لعیا جنیدی معاون حقوقی رئیس جمهور اظهار کرد: تلقی سنتی از موزه جایی برای نمایش اشیاء باستانی و ملموس کردن سیر تاریخی شکل گیری تمدن هاست. تمدن و مدنیت اصولاً در در مقابل توحش و خشونت تعریف می‌شود و حقوق مهم‌ترین تدبیری بوده است که بشر برای جلوگیری از رفتار مبتنی بر خشونت در پیش گرفته است. بنابراین حقوق در پیوندی وثیق با تمدن و مدنیت است و می توان برای مطالعه تمدن ها از گذشته تاکنون مظاهر حقوقی این تمدن ها را استخراج و موزه‌ای برای حقوق طراحی کرد.

وی با اشاره به پیام رئیس جمهور برای این موزه گفت: نرم‌افزار یک تمدن حقوق است و این نرم افزار همواره لازمه مدنیت و تمدن بوده است.

وی با بیان نقش ادیان در شکل گیری تمدن و حقوق خاطرنشان کرد: ادیان با وضع ضوابط و بدست دادن قواعد در شکل گیری نظام های حقوقی نخستین و مدنیت جوامع نقش داشته اند و تمدن اسلامی هم با تکیه بر کتاب و سنت که خود بیان قانون به زبان آن زمان خود هستند، در ارتباط وثیق با همین مفهوم شکل گرفته است.

معاون حقوقی رئیس جمهور با اشاره به قرار گرفتن در آستانه یکصد و پانزدهمین سالگرد انقلاب مشروطه و سیر شکل‌گیری قانون اساسی مشروطه و متمم آن گفت: برآیند تحولات سیاسی و تعادل و توازن نیروهای مختلف سیاسی و اجتماعی هر کشور همواره در اسناد مختلف حقوقی خود را نشان داده است. شکل‌گیری قانون اساسی مشروطه و بعد از آن متمم آن پس از تحولات منتهی به ۱۲۸۵ و نیز شکل گیری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پس از تحولات منتهی به ۱۳۵۷ را نماد این موضوع است. وی با بیان اینکه حتی در زندگی فردی انسانها نیز تحولات و تغییر اصلی شرایط زندگی انسانها در نقاط عطف، خود را در قالب اسناد حقوقی مثل شناسنامه، سند ازدواج، سند مالکیت و … نشان می دهند گفت حتی در زندگی شخصی افراد هم این مظاهر حقوقی هستند که ثبت می شوند و تبدیل به حافظه و خاطره می شوند.

جنیدی با بیان اینکه هدف از تشکیل موزه ملی حقوق ایران، ثبت و مستند سازی سیر تجربه حقوقی مردم و حکومت ایران به صورت یک تاریخ ملموس است گفت: آنچه که در این موزه به نمایش گذاشته می شود آن چیزی است که ما در حافظه تاریخی و تجربه زیسته خود داریم و می بایست آن را به فرزندان این کشور منتقل کنیم تا نیازمند تجربه دوباره و چندباره گذشته نشویم.

وی با بیان اینکه اسناد، الواح و اشیا آثار مختلف حقوقی دارند افزود: متون حقوقی و حتی اشیاء مرتبط با بزرگان دنیای حقوق در ایران قابلیت جمع‌آوری و نگهداری در این موزه را دارد، به عنوان مثال مصوبات هیات وزیران از زمان قاجار تا کنون در نهاد ریاست جمهوری وجود دارد و برخی از آنها حتی به قلم افراد بزرگ یا مشهوری چون مرحوم فروغی و متین دفتری و حکت و مصدق و قوام و… نگاشته شده اند و بررسی آنها می تواند برای حقوقدانان و علمای علوم سیاسی و اجتماعی و … بسیار راهگشا باشد. اگر نهادهای مختلف و حوزه‌های مختلف این تکلیف برای مستندسازی حافظه تاریخی و حقوقی ایران و پیوند دادن تحقیق و پژوهش حقوقی و تاریخی را بر خود ببینند، این امکان وجود دارد که که با تکامل و تکمیل مجموعه، سرمایه ای بزرگ برای دانش حقوق و مجموعه دانشگاه های علوم انسانی و اجتماعی و کشور ایجاد شود.

زمینه تاسیس موزه ملی حقوق ایران که  بالغ بر یک میلیون سند حقوقی را گرداوری کرده است، پس از موافقت رئیس جمهور با پیشنهاد معاونت حقوقی رئیس جمهور ایجاد شد و هدف از آن گرداوری و نگه داشت اسناد و اشیاء حقوقی، شناساندن تاریخ کنشگری حقوقی در ایران، آشنا ساختن جامعه با گذشته حقوق ایران و به نمایش گذاشتن دستاوردهای حقوقی کشور است.

منبع: ایسنا

مرتبط:

مقررات بازدید از «موزه ملی» به‌روز شد

 در نت‌گپ یونسکویی که هفتم مرداد توسط این نهاد فرهنگی بجین‌المللی برگزار شد و ثبت‌های جهانی محوری برای گفت‌وگو، دوستی و صلح میان ملت‌ها مطرح شد، حجت‌الله ایوبی – دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران -، در سخنانی اظهار کرد: با توجه به وجود میراث ملموس و ناملموس زیادی که در کشور برای ثبت وجود دارند، در ثبت مکان‌ها و فضاها، سیاستی هوشمندانه در پیش گرفته‌ایم که بر مبنای آن صرفا به‌جای ثبت یک بنا و یک نقطه مشخص، مناطق و فضاهای گسترده‌تری را ثبت می‌کنیم.

او ثبت جهانی راه‌آهن سراسری را به‌عنوان بیست‌وپنجمین میراث ملموس کشور که حدود ۱۴۰۰ کیلومتر منظر فرهنگی را در برمی‌گیرد و حتی نخستین میراث صنعتی کشور محسوب می‌شود نمونه‌ای از این فضاها دانست و ادامه داد: منظر فرهنگی هورامان (اورامانات) در استان‌های کرمانشاه و کردستان با حدود ۴۰۹ هزار هکتار عرصه و حریم که ۱۰۶ هزار هکتار آن مربوط به عرصه و ۳۰۳ هزار هکتار نیز جزو حریم است، باعث ثبت هزاران کیلومتر از سرزمین‌مان شدند و در نهایت مجموعه‌ای عظیم از سراسر کشور در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید.

وی یکی از وظایف و رسالت‌های یونسکو و به تبع آن کمیسیون‌های ملی یونسکو را رونمایی از این گنجینه‌های بشری به‌واسطه ثبت آن‌ها و بیداری و آگاهی هر چه بیشتر افکار عمومی در نگهداری و پاسداشت میراث و جلوگیری از تخریب آن‌ها دانست و افزود: به‌عنوان مثال پس از ثبت جنگل‌های هیرکانی در سال ۲۰۱۹، خود بومیان آن منطقه و دیگر مردم، کوچک‌ترین دست‌درازی و آسیب به این منطقه را بلافاصله گزارش می‌کردند و مانع از انجام آن‌ها می‌شدند.

او با تاکید بر این که ایران، نخستین کشوری است که هم در ثبت جنگل‌های هیرکانی و هم اورامانات از هنرمندان کمک گرفته است، ادامه داد: این اقدام یکی از امتیازها در ثبت‌های جهانی است؛ یعنی حساس بودن افکار عمومی نسبت به آن ثبت.

ایوبی با بیان این‌که ارزیابان اگر تصور کنند افکار عمومی نسبت به مسأله بی‌اعتنا هستند، ثبت آن منطقه به عقب می‌افتد، اضافه کرد: به گفته ناظران یونسکو، هنرمندان ما سال گذشته نمایشگاه عکس خوبی برای اورامانات برگزار کردند و وقتی بازرسان آمدند از دیدن این نمایشگاه عکس شگفت‌زده شدند.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران با تاکید بر این‌که حدود  ۷۰۰ روستا در منطقه هورامان/ اورامانات قرار دارند گفت با ثبت جهانی این منظر فرهنگی این‌ها دیگر صرفا روستا نیستند و جهانیان هر آن‌چه را مربوط به آیین و رسوم، فرهنگ، سبک زندگی و حتی معماری ابنیه آن‌هاست می‌بینند و آن را یک آیینه تمام‌نما از فرهنگ یک کشور و یک ملت می‌دانند.

او با بیان این که انتظار داریم ثبت جهانی هورامان باعث آشنایی بیشتر همه مردم ایران با این طبیعت بکر شود و همتی جمعی در پاسداشت و نگهداری از آن رخ دهد، افزود: با توجه به این‌که سهمیه کشورها در ثبت‌های جهانی فارغ از تاریخ کشورها به‌طور مشخص به یک اندازه و محدود است رییس‌جمهور عراق نیز این ثبت را به ایران تبریک گفت؛ چون علاوه بر این‌که چندین شهرستان و دو استان ایران در محور اورامانات قرار دارند، کردستان عراق هم در همین محور قرار دارد و خوشبختانه این امکان وجود دارد که در دوره بعدی به پرونده کردستان عراق کمک کنیم تا به این پرونده ثبت جهانی ملحق شود. چون این موضوعات باعث می‌شوند تا مردم دنیا با جاذبه‌های گردشگری یکدیگر بیشتر آشنا شوند و محوری فرهنگی برای گفت‌وگو، دوستی و صلح میان ملت‌ها ایجاد شود.

موسیقی و معماری هورامان محل تلاقی مردم با یگدیگر

ابراهیم زارعی – عضو هیأت علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه بوعلی – نیز در سخنانی نخست به این نکته اشاره کرد که اورامانات در خط زلزله قرار گرفته است ولی مردم برحسب تجربه‌ای که از قبل داشته‌اند آثار معماری خود را به‌گونه‌ای ساخته‌اند که در برابر زلزله مقاوم باشند.

او در ادامه با بیان این‌که این موارد جایگاه درست این منطقه در حوزه معماری را نشان می‌دهد، بیان کرد: علاوه بر معماری و باغ‌های اورامانات، باید از طبیعت، رودخانه، موسیقی و آداب و رسوم آن هم حفاظت و حمایت شود.

وی با تاکید بر این‌که وظیفه داریم مردم را به تعامل و همکاری دلسوزانه با هم فرابخوانیم، افزود: وظیفه حکومت نیز همین است که در این زمینه فعال باشد. سازمان‌های مردم‌نهاد باید وارد کار شوند؛ یعنی همان‌طور که به ثبت جهانی هورامان کمک کردند در زمینه آموزش نگهداری و حفظ آن هم فعال باشند و این آموزش مستمر و مداوم باشد. می‌توان با مردم ارتباط مستقیم برقرار کرد تا بتوان ثروت‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی را حفظ کرد.

او با تأکید بر دو چندان شدن وظیفه مردم و مسوولان بعد از ثبت جهانی اورامانات بیان کرد: باید در امور مختلف به‌ویژه جاده‌کشی و… مراقبت باشیم تا به این منطقه آسیبی وارد نشود. نسل جدید باید از نسل گذشته یاد بگیرد و ببیند آن‌ها چه کرده‌اند که امروز این منطقه مورد توجه جهان قرار گرفته است.

او اظهار کرد: حفظ مناظر طبیعی، معماری، صنایع دستی و آداب و آیین‌های منحصر به‌فردی مانند «عروسی پیرشالیار» و «پالنگان» و صنایع دستی بسیار مهم، لازم و ضروری است. چون آن‌چه باعث ثبت جهانی اورامانات شده همین ارزش‌های پایدار بوده است.

او با تاکید بر این‌که موسیقی و ادبیات میراث معنوی این منطقه شناخته می‌شوند، ادامه داد: این فرهنگ در طول هزاران سال نگهداری شده است به‌طوری که در این خطه بزرگانی در حوزه موسیقی، ادب و عرفان بوده‌اند که مسائل مهم و کلیدی را آموزش داده‌اند. بنابراین باید این مسائل را به نسل جوان منتقل کنیم تا آن‌ها نیز با عشق و علاقه میراث این منطقه را حفظ کنند.

مشارکت بالای جامعه محلی در ثبت جهانی اورامانات

پویا طالب‌نیا – مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان – نیز در سخنانی به دو معیار سوم و پنجم که اورامانات بر اساس آن‌ها در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید، اشاره کرد و گفت:  معیار پنجم ناظر بر تعامل انسان با طبیعت است. برای مثال در این منطقه مردم به‌خوبی مصرف آب را مدیریت می‌کنند که این مسأله بخشی از میراث ملموس و ناملموس را در بردارد. ما در اورامانات پدیده خلق زمین را داریم.

او با اشاره به ایجاد قنات توسط ایرانی‌ها بعد از مطرح شدن کمبود آب در فلات ایران، ادامه داد: در نمونه دوم نیز در اورامان زمین را خلق کردند یعنی از کم‌ترین زمین بیشترین بهره را بردند.

وی افزود: در روستایی در منطقه اورامان جشنی به نام جشن «باران‌خواهی» وجود دارد که ریشه آن به مراسم «میتراییسم» برمی‌گردد. همچنین یکی از منحصربه‌فردترین زندگی‌های کوچ‌نشینی را می‌توان در همین منطقه دید؛ خلاف جاهای دیگر محوریت کوچ‌نشینی در این منطقه «انسان» است چون اهالی هورامان از دیرباز خوش‌نشین بوده‌اند. هورامان نقطه تلاقی مهمی است که می‌تواند فرهنگ‌های مختلف را به‌هم پیوند دهد؛ به‌طوری‌که حتی تعاملات بین فرهنگی ایجاد کرده است.

طالب‌نیا از مظاهر فرهنگی دیگر در این منطقه را صنایع دستی دانست و ادامه داد: صنعت‌کاران در این حوزه به تجملات نمی‌اندیشند و تمام محصولات آن‌ها کاربردی است. یا در نمونه‌ای دیگر خلاف دیگر نقاط خبری از خانه‌های اعیانی نیست، خانه‌ها ساده‌اند چون برای مردم آن منطقه طبیعت ملاک زندگی بوده‌ و هست. هورامان جغرافیایی بزرگ را شامل می‌شود که میان مردمش تعامل سازنده و پایداری وجود دارد.

وی با اشاره به این‌که در ثبت جهانی این منطقه یکی از ویژگی‌ها مشارکت بالای جامعه محلی بود، اظهار کرد: به‌طور کلی در ثبت‌های جهانی، طرح‌های مشارکتی به‌دلیل دخیل بودن مردم ماندگارترند.

مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان با تأکید بر این‌که باید در حوزه آموزش و نگهداری این میراث، ضوابط و دستورالعمل‌های مختلفی را در نظر گرفت، توضیح داد: در حوزه ساخت‌وساز باید با نهادها و سازمان‌های مختلفی مانند بنیاد مسکن، وزارت راه و شهرسازی و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همکاری داشته باشیم و در گردشگری نیز باید نظام‌نامه‌ای محکم و سختگیرانه در این حوزه داشته باشیم تا از این منطقه به‌درستی محافظت شود.

هورامان؛ مهم‌ترین میراث تاریخ معنوی ایران  

سیداحمد محیط طباطبایی – رییس ایکوم ایران و رییس باشگاه نوروز – که مجری این وبینار مجازی نیز بود، در سخنانی اظهار کرد: موسیقی، معماری و شرایط جغرافیایی این منطقه (هورامان) به‌گونه‌ای مهم است که مانند یک محل تلاقی باعث ارتباط مردم این سوی زاگرس با مردم آن سوی زاگرس شده است.

او با تاکید بر این‌که هورامان؛ سرزمین خورشید یکی از مهم‌ترین میراث تاریخ معنوی ماست، اضافه کرد: ما می‌توانیم رابطه سازنده انسان و طبیعت را در آن ببینیم.

پرونده «منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات» در چهل‌وچهارمین نشست اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (سه‌شنبه پنجم مرداد ۱۴۰۰ برابر با ۲۷ جولای ۲۰۲۱) در شهر فوجو چین بررسی شد و با تصویب اعضای کمیته، به‌عنوان بیست‌وششمین میراث ملموس کشورمان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

منبع: ایسنا

مرتبط:

منطقه هورامان نمونه برجسته تعامل انسان و طبیعت

به گزارش ایسنا، شرکت‌های هواپیمایی از ابتدای تیر ماه سال جاری بدون داشتن مصوبه‌ای اقدام به افزایش قیمت بلیت هواپیما در مسیرهای داخلی تا حدود ۳۰ درصد کردند و تا کنون توضیحی بابت این افزایش قیمت نیز نداده‌اند. از سوی دیگر با وجود اظهارات و هشدارهای مسئولان وزارت راه‌وشهرسازی و سازمان هواپیمایی کشوری، تا کنون هیچ برخوردی با شرکت‌های هواپیمایی نشده و قیمت بلیت هواپیما به نرخ مصوب سابقش نیز برنگشت.

اتفاق دیگری که رخ داد اینکه از همان هفته‌های نخست این افزایش قیمت، به گفته مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری قرار است به زودی جلسه شورای عالی هواپیمایی کشوری برگزار و تکلیف قیمت بلیت هواپیما روشن شود اما هر روز به روزی دیگر و هر هفته به هفته دیگر موکول شد و تا کنون هیچ کدام از مسئولان دلیل به تعویق افتادن جلسات متعدد هماهنگ شده شورای عالی هواپیمایی کشوری را توضیح نداده‌اند.

آخرین بار قرار بود چهارشنبه هفته گذشته این جلسه برگزار شود اما دوباره به تعویق افتاد. محمد حسن ذیبخش – سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری – در این باره به ایسنا گفته بود: روز چهارشنبه (ششم مرداد ماه) جلسه شواری عالی هواپیمایی کشوری با حضور وزیر راه و شهرسازی و نمایندگان شرکت‌های هواپیمایی برگزار و درباره قیمت بلیت هواپیما تعیین تکلیف خواهد شد.

وی افزود: در جلسه امروز مقرر شده تا آنالیز قیمت از سوی ایرلاین‌های داخلی ارائه شود و در این جلسه مورد بررسی قرار گیرد. سپس هزینه‌های مورد ادعای شرکت‌های هواپیمایی و درخواست‌های آن‌ها ارزیابی شود و آن‌ها بتوانند از دلایل افزایش قیمتی که داده‌اند، دفاع کنند.

سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری درباره تعیین تکلیف ایرلاین‌هایی که قیمت بلیت هواپیما را بدون داشتن مجوز افزایش دادند، تصریح کرد: با آن‌هایی که نرخ بلیت هواپیما را بالا بردند قطعا برخورد خواهد شد و ایرلاین‌ها همچنین باید مابه‌التفاوت این قیمت‌ها را با نرخ مصوب سال گذشته، به مردم بازگردانند.

این اظهارات در حالی مطرح شده که مجدادا این جلسه لغو شد اما تاکنون کسی در این باره توضیحی نداده که چرا دوباره به تعویق افتاد و مردم منتظرند تا ببینند جلسه شورای عالی هواپیمایی کی برگزار خواهد شد و آیا سناریوی تکراری سال گذشته که باعث افزایش قیمت بلیت هواپیما در آبان ماه سال ۱۳۹۹ شد،  تکرار می‌شود یا آنکه با این رفتار ایرلاین‌ها برخورد قانونی شده و قیمت‌های افزایش یافته به نرخ سابق باز خواهد گشت؟

منبع: ایسنا

مرتبط:

تعیین تکلیف قیمت بلیت هواپیما در هفته جاری

به گزارش ایسنا، اکبر رضایی ـ معاون حج و عمره سازمان حج و زیارت ـ در شورای برنامه‌ریزی و هماهنگی بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج خبر داد که با پایان مراسم حج، اینک عربستان دستورالعمل برگزاری عمره و مجوز ورود عمره‌گزاران را صادر کرده است.

مراسم دینی عمره عملی مستحبی و اختیاری است که در هر زمان اجرا می‌شود. عربستان با همه‌گیری کرونا این مراسم را متوقف کرد. در سال گذشته نیز فقط به تعدادی از شهروندان و اتباع خارجی مقیم در این کشور اجازه حضور در مسجدالحرام برای مراسم عمره را داد. اکنون با پایان حج که برای دومین‌بار به صورت محدود با حضور ۶۰ هزار نفر از ساکنان این کشور برگزار شد، عربستان اعلام کرده مجوز حضور به عمره‌گزاران برای شرکت در مراسم عمره را صادر می‌کند. هرچند این کشور درباره حج امسال هم چنین تصمیمی داشت، اما در آخرین لحظات آن را به اتباع داخل این کشور محدود کرد.

به هر حال، علی‌رضا رشیدیان ـ رییس سازمان حج و زیارت ـ ابراز امیدواری کرده که با احیای روابط بین دو کشور زمینه اعزام عمره‌گزاران ایرانی نیز به سرزمین وحی فراهم شود.

ایران بعد از عمره سال ۱۳۹۴ به دنبال بی‌احترامی و تعرض دو مامور فرودگاه جده به دو نوجوان ایرانی، شرکت در مراسم «عمره» را تعلیق کرد.

شرط ایران برای بازگشت به عمره، تامین امنیت، حفظ عزت و کرامت زائران ایرانی، اجرای اشد مجازات برای آن دو مامور فرودگاه و راه‌اندازی دوباره کنسولگری ایران در عربستان بود. روابط دیپلماتیک دو کشور از سال ۱۳۹۵ پس از تعرض به سفارت عربستان در تهران، به طور کامل قطع شده است.

مقام‌های حج ایران در سال ۹۷ اعلام کردند که حکم قانونی آن دو مامور فرودگاه از سوی عربستان اجرا شده، اما نبود ضمانت‌های سیاسی و امنیتی، بزرگ‌ترین مانع برقراری دوباره عمره برای ایرانی‌ها است.

در سال ۹۸ در جریان مذاکرات حج، سازمان حج و زیارت ایران خبر داد که وزیر حج عربستان از برقراری دوباره عمره برای زائران ایرانی استقبال کرده و قول داده موضوع راه‌اندازی نمایندگی ایران در سفارت سوئیس (حافظ منافع ایران در عربستان) را شخصا پیگیری کند. پس از آن با همه‌گیری کرونا، مذاکرات دو کشور در ارتباط با عمره متوقف شد. اما بنا بر آن‌چه مقامات حج و بعثه ایران گفته‌اند، در جریان مذاکرات اخیر ایران و عربستان درباره حج و عمره گفت‌وگوهایی بین دو کشور شکل گرفته و کشور میزبان پیام مثبتی برای حضور زائران ایرانی در عمره داده است.

آمارهای سازمان حج و زیارت نشان می‌دهد نزدیک به پنج میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در نوبت عمره هستند.

منبع: ایسنا

مرتبط:

عربستان حج عمره زائران خارجی را تعلیق کرد

به گزارش ایسنا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، محمدرضا باقریان ـ سرپرست هیأت باستان‌شناسی مستقر در این منطقه، بندرانزلی را مهم‌ترین بندر شمال کشور دانست و گفت: مطالعه تاریخ شهرستان بندرانزلی در استان گیلان روشن می‌کند که این بندر در قرون جدید بویژه در دوره قاجار دروازه ورود به اروپا بوده است.

او افزود: بر پایه پژوهش‌های انجام‌شده، قدیمی‌ترین آثار و بناهای موجود در این شهرستان چندصد سال پیشینه دارند. پیش از آغاز گمانه‌زنی به نظر می‌رسید یافته‌هایی از حدود ۳۰۰ سال پیش در مطالعات میدانی در بافت مرکزی شهر به‌دست آید.

این باستان‌شناس اضافه کرد: به‌عبارتی امکان سکونت و استقرار در این شهر به‌دلیل وجود دریای کاسپین در شمال، تالاب در جنوب و آبگرفتگی‌های بسیار عملا تا حدود ۳۰۰ سال پیش وجود نداشته است.

او با اشاره به این که برنامه گمانه‌زنی به منظور لایه‌نگاری در بافت تاریخی بندرانزلی، نخستین مطالعات میدانی باستان‌شناسی در این شهرستان است، اظهار کرد: مطالعاتی در خصوص پیشینه پژوهشیِ تاریخ و تاریخ معماری شهر بندرانزلی صورت گرفته، اما هیچ‌گونه مطالعات باستان‌شناسی در این شهر انجام نشده است.

باقریان با بیان این‌که از نخستین ساکنان شهر بندرانزلی و شکل‌دهندگان آن اطلاعات اندک و جسته و گریخته‌ای در دست است، ضرورت و اهمیت انجام این طرح را دستیابی به داده‌ها و اطلاعات دسته‌بندی و کلاسه‌شده‌ای دانست که برای هویت شهر، اهالی آن و پژوهشگران سودمند خواهد بود.

سرپرست هیأت‌ باستان‌شناسی بندرانزلی افزود: داده‌های فرهنگی و سفالینه‌های احتمالی حاصل از این کار میدانی می‌تواند به تدوین تاریخی معتبر از شهر بندرانزلی منجر شود.

او ادامه داد: هیأت کاوش در تلاش است به پاسخ پرسش‌هایی همچون این‌که هسته‌های اولیه و کهن‌ترین دوره استقرار ساکنان شهر کجا و چگونه بوده، داده‌های فرهنگی از جمله سفال در دوره‌های گوناگون فرهنگی چگونه است، لایه‌ها و طبقات استقراری از قدیم به جدید و با ترتیب چگونه است و یافته‌های حاصل از کار میدانی با چه نقاطی از گیلان، ایران و احتمالا اروپای‌شرقی قابل مقایسه است، دست یابد.

این باستان‌شناس در تشریح فرضیه این پروژه، گفت: با توجه به مطلعات انجام‌شده از حدود ۳۰۰ سال پیش هسته‌های نخستین استقرار در بافت مرکزی کنونی شهر بندرانزلی شکل گرفته و در اواسط دوره قاجار به‌دلیل ارتباطات ویژه بندرانزلی با اروپا و از آن‌جایی که این شهر دروازه ورود به اروپا به شمار می‌آمد، انزلی رو به گسترش نهاده و بناهایی همچون مسجد آخر (قائمیه) و مناره ساعت به عنوان برج فانوس دریایی ساخته شد.

باقریان افزود: در اواخر دوره قاجار و بویژه اوایل دوره پهلوی شهر گسترش بیشتری یافته و بناهایی چون ساختمان قندچیان، ساختمان داود زاده، ساختمان زمانی (دادگستری) و پل‌های انزلی و غازیان ساخته شدند.

این باستان‌شناس گفت: اطلاعات چندانی از ویژگی‌های استقراری شهر در پیش از زمان‌های یادشده در دست نیست و فرضیه پژوهشگر بر این است که گپ‌ها و ابهامات و بویژه درهم‌آمیختگی اطلاعات تاریخی با انجام کار میدانی برطرف شود و اطلاعات پایه‌ای به‌دست آید که از این پس مبنای گاه‌نگاری و اطلاعات باستانی و تاریخی بندرانزلی باشد.

او با بیان این‌که بر پایه آخرین یافته‌ها در این مطالعات میدانی، نشانه‌هایی از آثار معماری اواخر قاجار و مهمتر از آن داده‌های فرهنگی همچون قطعات شکسته سفال که در بررسی آغازین احتمالا مربوط به دوره صفوی باشد شناسایی شد، گفت: اظهار نظر قطعی موکول به پایان برنامه میدانی بویژه مطالعات تکمیلی خواهد بود، اما هیأت باستان‌شناسی امیدوار است که آثاری فراتر از دوره قاجار در این برنامه میدانی به‌دست آید.

پیمان تنگ‌بریس ـ سرپرست اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان بندر انزلی ـ نیز با اشاره به برنامه گمانه‌زنی به منظور لایه‌نگاری بافت تاریخی شهر انزلی، گفت: براساس ماده ١١ قانون حفظ آثار ملی و در اجرای بند ٣ ماده ٣ قانون اساسنامه میراث فرهنگی کشور مصوب سال ۱۳۶۷ به همت پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری، اقدامی ارزشمند و بی‌نظیر در شهر انزلی درحال انجام است که اثرات و نتایج حاصل از آن موجب حفظ هویت تاریخی و دستیابی بیشتر محققان و علاقه‌مندان به داده‌های نوین پژوهش‌های باستان‌شناسی حوزه خزر خواهد شد.

او افزود: شهر انزلی با قدمت تاریخی کهن و منحصر به‌فرد به‌عنوان دروازه تمدن که همواره مورد توجه سفرنامه‌نویسان مشهور دنیا و تاریخ‌نگاران معتبر بوده قابلیت توجه بیشتر پژوهشگران عرصه میراث‌فرهنگی و جامعه‌شناسی را دارد.

اطلاعات متناقض در ارتباط با قدمت بندر انزلی وجود دارد. از این بندر در برخی سفرنامه‌های اروپایی که در عصر صفوی به ایران سفر کرده‌اند، نام برده شده است. در سفرنامه‌های دیگر و اسناد تاریخی متعلق به قرن ۱۵ و ۱۷ میلادی به نام انزلی به تنهایی اشاره شده و یا نام مرداب انزلی آورده شده است. برخی هم قدمت این منطقه را تا ۶۰۰ سال تخمین زده‌اند. از سویی، عمر برخی بناهای تاریخی بازمانده در این شهر تا ۱۵۰ سال نسبت داده شده است. اکنون باستان‌شناسان امیدوارند با آغاز گمانه‌زنی‌ها به یافته‌های مستندتر و دقیق‌تری دست یابند.

منبع: ایسنا

مرتبط:

انزلی ،در استان گیلان دروازه ایران و اروپا