گشتی در موزه‌های مشهور چین

با این‌که چین هنوز در مجموع به روی گردشگران خارجی بسته است اما امکان بازدید مجازی از موزه‌های متنوع آن وجود دارد.

چین صدها موزه دیدنی را در خود جای داده است،‌ بنابراین آن‌چه در ادامه مشاهده می‌کنید فقط شمار اندکی از این موزه‌ها را شامل می‌شود. موزه‌هایی که توسط «دیلی آرت» انتخاب شده‌ و در ادامه معرفی می‌شوند اطلاعات مفیدی درباره سنت‌ها و آثار تاریخی مشهور و حتی آثاری که چندان شناخته‌شده نیستند ارائه می‌دهند.

کاخ‌موزه سلطنتی شهر ممنوعه در پکن

گشتی در موزه‌های مشهور چین

این موزه به جرات جذاب‌ترین موزه در بین موزه‌های چین محسوب می‌شود. موقعیت مکانی این کاخ بر اساس نظر منجمان باستانی چین از  نظر کیهان‌شناختی از اهمیت برخوردار بوده است. این کاخ طی سال‌ ۱۴۰۶ تا ۱۴۲۰ و به دستور امپراتور سوم دودمان «مینگ» که پایتختش را از «نانجینگ» به «پکن» تغییر داد ساخته شد. یک سال پس از خروج آخرین امپراتور از کاخ در سال ۱۹۲۴، این موزه به طور رسمی افتتاح شد.

گشتی در موزه‌های مشهور چین

مجموعه‌های این کاخ‌موزه از امپراتوری چینگ نشات گرفته‌اند و آثار سرامیکی، نقاشی، خوشنویسی، آثار برنزی، یشم، گاه‌شمار،‌ کتاب‌های باستانی و اسناد تاریخی را شامل می‌شوند. در حال حاضر در مجموع شمار آثار این موزه به ۱.۸ میلیون اثر می‌رسد. اما نباید فراموش کنیم که نکته اصلی و ارزشمند این موزه،‌ ساختمان و معماری آن است.

موزه ملی هنر چین در پکن (NAMOC)

گشتی در موزه‌های مشهور چین

این موزه تنها موزه ملی آثار هنری پلاستیکی در چین است. این موزه که در فاصله بین ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۳ ساخته شد آثار بسیار متفاوت‌تری را در مقایسه با آثار کاخ‌موزه شهر ممنوعه به نمایش می‌گذارد. این موزه در حقیقت یک بنای یادبود در چین است و نگرش آن نسبت به هنر،‌ تحقیقات و حفظ منابع طبیعی است. این موزه در مجموع بیش از ۱۱۰هزار اثر را به نمایش می‌گذارد که از جمله آن‌ها به آثار هنری سنتی چین و آثار هنری مدرن چین در کنار شماری از آثار هنری غربی می‌توان اشاره کرد.

گشتی در موزه‌های مشهور چین

در سال ۲۰۱۳، این موزه طرح برنده یک رقابت معماری را که برای ساختمان جدید این موزه ترتیب داده شده بود اعلام کرد. روند آغاز ساخت طراحی  «ژان نوول» در سال ۲۰۱۴ آغاز شد، اما هنوز اطلاعات دقیقی از چگونگی روند پیشرفت ساخت و  ساز آن در دست نیست.

موزه شانگهای

گشتی در موزه‌های مشهور چین

این موزه بر آثار هنری پیشامدرن چینی تمرکز دارد و تاریخچه مفصلی دارد. از زمانی که این موزه در سال ۱۹۵۲ تاسیس شد به سه ساختمان مختلف منتقل شد و در نهایت در سال ۱۹۹۶ در بنای کنونی ثابت باقی ماند. ساختمان این موزه نیز بسیار قابل توجه است. این ساختمان با الهام از شکل یک ظرف آشپزی باستانی چینی ساخته شده است. قسمت بالایی این ساختمان دایره‌ای‌شکل و بنای کلی آن مربعی است که نشانگر تعبیر باستانی چینی از جهان یعنی «آسمان دایره‌ای و زمین مربعی» است.

گشتی در موزه‌های مشهور چین

مجموعه این موزه از تنوع بسیار بالایی برخوردار است و بخش‌های مختص برای تابلوهای نقاشی، ‌آثار برنزی،‌ آثار یشمی،‌ مجسمه‌ها، آثار سرامیکی و خوشنویسی در آن وجود دارد.

موزه هنر معاصر شانگهای

گشتی در موزه‌های مشهور چین

موزه هنر معاصر شانگهای به عنوان نخستین موسسه هنری معاصر، غیردولتی و مستقل در شانگهای در سال ۲۰۰۵ تاسیس شد.

گشتی در موزه‌های مشهور چین

این موزه خانه آثار هنرمندان شناخته‌شده و همچنین محل نمایش آثار هنرمندان تازه‌کار است که در سال ۲۰۱۵، فضای مشخصی برای آثار هنرمندان جوان با هدف پرورش ابتکار و آزمایش اختصاص داد.

موزه تاریخ شانشی در شی‌آن

blank

در این  موزه تاریخی روزانه ۹۰۰۰ بلیت صادر می‌شود اما بازدیدکنندگان برای ورود به موزه حتما باید از قبل بلیت را به صورت اینترنتی رزرو کنند.

blank

«شانشی» نام پایتخت باستانی ۱۳ دودمان باستانی چین بود. موزه تاریخ شانشی در جنوب شهر «شی‌آن»‌ قرار دارد. در این موزه مجموعه دائمی عظیمی از آثار تاریخی از جمله اشیاء برنزی، مجسمه‌های سفالی،‌ نقاشی و همچنین شماری از مجسمه‌های ارتش سفالین نگهداری می‌شود.

منبع: ایسنا

مرتبط:

موزه شانگهای چین میزبان آثار نگارگری گنجینه ملی ملک

روش‌های صیادی در بندر تاریخی لافت

اغلب ماهی‌هایی که از دریا صید می‌شود خوراکی است و فقط چند نوع ماهی است که مورداستفاده غذایی ندارند. برای صید ماهی از وسایل مخصوصی که غالباً در محل ساخته می‌شوند، استفاده می‌کنند. مردم لافت در طی سالیان دراز راه‌های مختلفی برای صید پیداکرده‌اند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت از:

– خیت (Kheyt)

– خور بستن و پارو کشیدن

– كلگر (Koulger)

– هدر (Hedr)

خیت کردن

یکی از ساده‌ترین راه‌های صید ماهی خیت کردن است. ابزار لازم برای صید پنجاه متر ریسمان نایلونی است که در سر آن قلاب ماهی‌گیری وصل می‌کنند و در نیم متری قلاب تکه‌ای سرب برای سنگینی آن می‌بندند و برای گول زدن و فریب دادن ماهی و یا به‌اصطلاح محلی برای گیم ماهی (Gym) از کرم خاکی یا گوشت ماهی عنكاس (Ankas) و ماهی مرکب استفاده می‌کنند. کرم یا تکه‌ای از گوشت ماهی مرکب را به سر قلاب می‌بندند و آن را در آب رها می‌سازند. از این روش می‌توان در ساعت‌های مختلف روزهای زمستان برای ماهی‌گیری استفاده کرد؛ اما نکته قابل‌توجه در صید ماهی با روش خیت این است که باید دریا در موقع صید آرام و در حال توقف باشد؛ در غیر این صورت خصوصاً مواقعی که دریا در حال جزر یا مد است نمی‌توان از این روش استفاده کرد. تجربه نشان داده است که ماهی‌ها هنگام جزر و مد دریا از محل خود حرکت می‌کنند و در جای خویش ثابت می‌ایستند و همین‌که آب توقف کرد بلافاصله دسته‌های ماهی پراکنده می‌شوند و در این موقع است که شخص ماهی‌گیر می‌تواند با ماشوه (قایق) خود که در یک کیلومتری ساحل در آب لنگرانداخته، شروع به صید ماهی کند.

بندر لافت

خور بستن و پارو کشیدن

به‌اصطلاح محلیِ خور مقداری از زمین مجاور دریاست که کمی نسبت به سطح زمین گودی آن بیشتر است و هنگام مد و طغیان دریا، آب دریا در این مسیر تا ده‌ها متر و حتی چند کیلومتر به داخل خشکی پیش می‌رود و در حقیقت خور (khoor) پیش رفتگی آب دریا در خشکی است.

الف) طریقه بستن خور

در شب پانزدهم و سی‌ام هرماه که آب دریا بالا می‌آید و آب به داخل خور نفوذ و آن را پر می‌کند، تعدادی از صیادان ماهی که از ۴ نفر به بالا هستند در نیمه‌شب از خواب برخاسته و درحالی‌که با خود وسایل زیر را حمل می‌کنند:

– یک نوع پارو که به شکل تور درست کرده‌اند و طول آن معمولاً ۳۰ متر و عرض یا بلندی آن۳ متر است.

– یک عدد لیح که یک نوع دیگر از تور ماهی‌گیری است.

– چند اصله چوب

دسته‌جمعی به‌طرف خور موردنظر می‌روند، هنگامی‌که خور کاملاً از آب برشد، دهانه خور را به‌وسیله پارو و یا لیح (تور) با چوب و سنگ می‌بندند و منتظر می‌مانند تا جزر دریا شروع شود.

صبح ماهی‌هایی که براثر (مد) دریا به داخل خور آمده‌اند و در هنگام (جزر) قصد خروج از خور رادارند به‌محض برخورد با پارو یا لیح (تور) برمی‌گردند و عده‌ای از آن‌ها که با سماجت قصد عبور از تور رادارند در تور گیر می‌کنند.

به‌این‌ترتیب تعداد زیادی ماهی در آب‌های کم‌عمق خور گیر می‌افتند و سرگردان می‌شوند و حالا نوبت پارو کشیدن است.

ب) طریقه پارو کشیدن

در ابتدا در دو سر پاروی سی متری دو عدد چندل (یک نوع چوب) می‌بندند و دو نفر دو سر چوب را در سطح زمین محکم می‌گیرند و چند نفر نیز وسط پارو به فاصله ۲ می‌ایستند و پای خود را در دلکه پارو (dalke) که حلقه‌ای از طناب است و در قسمت پایین پارو بسته‌اند، می‌گذارند و پارو را محکم به زمین می‌کشند تا ماهی‌ها از زیر پاهایشان و از زیر (پارو) بیرون نروند. بدین ترتیب وقتی همه ماهی‌گیران آمادگی خود را اعلام کردند همگی باهم پارو را از دهانه خور تدریجاً به‌طرف خشکی پیش می‌برند و با این روش مقدار قابل‌توجهی ماهی صید می‌شود.

کلگر یا قفس ماهی‌گیری

قفس ماهی‌گیری یا کلگر که در اصطلاح محلی به آن گرگور (gargoor) گفته می‌شود، نوعی وسیله برای صید ماهی است. کلگر را از سیم‌های باریک شکل می‌سازند. مردم لافت و دیگر بنادر خلیج‌فارس برای درست کردن این وسیله مهارت کامل دارند.

کلگر بر دو نوع است: کوچک و بزرگ

از نوع کوچک کلگر در صید ماهی‌های کوچک استفاده می‌کنند و از کلگر بزرگ طبعاً جهت صید ماهی‌های بزرگ بهره می‌برند. کف کلگر دایره‌ای شکل است و شعاع آن ۴۰ الی ۷۰ سانتی‌متر است و در یک‌طرف جدار آن دری به شکل مربع‌مستطیل درست می‌کنند که در دهانه آن وسیله‌ای به نام ماهی‌گیری وجود دارد.

کلگر علاوه بر این‌که یک وسیله خوب و مطمئن ماهی‌گیری است، بزرگ‌ترین حسنش در این است که چون فضای داخل آن وسیع است و ماهی به‌راحتی در آن گردش می‌کند، ماهی کمتر مرده و یا فاسد می‌شود و یا اصلاً فاسد نمی‌شود؛ مگر این‌که آب دریا در آن نقطه بد بو و فاسد باشد و یا گرمای آن موجب مرگ ماهی شود.

در کف «گرگور» و یا «کلگر» سنگ‌های چند منی می‌بندند تا کلگر به زیرآب برود و برای اینکه به‌راحتی بتوان محل کلگر یا گرگور را پیدا کرد و نسبت به جمع‌آوری آن‌ها اقدام نمود، در قسمت بالای کلگر از طنابی به اسم کیبال (که خیلی سبک است و همیشه بر روی آب می‌ماند) استفاده می‌کنند.

ماهی‌گیران هر موقع که بخواهند می‌توانند (کلگر) را در آب بیندازند و هر موقع که خواستند هم می‌توانند آن‌ها را جمع کنند. زمان این کار محدود نیست و در همه فصول سال نیز می‌توان با این روش ماهی صید کرد.

هر تور یا گرگور گنجایش بیش از ۲۴۰ کیلوگرم ماهی را دارد، اغلب ماهی‌های بزرگ به‌وسیله گرگورها صید می‌شود.

این شغل در حال حاضر حضور کمرنگی در بین مشاغل دیگر دارد و افراد شاید تنها برای مصرف خانوادگی خود صید می‌کنند.

blank

هدر (اتاقی با چوب نخل در ساحل دریا): 

هدر نوعی وسیله ماهی‌گیری است که با چوب درخت نخل درست می‌کنند. طریقه ساختن هدر به این صورت است که در ابتدا مقداری زیادی چوب نخل به بلندی ۵/۱ تا ۲ متر تهیه‌کرده و پس از کمی پیشروی در آب دریا آن‌ها را به‌طور منظم کنار هم زیرآب، در شن فرومی‌کنند و تا آنجا که امکان دارد به شکل یک راهرو یا کوچه با دهانه ۵ متر به‌طرف دریا پیش می‌روند و در انتهای راهرو یا کوچه که گفتیم معمولاً عرض آن ۵متر و طول آن ۲۰تا۱۰۰متر است اتاقی با چوب نخل درست می‌کنند.

ماهی هنگام بالا بودن آب دریا به کنار ساحل می‌آید و موقعیت که آب دریا در حال پایین رفتن است به‌طرف دریا برمی‌گردد و داخل راهرو می‌شود و ترجیحاً با پایین رفتن آب ماهی نیز به اتاق انتهای راهرو نزدیک می‌شود و چون به انتهای اتاق می‌رسد و راه خود را مسدود می‌بیند، در همان‌جا می‌ماند. هنگامی‌که آب دریا کاملاً پایین می‌رود ماهی‌گیران به سراغ آن‌ها آمده و همه را به‌راحتی صید و با خود می‌برند. در این روش انواع مختلف ماهی صید می‌شود.

* گزارش از بهاره جوشعار، کارشناس میراث فرهنگی

مرتبط:

لنگرهای سنگی بندر دیوان

خانه یونسی، اقامتگاهی سنتی در بندر کنگ

آشنایی با مسجد جمیرا دبی؛ یکی از بناهای تاریخی مهم

مسجد جمیرا دبی یکی از زیباترین مسجدهای دنیاست که سبکی برجسته دارد. خوب است در سفرتان به دبی به بازدید از این بنای زیبا و تماشایی بروید.

به گزارش ایسنا بنابر اعلام ره بال آسمان، دبی از تجاری‌ترین شهرهای جهان است که سالانه میزبان مسافران زیادی از سرتاسر جهان است. این شهر کوچک جاذبه‌های گردشگری زیادی را در خودش دارد. همه دبی را به آسمان‌خراش‌هایش می‌شناسند؛ اما یکی از جذاب‌ترین جاذبه‌های گردشگری و بناهای تاریخی دبی مسجد جمیرا است. مسجد جمیرا دبی با زیبایی برجسته‌ای که دارد، توجه گردشگرها را به خودش جلب می‌کند. اگر به آشنایی با مسجد جمیرا دبی علاقه دارید، ما اطلاعات مفیدی را برایتان می‌گوییم.

بازدید از بناهای معروف شما را با فرهنگ و تاریخ آن منطقه آشنا می‌کند. مسجد جمیرا از مهم‌ترین جاذبه‌های دیدنی دبی است. این مسجد را در سال ۱۹۷۶ میلادی در محله جمیرای دبی ساختند. مسجد جمیرا از قدیمی‌ترین مسجدهای دبی است. این مسجد را به عنوان نماد شهر دبی می‌شناسند. به همین خاطر جایگاه ویژه‌ای برای بومی‌ها دارد. می‌شود بخشی از تاریخ و شکوه این سرزمین عربی را در مسجد جمیرا دبی دید.

تاریخچه مسجد جمیرا دبی

مسجد جمیرا در شب

مسجد جمیرا در شب

جمیرا یکی از منطقه‌های ساحلی و لوکس دبی است. در گذشته کسب‌وکار بیشتر بومی‌ها در این منطقه ماهیگیری و صید صدف و مروارید بود؛ اما ویژگی‌های این منطقه توجه ثروتمندها را به خودش جلب کرد. ساخت مسجد جمیرا در سال ۱۹۶۰ هم‌زمان با ساکن‌شدن خیلی از ثروتمندها در جمیرا، تمام شد. اهالی جمیرا در مناسبت‌های مختلف، به‌ویژه برای برپایی نماز جمعه به این مسجد می‌رفتند. بعد از ساخت مسجد توجه گردشگرها به این بیشتر شد. سران دولتی در سال ۱۹۹۵ میلادی طرح توسعه مسکن در جمیرا را اجرا کردند. این اتفاق نقش مهمی در توسعه این منطقه و تبدیل‌شدنش به یکی از شلوغ‌ترین شهرهای توریستی داشت.

مهم‌ترین ویژگی مسجد جمیرا دبی

ویژگی‌های برجسته این مسجد فقط به همین‌ها ختم نمی‌شود. جای تعجب نیست که در کشوری عربی مثل امارات متحده مساجد زیادی را ببینید؛ اما واردشدن به این مسجدها محدودیت‌های خاص خودش را دارد و به همه افراد اجازه ورود نمی‌دهد؛ اما مسجد جمیرا این محدودیت را ندارد. فرقی نمی‌کند اهل چه دین و آئینی باشید؛ درِ مسجد جمیرا به روی همه افراد، از هر دین و آئینی باز است. این ویژگی باعث شده که خیلی از گردشگرها و عکاس‌ها برای تماشای این مسجد بزرگ و شگفت‌انگیز مشتاق بشوند.

معماری مسجد جمیرا دبی

معماری داخلی مسجد جمیرا

معماری داخلی مسجد جمیرا

مسجد جمیرا نمونه‌ای از شاهکارهای معماری در جهان است. سبک معماری این مسجد الهام‌ گرفته از مساجدی است که در دوره حکومت فاطمیان در مصر ساخته بودند. سبک معماری فاطمیان، سبکی است که در چند قرن پیش بومی‌های شمال آفریقا و مصری‌ها از آن استفاده می‌کردند. عرب‌ها به این سبک معماری علاقه زیادی داشتند و از آن برای ساخت ساختمان‌هایشان الهام می‌گرفتند. می‌توانید نگاهی به مسجدهای ساخته‌شده در سال‌های ۹۰۹ تا ۱۱۶۷ بیندازید تا شباهتش را به مسجد جمیرا ببینید. مسجد جمیرا به زیبایی ویژگی‌هایی از معماری غربی کلاسیک، معماری عربی و اسلامی و معماری بیزانس را نشان می‌دهد.

بخش‌های مختلف در مسجد جمیرا دبی

فضای بیرونی مسجد

مسجد جمیرا دبی مثل مرواریدی زیبا در این شهر می‌درخشد. ساختمان این مسجد، نمایی چشم‌نواز و خیره‌کننده دارد. پلان اصلی این مسجد به شکل مربع ساخته‌اند. بلندای گنبد اصلی مسجد به ۱۶ متر می‌رسد که عظمت و شکوه مسجد جمیرا را نشان می‌دهد. در دو طرف گنبد اصلی، مناره‌هایی به بلندای ۴۰ متر وجود دارد. برای رفتن به بالاترین بخش مناره، در داخل هر کدام پله‌هایی مارپیچی ساخته‌اند. نمای بیرونی این مسجد را با سنگ‌های سفید مرمر و گرانیت تزیین کرده‌اند که حس پاکی را منتقل می‌کند.

فضای داخلی مسجد

نمای داخلی مسجد جمیرا زیبایی برجسته‌ای دارد. بسیاری از عکاس‌ها برای ثبت زیبایی‌ها در این مسجد به دبی می‌روند. ظرفیت این مسجد حدود ۱۳۰۰ نفر است. چلچراغی بزرگ فضای زیر گنبد اصلی را روشن می‌کند که تماشایی است. برای تزیین فضای داخلی، هر بخش از مسجد جمیرا را با ظرافت طراحی کرده‌اند. از دیگر ویژگی‌های خاص در این مسجد، ساخت دیوارهایی رو به کعبه است. مسجد جمیرا دبی محرابی چشمگیر دارد که آن را مقدس‌ترین بخش مسجد می‌دانند. در داخل مسجد از رنگ‌های بیشتری برای تزیین استفاده کرده‌اند؛ اما باز هم رنگ سفید به‌خوبی پیداست.

قوانین بازدید از مسجد جمیرا

قوانین ورود به مسجد جمیرا دبی

قوانین ورود به مسجد جمیرا دبی

ورود به هر مسجد آداب و رسومی دارد. برای بازدید از فضای داخل این مسجد نیز باید قوانینی مانند پوشش خانم‌ها و آقایان را رعایت کنید. اگر خانم هستید، باید لباستان تا حدودی پوشیده باشد و حجابی مثل روسری داشته باشید. در جلوی در مسجد لباس‌های سنتی عربی هم اجاره می‌دهند. آقایان هم نباید با شلوارک یا بلوزهای بدون آستین به داخل مسجد بروند. یادتان باشد برای واردشدن به مسجد جمیرا باید کفش‌هایتان را دربیاورید و حتماً جوراب بپوشید. فراموش نکنید که در زمان برگزاری نمازهای پنج‌گانه و نماز جمعه به بازدید از مسجد نروید. زیرا در این زمان‌ها فقط به نمازگزارها اجازه ورود می‌دهند. بازدیدکننده‌ها در زمان اقامه نماز و زمانی که نمازگزارها در مسجد هستند، اجازه عکاسی ندارند. مسجد جمیرای دبی از تماشایی‌ترین جاذبه‌های گردشگری در دبی است و بازدید از آن را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

منبع: ایسنا

مرتبط:

۱۱ جاذبه گردشگری شهر دبی

عروسک گردویی اقلید

هنوز هم در اقلید کوچه‌باغی‌ها با درختان سر به فلک کشیده و بلندقامت گردو مشاهده می‌شود و روزهای گرم تابستان که به پاییز که از راه می‌رسد، کوچه‌باغ‌های متعدد اقلید پر می‌شود از بوی گردو، بوی سبزی که تا عمق جانت نفوذ می‌کند، بوی تلخی خوشایندی که لذت را برای هر عابری همراه دارد.

شهرستان اقلید، از دیرباز تا امروز یکی از قطب‌های مهم تولید محصول گردو بوده است؛ شهرستانی با ۳۲۰۰ هکتار باغ و تولید و بیش از ۶هزار تن محصول گردو در هرسال، شهری با آب و هوایی سرد اما دل‌چسب از شمالی‌ترین شهرستان‌های استان فارس است و به دلیل سردسیری بودن این شهرستان و وجود درختان گردوی فراوان در این دیار، مادران اقلیدی در فصل برداشت گردو در این شهرستان برای کودکان خود، عروسک گردویی می‌سازند که ساخت عروسک گردویی به دو روش انجام می‌پذیرد که شرح آن در این گزارش به‌صورت کامل آمده است.

در روش اول ابتدا حدود ۲۰ سانتی‌متر از کاموا را دولا گره می‌زنند که دایره‌ای درست می‌شود و سپس این دایره کاموا را می‌چرخانند تا پر شود یعنی حدود ۱۰۰ دور کاموا را به شکل دایره‌ای می‌چرخانند پس بالای کاموا را گره می‌زنند و قسمت پایین آن را قیچی می‌کنند قسمت گره‌خورده سر عروسک است گردو را وسط کاموا قرار می‌دهند به شکلی که کاموا آن را بپوشاند و پیدا نباشد و از قسمت گردن و گلوی عروسک گره می‌زنند حالا سر عروسک درست‌شده است.

پس‌ازآن گردویی دیگر زیر گردو اول قرار می‌دهند و دو بار پایین گردوی دوم را هم گره می‌زنند، قسمت پایین پای عروسک هست که چیده و مرتب می‌شود و به دو قسمت مساوی تقسیم می‌شود و سپس منتهی‌الیه هر دو قسمت کاموا را گره می‌زنند تا پای عروسک نیز آماده درست شود و برای دست عروسک دوباره به‌اندازه ۱۰ تا ۱۲ سانتی‌متر کاموا را همانند قبل دایره‌وار آماده می‌کنند و کاموا را دور آن می‌پیچند و وسط آن را با تکه‌ای دیگر از کاموا می‌پیچند و سپس محکم می‌کنند و گره می‌زنند و با نخ و سوزن به پشت گردن عروسک متصل می‌کنند و دو بار منتهی‌الیه نخ کاموا آن را می‌دوزند تا دست‌ها ساخته شود و عروسک گردویی ساخته‌شده است.

درروش دوم برای ساخت عروسک گردویی اقلید ابتدا دوتکه چوب کوچک را به شکل به‌اضافه روی‌هم قرار می‌دهند و به‌وسیله نخ محکم می‌بندند سپس ته گردو را خالی می‌کنند و روی چوب قرار می‌دهند تا سر عروسک آماده شود، حالا ساختار عروسک آماده‌شده است.

و پس‌ازآن نوبت به رویه عروسک می‌رسد که کاموا را به شکل دایره گره می‌زنند و دورهم می‌پیچند و همانند مرحله قبل وسط آن را گره می‌زنند و آن را روی عروسک قرار می‌دهند و گردن عروسک را با نخ محکم می‌بندند، حالا سر عروسک آماده هست و نوبت به شکل‌دهی دست‌وپایش می‌رسد.

برای شکل‌دهی به دست‌ها و پاهای عروسک گردویی از قسمت گردن نخ‌ها را به سه بخش تقسیم می‌کنند دو قسمت راه‌دست‌ها و یک قسمت تنه آن است که دوباره منتهی‌الیه دست‌ها را می‌بندند و گره می‌زنند و در آخر نوبت به پاهای عروسک می‌رسد که آن‌هم رشته‌های کاموا از وسط به دو قسمت تقسیم‌شده و آخر آن را گره می‌زدند به این شکل عروسک آماده می‌شود.

مهارت ساخت عروسک گردویی شهرستان اقلید به شماره ۲۴۰۳ در سال جاری به ثبت ملی رسیده است.

* گزارش از مژگان ثابت‌قدم، کارشناس مسئول مردم‌شناسی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس

اسپرسو؛ یکی از روش‌های مشهور دم‌آوری قهوه

تهیه قهوه به سه روش دمی، ترک و اسپرسو امکان‌پذیر است‌؛ لذا اسپرسو نوعی روش تهیه نوشیدنی قهوه است که خروجی آن مایع غلیظ و سیاه‌رنگ است و روی آن را یک خامه نارنجی‌رنگ که از شاخصه‌های مهم اسپرسو است، پوشانده است.

اسپرسو یک روش دم‌آوری قهوه است که در آن مقداری آب نزدیک به جوش تحت فشار از سابه قهوه عبور داده می‌شود. در آماده‌سازی آن قهوه به اندازه‌های بسیار ریز و یکسان درون یک سبد پورتافیلتر آسیاب شده و به عنوان قرص قهوه آماده و به دستگاه اسپرسو متصل می‌شود.

زمانی که دستگاه شروع به کار می‌کند، با استفاده از یک پمپ مکانیکی فضای بالای قرص قهوه توسط آب پر شده و ماشین اسپرسو ۹ مرتبه جهت عبور آب به درون سابه قهوه فشار اعمال می‌کند. عصاره حاصل از این فرایند نوشیدنی اسپرسو نامیده می‌شود.

اسپرسو به دست آمده یک نوشیدنی مایع متشکل از جامدات محلول، گازهای محلول و جامدات نامحلول است. جامدات محلول شامل مواردی است که مزه و غلظت نوشیدنی اسپرسو را سبب می‌شود. گازهای محلول در واقع عطر اسپرسو را به وجود می‌آورد. جامدات نامحلول اسپرسو نیز شامل ذرات و دیواره‌های سلولی و سایر روغن‌های نامحلول موجود در قهوه است. این جامدات در احساس دهانی نوشیدنی نقش دارد.

طی عبور آب از سابه و تبدیل آن به عصاره با قهوه استخراج و همراه شده و در فنجان قهوه ریخته می‌شود. پس از عصاره‌گیری قهوه ۲ لایه متفاوت در فنجان عصاره‌گیری شده وجود دارد. لایه کرِما به رنگ قهوه‌ای روشن است که در بالای فنجان و لایه مایع به رنگ قهوه‌ای تیره است که در پایین فنجان قرار می‌گیرد.

لایه کرما متشکل از حباب‌های دی‌اکسید کربن بوده که توسط آب و روغن‌ها احاطه شده و معمولا حاوی ذرات معلق قهوه و روغن‌های امولسیونی شده است. این لایه می‌تواند تلخ باشد که معمولا پیش از نوشیدن اسپرسو یک بار آن را به سرعت هم می‌زنند تا لایه‌های مختلف با یکدیگر ترکیب شود. بخش اصلی اسپرسو قسمت مایع آن است که از جامدات و گازهای محلول و جامدات نامحلول تشکیل شده است. هدف از عصاره‌گیری قهوه این است که تمام خصوصیات عطری و طعمی منحصر به‌ فرد طبیعی در دانه‌هایی که دم‌آوری می‌شود، باید به خوبی به فنجان ختم شود.

تاریخچه اسپرسو

بررسی اسپرسو؛ یکی از روش‌های مشهور دم‌آوری قهوه

اسپرسو تاریخچه‌ای غنی دارد که ریشه آن در شیمی و فناوری نهفته است. در اواخر قرن نوزدهم میلادی مخترعان اروپایی در حال کشف راه‌های استفاده از بخار جهت کاهش زمان‌ دم‌آوری بودند. اختراع دستگاه و تکنیکی که منجر به اسپرسو شد، به «آنجلینا موریندو» از تورین ایتالیا نسبت داده می‌شود که در سال ۱۸۸۴ دستگاه بخار جدید جهت ترکیب اقتصادی و فوری نوشیدنی قهوه را به ثبت رساند.

در حالی که دستگاه‌های اولیه در دم‌آوری قهوه سریع موفق بودند، استفاده از بخار تاثیر جانبی بر طعم قهوه داشت، به طوری که طعم تلخی به آن می‌بخشید و فقط می‌توانست حداکثر ۲ بار فشار تولید کند. مهندسان ایتالیایی برای افزایش فشار دم‌آوری دستگاه‌های پمپی را مورد آزمایش قرار دادند.

دستورالعمل تهیه اسپرسو

بررسی اسپرسو؛ یکی از روش‌های مشهور دم‌آوری قهوه

تمام دستورالعمل‌های تهیه اسپرسو باید به صورت یک دستور دم‌آوری نوشته، عصاره‌گیری شده، طعم آن چشیده و به صورت مرتب پالایش و به روز شود. فارغ‌ از هر دستورالعملی که جهت دم‌آوری قهوه به کار می‌رود، هدف آن است که مقدار صحیح از مواد محلول و همچنین ترکیبات آروماتیک(معطر) در آب حل شده و دم کشیده تا غلظت مناسب را به دست آورده و طعمی لذیذ و متعادل را ارائه کند.

جهت تهیه یک اسپرسو خوش‌طعم و با کیفیت در صورت درک و کنترل کامل آن‌ بهترین عصاره از سابه‌های قهوه گرفته می‌شود. هر قهوه دستورالعمل خاص خود را دارد که در نهایت به طعمی خوب و دل‌چسب می‌انجامد. در واقع هر دستورالعملی با توجه به خاستگاه، اقلیم آب و هوایی، زیرگونه، روش‌های فراوری، درجه برشتگی و تجهیزات عصاره‌گیری متفاوت است.

عصاره‌گیری

عصاره‌گیری قهوه به معنای ایجاد تعادل در فنجان دم‌آوری است. مراحل متمایزی وجود دارد که با آزاد شدن عناصر مختلف طعم‌های متفاوتی ایجاد می‌کند و حذف یا حداقل‌رسانی هر یک از آن مراحل سبب تاثیرگذاری روی پروفایل طعمی خواهد شد.

بررسی اسپرسو؛ یکی از روش‌های مشهور دم‌آوری قهوه

اغلب مردم تصور می‌کنند یک قهوه قوی به لحاظ غلظت قهوه بیش‌عصاره‌گیری شده است؛ در حالی که این تلقی نادرست است چرا که مطابق نمودار دم‌آوری قهوه می‌تواند غلیظ و در عین حال کم‌عصاره‌گیری شده باشد. عصاره‌گیری به طعم قهوه مربوط می‌شود نه غلظت آن. همچنین این موضوع به عناصر متفاوتی که در طی زمان دم‌آوری آزاد می‌شود نیز بستگی دارد.

منبع: ایسنا

مرتبط:

جایگاه قهوه در کشورهای تولیدکننده این میوه افسانه‌ای

آشنایی با گونه‌های مختلف قهوه

چولی‌بافی، ناگفته‌های صنایع‌دستی کهن گرمه

اهالی گرمه در پاییز ساقه‌های نازک را از درخت بید جدا می‌کنند. شاخه‌ها که بسیار نرم و منعطف هستند با نام ترکه خوانده می‌شوند و تاروپود چولی را تشکیل می‌دهند. دست بافته‌هایی که حاصل در هم تنیدن ترکه‌ها هستند و چولی‌بافی نامیده می‌شود.

این فن در استان از رونق و فراوانی بسیاری برخوردار بوده و نیازهای منطقه را تأمین می‌کرده است و تمام مراحل تولید توسط اهالی منطقه انجام می‌گرفته است که به‌مرورزمان با آمدن صنایع چوب و ابزارهای ارزان پلاستیکی، سختی مراحل کار، عدم وجود امکانات کافی، جولان دلالان و نبود بازار مناسب برای فروش محصولات و نقص بازاریابی مصرف چولی در میان اهالی کمتر شده است و در خطر ازبین‌رفتن قرار گرفته است.

سبدبافی به عقیده‌ی بسیاری از محققان، پس از سنگ‌تراشی قدیمی‌ترین صنعتی است که انسان با آن آشنایی حاصل کرده است. این صنعت منشأ بسیاری از صنایع‌دستی دیگر از جمله پارچه‌بافی، گلیم‌بافی، بامبوبافی، سفالگری و کوزه‌گری است. هنگامی که بشر هنوز با صنعت سفالگری آشنا نشده بود وی سبدها را با گل پوشانده در روی آتش می‌پخت تا وسیله‌ای به دست آورد که کاربردهای مختلفی نظیر نگهداری آب داشت (بسیاری از انواع کوزه‌ها و سفالینه‌های روزگاران نوسنگی و مس، نی ها یا ترکه‌هایی در خود دارند و نشانه آن است که سفالگری اصلاً از فن سبدبافی پدیدآمده است.) بافتن گلیم و قالی و انواع پارچه‌ها ازروی سبدبافی و حصیربافی اقتباس شده است. قدیمی‌ترین نمونه دست‌باف به حدود ۶ هزار سال قبل تعلق دارد، درحالی‌که نمونه‌های حصیربافی مکشوفه در آفریقا به‌پیش از این تاریخ مربوط می‌شود. اگر قبول داشته باشیم که صنعت سفالگری در حدود ۱۰ هزار سال پیش پا به عرصه وجود گذاشته است. سبدبافی و حصیربافی عمری بیش از این مدت دارند.

از سبد در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف به‌عنوان ظرف استفاده می‌شود و حصیر برای پوشاندن کف و سقف به کار می‌رود. سبدبافی از صنایع‌دستی و خانگی بسیار رایج است و مصارف گوناگون دارد. زنبیل، کلاه، سفره، سبد، آبکش و زیر داغی از محصولات این رشته است. حصیر و سبد تنها جنبه مصرفی ندارند بلکه تعداد قابل‌توجهی از حصیرها و سبدهایی که بافته می‌شود و مخصوصاً سبد و حصیرهای رنگی دارای جنبه‌های هنری و تزئینی است.

مراحل تولید چولی‌بافی

 برای شروع بافت، ابتدا شاخه‌های نازک مناسب بافت چولی را از درخت بید سفید شاخه‌های آن اغلب نازک، گاهی تقریباً واژگون و اغلب به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمزند، جدا کرده و متناسب با بلندی چوب‌ها از یکدیگر تفکیک شده‌، سپس شاخ و برگ‌های ریز اطراف ترکه‌ها را می‌برند‌.

 پاک کردن یا تمیزکردن بید به این صورت است که بعد از هرس کردن درخت، ترکه‌ها را دانه به دانه از شاخه اصلی جدا می‌کنند. گره‌های روی ترکه‌ها را با قیچی می‌زنند و صافش می‌کنند. بعد هم شاخه‌های ریزودرشت را از هم جدا می‌کنند. هرچه محصول کوچک‌تر باشد، شاخه‌های ظریف‌تر و باریک تری نیاز دارد.

ترکه‌های انتخاب شده برای کار را، مضربی از ۴ در نظر گرفته و ترکه‌های چهارتایی را با هم جفت کرده به‌صورت دو دسته عمود بر روی یکدیگر قرار می‌گیرند پس از آن بافت با دو ترکه “‌بافتنی” نامیده می‌شود‌، آغاز می‌گردد.

در ابتدا برای اینکه ترکه‌ها سوار بر هم از حالت اولیه خارج نشوند بافتنی را تازده و چهار ترکه بین آن قرار می‌گیرد (‌دو بافتنی روی چهار ترکه‌، دو بافتنی زیر چهار ترکه) و به‌صورت چهارتا زیر چهارتا رو از چهار طرف یک یا دو بار عبور داده‌، سپس هر بافتنی به روش یکی زیر یکی رو دورتادور مربع تشکیل شده‌، بافته می‌شود.

هنگام بافت چولی که حالت گود دارد، جهت گودی دادن به بافت، ترکه‌ها را با دست خم کرده و ترکه‌ها بافتنی را زیردست حالت داده و از لابه‌لای هم عبور می‌دهند.‌با تکرار این عمل به بافت، حالت کفی و دیواره داده می‌شود. در مرحلۀ بافت چند عدد از ترکه‌ها در کنار یکدیگر و چند عدد دیگر به‌صورت متقاطع روی آن‌ها قرار می‌‌گیرد تا تشکیل یک کاسه دهد.

بعد از پایان بافت قسمت پائین، در محلی که قرار است از آنجا لبۀ کار بافته شود، به بافت بدنه چولی، حالت مارپیچی می‌دادند و کار را به شیوۀ قبلی ادامه می‌‌دادند و انتهای کار را نیز به‌صورت مارپیچ خم می‌کردند و محصول نهایی چولی یا آبکش برنج بافته می‌شد. مرحله بعد مرحله اصلاح چولی است. بعد از اینکه بافت چولی به اتمام رسید، نیاز است سر ترکه‌های اضافی اطراف چولی که از بافت بیرون قرار گرفته به‌وسیله کارد، برش داده شوند. بدین صورت بدنه چولی حالت هموار و یکنواخت‌تری به خود می‌گیرد.

در صنایع‌دستی چولی‌بافی از قدیمی‌ترین بافته‌های بشر است. از همان زمان که بشر با تنیدن ساقه‌ها و شاخه‌های نازک درهم آشنا شد، چولی‌بافی نیز آغاز شد. این هنر در قدیم جز آن دسته ازصنایعی محسوب می شدکه بیشتر جنبه کاربردی داشت تا هنری و عمدتا برآورنده ی نیازهای مصرفی محلی و منطقه ای به شمارمی رفت. در نقاط مختلف ایران بنا بر طبیعت هر منطقه، از الیاف طبیعی آن برای بافت چولی (آبکش) استفاده می شود. دراستان خراسان شمالی از شاخه های درخت بید سفید و در این اواخر از شاخه های بیدمشک استفاده می کنند. اين صنایع دستی تا به امروز بی هيچ تغييری ادامه يافته است.

مراحل تولید چولی‌بافی به‌تازگی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

منبع: میراث آریا

«رفسنجان» در یک نگاه

شهرستان رفسنجان به طلای سبز معروف است و پسته در باغاتی از درختان انبوه که به شوری آب و گرمی هوا مقاوم هستند به دست توانمند و پرتلاش کشاورزان سختکوش این خطه به ثمر می‌رسد اما این شهرستان چشم‌نواز، با پشتوانه عظیم و دیرینه تاریخی و مردمانی شهیدپرور به‌عنوان نماد همدلی و همزیستی مسالمت‌آمیز در جهان، ظرفیت‌های شگفت‌انگیز دیگری هم دارد.

به گزارش ایسنا، مردمی از تبار ظلم ستیز و مبارز در رفسنجان که از قبل از انقلاب همواره پشتیبان نظام بودند و در براندازی نظام شاهنشاهی در تظاهرات و برپایی مجالس مخالفت با انگیزه‌ها و تفکرات خبیث خود را به خطر می‌انداختند و ناقوس مخالفت را سر می‌دادند در ۱۸ دی ماه ۱۳۵۷ چندی قبل از پیروزی انقلاب مجسمه شاه ملعون را به پایین کشیدند و ندای ظلم ستزی را سر دادند.

آن روز در تاریخ این شهرستان به روز رفسنجان نامگذاری شده است، از آن پس مردم با وحدت و همدلی توانستند ابعاد مختلفی از زندگی سرشار از موفقیت را به تصویر بکشانند.

زندگی در هر گوشه‌ای از این منطقه که سخت و دشوار باشد به همت مردمانی که لبریز اس استقامت هستند آن گوشه از شهرستان بارور شده است.

گوشه‌ای از آن اقلیم سرد و زمستانی دارد که راویز است آنجا مردم به ایجاد بومگردی، کشت زعفران، گل محمدی و غیره پرداخته‌اند، گوشه‌ای دیگر گرم و خشک و بیابانی است مانند منطقه نوق که مردم این خطه توانستند از ثپه های ماسه بادی ظرفیت گردشگری را احیا و از دل زمین سخت و ناهموار آب را استخراج و باغات مثمر پسته را ایجاد کنند.

دانشگاه‌هایی که ایجاد شده تا جوانان را به تعلیم علم و دانش و کارآفرینی سوق دهد، وجود آثار باستانی و ابینه های تاریخی من جمله دره راگه، دریاچه شور، بزرگ‌ترین خانه خشتی جهان، مناطق خوش آب و هوا و … گویای تاریخی بودن این منطقه است.

رفسنجان ظرفیت‌هایی بالقوه و بالفعلی دارد که در نمایشگاهی تحت عنوان “رفسنجان در یک نگاه” در هفته رفسنجان شناسی که از ۱۸ دی در دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان راه اندازی شده است به نمایش گذاشته شده‌اند.

افتتاح نمایشگاه به دست معاون رئیس جمهور

معاون امور مجلس رییس‌جمهور با همراهی اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس صبح شنبه ۱۸ دی ماه پس از ادای احترام به مقام شهدای گمنام، نمایشگاه رفسنجان در یک نگاه را در این شهرستان افتتاح کرد.

در این نمایشگاه شامل ۲۰ غرفه دستاوردهای رفسنجان در حوزه‌های ورزشی، ایثار و شهادت، مطبوعات و غیره را در سالن شهدای گمنام دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان عرضه شده است.

صحبتی با غرفه‌داران

یکی از غرفه‌ها متعلق به سازمان‌های مردم نهاد بود؛ محسن اسماعیلی مدیر موسسه خیریه کوثر شهرستان اظهار کرد: در این غرفه ۴ خیریه از جمله خیریه گمنام، خیریه کوثر، خیریه حضرت زینب(س) و خیریه قلب‌های سفید توانمندی‌ها و محصولات تولیدی اعضای خود را به نمایش گذاشته‌اند.

غرفه دیگر هم یک فعال حوزه گردشگری و کشاوری به دست گرفته به نام منور ابراهیمی، این تولید کننده هم محصولاتی از جمله صنایع دستی، بافت گلیم و فرش و غیره را به نمایش گذاشته است.

این فرد در راویز اقامتگاه بومگردی دارد که گوشه‌ای این فعالیت را در این غرفه عرضه دارد، او که ۲۰ سال در کار زعفرانکاری مشغول است می‌گوید تا به حال که در فعالیت‌هایم پیروز بودم و گردشگران داخلی و خارجی از چین، آلمان، تهران، اصفهان و غیره به اقامتگاه امدند و از آن‌ها پذیرایی کردم.

در غرفه دیگر هم که متعلق به شهرداری است فعالیت‌های این شهر در حوزه زیباسازی، فعالیت فرهنگسراای سطح شهر و غیره در معرض دید عموم قرار گرفته است.

یکی دیگر از غرفه‌های متعلق به صنایع دستی و میراث فرهنگی بود، به گفته برخی این غرفه مملو از بازدیدکنندگان بود و از شهرستان زاهدان و استان سیستان و بلوچستان هم میهمانانی از غرفه‌های این نمایشگاه دیدن کردند.

با اینکه نمایشگاه از شهر دور است و در دانشگاه ولیعصر رفسنجان برپا شده است امّا در اواسط روزهایی برپایی آن، نسبت به روزهای اوّل استقبال کنندگان خوبی را داشت.

“سکه خندان” را بخوانید

غرفه شرکت پسته هم در اینجا چشم انسان را می‌نوازد، محصولاتی از فرآوری پسته و بسته بندی این محصول به چشم می‌خورد، کتاب سکه خندان هم که کاری است به مولفی محسن هاشمیان و تجربیات ۵۲ ساله تولیدکنندگان و تجار این خطه را در کتاب گرداوری کرده است بخش مهمی از این غرفه است.

گویا درامد حاصل از فروش این کتاب عاید افراد مددجوی موسسه خیریه زنجیره امید می‌شود.

زنان تعاونی رفسنجان هم محصولات به نمایش گذاشتند

خانم جهانبخشیان مدیر تعاونی‌های زنان شهرستان رفسنجان هم که در این نمایشگاه مسئول غرفه بخشداری مرکزی رفسنجان بود، گفت: محصولاتی که زنان این منطقه با دست خود تولید کرده‌اند در این نمایشگاه به عرضه گذاشته شده است.

وی این محصولات را شامل ۱۲ نوع قاووت، گیاهان دارویی، تریکوبافی، صنایع‌دستی و غیره نام می‌برد.

به دلیل سرمای زمستان نمایشگاه در دانشگاه برپا شد

به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی رفسنجان، بنا به تصمیم ستاد شهرستانی  مکان برپایی نمایشگاه ” رفسنجان در یک نگاه” که قرار بود به طور گسترده در محل خانه حاج آقا علی ( بزرگ‌ترین خانه خشتی جهان ) برپا شود محل آن به دلیل وجود سرمای زمستانی، در دانشگاه ولی‌عصر(ع) رفسنجان منتقل شد.

حسن حسینی بیان کرد: دستگاه‌های متولی هرکدام باید برای اینکه ظرفیت‌های رفسنجان را به نمایش بگذاریم باید چهره‌های شاخص را معرفی می‌کردند تا در این نمایشگاه غرفه ایجاد کنند. میراث فرهنگی هم در حوزه صنایع‌دستی و تولیداتی که دارند غرفه‌ای ایجاد کردند.

هیاهوی مدرنیته نباید رنگ و لعاب فرهنگ‌ها را یکدست کند

حسینی همچنین با اشاره به اینکه رفسنجان دارای ظرفیت‌های شاخصی همچون اقلیم‌های متفاوت در راویز سرد و منطقه گرم نوق، وجود تپه‌های ماسه‌بادی، اقلیم کوهستانی، نماهای سنگی در روستاهای با بافت قدیمی، آثار باستانی با معماری اسلامی، با معماری خشت و گلی، حیات‌وحش و غیره که هرکدام شگفتی‌های خاص خود را دارد، گفت: این‌ها داشته‌هایی است که باید بشناسانیم و بشناسانیم تا در هیاهوی مدرنیته که ابرقدرت‌ها سعی دارند در رنگ و لعاب مدرنیته همه را یکرنگ و یکدست کنند باید بکوشیم فرهنگ خود را به دنیا بشناسانیم.

«رفسنجان» در یک نگاه

«رفسنجان» در یک نگاه

«رفسنجان» در یک نگاه

منبع: ایسنا

قوی‌ترین پاسپورت دنیا و رتبه ایران در سال ۲۰۲۲

رتبه‌بندی جهانی پاسپورت ها در آغاز سال ۲۰۲۲ درحالی اعلام شد که آزادی سفر برای شهروندان کشورهای ثروتمند بیشتر شده، اما سویه اُمیکرون نوعی «آپارتاید سفر» را علیه کشورهای عمدتا آفریقایی راه انداخته است.

 شرکت مشاوره جهانی شهروندی و اقامت Henley & Partners گزارش فصلی خود از رتبه‌بندی پاسپورت‌ها در آغاز سال ۲۰۲۲ را منتشر کرد. پایه این ارزش‌گذاری، اطلاعات محرمانه و انحصاری انجمن بین‌المللی حمل و نقل جهانی (یاتا) است که مشخص می‌کند چه تعداد از ۲۷۷ نقطه سرزمینی برای ۱۹۹ پاسپورت (گذرنامه) در دسترس قرار گرفته‌اند. جایگاه گذرنامه‌ها نیز براساس شاخص‌هایی چون نیاز نداشتن به ویزا هنگام سفر، امکان دریافت ویزا در فرودگاه و مرزها و همچنین، فرایند و مدت زمان انتظار برای دریافت ویزا تعیین شده است.

قوی‌ترین پاسپورت‌های ۲۰۲۲

سی‌ان‌ان براساس نخستین گزارشی که شرکت «هنلی» در سال ۲۰۲۲ منتشر کرده‌ به این نتیجه‌گیری رسیده است که شکاف عمیقی در آزادی سفر بین کشورهای شمالی و جنوبی کره زمین وجود دارد. همچنین محدودیت‌های کرونا، بزرگترین مانع سفر را در تاریخ ۱۶ سال بررسی این شاخص و رتبه‌بندی پاسپورت‌ها ایجاد کرده است. با این وجود، در رتبه‌بندی و ارزش‌گذری اعتبار پاسپورت‌ها به این محدودیتِ موقتی توجه نشده است و بر پایه شاخص دسترسی آزاد کشورها، این نتیجه اعلام شد که شهروندان ژاپنی و سنگاپوری همانند سال‌های گذشته، مطلوب‌ترین گذرنامه را در اختیار دارند و می‌توانند بدون ویزا به ۱۹۲ مقصد سفر کنند. ضعیف‌ترین پاسپورت نیز مانند سال‌های گذشته متعلق به افغانستان است و شهروندان این کشور فقط به ۲۶ کشور دسترسی بدون ویزا دارند.

اما بررسی وضعیت سایر کشورها نشان می‌دهد کشورهای اتحادیه اروپا طبق معمول در صدر جدول قرار دارند. براساس رتبه‌بندی ابتدای سال ۲۰۲۲ شرکت «هنلی»، کره جنوبی با آلمان در رتبه دوم (با امتیاز سفر به ۱۹۰ مقصد) و فنلاند، ایتالیا، لوکزامبورگ و اسپانیا (با امتیاز سفر به ۱۸۹ مقصد) مشترکا در رتبه سوم قرار دارند.

فرانسه، هلند و سوئد با یک پله صعود، به اتریش و دانمارک در جایگاه چهارم (با امتیاز سفر به ۱۸۸ مقصد) پیوسته‌اند. ایرلند و پرتغال با امتیاز دسترسی به ۱۸۷ مقصد، در رده پنجم قرار دارند.

ایالات متحده و بریتانیا که در سال ۲۰۱۴  رتبه اول را مشترک در اختیار داشتند، اکنون در کنار چهار کشورِ سوئیس، نروژ، بلژیک و نیوزیلند که از سیاست بی‌طرفی پیروی می‌کنند، در رتبه ششم این فهرست قرار گرفته‌اند. شهروندان این کشورها به ۱۸۶ کشور دسترسی بدون ویزا دارند.

رتبه هفتم مطلب‌ترین پاسپورت‌ها نیز مشترکا به دو کشور مهاجرپذیر استرالیا و کانادا و جمهوری چک، یونان و مالت رسیده است که شهروندان این پنج کشور امتیاز دسترسی بدون ویزا به ۱۸۵ کشور را دارند.

کشورهای اروپای شرقی نیز جایگاه‌های بعدی ۱۰ پاسپورت برتر ابتدای سال ۲۰۲۲ را تصاحب کرده‌اند؛ مجارستان و لهستان (با امتیاز سفر بدون ویزا به ۱۸۳ مقصد) به رتبه هشتم صعود کرده‌اند. لیتوانی و اسلواکی (با امتیاز سفر بدون ویزا به ۱۸۲ مقصد) رتبه نهم مطلوب‌ترین پاسپورت‌ها را به‌دست آورده‌اند و استونی، لتونی و اسلوونی نیز (با امتیاز سفر به ۱۸۱ مقصد) در جایگاه دهم قرار گرفته‌اند.

پاسپورت‌های ضعیف و رتبه ایران

اما بدترین پاسپورت‌ها به کشورهایی تعلق دارد که شهروندان آن‌ها حق دسترسی به کمتر از ۴۰ کشور را دارند؛ افغانستان با حق سفر بدون ویزا به ۲۶  مقصد در رتبه ۱۱۱ و انتهای این فهرست قرار گرفته و همانند سال‌های گذشته ضعیف‌ترین پاسپورت را دارد. گذرنامه عراق نیز رتبه ۱۱۰ این جدول را به‌دست آورده، ‌ درحالی‌که شهروندان آن امکان سفر بدون ویزا به  ۲۸ مقصد را دارند.

سوریه (۲۹ مقصد بدون ویزا)، پاکستان (۳۱ مقصد)، یمن (۳۳ مقصد)، سومالی (۳۴ مقصد)، نپال و فلسطین (۳۷ مقصد) و کره شمالی (۳۹ مقصد) به ترتیب رتبه‌های انتهایی این فهرست و بعد از افغانستان و عراق را به خود اختصاص داده‌اند.

اما گذرنامه ایران مشترک با کنگو با امتیاز سفر بدون ویزا به ۴۲ کشور جایگاه ۱۰۱ جدول رتبه‌بندی پاسپورت‌ها در ابتدای سال ۲۰۲۲  را به‌دست آورده‌ است. جایگاه کنونی ایران مشابه سال ۲۰۲۰ است. ایران در نیمه اول سال ۲۰۲۱  رتبه ۹۹ را داشت. هرچند در این سال‌ها تغییر چندانی در وضعیت دسترسی یا سفر با گذرنامه ایرانی به کشورهای بیشتر ایجاد نشده است.

درحال حاضر و بدون درنظر گرفتن محدودیت‌های کرونا، با گذرنامه ایرانی می‌توان به جمهوری آذربایجان، قطر، لبنان، ترکیه، ارمنستان، گرجستان، عمان، سوریه، سریلانکا، مالدیو، ماکائو، کامبوج، مالزی، نپال، تیمور شرقی یا لسته از مستعمره‌های اندونزی، اکوادور، بولیوی، ونزوئلا، جزایر کوک، میکرونزی، نیووی، جزایر پالائو، ساموآ، تووالو، دومینیکا، هاییتی، جزایر کیپ‌ورد، جزایر کومورس، گینه بیسائو، کنیا، ماداگاسکار، موریتانی، موزامبیک، روآندا، سنگال، سیشل، سیرالئون، سومالی، تانزانیا، توگو، اوگاندا و زیمبابوه بدون روادید و یا از طریق ویزای فرودگاهی سفر کرد. هرچند بسیاری از این کشورها مقصد سفر ایرانی‌ها نبوده و پرواز مستقیم به آن‌ها وجود ندارد و امکان دسترسی نیز بسیار محدود و سخت بوده است.

معتبرترین پاسپورت خاورمیانه

اما در خاورمیانه، معتبرترین پاسپورت همچنان به امارات عربی متحده تعلق دارد. گذرنامه امارات با امتیاز سفر به ۱۷۵ کشور جایگاه پانزدهم جدول رتبه‌بندی ابتدای سال ۲۰۲۲  را به‌دست آورده است. امارات که در سال ۲۰۱۹  در جایگاه بیستم ایستاده بود، این پرش رتبه‌ای را مرهون سیاست آزادسازی مرزها برای کشورهای بیشتر است.

گذرنامه ترکیه نیز که مهاجرت ایرانی‌ها به آن در فاصله سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ سه برابر شده و بر اساس اعلام سازمان آمار این کشور، ایرانی‌ها در پاییز سال ۱۴۰۰ صدرنشین خریداران خارجی مسکن در این کشور بوده‌اند، رتبه ۵۰ پاسپورت‌های معتبر ابتدای سال ۲۰۲۲ را به‌دست آورده است. شهروندان ترکیه با گذرنامه این کشور می‌توانند به ۱۱۰ کشور بدون ویزا و یا با ویزای فرودگاهی سفر کنند.

شکاف آزادی سفر بیشتر شد

با وجود این رتبه‌بندی، اما ظهور سویه اُمیکرون، شکاف فزاینده‌ای در جابه‌جایی‌های بین‌المللی بین شهروندان کشورهای ثروتمندتر و فقیر ایجاد کرده است؛ چرا که محدودیت‌های سختگیرانه‌ای علیه کشورهای عمدتاً آفریقایی اعمال شده است، به گونه‌ای که آنتونیو گوترش ـ دبیرکل سازمان ملل متحد ـ آن‌ را به «آپارتاید سفر» توصیف می‌کند. بسیاری معتقدند کشورهای ثروتمند و تولیدکننده واکسن با محدودیتی که در دسترسی کشورهای آفریقایی ایجاد کرده‌اند عامل چنین وضعی هستند.

با این حال، شرکت «هنلی» به استناد داده‌هایش معتقد است: جدا از بیماری همه‌گیر کووید ۱۹، سطح کلی آزادی سفر در چند دهه اخیر بیشتر شده است، ‌ مثلا براساس شاخص سال ۲۰۰۶ برای یک فرد سفر به ۵۷ کشور بدون ویزا به طور میانگین امکان‌پذیر بود، اما امروز این تعداد تقریباً دوبرابر شده است. اگرچه، شهروندان اروپا، آمریکای شمالی و کشورهای ثروتمند آسیایی از این آزادی بیشتر از سایرین برخوردارند.

به جز «هنلی» که در سال دو مرتبه پاسپورت‌ها را اعتبارسنجی می‌کند، شاخص‌های دیگری برای رتبه‌بندی و ارزش‌گذاری گذرنامه‌ها وجود دارد، مثلا  شاخص پاسپورت «آرتون کاپیتال» که گذرنامه‌های ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل متحد و شش منطقه دیگر همچون تایوان، ماکائو، هنگ‌کنگ، کوزوو، سرزمین فلسطین و واتیکان را درنظر می‌گیرد. بر این اساس، امارات با امتیاز سفر به ۱۶۰ کشور، معتبرترین و مطلوب‌ترین پاسپورت را دارد.

منبع: ایسنا

مرتبط:

رتبه‌بندی جهانی پاسپورت ‌ها و رتبه ایران

«نقش افشان» یکی از پرطرفدارترین طرح‌ها در فرش‌بافی

قدمت هنر فرش‌بافی در ایران به سالیانی دور بازمی‌گردد و محصول این هنر مدت‌هاست که بین جهانیان شهرتی سحرانگیز دارد و این شهرت نشانه زیبایی رنگ‌ها و نقش‌های دست‌بافته‌های ایرانی است که تماما از ذوق هنری ایرانیان گرفته شده است.

عبدالله احراری، عضو انجمن علمی فرش ایران، در گفت‌وگویی در خصوص نقش افشان فرش‌های ایرانی اظهار کرد: در طرح افشان برگ‌ها، گل‌ها، پرندگان، حیوانات یا نقش‌های مختلف بر کف(سطح) فرش افشانده می‌شود. گویی تعدادی گل یا نقش‌مایه‌های دیگری روی متن فرش گسترده شده و میان این نقش‌ها هماهنگی و هارمونی از نظر رنگ‌بندی وجود دارد و مجموعه‌ای زیبا ایجاد می‌کند.

وی ادامه داد: در واقع طرح افشان انواع مختلفی مانند ختایی، بندی و خطوط شکسته دارد که می‌تواند به صورت دسته‌گلی یا کمه‌ای، افشانه حیوان‌دار یا افشانه ترنجی باشد. در طرح‌های مختلف گونه‌های متنوع افشان دیده می‌شود؛ به عنوان مثال می‌توان نقش ماهی‌درهم بدون ترنج را به عنوان افشان تلقی کرد.

«نقش افشان» یکی از پرطرفدارترین طرح‌ها در بافت فرش ایرانی

عضو انجمن علمی فرش ایران بیان کرد: اگر نقش افشان ختایی یا شاه‌عباسی را در نظر بگیریم، استان‌ها و شهرستان‌های مختلف این نقش را مورد استفاده قرار می‌دهند که هر یک دارای ویژگی‌های ویژه خود است؛ به گونه‌ای که در مناطق ریزباف این گل‌ها و بندها ظریف‌تر، کوچک‌تر و با تعداد رنگ‌های بیشتر و در برخی از مناطق دیگر مانند نایین طرح‌ها ظریف اما با تعداد محدود و کمتری بافته می‌شود.

احراری اضافه کرد: مشهد نیز از جمله مناطقی است که بخش عمده تولیدات آن با طرح و نقش افشان بافته و تولید می‌شود که از جمله آن‌ می‌توان به طرح افشان شاه‌عباسی که در مجموعه شرکت فرش آستان قدس رضوی بافته می‌شود یا طرح‌های افشانی که توسط تولیدکنندگان بخش خصوصی در شهرهای مختلف استان و به ویژه شهر مشهد بافته می‌شود، اشاره کرد.

وی خاطرنشان کرد: طرح‌هایی که در مشهد بافته می‌شود در شماره‌های مختلف از ۲۵ رج تا ۸۰ رج بافته می‌شود که طبیعتا آن‌هایی که در رج‌شمارهای تجاری بافته می‌شود، دارای گل‌های درشت و رنگ‌های محدود است.

«نقش افشان» یکی از پرطرفدارترین طرح‌ها در بافت فرش ایرانی

عضو انجمن علمی فرش ایران افزود: طرح افشان در سیر تکاملی خود تا دوره تیموری عمدتا به صورت هندسی و افشان‌هایی با اشکال هندسی بوده است. به شکلی که خطوط منحنی به تدریج در دوره تیموری مورد استفاده قرار می‌گرفت و سپس در دوره صفویان طرح افشان به عنوان یکی از زیباترین طرح‌های این دوره به شمار می‌رفته است؛ به گونه‌ای که افشان شاه‌عباسی در کارگاه‌های قالی‌بافی کرمان، اصفهان، تبریز، کاشان، نایین و مشهد با سبک و سیاق خود بافته می‌شده است.

احراری عنوان کرد: پس از آن در دوره قاجار کاربری این طرح بیشتر رواج یافت و امروز یکی از پرطرفدارترین طرح‌ها به ویژه در بخش قالی‌های تجاری محسوب می‌شود که متاسفانه تولیدکنندگان فرش ماشینی این طرح را به صورت کاملا غیرقانونی و خلاف مصالح ملی فرش‌های دست‌باف، برداشت کرده‌اند و متاسفانه این طرح در فرش‌های ماشینی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

«نقش افشان» یکی از پرطرفدارترین طرح‌ها در بافت فرش ایرانی

وی ادامه داد: در اغلب کشورهایی که بازار فرش دست‌بافت به حساب می‌آید، فرش‌های افشان جایگاه ویژه‌ای دارد که در برخی مواقع به صورت تلفیقی با سایر طرح‌ها بافته و طراحی می‌شود.

منبع: ایسنا

همه چیز درباره آیین ازدواج کردهای کرمانج

ایران کشوری پهناور با فرهنگی متنوع و غنی است که همین ویژگی‌ها شناخت آن را هم برای مردم ایران و دیگر کشورها جذاب‌تر می‌کند. آنچه در نظر بسیاری میراث فرهنگی ایران را تشکیل می‌دهد، آثار به جا مانده از گذشتگان ماست که بخش مادی میراث فرهنگی را تشکیل می‌دهد و میراث فرهنگی ناملموس، آداب و رسوم، مراسم، مهارت ها، دانش محلی، گویش، اشعار و… است که بخش میراث معنوی را شامل می‌شود.

گلی شادکام، پژوهشگر زبان و فرهنگ کردی‌ کرمانجی خراسان، به معرفی آیین‌های مراسم عروسی کردهای خراسان پرداخت و اظهار کرد: برای کردهای خراسان جشن عروسی تنها یک جشن شادی‌بخش نیست بلکه مراسمی است که طی آن با همیاری و همکاری یکدیگر پایه‌های تعاملات اجتماعی مستحکم شده و بر انسجام و همبستگی اجتماعی افزوده می‌‏شود.

وی ادامه داد: آیین‌ها و جشن‌های ازدواج از مهم‌ترین و شادی‌‏بخش‌‏ترین مراسم در میان هر قوم و ملتی است. این جشن‏‌ها آغازگر زندگی مشترک و نشانی از پیمان مقدس زناشویی و تشکیل خانواده میان یک زن و مرد است که با حضور بستگان و دوستان شکوه و شادی بسیاری به همراه دارد. در فرهنگ کردهای خراسان جشن عروسی مهم‌‏ترین جشن زندگی یک فرد است که با شکوه و شادی بسیاری برگزار می‌‏شود.

این پژوهشگر گویش و فرهنگ کردی‌ کرمانجی اضافه کرد: در زبان کردی کرمانجی خراسان «زوهجین، zavejin» یعنی ازدواج کردن، «داوه، dâwat» جشن عروسی، «بووک،buk» و عروس «زاوا، zâvâ» داماد خوانده می‏‌شود.

همه چیز درباره آیین ازدواج کردهای کرمانج

شادکام خاطرنشان کرد: جشن عروسی از ابتدا تا پایان دارای مراحل گوناگونی است که شامل نشان‌ کردن، خواستگاری، قند شکستن، خرید عروسی، عیدی‌ بردن، حنابندان، عروس‌ برون و پاتختی می‌شود. همچنین گفته می‌شود که کردها بیشتر درون فامیلی و درون گروهی ازدواج می‌کنند.

وی تصریح کرد: در میان کردهای خراسان زمانی که پسری به سن ازدواج می‌‏رسد، خانواده‌‏ها تلاش می‌‏کنند تا از میان بستگان، آشنایان و هم‌محله‏‌های خود دختر مناسبی را برای او نشان کنند. برخی از این ازدواج‌‏ها به صورت توافقی میان خانواده‌‏ها از سنین کودکی فرزندان برنامه‌ریزی می‌‏شود که در میان عشایر شایع‌‏تر است. امروز جوانان بیشتر تلاش دارند همسر مورد نظرشان را خود انتخاب کنند.

تهیه جهیزیه بر عهده داماد است

این پژوهشگر زبان و فرهنگ کردی‌ کرمانجی خراسان افزود: پس از مراسم خواستگاری و توافق بر سر مسائل مربوط به جهیزیه و مهریه مراسم قندشکستن برگزار می‌‏شود. در میان کردهای خراسان به طور سنتی جهیزیه بر عهده پسر است. هر چند در میان خانواده‌‏های شهرنشین شده، تهیه جهیزیه به طور مشارکتی رایج شده اما همچنان در میان عشایر کرد خراسان تهیه جهیزیه بر عهده داماد است.

شادکام عنوان کرد: در مراسم قند شکستن که به نوعی اعلام نامزدی دختر و پسر است، یکی از بزرگان فامیل که باید مردی خوشنام و محترم باشد، خود دارای ازدواج موفقی بوده و علاوه بر آن ۲ زنه و زن مرده نیز نباشد، با اجازه دیگر بزرگان مجلس ۲ کله قند را برداشته و به نشانه شادکامی و خوشبختی عروس و داماد بر هم‌ زده و نامزدی دختر و پسر را به این وسیله اعلام می‏‌کند؛ در پایان قطعات قند را به نشانه شگون میان میهمانان تقسیم می‌کنند.

همه چیز درباره آیین ازدواج کردهای کرمانج

وی تصریح کرد: جشن عروسی در میان کردهای خراسان مفصل برگزار می‌‏شود. در گذشته مراسم عروسی سه تا هفت شب(جشن) به طول می‌انجامید و در آن انواع رقص‌‏ها، موسیقی، برنامه‌‏های سرگرمیک ننده، مسابقه کشتی و اسب‌دوانی برگزار می‌‏شده است. امروز اما به دلیل گرانی هزینه‏‌ها و مشغله بسیار مدت زمان جشن‏‌ها به نیم‌روز و یا حداکثر یک شبانه‌روز کاهش یافته است. برگزای جشن‌‏ها به شکل سنتی به ویژه در میان عشایر، روستانشیان و برخی از شهرنشیان هنوز هم بسیار رایج است.

موسیقی و رقص کردی از برنامه‌های اصلی عروسی کردها است

این پژوهشگر گویش و فرهنگ کردی‌ کرمانجی خراسان اظهار کرد: برگزاری جشن عروسی سنتی با همیاری جوانان فامیل و بستگان درجه یک انجام می‏‌گیرد و همه به نوعی در آن سهیم هستند. برنامه محوری عروسی کردهای خراسان، موسیقی و رقص کردی است که از اولین دقایق جشن تا پایان به شکل پیاپی ادامه دارد.

شادکام ادامه داد: این جشن‌‏ها با پوشش رنگارنگ سنتی زنان کرمانج جلوه زیبایی به خود می‏‌گیرد. در جشن عروسی کردهای خراسان خانواده‌‏ها همه در یک مکان گرد هم آمده و به جشن و پایکوبی می‌‏پردازند. بر اساس باورها جشن عروسی باید در روز برگزار شود که همچنان میان عشایر رایج است اما در حال حاضر در برخی روستاها و شهرها جشن‏‌های عروسی در شب نیز برگزار می‌‏شود.

همه چیز درباره آیین ازدواج کردهای کرمانج

برگزاری عروسی به دور از تجمل از ویژگی‌های کردهای کرمانج است  

وی در خصوص ویژگی‌های ارزشمند جشن‌های عروسی کردهای خراسان تصریح کرد: یکی از ویژگی‌های عروسی کردهای خراسان برگزاری مراسم به دور از تجمل و ریخت و پاش بیهوده است. دومین مورد این است که برگزاری جشن‌ها به همراه موسیقی، رقص سنتی و پوشاک رنگارنگ کردی بسیار سرگرم‌کننده است.

‏این پژوهشگر گویش و فرهنگ کردی‌ کرمانجی خراسان ادامه داد: از نکات مهم دیگر این جشن‏‌ها می‌توان به همیاری مالی در برگزاری جشن اشاره کرد. به این شکل که میهمانان در جشن مبلغی پول را که «تولوشی» نامیده می‌شود، به عروس و داماد هدیه داده تا در ابتدای زندگی مشترک درگیر هزینه‌‏های کمرشکن عروسی نشوند. معمولا این هدایای نقدی کل هزینه‏‌های جشن را پوشش داده و در مواردی مبلغی نیز برای شروع زندگی جدید باقی می‌‏ماند.

شادکام بیان کرد: برای کردهای خراسان جشن عروسی تنها یک جشن شادی‌بخش نیست بلکه مراسمی است که طی آن با همیاری و همکاری یکدیگر پایه‏‌های تعاملات اجتماعی مستحکم شده و بر انسجام و همبستگی اجتماعی افزوده می‏‌شود. این جشن‌‏ها محلی برای دورریختن کدورت‌‏ها، آشنایی‌‏های جدید و تشکیل زندگی‌‏های تازه است.

همه چیز درباره آیین ازدواج کردهای کرمانج

ثبت مراسم عروسی کردهای کرمانج در سال ۱۳۸۳ در فهرست ملی میراث ناملموس کشور

وی گفت: با توجه به ارزش و اهمیت مراسم جشن عروسی در میان کردهای خراسان عناصر ارزشمند و منحصربه‌فرد و نقش آن در تحکیم اجتماعی پرونده این مراسم طی ۶ ماه مستندسازی شده و پس از تایید در شورای ثبت میراث معنوی استان به شورای ثبت ملی فرستاده شد و در تاریخ ۱۵ بهمن ۱۳۸۳ در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسیده است.

منبع: ایسنا