روستای رشم یک از روستاهای زیبای کویری ایران است که در نزدیکی دامغان واقع شده است این روستا دارای مناطق گردشگری منحصر بفردی است.

برای پیدا کردن آب در بیابان و کویر به دنبال پوشش گیاهی باشید. پوشش گیاهی متراکم و بیش تر درختان نمی توانند بدون منبع آب دائمی زنده بمانند.

چطور در کویر آب پیدا کنیم؟

یکی از پر رمز و رازترین سفرها و ماجراجویی ها مربوط به سفرهای کویری ميشود.در سفر به کویر شما باید به ۹۹ درصد حوادثی که ممکن است در کویر برایتان پیش بیاید فکر کنید، به دلیل آن که در صورت بروز هر گونه حادثه ی غیر مترقبه ای امداد رسانی بسیار دشوار و در بعضی موارد غیر ممکن است پس باید آمادگی لازم را داشته باشید.

تصور کنید شخص  یا گروهی در بیابان گم شده اند و یا خودروی آنها در کویر از کار افتاده است. آنها به دنبال آب اند ولی سراب می بینند. پیدا کردن آب در کویر احتمالا محال به نظر برسد ولی با داشتن مهارت کافی ممکن است . در ادامه  چند روش ساده برای پیدا کردن و تولید آب در بیابان را ذکر می کنیم؛ روشهایی که مهمترين موضوع براي انجام دادن آنها ، ارامش شما و باورتان به نجات است.

روش تولید آب در بیابان به کمک تقطیر

در گودالی که خاک مرطوبی دارد میتوان با استفاده از گرمای خورشید و یک سری کارها در چند ساعت مقداری آب تولید کرد. برای انجام این کار باید گودالی حفر کنید. در وسط گودال یک ظرف یا لیوان بگذارید ، بر روی دهانه گودال یک کیسه پلاستیکی بکشید و لبه های کیسه را کاملاً سنگین چین کنید تا هوایی رفت و آمد نکند. در مرکز کیسه دقیقا بر روی ظرفتان تکه سنگی کوچک بگذارید. نم خاک با استفاده از گرمای خورشید تبخیر شده و بخارها به کیسه میرسد و سرمای کیسه آنها را تبدیل به قطره های آب ميکند ، با شیبی که با سنگ کوچک ایجاد کردید قطره ها به طرف لیوان یا ظرف شما حرکت ميکند و  درون ظرفتان می چکد. در مدت این عملیات شما میتوانید در سایه ای پناه بگیرید.

پیدا کردن آب در دریاچه نمک

احتمالا دریاچه نمک جزء آخرین مواردبراي تهیه آب قابل نوشیدن هم نباشد ولی به شیوه تقطیر میتوان نمک و املاح آن را جدا کرد. کافی است گودالی ۵۰ سانتی متری حفاری کنید تا به آب نمک برسید و با استفاده از خورشید و یک پلاستیک، مثل شیوه گفته شده در روش قبل، آب اشامیدنی تهیه کنید.

پیدا کردن آب در کویر و بیابان به کمک پرندگان

پرندگانی که دانه خوارهستند مثل بلبل” سهره” سار” کبوتر و مانند اینها به هیچ وجه از منابع آبی دور نمی شوند. این پرنده ها صبح و عصر آب می نوشند. به یاد داشته باشید که هنگامی که این پرنده ها بصورت مستقیم وبه طرف پائین پرواز ميکنند دارند به طرف آب میروند و وقتیکه از آب خوردن برمی گردند سنگین تر هستند و از درختی به درختی ديگر پرواز ميکنند تا مرتب استراحت کنند پس شما مسیر آن ها را پیدا کنید قطعاً به آب خواهید رسید.

نکته:در خصوص پرندگان آبی این که آن ها قادرند فاصله های بسیار طولانی را بدون استفاده آب و غذا پرواز کنند پس دنبال کردن پرندگان آبی مانند مرغان دریایی لزوماً نشان بسیار خوبی براي وجود آب در آن نزدیکیها نیست عقاب ها و قوش ها و ديگر پرندگان شکاري هم میتوانند آب ضروری براي بدن خود را از طريق مایعات موجود در بدن قربانیان خود دریافت کنند، پس نمی توان وجود آن ها را نشان وجود آب در آن منظقه دانست.

پیدا کردن آب به کمک پوشش گیاهی

برای پیدا کردن آب به دنبال پوشش گیاهی باشید. پوشش گیاهی متراکم و بیش تر درختان نمی توانند بدون منبع آب دائمی زنده بمانند. درصورتی که با پوشش گیاهی محلی نا اشنا هستید، به دنبال سبزترین گیاهان بگردید. درختان برگریز و پهن برگ معمولاً علامت بهتری نسبت به درختان کاج هستند برای این که به آب بیشتری احتیاج دارند.

همچنین عمولاً در ریشه و ساقه گیاهان قدری آب ذخیره شده است که در وضعیت بحرانی و مناطق کويري میتواند زندگی شما را نجات دهد. توجه داشته باشید که در صورت نشناختن گیاهان این شیوه همان قدر که میتواند جان شما را نجات دهد سبب مرگتان هم ميشود . به عنوان مثال آب داخل بافت یک نوع کاکتوس خاص سبب تهوع ميشود . علاوه‌براین در زمان جدا کردن گیاهان باید مراقب حیواناتی مانند مار یا عقرب باشید.

پیدا کردن آب در دره ها، رودخانه های خشک و …

– بهترین مکان براي پیدا کردن آب، کف دره ها و مسيل رودخانه های خشک قدیمی است، جایی که آب طبیعتاً از زمین بیرون می آید و قابلیت دسترسی به آب از هر جایی ديگر بیش تر است. درصورتی که جوی یا حوضچه ی آب دیده نمی شود، به دنبال قسمت هایی از زمین که گیاه در آن روئیده است بگردید و تلاش کنید نقطه ی مناسبی از آن را حفاری کنید. امکان دارد آب کمپ پائین تر از سطح زمین وجود داشته باشد و در حفره جمع شود. حتی کندن کف آبکندها و بستر جوی های خشک امکان دارد سبب جوشیدن چشمه ای در زیر سطح زمین شود، به ویژه در ریگ زار این احتمال بیش تر وجود دارد.

– در کوه، شکاف های بین سنگ ها را بگردید، امکان دارد آب پیدا کنید.

– در ساحل، حفر کردن زمین در بالای خط مدّ، به ویژه جاهایی که توده های شنی بادآورده وجود دارد ، میتواند شما را به آب اشامیدنی برساند (حدود ۵ سانتیمتر یا ۲ اینچ که در روی آب شور قرار دارد). این آب امکان دارد شور مزه باشد؛ ولی قابل شرب است. در پائین پرتگاه های ساحلی، به دنبال سبزی ها و گیاهان آب دار بگردید، حتی خزه و سرخس. این گیاهان معمولاً درجایی که صخره ها جابجا شده و تغيير وضعیت داده اند، وجود دارند و همان جا امکان دارد قدری آب شیرین یا حتی چشمه پیدا کنید.

از هر حوضچه آب نخورید

توجه کنید هر موقع حوضچه ی آبی را دیدید که در نزدیکی آن گیاه وجود ندارد، یا استخوان حیوانات در آن جا دیده ميشود ، بدانید که احتمال خطرناک بودن آن آب زیاد است و امکان دارد به مواد شیمیایی الوده شده باشد. کنار آب را بررسی کنید، امکان دارد علامت های آب قلیایی را پیدا کنید. مدام آبی را که از حوضچه های آب روی زمین برمی دارید، بجوشانید.

راهکارهایی براي خنک نگه داشتن بدن

در مناطق کويري خنک نگه داشتن بدنتان به میزان آشامیدن آب مهم است زیرا سبب حفظ رطوبت بدنتان ميشود . بنابراین بدنتان را با شن بپوشانید. روی صورت خود پارچه بگذارید . دراز کشیدن روی سنگی که در سایه بوده و خنک است به کم شدن احساس تشنگی کمک ميکند . باید از قسمت سینه و شکم( نصف تنه به بالا) روی سنگ دراز بکشید تا حرارت بدنتان پائین بیاید.

مرتبط:آشنایی با کویر بشرویه

«هر کس یک بار مسحور افسون کویر شود، تا پایان عمر رهایش نخواهدکرد.» این جمله معروف را دکتر «آلفونس گابریل»- جغرافیدان و جهانگرد فقید اتریشی- گفته است. او سفرهایی به کویرهای ایران داشته و معروف ترین سفرنامه اش، با عنوان «عبور از صحاری ایارن» به چاپ رسیده است.

صحرا، کویر، بیابان، بادیه و این دست اسامی، گرچه از لحاظ علمی تفاوت هایی با هم دارند و وجوه تمایزشان وابسته به ارتفاع از سطح دریا و مقدار بارش سالانه و نوع پوشش گیاهی و میزان نمک موجود در خاک است، اما برای گردشگران و کویرنوردان تفاوت چندانی ندارند و معمولا وجود تپه ماسه ای های نرم و بلند (یا همان رمل ها)، رودهای شور، دریاچه های نمک، گیاهان کویری و پرندگان و جانوران بیابان زی، باعث جذب مسافران به نقاط کویری می شود.

حدود یک چهارم مساحت ایران را کویر و بیابان تشکیل می دهد و گردشگران کویردوست، معمولا در فصل های پاییز و زمستان عازم این مناطق می شوند. در ماه های سرد سال، گرچه از گرمای سوزان تابستانی کویرها خبری نیست، اما باید مراقب شب های سرد کویر بود.

در این مطلب، ۱۰ منطقه کویری ایران را که امکان سفر نسبتا راحت به آن ها برقرار است، معرفی می کنیم. سفر به صحرا و بادیه، لذتی فراموش نشدنی دارد و باید حداقل یک بار تجربه اش کرد. بی جهت نیست که سعدی این چنین حکیمانه می گوید: «به راه بادیه رفتن، به از نشستن باطل».

۱- بادگیرهای کویری

روستای خور

در استان خراسان جنوبی و بین شهرهای بیرجند و طبس، روستایی به نام «خور» وجود دارد که نباید آن را با شهری به همین نام که معروف به خور و بیابانک است، اشتباه گرفت. این روستا که همچنان جمعیت و رونق خود را حفظ کرده و بسیاری از مراسم آیینی اش هنوز برقرار است، معماری و بافت هوشمندانه ای دارد. کوچه های پرپیچ و خم، خانه های متراکم و بادگیرهایی که همگی به خاطر شرایط اقلیمی منطقه است، از ویژگی های این روستا به شمار می رود.

قلعه خشتی، آبگرم، دره «گوده» و آب انبار شگفت انگیز روستا که ورود به آن چندان هم ساده نیست، از جاذبه های گردشگری اش محسوب می شوند. آب انبار و قلعه خشتی، قدمت شان به دوره صفویه می رسد. هرچه از مرکز روستا دورتر شوید و به سمت جنوب روستا بروید، جلوه های کویری بیشتری را می بینید. کشاورزی هم در این روستا رونق خوبی دارد و می توانید از روستاییان، محصولات تازه و سالم خریداری کنید.

چطور برسیم: در مسیر بیرجند به طبس، ۸۵ کیلومتر بعد از بیرجند به روستای خور خواهیدرسید. اگر هم از طبس به سمت شرق می روید، باید سه راه «دیهوک» را به راست و سپس سه راه عرب آباد را به چپ بپیچید. ۷۵ کیلومتر بعد از عرب آباد، روستای خور را خواهید دید.

۲- در انتهای زاینده رود

کویر خارا

«خارا» به معنی بیابان است و البته نام یکی از کویرهای استان اصفهان هم هست. استان اصفهان که دربرگیرنده اقلیم های کوهستانی و کویری متضاد است، یکی از معروف ترین رودخانه های ایران یعنی زاینده رود را در خود جای داده و این رود بعداز عبور از مناطق مرتفع غرب استان، به کویر خارا و تالاب گاوخونی در شرق استان می رسد. کویر خارا در نزدیکی «ورزنه» است که این شهر هم خودش مناطق کویری و تپه های ماسه ای بلند و معروفی در اطرافش دارد. قدم زدن در ریگزارهای بلند این کویر، استراحت زیر درختچه های تاغ، تماشای انعکاس تصویر طبیعت روی سطح آب تالاب گاوخونی و همچنین تماشای پرندگان این تالاب (البته برای گردشگران سحرخیز)، تفریحات شما در این سفر خواهدبود.

چطور برسیم: اگر از اصفهان حرکت می کنید باید وارد جاده شیراز شوید و در هماناوایل مسیر، جاده شهر «بهراستان» را در سمت چپ تان انتخاب کنید و بهارستان و «نیک آباد» را هم رد کنید تا ۴۵ کیلومتر بعد از نیک آباد به «حسن آّاد» برسید.

اگر هم در نایین هستید، وارد جاده نایین به اصفهان شوید و حدود ۲۵ کیلومتر که از نایین دور شدید، وارد جاده ورزنه در سمت چپ تان شوید. در همان ابتدای شهر که وارد کمربندی شده، از سر دیگر شهر خارج شوید، خود به خود وارد جاده «دستگرد» خواهید شد و ابتدا به دستگرد و سپس بلافاصله به حسن آباد خواهید رسید. در هر حال وقتی به حسن آباد رسیدید، یک جاده خاکی در جنوب شرقی این شهر کوچک، شما را به کویر خارا و ساحل غربی تالاب گاوخونی خواهدرساند. البته برای رسیدن به ساحل شرقی این تالاب، باید از جاده ای خاکی که از میانه کمربندی ورزنه منشعب می شود، استفاده کنید.

۳- بلندترین تپه ها

ریگان

شهرت کویر ریگان در استان کرمان، به ارتفاع رمل هایش است. تپه ماسه ای های ریگان که ارتفاعشان به ۷۵ متر هم می رسد، هم جذابیت تفریحی دارند و هم خواص درمانی. این تپه های متعدد و انبوه، در منطقه ای به طول ۲۵ کیلومتر و عرض چهار کیلومتر قرار دارند و بسیاری از مسافران در آن ها «حمام شن» می گیرند.

کویر ریگان در نزدیکی شهر کوچک «محمدآباد ریگان» در حاشیه جاده بم به زاهدان واقع شده است و برای دیدنش باید به روستای «علی آباد پشت ریگ» بروید. در مسیرتان از «محمدآباد ریگان» به «علی آباد پشت ریگ»، درختان «کهور» را در اطراف جاده خواهید دید. این درختان صحرایی و گرمسیری، هم منظره ای زیبا و هم سایه ای لذت بخش به مسافران هدیه می کنند. بومیان منطقه هم چوب ساقه های خشکیده اش را به عنوان زغال استفاده می کنند. جنگل «کهور ریگان»، یکی از بزرگ ترین رویشگاه های کهور در ایران بوده است و این درختان کهنسال، به تثبیت شن های روان هم کمک می کنند. درخت کهور در کم آب ترین فصول هم به حیات خود ادامه می دهد.

چطور برسیم: اگر از مسیر کرمان به بم برسید باید مسیرتان را مستقیم ادامه دهید تا به «بروات» و «ارگ جدید» و سپس «نرماشیر» برسید. در انتهای شهر نرماشیر یک سه راهی می بینید که مسیر مستقیمش به زاهدان و مسیر سمت راستش به «محمدآباد» و «ایرانشهر» می رود. جاده سمت راست را انتخاب کنید تا بعد از ۵۰ کیلومتر، به شهر محمدآباد ریگان برسید. از محمدآباد به سمت شرق (یعنی جاده ایرانشهر) رفته، از شهر خارج شوید. سه کیلومتر که از شهر دور شدید، یک جاده در سمت چپ تان می بینید که به طرف «علی آباد پشت ریگ» می رود. وارد این مسیر شوید و ۱۰ کیلومتر برانید تا به این روستا برسید. به علی آباد پشت ریگ که رسیدید، تپه های شنی در سمت چپ شماست و باید خودروی خود را قبل از تپه های شنی پارک کنید.

۴- در همسایگی مصر

عروسان

کویر مصر، یکی از معروف ترین کویرهای ایران است و بسیاری از گردشگران تجربه سفر به روستای مصر را دارند، اما در نزدیکی مصر ایران، روستای دیگری هم به نام «عروسان» وجود دارد که خلوت تر و بکرتر از مصر است و نخلستان ها و رمل های اطرافش، مسافران را شیفته خود می کند.

وجود چشمه در آن منطقه، باعث رونق کشاوزی در عروسان شده البته در دهه های پیشین که جاده های آسفالته امروزی وجود نداشت و عروسان در مسیر ارتباطی «جندق» به «خلوان» و «طبس» بود، رونق بیشتری هم داشت.

در نزدیکی روستای عروسان، روستای دیگری هم به نام «محمدآباد کوره گز» هست که امروزه فاقد سکنه دائمی است و فقط یکی از خانه های قدیمی اش به صورت اقامتگاه گردشگران درآمده است. در مناطق نزدیک به عروسان مصر، دو روستای هم نام، یکی «عروسان گلستان» یا همان «عروسان گرمه» و دیگری «عروسان چوپانان» هست که باید در مسیریابی تان به این مسئله دقت کنید.

چطور برسیم: چه از مسیر نایین و انارک و چوپانان و چه از مسیر دامغان و معلمان و جندق که وارد جاده خور و بیابانک شوید. بین شهرهای فرخی و خور، خروجی روستای مصر را خواهیددید. وارد این جاده فرعی و آسفالته شوید و ۱۵ کیلومتر برانید تا تابلوی جاده عروسان را در سمت راست تان ببینید. این جاده، خاکی است و البته خودروهای سواری هم از آن عبور می کنند. ۲۰ کیلومتر که در آن راندید، به یک دوراهی می رسید که مسیر سمت چپش به روستای عروسان که در همان نزدیکی است، می رود و جاده سمت راستش به روستای محمدآباد کوره گز منتهی می شود.

۵- جایی برای آرامش

دِه سَلم

کلوت های شهداد در یک سر جاده شهداد به نهبندان واقع شده اند و کویر «ده سلم» هم در سر دیگر این جاده است. این روستا از توابع شهرستان نهبندان در استان خراسان جنوبی محسوب می شود. وجود آب و قنات در روستا باعث شده که ده سلم با وجود دوری اش از شهرها، همچنان پابرجا بماند و البته همین دوربودن از هیاهوست که گردشگران را جذب خود می کند.

دو قلعه قدیمی روستا هم مانند خانه هایش، گِلی هستند و منظره نخلستان های روستا هم برای مسافران جذاب است. به جز آب شیرین و قنات، یک رود شور هم در حاشیه روستا جاری است و در اطرافش بلورهای نمکی تشکیل شده که برای دیدن آن و نیز برای پیاده روی در ریگزارهای کویری ده سلم، باید به حاشیه روستا بروید. همچنین در ابتدای سفرتان و در مسیر رسیدن از نهبندان به ده سلم، از منطقه ای کوهستانی عبور خواهیدکرد که کوه های مینیاتوری (مریخی) را هم خواهیددید.

چطور برسیم: در استان خراسان جنوبی و در انتهای شرقی نهبندان وارد جاده شهداد و کرمان می شوید. حدود ۸۵ کیلومتر که از نهبندان دور شدید، بعد از ایست بازرسی، یک دوراهی می بینید که جاده سمت راستش به شهداد می رود و مسیر سمت چپش، بعد از دو کیلومتر شما را به ده سلم می رساند.

۶- یک دنیا شگفتی

کلوت های شهداد

کلوت ها معروف ترین نماد کویر لوت هستند. این عارضه های طبیعی شگفت انگیز و کم رقیب، کلوخ هایی سخت و توپُر و مرتفع هستند که طی سال های طولانی و بر اثر مقاومت در برابر فرسایش باد، شکل گرفته اند. وسعت این منطقه به حدی است که لقب «ابرشهر کلوخی» به آن اطلاق می شود.

جاده شهداد به نهبندان، که دو استان کرمان و خراسان جنوبی را به هم متصل می کند، از گوشه این شهر خیالی عبور کرده و شما می توانید به راحتی کلوت ها را از نزدیک ببینید و البته اگر ماجراجو باشید، با رعایت نکات فنی وارد قسمت های بکر کویر شوید.

در حوالی کلوت ها پوشش گیاهی از نوع نِبکا (گلدان های وارونه) است و وقتی وارد بخش های مرکزی کویر لوت بشوید، دیگر خبری از هیچ نوع پوشش گیاهی نیست و اصولا هیچ حیاتی در چاله مرکزی کویر لوت وجود ندارد، حتی باکتری! یکی از عجایب کویر شهداد، نزدیکی اش به منطقه سردسیر و قله های «سیرچ» و «باغ بالا» است. اگر در ماه های سرد سال (و حتی نوروز) به منطقه سفر کنید، در میان گرمای کلوت ها می توانید از دوردست، برف را روی قله های این کوه ها ببینید.

چطور برسیم: کرمان به ماهان دو جاده دارد. یکی «جاده دولتی» و دیگری «جاده هفت باغ». باید وارد جاده دولتی شوید و درمیانه مسیر (تقریبا ۲۰ کیلومتر بعد از کرمان) سه راهی را به چپ بپیچید تا بعد از عبور از جاده ای کوهستانی و یک تونل بلند، ابتدا به سیرچ و سپس به شهداد برسید. اندکی مانده به ورودی شهداد، جاده نهبندان در سمت چپ تان است که باید واردش شوید و حدود ۵۰ کیلومتر برانید تا کلوت های شگفت انگیز شهداد را ببینید.

۷- نوک شمالی کویر

زمان آباد

استان سمنان هم بخش های قابل توجهی از دشت کویر مرکزی ایران را در خود جای داده که «خار توران» معروف ترین آن هاست. این منطقه حفاظت شده که زیستگاه یوزپلنگ و گور ایرانی هم هست، یکی از بهترین مناطق برای رمل نوردی و بالا و پایین رفتن روی تپه های ماسه ای است. آب و هوای گرم و خشک و بیابانی، باعث رویش درختچه های زیبای تاغ در منطقه شده و رودهای کوچک و شوری که به «کال شور» سبزوار می ریزند هم بر جذابیت های بصری منطقه افزوده است. روستای «زمان آباد» در کنار جاده آسفالته واقع شده است  و مناطق کویری اش در شمال و شرق روستا واقع شده اند.

 چطور برسیم: در مسیر شاهرود به سبزوار، ۱۲ کیلومتر بعد از «میامی»، وارد جاده «بیارجمند»، در سمت راست تان شوید. در میدان واقع در انتهای بیارجمند، جاده «خانخودی» و «کاشمر» را انتخاب کنید. ۱۱۰ کیلومتر بعد از خانخودی، به زمان آباد خواهید رسید. تقریبا ۳۵ کیلومتر قبل از زمان آباد هم، یک جاده فرعی و خاکی در سمت چپ تان است که شما را به رضاآباد می رساند.

۸- لب مرز کویر

نمکزار سیرجان

سیرجان یکی از نقاطی است که اتصال بین دو اقلیم کوهستانی و کویری را در استان کرمان برقرار کرده است. از یک سر، راه دارد به «بَلوَرد» و «بافت» و از سوی دیگر، به نمکزار و کویر. دریاچه نمک سیرجان که مهمترین نماد کویری منطقه است، در غرب شهر سیرجان قرار دارد.

این کفه نمک که یکی از بزرگ ترین ذخایر نمکی در کشور به حساب می آید، پس از بارش باران تبدیل به دریاچه ای پر از آب شور می شود و البته به دلیل گرمای منطقه، آبش ظرف مدت کوتاهی تبخیر و مجددا به کفه ای از نمک تبدیل می شود. اگر در روزهای میانی ماه قمری به آن جا بروید، درخشش مهتاب روی بلورهای نمکی دریاچه بسیار زیباست. در خود شهر سیرجان هم می توانید نمادهایی از کویر را ببینید، از جمله «بادگیر»، که معروف ترین آن ها «بادگیر چپقی» است که شکل و شمایلی متفاوت با سایر بادگیرها دارد.

چطور برسیم: در مسیر ارتباطی سیرجان به نیریز و شیراز، ۴۰ کیلومتر که از سیرجان دور شدید، دریاچه نمک سیرجان را در سمت راست جاده خواهیددید. مهم ترین نشانه آن منطقه، معدن «گل گهر» سیرجان در سمت مقابلش است. اگر حوصله رانندگی طولانی ندارید، می توانید از قطارهای مسیر بندرعباس که در ایستگاه سیرجان توقف دارند، استفاده کنید.

۹- راحت و نزدیک

مرنجاب

برای آن ها که می خواهند سفری یک روز از تهران به کویر داشته باشند، یکی از ساده ترین انتخاب ها، کویر «مرنجاب» است. این کویر که در نزدیکی کاشان و در حاشیه دریاچه نمک واقع شد، اکثر نمادهای کویری یعنی رمل و درختچه های بیابانی و چاه های دست کن و آب انبار و دریاچه نمک و کاروانسرا را دارد و به جز جاده اش که خاکی است، از لحاظ نزدیکی به پایتخت و امکانات بین راهی، گزینه ای مطلوب به شمار می رود.

کاروانسرای مرنجاب که در زمان شاه عباس صفوی بناشده، در مسیر گرمسار به کاشان و اصفهان قرار دارد و هم اکنون نیز برای اسکان گردشگرانی که قصد شب مانی در مرنجاب را دارند، مورد استفاده واقع می شود. کویر مرنجاب در حاشیه پارک ملی کویر است و در بسیاری از جاهایش رمل های نرم برای پیاده روی گردشگران یافت می شود. اگر به کویر مرنجاب می روید، می توانید در نزدیکی «آران و بیدگل» به دیدن «شهر زیرزمینی نوش آباد» هم بروید.

چطور برسیم: در «میدان شهید منتظری» کاشان (یا همان فلکه اکسپورت) وارد بلوار کارگر شوید و از روی پل راه آهن هم عبور کنید تا به آران و بیدگل برسید. در دومین میدان که کوچک تر از میدان اول است، دور بزنید و از اولین خروجی (نبش پمپ بنزین) را به راست بپیچید و در مسیرتان تابلوهای مرنجاب و دریاچه نمک را دنبال کنید تا به اتدای جاده خاکی و چهار کیلومتری کاروانسرای مرنجاب برسید. در این جاده بعد از ۲۵ کیلومتر، اولین راه دسترسی به دریاچه نمک را در سمت چپ تان می بینید. پنج کیلومتر جلوتر، آب انبار و تپه ماسه ای های جذابی را در سمت راست تان می بینید. در انتهای جاده هم راهی دیگر به دریاچه نمک و سپس کاروانسرا در سمت چپ تان است و البته آن جا هم پر از رمل است برای تپه نوردی.

۱۰- آسان و مجهز

متین آباد

کویر «متین آباد» به سبب وجود کمپ کویری مجهز، یکی از گزینه های کویرگردی به ویژه برای مسافرانی از تهران و اصفهان است که می خواهند در یک سفر دو روزه کویری در آخر هفته، هم راه سفرشان کوتاه باشد و هم شبی را در کویر بخوابند. این کمپ که برخلاف کاروانسراهای قدیمی کویرها، نوساز و کاملا مجهز است، سه نوع امکانات اقامتی به شکل چادر، کومه کاهگلی و اتاق مردن دارد.

تجهیزات سرمایشی و گرمایشی موجود در کمپ به شما این امکان را می دهد که در هر فصلی به آن جا سفر کنید. همچنین امکانات تفریحی مانند رصد، دوچرخه سواری، موتور چهارچرخ، شترسواری و نیز بازدید از مزارع ارگانیک و مرکز پرورش شترمرغ، از سرگرمی های جنبی شما در این سفر خواهدبود.

رمل های کویری متین آباد هم در نزدیکی کمپ و در مجاورت روستای متین آباد واقع شده اند. یکی از ویژگی های جالب این کمپ، بهره گیری از انرژی های پاک (مانند انرژی خورشیدی) و همچنین سیستم بازیافت صحیح زباله است.

چطور برسیم: در آزادراه قم- کاشان- اصفهان، تقریبا ۶۰ کیلومتر بعد از کاشان، خروجی ابیانه و «بادرود» را خواهیددید. آن جا از آزادراه خارج شوید و در همان ابتدا مسیر سمت راست را انتخاب کنید که از زیر آزادراه رد می شود و شما را به بادرود می رساند. در بادرود به چپ بپیچید و با توجه به تابلوهای راهنمای کمپ متین آباد. از «خالدآباد» و «دهباد» و «فمی» عبور کنید تا به روستای متین آباد برسید. جاده دو کیلومتری دسترسی به کمپ، خاکی است و کمی قبل از روستا و در سمت راست تان قرار دارد.

 

مرتبط:

کویر مرنجاب یکی از زیباترین نقاط کویری ایران

استان کرمان به دلیل گستره پهناور و تنوع یکی از بی نظیرترین شرایط اقلیمی را برای اکوتوریسم در کشور به خود اختصاص داده است و جالب اینکه هر از چند گاهی مکانی جدید و بی نظیر از حیث گردشگری در این منطقه شناسایی و معرفی و به یکی از قطب های اصلی گردشگری تبدیل می شود.

دره راگه در نزدیکی شهر رفسنجان از جمله این مکانها است، در کویر اطراف شهر معروف رفسنجان دره ای به طول ۲۰ کیلومتر و عمق ۷۰ متر وجود دارد که با عرضی ۱۸۰ متری منظره ای فوق العاده زیبا را به وجود آورده است نکته جالب توجه جاری بودن رودخانه دائمی گیودری در عمق این دره می باشد و بر اساس نظر کارشناسان دره به دلیل فرسایش های آبرفتی شکل گرفته و به دلیل ادامه فرسایش اشکال برخی قسمت های دره در حال تغییر نیز است.

نکته قابل توجه در خصوص این منطقه بکر طبیعی وجود حیات وحش منحصر به فرد در منطقه است که شامل عقاب، دراج و کبک می شود و این دره با منطقه حفاظت شده بدوئیه که پناه گاه آهو در استان کرمان محسوب می شود تنها چند کیلومتر فاصله دارد و وجود این حیوان نیز در منطقه توسط افراد محلی گزارش شده است.

وجود اشکال زیبای طبیعی در دره کویری

از سوی دیگر فرسایش های آبی در منطقه موجب شده است اشکال بسیار زیبایی در دیواره های دره راگه شکل گیرد که بر زیبایی این منطقه افزوده است.

زیبایی و منحصر به فرد بودن این دره به حدی است که برخی این منطقه را با دشت کلوتهای شهداد از نظر پتانسیل های گردشگری هم سنگ می دانند و مسئولان استان کرمان به خصوص در بخش میراث فرهنگی و فرمانداری رفسنجان در حال برنامه ریزی در راستای توسعه گردشگری در این منطقه هستند.

اما آنچه که مسلم است معرفی و شناخت این دره از دو سال قبل توسط یکی از فعالان گردشگری به نام محمد رضا صادق زاده انجام شده است و فعالیت های وی موجب شده این دره در لیست مناطق بکر گردشگری استان کرمان قرار گیرد.

حضور گردشگران حرفه ای در راگه

هم اکنون این دره مکانی برای حضور برخی از تورهای رصد آسمان و دره نوردی و کوهنوردی است و مسئولان نیز در راستای جذب سرمایه گذار و تاسیس زیر ساختها با توجه به کمترین آسیب به منظر منطقه در حال فعالیت هستند.

محمد جهانشاهی، معاون گردشگری میراث فرهنگی استان کرمان در گفتگویی اظهارداشت: استان کرمان را می توان از جمله متنوع ترین استان های کشور در بحث طبیعت گردی دانست که در اقلیم ها و شرایط مختلف آب و هوایی این دره را  از مناظری بدیع و بی نظیر برخوردار کرده است.

وی در خصوص اینکه چرا تا کنون از این دره سخنی به میان نیامده است گفت: این دره از چند سال قبل مورد رصد و مورد پایش قرار گرفت و حتی در کتابی که شخصا منتشر کردم خصوصیات دره ذکر شد اما همچنان ناشناخته باقی مانده بود تا یکی از فعالان گردشگری فعالیت هایی متمرکز بر روی دره را آغاز کرد و حدود دو نیم سال است که بیشتر در معرض دید قرار دارد.

جهانشاهی افزود: این دره از خصوصیات کاملا منحصر به فردی برخوردار است در برخی دیگر از استانها نیز چنین دره هایی وجود دارد اما با ابعاد و طول و عمق این دره چنین مکانی وجود ندارد آنچه که دره را زیبا کرده جاری بودن رودخانه در انتهی دره، طولانی بودن و اشکال منحصر به فرد در دیواره های دره است که در اثر فرسایش ایجاد شده است.

معاون گردشگری میراث فرهنگی استان کرمان افزود: برنامه ریزی هایی در راستای ایجاد زیر ساخت های گردشگری در منطقه صورت گرفته است و امیدواریم بتوانیم راگه را به یکی از قطبهای اصلی گردشگری تبدیل کنیم.

وی افزود: در حال تعیین عرصه دره راگه و حفاظت از این منطقه هستیم و این دره را از ظرفیتهای بالقوه گردشگری استان کرمان می دانیم.

محمدرضا صادق زاده، فعال گردشگری که بیشترین نقش را در معرفی این دره داشته است چندی قبل در بازدید فرماندار رفسنجان و سرمایه گذاران گردشگری از این دره اظهارداشت:  دره‌ راگه ناشناخته بود تا اینکه در جریان یکی از اکتشافات معدنی و نخستین بار با این دره اعجاب انگیز روبه رو شدیم.

وی با اشاره به این‌که این دره با ۱۸۰ متر عرض ، ۷۰ متر عمق ، ۲۰ کیلومتر طول و ۳۶ هزار هکتار مساحت از شکوه و عظمت خاصی برخوردار است ، می افزاید: این جاذبه زیبا در نگاه اول چشم هر بیننده ای را خیره و او را مبهوت قدرت خداوند متعال در به وجود آوردن این پدیده کم نظیر و اثر طبیعت ساز می کند.

مجری طرح ژئو پارک راگه توصیه می کند کسانی که به قصد طبیعت‌گردی به استان کرمان سفر می کنند از این پدیده کم نظیر طبیعی دیدن کنند و از نزدیک شاهد پدیده بکر و خدادادی باشند که هر لحظه بودن در این مکان جان تازه به آدمی می بخشد.

سن دره ۲۰ هزار سال است

وی می گوید: این دره حاصل فرسایش آب رودخانه دائمی گیودری بوده ومربوط به دوران چهارم زمین شناسی (کواترنری) است و سن آن حدود ۲۰ هزارسال تخمین زده می شود.

صادق زاده به تماشاگران می گوید: باید بیایید و خود از نزدیک ببینید، تا زیبایی این مناظر در عمق وجودتان ریشه بدواند و آنگاه سرتعظیم بردرگاه خالق زیبایی ها فرود و سجده شکر به جا آورید.

وی در تشریح موقعیت دره راگه چنین می گوید: دره راگه در شمال غربی استان کرمان و درجنوب شرقی شهرستان رفسنجان در مسیر گردشگری دو جاذبه اکوتوریستی استان یعنی روستای تاریخی میمند و کلوت های شهداد قرارگرفته است.

صادق زاده می گوید: به منظور غنی کردن اوقات فراغت گردشگران و اهالی منطقه یکسری جذابیت تفریحی ، تفرجی و ورزشی درکناردره و درمجاورت اکوکمپ راگه ایجاد خواهدشد که شامل مواردی نظیر دوچرخه سواری استقامتی، شترسواری، اسب و کالسکه سواری ، موتور چهارچرخ ، راپل ، طی کردن عرض دره با عبورازروی پل معلّق ، بانجی جامپینگ ( پرش از ارتفاع )، سورتمه سواری درداخل دره، صخره نوردی، مسابقات رالی کویر، پرواز با چترپاراسل برفرازدره، مسابقات اهداف پروازی ( تراپل)، زیپ لاین، آستروتوریسم یا گردشگری نجوم و …. خواهد بود.

او به فعالیت های آغازین احیای این طرح از آذر سال ۹۲ اشاره می کند و می گوید: زمان بر بودن مکاتبات اداری از موانع اجرایی طرح منطقه گردشگری دره راگه است.

مجری طرح ژئوپارک راگه از ایجاد یک اقامتگاه بوم گردی( اکوکمپ) درمجاورت دره به منظوراقامت کوتاه مدت گردشگران تا پایان سال خبر می دهد و هزینه‌ اجرای مرحله اول این طرح را بیش از ۲۰ میلیارد ریال اعلام می کند.

وی معتقد است خروج شهر رفسنجان از اقتصاد تک محصولی پسته و قرارگرفتن در فهرست جاذبه های گردشگری کشور ، در گرو بهره برداری از منطقه نمونه گردشگری دره راگه است.

مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمان نیز در گفتگویی یکی از پایه های مهم اقتصادی در استان کرمان را توسعه بخش گردشگری دانست و اظهارداشت: استان کرمان دارای پتانسیلهای زیادی است و استاندار کرمان نیز با دید بسیار مثبت به جذب سرمایه در این بخش نگاه می کند و سیاستگذاریها در راستای توسعه گردشگری در کرمان بنا شده است.

علی مهاجری افزود: ما به دنبال حمایت از سرمایه گذاران در بخش گردشگری هستیم و سرمایه گذار برای ایجاد زیر ساخت ها در دره راگه نیز پیش بینی شده است و قرار است امکانات مورد نیاز در این منطقه احداث شود.

وی این منطقه را بسیار زیبا و منحصر به فرد دانست و خواستار حضور مردم و گردشگران در منطقه شد.

وی یکی از نگرانیها را آسیب به طبیعت منطقه دانست و گفت: نباید هیچ آسیبی به طبیعت بکر منطقه ایجاد شده و مردم نیز باید از ریختن زباله افروختن آتش و تخریب دیواره های دره به شدت پرهیز کنند زیرا دره راگه از جمله مناطق خاص و بکر گردشری در استان کرمان محسوب می شود.

مرتبط:

سفر به اردکان _ سیری در کوچه‌های کویر

گل ها در ذات یکی از ظریف ترین و زیباترین مخلوقات خدا هستند. هر جا که گل باشد، گویی اتفاقی خوش افتاده است و آن قدر اتمسفر خوب و مثبت حتی در جریان هوای آن مکان به وجود می آورند که باعث حسی خوب در درون هر شخصی می شوند.

همانطور هم که می دانید گل ها دارای انواع و اقسام بسیار فراوانی هستند که معرفی کردن حتی یک سوم از این گونه ها نیز در یک مطلب به صورت خلاصه هم نمی گنجد اما ما امروز می خواهیم یکی از عجیب ترین گل های جهان را به نام رز صحرایی را به شما معرفی نماییم.

محل وجود این گل ها در برخی از نقاط صحرایی دنیا است و به همین دلیل به آن رز صحرایی می گویند اما باید بدانید که این گل ها از هیچ دانه و قلمه ای رشد نمی کنند!

رز صحرایی:

شاید در ابتدا با شنیدن نام گل رز صحرا (the desert rose) که برخی آن را به همان تلفظ لاتینش به نام دیزرت رز می شناسند، فکر کنید که درباره ی نوعی گل خاص که در برابر گرمای جانکاه مقاوم است، صحبت می کنیم.

گلی است که تنها آن را می توان در صحراها پیدا کرد اما باید بگوییم که نه هر صحرایی، تنها برخی از صحراهای جهان هستند که می توانند بستر شکل گیری این گل زیبا و پایدار باشد. این گل های زیبا و دیدنی رنگی به زیبایی صحرا دارند، رنگ شن های طلایی و با ظاهری پفکی.

حال بیایید تا کمی از مشخصات فیزیولوژیکی و زیست شناسی این گل را برای شما بگوییم البته، باید ابتدا به کمی توضیح از مشخصات جغرافیایی مکانی که این گل به وجود می آید، بپردازیم. اگر در خاطرتان باشد در ابتدای این مطلب نوشته ایم که این گل تنها در صحرا و محیط گرم و سوزان اقلیمی خاص به وجود می آید و علاوه بر آن، تنها در برخی از صحراهای جهان می روید و به وجود می آید.

این گل ها تنها در صحراها و نقاط مناسب برخی از کشورها همچون تونس، الجزایر، مصر، مراکش، قطر، امارات، جزایر قناری در اسپانیا، مکزیک، استرالیا و نامبیا و برخی از دیگر کشورها که در اقلیم جغرافیایی آن ها معمولا بیابان های شنی فراوان وجود دارد، به وجود می آیند.

یکی از مواد اولیه برای به وجود آمدن این گل زیبا و شنی لازم است، ماده ای معدنی و عجیب و اسیدی است که تنها در صحرا به وجود می آید. این گل زیبا را اکثرا بومیان منطقه و توریست ها یا به عنوان سوغاتی می فروشند و یا به عنوان سوغاتی با خود به همراه می برند.

هر کسی که این گل های عجیب را می بیند در ابتدا تعجب می کند و فکر می کند که به نوعی به سنگی عجیب چشم دوخته است اما باید بگوییم که این گل بی مرگ، از یک واکنش شیمیایی در صحرا به وجود می آید.

رز صحرای بسیار زیبا و دیدنی از واکنش بین باران اسیدی و مواد شیمیایی و لایه های شنی به وجود می آید. شکل گیری زیبا و پیچیده ی این گل دقیقا از چرخه ای بین واکنش های طبیعی و شیمیایی است.

با توجه به این که بارش باران در صحرا پدیده ای است که به ندرت رخ می دهد، زمانی هم که اتفاق می افتد به همراهش مقدار زیادی اسید و دیگر مواد شیمیایی را که حاصل کنش و واکنش های جوی و ویژگی های صحرا است، را وارد محیط می کند.

آب باران به سرعت خود را وارد لایه های شنی و گچی زمین و شن های صحرا می کند و در ادامه به علت داغی و خشکی زمین آب های اسیدی نیز بخار می شوند و در حین بخار شدن و حرکت رو به بالا و برگشت به سطح زمین باعث ایجاد کریستال های شنی می گردند و در نهایت گل های رز صحرایی را به وجود می آورند.

این گل ها دارای ظاهری شنی و طلایی هستند اما پس از مدتی اگر از محیط صحرا خارج شوند، دانه های شنی خود را از دست می دهند و رنگی قهوه ای حلوایی شکل به خود می گیرند.

برخی از این رزهای صحرایی گلبرگ های زیاد هستند و برخی هم نه، دارای گلبرگ های کم و شمرده و خوش تراش هستند. معمولا بومیانی که این گل ها را به توریست هایی که به این منطقه ها سفر می کنند، آن ها را بر روی شاخه های خشک شده ی درخت و یا گل ها می گذارند و آن ها را به صورت دسته ای به فروش می رسانند.

اگر به این پدیده ی طبیعی عجیب علاقه مند شده اید، دانستن این نکات درباره ی این گل خاص می تواند برای شما جالب باشد از جمله این که؛

از دیگر نام های این گل، گل رز کویر، گل رز سلنیت، گل گچ و رز بریت و یا رز باریِت است اما، بسیاری از افراد این گل را با نام گل رز کویر و یا رز صحرایی می شناسند.

به صورت کلی این گل ها، از خوشه های کریستالی درست شده اند که گاه ترکیبی گچی و شکل دارند.

گلبرگ های این گل دارای کریستال هایی هستند که در زیر میکروسکوپ، مولوکول هایی به شکل c دارند و در قامت خوشه هایی صاف شده و تقلیل شده ای که در ظاهر هم همین شکل هستند، می باشند.

این گل ها به صورت معمول در زمانی تشکیل می شوند که شن های صحرا در حالتی بسیار خشک تر از همیشه قرار گرفته باشند.

اندازه ی گلبرگ های این گل ها معمولا به اندازه ی ۴ اینچ و یا به عبارتی دیگر ۱۰ سانتی متر است که برابر با دانه های نخود است.

اگر در ترکیبات آب باران و یا شن ها اکسید آهن نیز وجود داشته باشد، رنگ گل های رز صحرایی به رنگ قرمز همچون زنگ زدگی آهن است.

تنها پدیده ی صحرا که شبیه به درخت و گل باشد، رز صحرایی نیست بلکه درخت کویر نیز وجود دارد که دارایی شکلی همچون یک ستون است که گویی با رزهای صحرایی فراوانی تزئین شده است.

مرتبط:

انارک در قلب کویر