موزه عبارت است از یک سازمان غیرانتفاعی دائمی است که در خدمت جامعه و پیشرفت آن قرار دارد و به روی عموم باز است، این سازمان شواهد مادی مربوط به انسان‌ها و محیط زیست آن‌ها را به منظور مطالعه و آموزش، گردآوری و حفاظت کرده و مورد پژوهش قرار می‌دهد و آن‌ها را به نمایش می‌گذارد.
امروزه موزه‌ها تنها به عنوان مکانی برای نگهداری از میراث‌فرهنگی دیده نمی‌شوند بلکه علاوه بر تقویت هویت ملی و فرهنگی جامعه، ضامن بقای فرهنگ ایرانی برای نسل‌های کنونی و آینده بوده و به عنوان یکی از گوشه‌های دنج بازار محصولات گردشگری فرهنگی در نظر گرفته می‌شوند که با برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری صحیح می‌توانند شرایط جذب گردشگر داخلی و خارجی را فراهم کرده و عامل موثری در رشد صنعت گردشگری و توسعه فرهنگی و اقتصادی کشور باشند.
بازدید از موزه‌ها یکی از بزرگترین، فراگیرترین و روبه رشدترین بخش‌های صنعت گردشگری عصر حاضر است، در حقیقت این چنین به نظر می‌رسد که گردشگری تاریخی رشد بسیار سریع‌تری از سایر اشکال گردشگری، خصوصا در کشورهای در حال توسعه داشته و باید آن را به عنوان ابزار بالقوه مهمی برای کاهش فقر و توسعه اقتصادی جامعه به حساب آورد.
موزه‌ها، امروزه شمار زیادی از بازدیدکننده‌ها را به سوی خود جلب کرده‌اند، و به یکی از ستون‌های اصلی صنعت توریسم و فاکتور اقتصادی مهم در هر کشور یا هر منطقه تبدیل شده‌اند.
یکی از اهداف وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کشور صیانت از آثار تاریخی و ارزش‌های نفیس میراث مادی و معنوی بوده که یکی از اقدامات مهم برای تحقق این هدف ایجاد موزه‌های مختلف و تبدیل اماکن تاریخی منحصر به فرد به موزه‌ها است.
در این راستا در سطح استان چندین بنای تاریخی به عنوان گزینه‌ای برای تبدیل به موزه انتخاب شده‌اند که یکی از این بناها ساختمان تلویزیون ملی ارومیه است که با توجه به ویژگی‌های معماری بنای ارزشمند و منحصربه‌فرد آن تصمیم گرفته شده است که این بنا به عنوان فضای فرهنگی و موزه‌ای برای مردم استان مورد استفاده قرار بگیرد.
ساختمان صدا و سیمای ارومیه در نظر است به عنوان موزه «مجاهدت‌های خاموش» تغییر کاربری پیدا کند که در آن مجاهدت‌ها و رشادت‌های سربازان گمنام امام زمان (عج)، در طول بیش از ۴۰ سال حیات طیبه انقلاب اسلامی ایران در آذربایجان غربی به نمایش درآید.
ایجاد موزه «مجاهدت‌های خاموش» گامی است در راه آگاهی جامعه با رشادت‌های حافظان امنیت که در راه دفاع از کشور از جان و مال خویش گذشته و اجازه ندادند تا احدی به خاک این کشور چشم چپ بیاندازد و درواقع این موزه مکانی است برای تقویت همبستگی ملی و قومی استان و فداکاری‌های انجام شده در راه دفاع از این مرز و بوم تا ضرورت حفظ وحدت را در آذربایجان غربی را به همگان گوشزد کند.
این موزه با هدف شناساندن و معرفی رشادت‌های سربازان گمنام امام زمان (عج) در امور حفاظت از استان با استفاده از اسناد، مدارک و اطلاعات مرتبط به معرفی مجاهدت‌های صورت گرفته در این خطه با هدف ارتقا سطح آگاهی مردم و حفظ یاد و ارزش‌های تلاش‌های وزرات اطلاعات در استان خواهد پرداخت.
ویژگی‌های بنای ساختمان صدا و سیما ارومیه
ساختمان تلویزیون ملی ارومیه به عنوان اولین ساختمان صدا و سیما بعد از تهران در استان آذربایجان غربی و در شهر ارومیه در سال ۱۹۶۹ میلادی و ۱۳۴۸ ه. ش در دوره پهلوی دوم به عنوان اثر فاخر توسط دکتر جهانگیر درویش از معماران نامی ایران طراحی و اجرا شد.
ساختمان تلویزیون ملی ارومیه با پلانی مستطیل‌شکل و در دو طبقه در سایت پلانی دایره‌ای شکل و با طرح پرنده‌ای با بال‌های باز طراحی و اجرا شده است.
هندسه کلی بنا به صورت قرینه بوده که در فضاهای داخلی از ترکیبات هندسی مربعی استفاده شده و در نماهای مختلف ترکیباتی از مثلث‌ها را شامل می‌شود که معمار این اثر کاملاً ماهرانه از سه شکل اصلی در طراحی استفاده کرده است.
باتوجه به اینکه این بنا از ابتدا با هدف استفاده مرکز صدا و سیما طراحی شده است دارای فضاهای متنوع و تودرتویی بوده که دور تا دور فضای داخلی اصلی را شامل می‌شود، فضاهای اصلی این بنا در مرکز بنا واقع شده و شامل سالن‌های استریو صدا و سیما است.
این بنا به عنوان یکی از نمادهای شهری در سال ۲۶/۱۱/۹۴ با شماره ۳۱۴۱۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
ضرورت ایجاد موزه
حفظ بنای تاریخی، رونق گردشگری عمومی و تخصصی در استان، ایجاد فضای آموزشی و پژوهشی برای دانشجویان و پژوهشگران، آگاه‌سازی جامعه با تهدیدات داخلی و خارجی، به تصویر کشیدن حرکات و جنایات رژیم پهلوی و همه گروهک‌های تروریستی و انتقال آن به نسل جوان، نمایش تاریخچه دفاعی استان در برابر تهدیدات داخلی و خارجی، اشاعه فرهنگ ایثار و مقاومت، آشنایی نسل حاضر و آینده با اهداف و خط مشی وزارت اطلاعات، معرفی شهدا با بهره‌گیری از آثارو خاطرات آن‌ها، ایفای رسالت‌های موزه از طریق برگزاری نمایشگاه موضوعی و یا برگزاری دوره‌های مختلف آموزشی مرتبط با اهداف و مأموریت موزه در سایر نقاط داخل و خارج از کشور با همکاری نهادهای ذیربط و ارتقاء سواد امنیتی، مهارت‌افزایی جامعه به ویژه نخبگان و مدیران کشور از جمله اهداف تشکیل موزه است.
معرفی بخش‌های مختلف موزه
بخش‌های قابل نمایش موزه با تلفیق عکس و فیلم و اسناد می‌تواند شامل گالری نمایش نقش و کارکرد وزارت اطلاعات، اقدامات امنیتی، ابزارآلات امنیتی، گالری نمایش تهدیدات درون‌مرزی و برون‌مرزی استان، گالری مربوط به اتفاقات مربوط به انقلاب اسلامی، گالری اقدامات وزرات اطلاعات در شناسایی گروهک‌ها و تهدیدات داخلی و خارجی، گالری آگاهی‌بخشی مردم (آموزش) و گالری معرفی شهدای گمنام باشد.
در کنار این بخش‌های نمایشی، وجود سالن همایش برای اجرای برنامه‌های آموزشی و انواع گردهمایی‌ها و کتابخانه تخصصی برای پژوهش و آموزش پژوهشگران و دانشجویان ضروری است.
آثار قابل نمایش
اشیای این موزه شامل اسناد و مدارک قدیمی مرتبط با وزارت اطلاعات در آذربایجان غربی، سلاح‌های سبک و سنگین، اسناد مکتوب جدید و آثار شهدا هستند.
اقدامات انجام شده مرتبط با بنا
ثبت اثر در فهرست آثار ملی به عنوان یک میراث فاخر معاصر و مدرن با شماره ۳۱۴۱۷ در سال ۱۳۹۴، تعامل با مالک بنا با هدف حفاظت از اثر، مکاتبه با مالک بنا به منظور تامین اعتبار مالی برای حفاظت و مرمت‌های اساسی به منظور تحقق قانون برنامه توسعه ششم موضوع ماده ۹۸، بررسی و تصویب طرح حصار پیرامونی اثر و اعلام به شهرداری برای اجرا، انجام مکاتبات مکرر با مالک بنا با هدف لزوم حفاظت و نگهداری بنا و استفاده و بهره‌برداری از آن درشان اثر و ضرورت‌های استعلامات اداری قبل از اجرای هر گونه مداخله در اثر و ساخت و سازهای پیرامونی، برگزاری جلسات شورای فنی استانی و ملی در خصوص بررسی طرح ارائه شده مرمتی و احیای اثر و تغییر کاربری و درخواست از معمار بنا برای حضور در محل و استفاده از نظرات ایشان به منظور حد امکان نحوه مداخلات در بنا در صورت تغییر کاربری از جمله این اقدامات هستند.
* گزارش فرزانه ولی‌پور، کارشناس امور موزه‌های آذربایجان غربی
