آنچه در ادامه می‌آید بخش چهاردهم سفرنامه اروپا نوشته وحید صلواتی است؛ حالا نویسنده پس از سفر به آلمان و گشتی در شهرهای مختلف این کشور از طریق یک کشتی به اسکاندیناوی رفته است:

ورود به نروژ ( Norway)

پس از خروج از کشتی، به اسلو وارد شدیم، در طول مسیر نظم و صبوری رانندگان در رانندگی و زیبایی بصری شهر جلب توجه می‌کرد. استفاده از بزرگراه‌ها هزینه بر است، لذا شهروندان ترجیح می‌دهند از خودرو شخصی کمتر استفاده کنند، مناظر شهری و طبیعی پایتخت نروژ جاذبه‌ای منحصر به فرد به آن می‌دهد.

از نظر نقشه جغرافیایی نروژ کشوری نسبتاً کشیده شده از جنوب به شمال است و بخش‌های جنوبی کشور غالباً پوشیده از جنگل بوده و مناطق شمالی و غربی غالباً پوشیده از برف و یخچال‌های طبیعی زیبا هستند. در عین زیبایی‌های طبیعی، نوروژ کشوری پیشرفته و توسعه یافته است، از نظر ضریب نفوذ تلفن همراه و اینترنت، نروژ جزء برترین کشورهای دنیاست.

پارک‌های طبیعی و اکولوژیکی، بیشه‌ها، دشت‌های سبز زیبا که به شوخی می‌گفتم تمام حومه اسلو مانند تصویر زمینه نرم‌افزار «ویندوز» است! هوا در اوج تیرماه خنک، سبک و لذت بخش بود. مردم با شرایط آب و هوایی کاملاً خود را تطبیق داده‌اند، ضرب‌المثل نروژی معروف است که می‌گوید: هوای بد وجود ندارد، بلکه انتخاب لباس شما است که بد است.

مغازه‌های زیادی با فروشنده‌های ترک و عرب‌ در هر کوی و برزنی جهت رفع نیاز مواد غذایی و مصرفی مسلمانان و حتی سلیقه‌های شرقی وجود دارد.

به محل سکونت میزبان‌مان (دکتر غلامرضا جعفری) در حومه شهر، در مکانی زیبا به نام دال که یک ویلای زیبا در میان جنگل بود رسیدیم، دو کلبه کنار هم که در ساخت آن شخصاً مشارکت داشته است، همسر ایشان از ما استقبال کرد و در همان بدو ورود دکتر می‌دانست که چه برایش آورده‌ایم! همان ابتدا سراغ کله‌پاچه را گرفت که در یک مغازه متعلق به افغانی‌ها در هامبورگ به صورت کنسرو شده برایش تهیه کرده بودم، هنوز مشغول صحبت و احوالپرسی بودیم که به سرعت کله‌پاچه را گرم کرد و به همراه نان‌های باگت و در کنارش خیارشور میل کرد، بوی کله‌پاچه همه اتاق‌ها را گرفت، خانمش متحیر از این سرعت عمل شوهر! ما را برای پذیرایی به اتاق هدایت کرد، اما ما برای نشستن نیامده بودیم، پس از صرف قهوه برخاستیم و به گردش در جنگل اطراف ویلای محل اقامتمان رفتیم.

فصل تابستان است و هوا کاملاً تاریک نمی‌شود، ساعت دو نیمه شب هم هوا گرگ و میش بود، روزهای اول این وضعیت برایمان مهیج بود و ساعت خواب و بیداریمان را برهم زده بود.

ضمن اقامت یک هفته‌ای در نروژ طبیعت زیبا با انبوهی از جنگل‌های این منطقه را مشاهده کردیم، چندین نوبت به دریاچه نزدیک محل اقامت به نام «هوردال» Hurdal رفتیم، آب این دریاچه علاوه بر بارش‌های متناوب از چشمه‌های کوچکی که به آنجا می‌ریزند تأمین می‌شود. در هنگام زمستان دریاچه یخ می‌زند و برف‌های روی آن منظره بسیاری زیبایی را پدید می‌آورد و در قسمت‌های ایمن آن مردم به اسکی روی یخ و دیگر بازی‌ها روی می‌آورند. در هر بار مراجعه ضمن بردن وسایل پیک‌نیک، از آرامش، سکوت و امنیت آن لذت بردیم.

در حین آمد و شد در رانندگی و حضور در حومه شهر، هیچ احساس ناامنی و نگرانی به کسی دست نمی‌دهد. حضور در خانواده‌ای در این شهر و آشنایی با کارهای روزانه آنها لذتبخش بود. زندگی ساده و بی‌تکلفی داشتند. ورزش جزء ارکان زندگی و قانون همه خانواده‌ها بود، غذایشان کم حجم، اما مقوی بود و وعده عصرانه یا شام بسیار مختصر میل می‌کردند. وقتی به اطرافت نگاه می‌کردی همه در حال کار و تلاش بودند، اکثر تعمیرات منزل توسط اعضای خانواده‌ها انجام می‌شد، اولویت نخست حتی‌المقدور تعمیر وسایل است نه خرید، در آن محیط زیبا زندگی همسایه‌ها در آرامش، قابل مشاهده بود، وقتی چمن‌زدن من با سروصدا، طولانی شد یک از همسایه‌ها با لبخندی به من نگاه می‌کرد که پیام را سریع گرفتم و دستگاه را خاموش کردم. کمی هم در امور باغبانی، هرس درختان، رنگ آمیزی چوب‌های ایوان منزل همراهی کردم، همسر و خواهرم با مواد غذایی که از ایران آورده بودند با پختن غذاهای لذیذ ایرانی میزبان و خانواده‌اش را انگشت به دهان کرده بودند، آنها باقالاپلو و قرمه‌سبزی را خیلی دوست داشتند، در آنجا هم کودکان شیفته بازی‌های رایانه‌ای و تلفن همراه هستند و در آن مکان هم یک شکاف نسلی بین جوان‌ترها و والدین وجود داشت.

همسر و خواهرم برای میزبان، خورشت‌های ایرانی طبخ می‌کردند تا فریز کرده و به تناوب استفاده کند، همسر ایشان که اروپایی است به آنها گفت چرا شما دائم در حال کار هستید در حالی که همسرانتان در این کار با شما مشارکت ندارند! و مرتبه‌ای دیگر گفت شما سه ساعت غذا طبخ می‌کنید، در حالی که ۱۰ دقیقه می‌خورید! خوردن شما حداقل باید یک‌ساعت طول بکشد و لذت ببرید، آن هم با این خوراک‌های لذیذ!

سفر روزانه از طریق مترو به اسلو داشتیم که بسیار لذتبخش و خیره کننده بود و در بافت قدیم شهر و بندر ساعاتی به گشت و گذار پرداختیم. به مرکز شهر که رفتیم من دلم می‌خواست ساختمان‌های قدیمی را ببینم، اما میسر نشد، بدانید اگر بانوان همراهتان باشند با خوشبینانه‌ترین حالت، حداقل یک چهارم وقتتان در فروشگاه‌ها می‌گذرد! که البته آن همه به نوعی جز جاذبه و تفریح سفر و به خصوص آرامش بانوان است که من هم گاهی همراه می‌شدم.

به شهرهای مرزی کشور سوئد هم سفر کردیم که خروج از مرز و ورود به کشور سوئد را حس نکردیم. ایمنی جاده‌های سرسبز برون شهری عالی بود و هرگونه تعمیرات یا تصادف احتمالی از طریق شبکه داخلی شهر به اطلاع رانندگان رسانده می‌شود تا بتوانند برنامه‌ریزی کنند، معمولاً در فروشگاه‌های مرزی، اجناس و موادغذایی قیمت‌های ارزان‌تری دارد و در پایان هفته مردم از شهرهای مختلف برای خرید به این منطقه می‌آیند.

منبع:ایمنا

مرتبط:

پریکستولن از دیدنی ترین طبیعت های کشور نروژ

معرفی جاذبه‌های گردشگری نروژ + بهترین زمان برای سفر به این کشور

هنوز هُرم گرما وجود داشت که با گروهی از علاقه مندان و بلدهای محلی و فعالان حوزۀ گردشگری یزد در کنار باغ های برزن سرچشمۀ ابرند آباد ایستادیم و به گفته های احمد رسولی، شاعر بومی یزد و باشنده ابرندآباد گوش فرادادیم.

او به زیبایی از باغ شهر شاهدیه گفت که دارای سه روستا با نام های اَرنوا، کِفله مرز و نصرتاوا است که هر روستا محله هایی دارد مانند: محلّۀ باغستان، محلۀ انجیرک، محلّۀ غفور، محلّۀ سیف و غیره که همۀ خانه های خشت و گلی  رهاشده و به گفته او سوخته اند .

سخن از تل هایی گفت که با زحمت کشاورزان و باغداران درست شده، یعنی خاک را پشته، پشته از زمین جمع می کردند تا زمین کشاورزی به دست آید. این تل ها نام هایی داشت، مانند: تل سر ، تل برزیا ، تل پشک  ، تل نمکک، تل یادارون ، تل سیف ، تل چهل دخترون ، تل میری ،تل بلندی ،تل بیه ،تل قلعه ، تل غفور، تل بلندی،تل انجیرک، تل چاه گرگ، تل بیدراز و تل زیرک؛ آب این روستاها از قنات ابرندآباد تأمین می شده که سرچشمه اش از مهرجرد میبد بوده است.

پس از آن به اقامتگاه بوم‌گردی آقای احمد میرجلیلی در برزن بید دراز رفتیم که دیگر نشانی از بیدی که گفته می شد پینه دوزی در آن مسکن داشته، نیست.

میرجلیلی این اقامتگاه را که بلندترین خانه این روستاست، با سرمایۀ شخصی و به زیبایی بازسازی کرده بود؛ پس از آن به توضیحات رسولی در باره پیشینۀ ابرند آباد و قلعۀ حاکم نشین آن و انتساب آن به ایراندخت ساسانی و دیگر باورهای بومی در بارۀ پیشینۀ و بزرگان روستا گوش دادیم که همراه با چاشنی خوانش اشعاری به گویش بومی در بارۀ اَرنوا (مردم یزد، پسوند آباد را با «وا » بیان می کنند مانند: مَندوا،مَردوا، مُریاوا) از رسولی بود.

من ارنوای خفته ز خاکی تپیده ام                      از بی کسی به غبار آرمیده ام

من دلشکسته و ویرانم از زمان                           ویرانه مانده و حسرت کشیده ام

او گفت: پیشینۀ  تاریخی این روستا مربوط به زمان ساسانیان است. ایراندخت، دختر خسرو پرویز، پادشاه ساسانی به یکی از سرهنگ های خود به نام ابرند دستور می‌دهد که باغ و ملکش را در یزد سرآوری کند. ابرند وقتی کارش در یزد تمام می شود به اینجا که در نزدیکی یزد بوده می آید و می بیند که روستایی خوش آب و هوا است، پس قلعه‌ای در آن می سازد و روستا به  ابرند آباد مشهور می شود.

نام ابرند آباد مرا به یادبوده های کودکی خود می برد که پدر تعریف می کرد: در سال ۱۳۳۲ ش کفیل دفترخانۀ ۲۵به سردفتری سیّد مهدی حاجی صدر ابرند آبادی بودم و می بایست با دوچرخه از یزد تا آن روستا بروم.

در این جا با خبر شدیم که رسولی به غیر از شاعری و حرفۀ بنّایی، نقاش زبردستی هم است و در طول جنگ هشت سالۀ ایران و عراق، بیش از ۷۰۰ نگاره از شهدای یزد کشیده است . از خاطرات خود به هنگام رفتن به نزد سید مهدی چیتی نقاش نامی یزد گفت.کاش این نقاش خودساخته رها نمی شد و ناچار نبود برای گذران زندگی به بنایی بپردازد.

گوش دادن به آواز خوش مرتضی ربّانی (معروف به دایی مرتضی) همراه با نوای دف او شوری به گروه داد. عکسی به یادگار در کنار باغ ها گرفتیم. باغ های شاهدیه دست کم ۳ تا ۵  گز ازسطح روستا پایین ترند و این به دلیل دسترسی به آب قنات است. در خانه های قدیمی و چند طبقۀ این آبادی که رها شده، گه گاه مردمانی از دیار افغانستان باشنده بودند.

پس از آن از خیابان نوبنیادی که همین چند روز با ویرانی خانه های قاجاری ساخته شده، رد شدیم دربارۀ این ویرانی، نرگس آبیار، فیلمساز یزدی در رسانه ها گفتگو کرده و هشدار داده بود.

پس از آن به کنار مسجد جامع ابرند آباد رسیدیم. مسجدی که به گفتۀ رسولی، تاریخ بنیان آن با مسجد امیرچقماق یزد یک سان است و یک زرتشتی تازه مسلمان آن را ساخته چند سال پیش گنجی را از آن دزیده اند.

شهابی گفت: بربالای گنبد، جایی برای اذان گفتن و جایی برای رصد ماه و ستاره بوده است.در کنار این مسجد کهن، سه حسینیۀ بدقواره با سقف هایی بالاتر از مسجد قرار داشت .بایستگی کنار هم بودن این سه حسینیۀ بزرگ آهنی آن هم در صدمتری یک دیگر که هرکدام چند صد نفر را درخود جای می دهد ندانستم.

دیدار از خانۀ حفاظت شده و تاریخی حسن پور در کنار حسینه که در دستور ویرانی است، بخش دیگری از سفر ما بود. خانه با طاق های بلند و خشتی چپیله ای خود جلوه ای از یک خانۀ قاجاری روستایی را داشت. هرچند کارشناسان میراث گفته اند مربوط به عصر صفوی است. سپس بر فراز یکی از تل های دست ساز آبادی به نام تل سر رفتیم که همۀ این آبادی ها را زیر نگین داشت .

شهابی می گوید قدمتان ۱۴۰۰ سال است ولی مأخذی برای حرف خود ندارد. آدمی از قدرت انسان های قدیم  که بدون هیچ گونه امکانات امروزی و تنها با همت خود به حفر باغ ها و ساخت این تل ها پرداخته در شگفت می شود. ردشدن از یکی از این کوچه باغ ها که در بهار، گل انارهای زیبا و شکوفه آن رازیباترمی کند .حظّی داشت.

پس از آن به درون قلعه بلندبالای آن پای نهادیم. قلعۀ ابرند آباد در زمینی به مساحت ۵۰۰ مترمربّع بنا شده است، آنجا مهندس نجمۀ نادری از کارشنان معماری یزد ایستاده بود تا دربارۀ این قلعۀ حکومتی که زمانی برسر راه قدیم یزد به اصفهان و تهران قرارداشته، سخن بگوید.

او به خوبی از ساختارهای این قلعه ها که پس از سدۀ نهم تبدیل به قلعۀ مسکونی شده و سپس رها شده گفت. از لایه های حفاظتی، از برج های سماوری، جایگاه استقرار نگهبانان و تک تیراندازان و محلّ ریختن سرب و آب جوش که آخرین سد دفاعی ساکنان قلعه است، گفت. این قلعه تماماً از خشت و گل و در دوطبقه ساخته ‌شده است. سردر قلعۀ تاریخی ابرند آباد در سه‌ طبقه ساخته ‌شده است. از طبقۀ نخست این بنا تنها یک راهروی تنگ که در چهار بدنۀ بنا ادامه یافته و دریچه‌هایی به سمت درون قلعه دارد به‌جا مانده است. چهار برج دایره‌ای شکل در چهارگوشه این بنا ساخته ‌شده است. رسولی می گفت: در جای جای این قلعه، نشان حفاری های غیر مجاز سوداگران دیده می شود.

سپس وارد روستای گرد فرامرز (از بنیان های فرامرز کاکویی از خاندان آل بویه ) شدیم . از آب انبار کهن و مسجد روستای گرد فرامرز رد شدیم و به روبروی قلعۀ روستا رسیدیم و عکسی به یادگار گرفتیم .

باز در اینجا به یاد سندی از سال ۱۲۵۷ق  افتادم که جدّ ما حاج علی بمان نشاسته گر قناتی را دراین روستا وقف بر سوگواران امام حسین (ع) کرده است.درآنجا نام روستا گرد فلامرز آمده است.

مقصد بعدی روستای نصرت آباد بود. دمی در کنار سرو کهن سال و پانصدسالۀ آن جای گرفتیم که در مجتمع دینی فرهنگی زرتشتیان نصرت آباد جای داشت. این بنا را مهربان کیخسرو مهر شاهی  بنیان گذاشته بود.

مهداد منوچهری که از باشندگان زرتشتی و از فعان گردشگری بومی همین روستا بود، دربارۀ پیشینۀ آتشکده و آیین آتش گزاری آن گفت که که پدر بزرگش کیخسرو نمیرانیان، هیربد آن است.این آتشکده هم به سان دیگر آتشکده های روستایی در کنار نهر آب قراردارد.

نکتۀ جالب آن بود که آتشکده، درست روبروی مسجد قرارداشت و این نشان از همزیستی زیبای دو دین در کنار یک دیگر در یک روستا می داد.

برنامۀ پایانی، رفتن به اقامتگاه بومی باباخداداد از آنِ  جدّ مادری آقای منوچهری ، خدادا نمیرانیان بود. اقامتگاه مانند همۀ خانه های زردشتی ساخته شده بود، با بادگیری رفیع، همراه بوی خوش عود و کُندر. پذیرایی با چای و شیرینی، خستگی این سفر سه ساعته را از تن زدود.

پس از آن آقای مهندس رضایی، عضو شورای شهر شاهدیه از برنامه های توسعۀ گردشگری در روستا گفت و بیان داشت: آن خیابان نوبنیاد برای دسترسی به بافت کهن بنیان شده است . حاضران هم به بیان نظرات خود پرداختند که گفته های خانم نادری از همه شیواتر بود .توزیع جانمازی از دست بافت های یزد به گردشگران امروز هم با همّت شورای شهر تدارک دیده شده بود. پایان بخش برنامه ها نوای دف همراه با آواز دایی مرتضی و عکسی به یادگاری در ساعت یازده شب بود.

سروده ای از احمد رسولی، گواهی است بر نوشته های این سفرنامۀ یک روزه:

شاهدیه، شهر باغ های انار                                     شهر نسّاجی و گل های بهار

چون بهشتی خفته دامان کویر                           مانده تل های بلندش یادگار

قدمت تاریخ اینجا مستند                                   قلعه از دوران ساسان ماندگار

چون سرای کاروان  گوید سخن                                راه ابریشم دراینجا برقرار

خانه های خشتی اش تصویر عشق                            مانده بر قاب قشنگ روزگار

کلفمرز، مهد هنر، مهد تلاش                                   تار و پود ترمه هایش آشگار

ارنبایش چون نگین خاتمی                                سبز و خرّم، باغ و بستان سبزه زار

نصرت آباد چون بهاری دلنشین                             مردمانی پاک اندیش وخوش تبار

شاهدیه شهر تل های بلند                                        هدهد و قمری و آواز هزار

گفت «رسولی» نکته ای از شهر خود                             تا بماند یادگاری بر دیار

“نویسنده، پژوهشگر و یزدشناس”

مرتبط:

آشنایی با قلعه سریزد

شکافتن قلب آسمان با مناره‌های مسجد جامع یزد

فهرج روستایی فوق العاده در دل کویر یزد