اخیرا تصاویری در فضای مجازی منتشر شد که حاکی از وضعیت اسفبار یک اثر تاریخی در استان مرکزی بود که اتفاقا در فهرست آثار ملی هم ثبت شده و اگر اوضاعش همینگونه پیش برود، کم کم به صلیب بی مهری کشیده می شود!
تصاویر منتشر شده نشان می داد کلیسای ارامنه روستای لیلیان که در بخش کمره شهرستان خمین واقع شده است به پارکینگ ماشین های شخصی و کشاورزی و محلی برای آونگ سنتی انگور و تولید کشمش تبدیل شده است و حتی بخشی از این اثر ثبت شده نیز تخریب شده است.
روستای لیلیان منطقه قدیمی و ارامنه نشین مربوط به دوره قاجار است و وجود کلیسای ارامنه با قدمتی مربوط به دوره قاجار نیز گواهی بر ایجاد این روستا توسط ارامنی‌هاست.
کلیسای لیلیان در ۲۰ اردیبهشت ماه ۱۳۸۶ با شماره ۱۹۰۶۴ در فهرست آثار ملی قرار گرفت و قبرستان ارامنه لیلیان نیز که مربوط به دوره قاجار و دوره پهلوی است در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۸۵ با شماره ثبت ۱۷۳۵۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ارامنه این روستا پیروان شاخه گریگوری دین مسیحیت هستند که توسط شاه عباس صفوی از کشور ارمنستان به این منطقه آورده شدند و در واقع روستایی ارمنی نشین در این منطقه شکل گرفت، اما وضعیت ابنیه تاریخی این روستا به هیچ عنوان خوب نیست.
در شهریورماه ۱۳۹۳، مدیرکل وقت میراث فرهنگی استان مرکزی از مرمت قبرستان ارامنه این روستا خبر داد، اما امروز پس از گذشت ۷ سال، خبر از ویرانی کلیسای این روستا می‌رسد.
تصاویر منتشر شده از این کلیسا، گویای آن است که این اثر به هر چیزی شباهت دارد جز کلیسایی که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است و در نگاه اول اینگونه به نظر می رسد که قطعا کم کاری از جانب میراث فرهنگی صورت گرفته است.
میراث فرهنگی نیازمند مشارکت های مردمی
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی در خصوص وضعیت این کلیسا گفت: تعداد بناهای تاریخی استان مرکزی و تراکم و پراکندگی آنها بسیار زیاد است. در واقع بیش از ۲ هزار اثر واجد شرایط ثبت ملی در استان شناسایی شده است که ۹۰۰ مورد در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفته است.
مصطفی مرزبان بازوی اصلی میراث فرهنگی در کشور را مشارکت مردمی، مشارکت صاحبان بناهای تاریخی یا اعتبارات اختصاص یافته از سوی کمیته برنامهریزی شهرستان‌ها دانست و افزود: مسلما با تخصیص اعتبار میراث فرهنگی، به مسئله مرمت اثار و ابنیه های تاریخی که در مالکیت میراث فرهنگی است، رسیدگی می‌شود.
عکس‌ها متعلق به سه سال پیش است/کلیسا یا انبار علوفه؟/بنا مالک خصوصی دارد
وی در خصوص کلیسای لیلیان خمین و تصاویر منتشر شده در فضای مجازی از این کلیسا تصریح کرد: کلیسا و درمانگاه لیلیان در سال ۱۳۸۶ در فهرست اثار ملی ثبت شده، بنا بر گزارشات و تصاویر منتشر شده که در واقع به سه سال پیش مربوط می‌شود، مالک این کلیسا، این محل را به انبار علوفه و پارکینگ تبدیل کرده بود.
مرزبان گفت: دو سال پیش اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی، به دلیل شرایط ایجاد شده در کلیسا و تصمیم به تغییر کاربری، اقدام به شکایت از مالک بنا کرد و خوشبختانه دادگاه علیه مالک رای داد و اقدامات او محکوم شد، در دادگاه تجدید نظر نیز مجددا، حکم قبلی تکرار و مالک محکوم شد.
مالک به دنبال خروج بنا از فهرست آثار ملی/دیوان شکایت را رد کرد
وی با اشاره به پیگیری های مالک برای خروج بنا از فهرست آثار ملی و ارسال پرونده به دیوان عدالت اداری، بیان کرد: مالک به دنبال خارج کردن این بنا از فهرست آثار ملی است و در شعبه ۱۰ و ۳ دیوان عدالت اداری اعلام شکایت کرد که خوشبختانه در ۱۷ فروردین ماه ۱۴۰۰ این شکایت از سوی دیوان رد شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی اظهار کرد: یکی از ورثه این بنای تاریخی مانع کار مرمت می شود و میراث فرهنگی هم به دلیل عدم مالکیت بنا امکان مداخله جدی ندارد، اما اگر اعتبارات لازم از محل مرمت ابنیه تاریخی خمین اختصاص یابد، سعی می کنیم براساس اولویت پارامترهای مرمتی در این بنا به سرعت انجام گیرد.
مرمت کلیسا ۵۰۰ میلیون تومان پول می خواهد
وی با بیان اینکه مرمت کلیسا در گام نخست چیزی در حدود ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار نیاز دارد، گفت: قطعا برای حفظ بنا آواربرداری، مرمت سقف و دیوار لازم است که قطعا زمانبر و هزینه بر است، اما برای جلوگیری تخریب بیشتر بنا به نظر می رسد ظرف دو سال و با مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان بتوان اثر را حفظ کرد.
مرزبان اضافه کرد: بنا دارای مالک خصوصی است و ما در صورت مرمت آن خواهان حفظ کاربری اصلی کلیسا هستیم، اما باید حتما توافق مالک را برای کاربری داشته باشیم.
متاسفانه بارها در استان مرکزی شاهد بودیم که بناهای تاریخی ثبت ملی شده که دارای مالک شخصی هستند بیش از دیگر بناها در معرض خطر قرار می گیرند که به نمونه شاخص و عینی آن می‌توان به خانه حاج باشی اراک اشاره کرد که سال ها به حال خود رها شد و پس از تخریب های پی در پی، در نهایت مالک موفق به خروج این بنای بسیار ارزشمند از فهرست آثار ملی شد و امروز مالک کلیسای لیلیان نیز در تلاش برای خروج این اثر از فهرست آثار ملی است، به نظر می رسد پیش از اینکه همه مالکان برای خروج ابنیه تاریخی استان از لیست اثار ملی همراه شوند باید فکری برای میراث فرهنگی کرد.
درست است که حفظ و مرمت بناهای تاریخی نیازمند منابع مالی و اعتبار است، اما قطعا با وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی، انتظارها برای حفظ اثار تاریخی کشور بیشتر می‌شود و قطعا باید اعتبارات مرمتی بیشتری نسبت به گذشته اختصاص یابد تا تاریخ کهن این سرزمین دستخوش تخریب ها و طمع برخی مالکین نشود.
منبع: ایسنا
مرتبط:
واگذاری حمام تاریخی روستای لکان خمین
