی حرکت آب در دریای خزر پدیده‌های جوی است که به دو صورت جریان ناشی از باد در لایه سطحی (۱۰۰ متر اول) و جریان‌های چگالی (ترموهالین) در همه ستون آب دیده می‌شود.

وی با اشاره به جریان‌های ناشی از جزر و مد آب در خزر، با بیان اینکه حداکثر تراز آب ۱۲ سانتی‌متر در هر ۱۲ ساعت است، خاطر نشان کرد: طغیان آب خزر مربوط به فصل بهار است و در ماه‌های دی و آذر خزر کمترین تراز آب را تجربه می‌کند.

خطر کم سونامی در ایران

علیزاده امواج ناشی از سونامی را به دلیل وقوع زلزله در دریا دانست و یادآور شد: سونامی می‌تواند امواجی به ارتفاع ۲ متر ایجاد کند و مطالعاتی که از سوی یکی از محققان روسی بر اساس مدل سازی انجام شده، نشان می‌دهد که امواج ناشی از سونامی در خزر شمالی و میانی در مدت ۵ ساعت به آب‌های ایران می‌رسد و از آنجایی که بین خزر جنوبی و میانی، کوهی در زیر آب واقع شده است، مانع از ورود این امواج به آب‌های ایران می‌شود، از این رو امواج ناشی از سونامی مخاطره‌ای برای سواحل ایران ندارد.

به گفته این محقق سونامی در خزر بیشتر در سواحل ترکمنستان و قزاقستان رخ می‌دهد و بر اساس سوابق تاریخی در سال ۱۹۰۲ در باکو وقوع سونامی گزارش شده است.

وی خیزاب را از دیگر مخاطرات دریای خزر نام برد و یادآور شد: در سواحل روسیه و کشورهای قزاقستان، خیزاب‌ها تراز آب را تا ۴ متر افزایش می‌دهند. این مخاطره بیشتر در خزر شمالی رخ می‌دهد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس شناسی دلایل نوسانات آب در دریای خزر را مربوط به رودخانه ولگا دانست و ادامه داد: ولی به دلیل گرمایش جهانی، افزایش دمای سطح آب و تبخیر بالا، تراز آب در خزر افزایش نیافته است.

خطرات پدیده موج مرده

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه اقیانوس شناسی با اشاره به وجود پدیده‌ای به نام “موج مرده” یا “موج دورا” (Swell) در دریای خزر در این باره توضیح داد: این پدیده در سواحل ماسه‌ای خزر رخ می‌دهد و برای گردشگران مخاطره آمیز است؛ چرا که وقتی گردشگران در یک روز آفتابی با ساحل آرام و بدون باد مواجه می‌شوند، تصور می‌کنند که دریا آرام است، ولی وقتی باد شدیدی شروع به وزیدن می‌کند، امواجی را ایجاد می‌کند و در برخی مواقع این امواج جمع می‌شوند و موج بزرگی را به سمت ساحل هدایت می‌کنند.

وی با تاکید بر اینکه این پدیده مخاطره آمیز است، بر ضرورت توجه به هشدارهای هواشناسی برای ورود به سواحل تاکید کرد و یادآور شد: این پدیده در ساحل مکران وجود دارد و دریای خزر نیز از این مخاطره به دور نیست.

جریان‌های شکافنده مخاطره دیگری که در انتظار گردشگران است

علیزاده جریان‌های شکافنده را از دیگر مخاطرات دریای خزر نام برد و گفت: این جریان‌ها جریان‌های موازی با ساحل است که برای شناگران حتی برای شناگرانی که دارای مدل المپیک هستند، بسیار خطرناک است؛ چرا که سرعت برگشتی آب در این جریان بیشتر از توان شناگران است.

وی با بیان اینکه این پدیده سالانه جان بیش از ۲۰۰ شناگر را در دریای خزر می‌گیرد، ادامه داد: در برخی از مواقع که بیشتر ۳ ماه فصل تابستان است، این آمار به ۴۰۰ نفر نیز می‌رسد.

منبع: ایسنا

توس حماسی‌ترین شهر جهان

علیرضا قیامتی در حمایت از جهانی شدن شهر توس نوشت: توس حماسی‌ترین شهر جهان است؛ کمتر شهر و منطقه‌ای در جهان می‌توان یافت که چون «توس» این همه حماسه‌سرای بزرگ را درخود پرورانده باشد.

پویشی (کمپینی) توسط برخی از فعالان فرهنگی در جهت اقدام برای ثبت جهانی توس، که مقبره حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاعر بلندآوازه ایران و خالق «شاهنامه» در آن واقع شده، شکل گرفته است. در این کارزار که به گفته برگزارکنندگانش بیش از ۴۶۲۵ امضا از طرف مردم برای آن جمع‌آوری شده، از وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و استاندار خراسان رضوی خواسته شده تا اقدامات لازم برای ثبت جهانی این شهر صورت بگیرد.

علیرضا قیامتی، شاهنامه‌پژوه و استاد دانشگاه از ثبت جهانی توس حمایت کرده و نوشته است:

بی‌گمان توس خاستگاه حماسه‌های ایران‌زمین و تبلور گردن‌فرازی‌ها و ستبری‌های جهانی است به‌دور از هر گزافه و هیجان و احساس میهنی بلکه بر بنیان خرد و انصاف به بانگ بلند می‌توان گفت که توس حماسی‌ترین شهر جهان است. کمتر شهر و منطقه‌ای در جهان می‌توان یافت که چون «توس» این همه حماسه‌سرای بزرگ را در خود پرورانده باشد و این‌گونه کانون حماسه‌های ملی شود و سهم بسزایی در گردآوری هویت ملی کشور خویش برعهده گیرد. از این شهر حماسی است که بنیان اسطوره‌ها و حماسه‌های فرهنگ ایران «شاهنامه ابومنصوری» به همت فرمانروای فرهنگ‌مدارش «ابومنصور عبدالرزاق توسی» پی‌ریزی می‌شود، و در فاصله‌ای اندک دقیقی توسی که پیشرو فردوسی است گشتاسپ‌نامه را بنیان می‌گذارد و چنین است که توس زادگاه و پرورنده یکی از بزرگترین حماسه‌سرایان جهان فردوسی سترگ می‌شود. پس از فردوسی نیز پرتو حماسه‌های ملی با اسدی توسی سراینده گرشاسپ‌نامه جایگاه توس را در ادب حماسی پاسبانی می‌کند. شگفت آن‌که پس از هزارسال که اندیشه‌ها و آرمان‌های ملی و حماسی در ایران دوباره سربرمی‌آورد باز هم از اقلیم دیرپا و حماسی توس است.

«اینک منم شکسته‌دل مردی خسته و هراسان، یکی از مردم توس خراسان، راوی قصه‌های از یاد رفته و آرزوهای بربادرفته … سوم برادران سوشیانت مهدی اخوان ثالث»

خرد گفتا شها توس است این‌جا
سر گردون زمین بوس است این‌جا
زمین زان رشک فردوس برین است
که فردوسی به‌خاکش جاگزین است
جعفر یاحقی و میرجلال‌الدین کزازی هم در یادداشت‌هایی از این کارزار حمایت کرده‌اند.

منبع: ایسنا

مرتبط:

توس شهری جهانی است