عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی گفت: مشهد میتواند به منطقهای شاخص برای زمینگردشگری یا ژئوتوریسم تبدیل شود اما متاسفانه برنامه مشخصی برای توسعه این امر در منطقه وجود ندارد.
مژگان ثابتتیموری به بررسی قابلیتهای ژئوتوریسمی خراسان رضوی پرداخت و اظهار کرد: ژئوتوریسم یا زمینگردشگری بیش از ۱۰۰ سال است که در کشورهایی مانند انگلیس و استرالیا مورد توجه قرار گرفته است. این کشورها به عنوان کشورهای پیشرو در این زمینه قالب علمی و ساختارمند خود را پیدا کردهاند.
وی افزود: در حال حاضر نیز در کشور محققان برجستهای وجود دارند که همکاری آنها با نهادهای بینالمللی مانند یونسکو و اساتید مرتبط این حوزه، غنای دانش ژئوتوریسم را در کشور افزایش داده است.
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی ادامه داد: در حال حاضر فلات ایران به دلیل جوان بودن و ویژگیهای خاص زمینشناسی، یکی از شاخصترین مناطق برای دیدن تغییرات زمینشناختی است. مشهد و به عبارت بهتر دشت مشهد نیز در همین محدوده قرارگرفته است، البته با وجود این قابلیت در خراسان رضوی به این مسئله آنچنان که باید توجه نشده و هنوز برنامه مشخصی برای توسعه زمینگردشگری یا ژئوتوریسم در منطقه وجود ندارد.
ثابتتیموری خاطرنشان کرد: خوشبختانه در سالهای اخیر با پیگیریهای انجام شده و همینطور برگزاری دورههای آموزش راهنمایان زمینگردشگری با مجوز وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی توسط جهاد دانشگاهی باعث شد این فضا شکل دیگری به خود بگیرد.
وی عنوان کرد: البته باید گفت که هدف از این کار جلب توجه کارشناسان و سرمایهگذاران حوزه معدن و زمینشناختی به این مسئله بوده است و در ارتباط با این موضوع سخنرانیهایی نیز انجام شد و تا حدودی در حوزه توسعه زمینگردشگری آگاهیبخشی صورت گرفت، همچنین در این راستا به قابلیتها و خصوصیات ویژه زمینشناختی و ویژگیهای معدنی استان و مشهد که از آن به عنوان جاذبه زمینشناختی یاد میشود، پرداخته شد.
معادن پتانسیلهای زیادی برای جذب گردشگر و کسب درآمد دارند
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی ادامه داد: در جلسات آگاهیبخشی، سعی شد تا به معادن صرفا به عنوان یک موهبت طبیعی قابل برداشت در حوزه معدن توجه نشود و از پتانسیلهای آن برای جذب گردشگر و کسب درآمد استفاده شود. در گذشته از معادن و مناطق مختلف زمینشناختی بازدیدهای علمی و آموزشی انجام میگرفت که متاسفانه در قالب گردشگری عام نبوده است.
ثابتتیموری ابراز کرد: با توجه به اینکه دشت مشهد از جاذبههای زمینشناختی زیادی برخوردار است میزان توجهات علاقهمندان به آموزش راهنمایان زمینگردشگری در خانه معدن، سازمان نظام مهندسی معدن و مجموعه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی نسبت به گذشته که اطلاعات خاصی در این حوزه وجود نداشت، بیشتر شد.
وی اضافه کرد: البته موضوعی که در این قسمت کمی روند کار را کند کرد این بود که افراد بازدیدکننده، مناظر طبیعی مرتبط با زمین را در قالب اکوتوریسم و طبیعتگردی و زمین را جدای از طبیعت و موجودات زنده پیرامون یا روی آن میدانستند، بنابراین آن را در حوزه اکوتوریسم و طبیعتگردی قرار میدادند.
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی بیان کرد: از زمانی که این علم به ایران و همینطور به خراسان ورود پیدا کرد و در افراد علاقهمند شناخت لازم پیدا شد، بحث زمین را جدای از مباحث موجودات زنده روی آن قرار دادند و اخیرا تورهای مناسب و تعریف شدهای برگزار میشود که با اقبال خوبی از سوی مردم روبهرو شده است.
ثابتتیموری ادامه داد: به عنوان مثال دره شمخال به عنوان یک جاذبه زمینشناختی بسیار زیبا که مرتبط با حوزه زمین، آب و طبیعت غیر زنده است برای بسیاری از مردم جالب توجه بوده و تنها طی کردن مسیر رسیدن به این دره، دیدن منظره زیبای داخل آن و دیدن فضای منحصر بهفرد لایههای زمین برای مردم بسیار جذاب خواهد بود.
غار مغان یکی از زیباترین مقاصد ژئوتوریسمی استان
وی تشریح کرد: مواردی چون کوهها، آبشارها، درهها و دستکندهایی چون انواع معادن فعال و غیرفعال، غارهای متنوعی وجود دارد که یکی از جاذبههای مهم زمینشناختی در اطراف و داخل مشهد به شمار میآیند. یکی از کهنترین این غارها که برای علاقهمندان بازدیدکننده بسیار جذاب بوده، «غار مغان» واقع در کوههای خلج در جنوب شرق مشهد است و از گذشتههای بسیار دور و بیش از ۵۰ سال گذشته مقصد سفر و بازدید علاقهمندان بوده است. مسیر بسیار زیبا و چشمانداز طبیعی پیرامون آن، وجود ستونهای آهکی منحصر بهفرد درون آن حتی بدون آگاهی از کلید واژه زمینگردشگری نیز این غار را مقصد جذاب سفر به درون زمین قرارداده است.
لزوم تربیت راهنمایان و مفسران ژئوتوریسم جهت استفاده در تورهای گردشگری
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه این روزها آگاهی مردم نسبت به این مسئله بیشتر شده است، اظهار کرد: نیاز است تا راهنمایان متخصص و مفسران زمینگردشگری تربیت و از آنها در برگزاری تورهای ژئوتوریسمی استفاده شود و به اصطلاح در دستور کار دفاتر خدمات مسافرتی قرار گیرند تا علاقهمندان شرکتکننده در این تورها علاوه بر بازدید از جاذبههای بصری، اطلاعات زمینشناسی بیشتر و مستندی نیز دریافت کرده و سفری هدفمندتر را تجربه کنند. آنها درک میکنند که عملا ساختار این زمینساخت یا جاذبه زمینشناسی به چه ترتیب بوده و در چه تاریخی شکل گرفته است. به واقع دشت مشهد به عنوان یکی از دشتهای جذاب برای علاقهمندان به حوزه زمینشناسی و زمینگردشگری مطرح است که میتوان انواع سنگهای رسوبی، آبرفتی، آتشفشانی و جاذبههای مرتبط با سازندهای زمینشناختی را در اطراف آن مشاهده کرد.
ثابتتیموری در خصوص برقراری ارتباط بین زمینگردشگری با سایر حوزههایگردشگری و برگزاری تورهایی از این دست خاطرنشان کرد: این موضوع به ترکیب تور و افراد شرکت کننده در آن بستگی دارد؛ در تور برگزار شده باید سلیقه افراد شناسایی شود و بر اساس ذائقه مشتری، تورهای زمینشناختی از تورهای عمومی تفکیک و برای تامین رضایت گردشگران خاص تورهای ترکیبی فراهم شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر خانه معدن همچنین در حال پیگیری است تا بتواند معادن متروکه، فعال و نیمهمتروکه خود را برای استفادهای بهینه و دوگانه به کار گیرد، به این معنی که در زمینه استخراج کانسارها و منابع معدنی نیز در زمینه زمینگردشگری و گردشگری معدن مورد بهرهبرداری قرار گیرند. استفاده از معادن به این شیوه قابل ارزش است؛ چراکه سرمایهگذار در دوره غیرفعال بودن معدن میتواند از این راه درآمدزایی داشته باشد.
پارک کوهسنگی یکی از جاذبههای زمینگردشگری مشهد است
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی پارک کوهسنگی را به عنوان یکی از جاذبههای مهم زمینشناختی مشهد معرفی و اظهار کرد: پارک کوهسنگی یکی از جاذبههای مهم مرتبط با زمین گردشگری در دل شهر مشهد است که به صورت یک سازه زمینشناسی جذاب و خارج شده از دل زمین به صورت سنگی یکپارچه در میانه دشت مشهد نمایان است. ممکن است افرادی که تا امروز از آن دیدن کردهاند از زاویه زمینشناسی به آن توجه نکرده باشند و این در صورتی است که این منطقه تاریخ زمین و تاریخ تمدن انسان را نیز به ما معرفی میکند.
ثابتتیموری افزود: اگر داستان شکلگیری آثار زمینشناختی برای گردشگران به خوبی تفسیر شود قطعا برای آنها جذاب خواهد بود و ورود گردشگران متنوعی را به این محدودهها موجب خواهد شد. کوههای اطراف مشهد مانند پارک خورشید و کوهپارک، خود یک جاذبه زمینشناختی است که حضور مفسران و کارشناسان مرتبط با حوزه زمینگردشگری را میطلبد؛ بررسی این موضوعات علاوه بر اشتغالزایی میتواند جذابیت بازدید از آن مناطق را نیز افزایش دهد.
منبع: ایسنا
