اما از اواخر قرن بیستم به بعد، اگر بخواهیم نام کلی بر شهرهای مشهور و با اهمیت و تأثیرگذار بگذاریم، شاید عبارت مناسب، «شهرهای جذاب» باشد.

واژۀ جذاب از دو جهت واژۀ مناسبی است، اول اینکه شهرهای مشهور و با اهمیت و تأثیرگذار نه‌تنها مراکز حکومتی، اقتصادی و علمی و مذهبی هستند؛ بلکه شهرهای دیگر با واژه‌هایی چون سبز (شهر سبز)، پاک (شهرپاک)، مناسب زندگی، مناسب کار، پایدار، ورزشی، هنری، خلاق، الکترونیک، دیجیتال، هوشمند، گردشگری، خانواده‌ها، سرگرمی و تفریح و… در زمرۀ این شهرها هستند و واژه جذاب علاوه‌ بر اطلاق کلی به همۀ آن‌ها، مفهوم مشهور و با اهمیت‌بودن و تأثیرگذاربودن را در بر دارد. دوم‌ اینکه در مفهوم اصلی واژه جذاب، معنای جلب توجه افراد یا اشیاء وجود دارد.

در معنای اصطلاحی، شهر جذاب را می‌توان به شهری اطلاق کرد که دارای دو ویژگیِ شهر مناسب زندگی و به سرانجام رساندن آرمان‌های شهروندان و شهر منتخب یا آرمانی برخی از دیگر مردم جهان برای اقامت طولانی یا دائم باشد.

به‌عبارت دیگر، شهر جذاب شهری است که نه‌تنها شهروندان کنونی آن تمایل ندارند شهر را به مدت طولانی یا دائم ترک کنند؛ بلکه مردم دیگر نقاط جهان تمایل دارند برای ادامۀ زندگی یا به مدت طولانی در آن شهر زندگی کنند.

به نظر می‌رسد در قرن بیست‌ویکم موضوع «جغرافیا سرنوشت محتوم انسان‌هاست» کمرنگ‌تر ‌شده ‌و این روند با شدت بیشتری ادامه خواهد یافت. منظور از عبارت «جغرافیا سرنوشت محتوم انسان‌هاست» آن است که اغلب مردم جهان به‌اجبار باید در زادگاه، شهر و کشوری که به‌دنیا می‌آیند، تمام عمر را زندگی کنند و انتخاب دیگری ندارند؛ اما‌ آمار رو به رشد مهاجرت‌های داخلی (مهاجرت‌های درون یک کشور، مانند مهاجرت از روستا به شهر یا از شهری به شهر دیگر در داخل کشور) و مهاجرت‌های خارجی (مهاجرت از یک کشور به کشور دیگر) خلاف این جمله را که «جغرافیا سرنوشت محتوم انسان‌هاست» نشان می‌دهد.

براساس گزارش سازمان ملل در سال ۲۰۱۰ از جمعیت حدود ۷ میلیاردی جمعیت کرۀ خاکی ما نزدیک به یک‌میلیارد نفر مهاجر بوده‌اند. حدود ۷۵۰ میلیون نفر، مهاجر داخلی و بیش از ۲۲۰ میلیون نفر مهاجر خارجی بوده‌اند و در سال‌های بعد این روند با رشد بالای دو درصد ادامه داشته است. عواملی چند در رشد روز افزون مهاجرت دخالت دارند که از جمله می‌توان به توسعه گردشگری داخلی و بین‌المللی اشاره کرد.

براساس گزارش سال ۲۰۱۵ مجمع جهانی اقتصاد با عنوان «گزارش سال ۲۰۱۵ رقابت‌پذیری سفر و گردشگری» (The Travel & Tourism Competitiveness Report ۲۰۱۵)در سال ۱۹۹۵ از جمعیت ۷.۵ میلیارد نفری جهان حدود ۵۰۰ میلیون نفر گردشگر بین‌المللی بوده‌اند؛ یعنی از هر ۱۱ نفر یک نفر در سال گردشگر خارجی بوده‌ است.

در سال ۲۰۱۴ از جمعیت ۲.۷ میلیارد نفری جهان حدود یک‌میلیارد و ۱۴۰ میلیون نفر گردشگر خارجی بوده‌اند؛ به‌عبارت دیگر به ازای هر شش نفر یک نفر گردشگر خارجی بوده است.

از طرف دیگر، گسترش فرهنگ و ارتباطات در سطح ملی و جهانی از قبیل گسترش اینترنت، شبکه‌های اجتماعی، تلفن‌های همراه هوشمند و قابلیت‌های فراوان فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب شده‌اند که تحقق دهکدۀ جهانی به‌صورت فیزیکی و مجازی شکل واقعی به‌ خود گیرد.

هنگامی که قدرت انتخاب شهر یا کشور محل زندگی برای مردم فراهم می‌شود، آنگاه رقابت در سطح ملی یا بین‌المللی بین شهرها (برای نگهداشت شهروندان موجود و جذب شهروندان جدید) انجام می‌شود.

مردم می‌خواهند شهری را انتخاب کنند که برای آن‌ها جذاب باشد و مدیران و مسئولانِ شهری تمایل دارند شهروندان فعلی و جدید دارای قابلیت‌ها و توانمندی‌هایی باشند که به جذابیت شهر کمک کنند. بنابراین قرن ۲۱ را می‌توان قرن رقابت شهرها نیز نامید. مسلم است در این رقابت مانند رقابت در کسب و کارها شهرهایی در موقعیت ممتاز قرار می‌گیرند که دارای مزیت رقابتی باشند.

اما مزیت رقابتی چیست؟ آیا مزیت رقابتی شهرها تنها داشتن موقعیت سوق‌الجیشی عالی، دسترسی به منابع طبیعی فراوان، دارایی‌های موجود، نیروی کار ارزان قیمت و موارد مشابه دیگر است؟ به نظر شما نقش شهروندان خلاق و کارآفرین در ایجاد مزیت رقابتی چیست؟ چگونه می‌توان به یک مزیت رقابتی پایدار دست یافت؟ چگونه می‌توان بر مشکلات موجود شهر فایق آمد؟ چگونه می‌توان بر جذابیت شهر افزود؟ نقش مردم در ایجاد شهر جذاب پایدار چیست؟ از فناوری‌های موجود چگونه باید در راستای افزایش جذابیت شهر استفاده کرد؟ اولویت‌های اجرایی یک شهر کدامند؟ و ده‌ها سؤال دیگر که باید به آن‌ها پاسخ داد.

اما سؤال اساسی آن است که چگونه شهر را جذاب کنیم؟ چگونه شهر را در یک موقعیت ممتاز رقابتی پایدار قرار دهیم؟ آیا شهرها برای جذاب‌شدن باید از یکدیگر تقلید کنند؟ آیا شهرها باید سعی کنند از برنامه‌ها و اقدامات و ویژگی‌های ممتاز و مناسب شهرهایی که پیش رو هستند تماماً پیروی کنند و به‌اصطلاح بخواهند در همه‌چیز بهترین باشند؟ آیا اصولاً می‌توان در همه‌چیز بهترین بود؟ آیا برای یک شهر امکان جذاب‌بودن در همۀ زمینه‌ها فراهم است؟ پاسخ به همۀ این سؤالات در هنگام بررسی و ارزیابی یک استراتژی خوب داده می‌شود. در اینجا منظور از استراتژی مجموعه‌ای از انتخاب‌ها و اقدامات متمایز است که شهر را در یک جایگاه منحصر به فرد در برابر شهرهای رقیب قرار می‌دهد.

ارزش پیشنهادی و جایگاه استراتژیک شهرهای جذاب

نقطۀ آغازین حرکت به سمت شهرهای جذاب تعیین ارزش پیشنهادی (Value Proposition) برای شهر است. ارزش پیشنهادی شهر هستۀ اصلی استراتژی شهر و تعیین‌کنندۀ جایگاه استراتژیک آن است.

تعریف ساده‌ای از ارزش پیشنهادی شهر را می‌توان به‌ این صورت بیان کردکه ترکیب منحصر به فرد از ویژگی‌ها و عملکرد شهر است که تصویری از آن در اذهان خطور می‌کند. آن شهر با آن ویژگی‌ها و عملکرد توصیف می‌شود.

مثال‌های زیر نمونه‌هایی از توصیف‌هایی است که دربارۀ شهرها به‌کار می‌روند و بیان‌کنندۀ ارزش پیشنهادی شهرها هستند:

شهر سبز، شهر پاک، شهر اقتصادی، شهر مناسب زندگی، شهر پایدار، شهر ورزشی، شهر مهربان، شهر هنری، شهر الکترونیک، شهر پیاده‌ها، شهر مذهبی، شهر گردشگری، شهر ارزان، شهر خلاق، شهر قانون، شهر هوشمند، شهر علمی، شهر خانواده‌ها، شهر سرگرمی و تفریح و…‌

برای مثال، شهر ملبورن استرالیا در برنامه‌ریزی شهری تا سال ۲۰۵۰ خود با عنوانPlan Melbourne ۲۰۵۰‌ شهر مناسب زندگی (Livability) و شهر ونکور کانادا سبزترین شهر((Greenest City ۲۰۲۰ را به‌عنوان ارزش‌های پیشنهادی خود انتخاب کرده‌اند.

در حوزۀ کسب و کار ارزش پیشنهادی از سمت ارائه‌کنندگان ارزش (خدمت یا محصول) یعنی شرکت‌ها و سازمان‌ها، براساس نیاز مشتریان (از طریق بازاریابی) و توانمندی‌های بالفعل و بالقوۀ آن شرکت‌ها و سازمان‌ها و دیگر ذی‌نفعان انتخاب می‌شود. سپس تمام فعالیت‌های آن‌ها در راستای تحقق ارزش پیشنهادی صورت می‌گیرد. در شهرها نیز ارزش پیشنهادی براساس معیارهای مشابه انتخاب می‌شود.

زنجیره ارزش و ارتباط آن با ارزش پیشنهادی

همان‌گونه که بنگاه‌های اقتصادی و غیر اقتصادی ممکن است در تحقق ارزش پیشنهادی خود و یا جنبه‌هایی از ارزش ارائه‌شده‌ که برای مشتری حائز اهمیت است، موفق نشوند شهرها (منظور تمام کسانی است ‌که در عملکرد شهر دخالت دارند) نیز ممکن است در تحقق ارزش پیشنهادی خود شکست خورده و تصویری منفی از شهر در اذهان شهروندان و دیگران بروز کند.

یکی از اقدامات مهم برای جلوگیری از این شکست آن است که در ارتباط با انتخاب ارزش پیشنهادی تمام فعالیت‌هایی که شهرها انجام می‌دهند و به آن زنجیرۀ ارزش(Value Chain)‌ می‌گویند در راستای تحقق ارزش پیشنهادی صورت پذیرد.

برای تبیین اهمیت زنجیرۀ ارزش در تحقق ارزش پیشنهادی به معادلۀ اساسی کسب و کار در شکل زیر توجه کنید.

در یک سوی این معادله تقاضا و در سوی دیگر عرضه است. با توجه به مطالب ارائه‌شده‌ دربارۀ ارزش پیشنهادی و زنجیرۀ ارزش روشن است که ارزش پیشنهادی سمت تقاضا و زنجیرۀ ارزش سمت عرضه را نشان می‌دهد.

برای تبیین نقش استراتژی و ارتباط آن با ارزش پیشنهادی و زنجیرۀ ارزش بار دیگر به تعریف استراتژی در باره شهرهای جذاب برمی‌گردیم:

«استراتژی شهر جذاب مجموعه‌ای از انتخاب‌ها و اقدامات متمایز است که شهر را در یک جایگاه منحصر به فرد نسبت به شهرهای رقیب قرار می‌دهد.»

با این تعریف می‌توان گفت؛ استراتژی شهر جذاب پیونددهنده و یکپارچه‌کنندۀ دو سوی معادلۀ کسب و کار یعنی پیونددهندۀ ارزش پیشنهادی و زنجیرۀ ارزش شهر جذاب است.

معادله کسب و کار

بنابراین استراتژی نه‌تنها مرتبط با انتخاب مناسب و صحیح ارزش پیشنهادی است؛ بلکه باید گفت موضوع انتخاب زنجیرۀ ارزش متناسب و در راستای ارزش پیشنهادی بسیار حائز اهمیت است.

فرض کنید در حوزۀ کسب و کار، دو شرکت دارای ارزش پیشنهادی یکسان باشند؛ اما یک شرکت توانسته است نسبت به شرکت دیگر سود بیشتر و پایدارتر داشته باشد و به‌عبارت دیگر دارای مزیت رقابتی نسبت به رقبا باشد.

این مزیت رقابتی ناشی از چیست؟ این مزیت رقابتی از مجموعه فعالیت‌هایی است که شرکت برای ایجاد ارزش (ارائۀ خدمت یا محصول) در راستای ارزش پیشنهادی‌ داده است.

این فعالیت‌ها یا از طریق کاهش هزینه‌های نسبی فعالیت‌های ارزش‌آفرین ایجاد شده‌اند یا اینکه فعالیت‌های انجام‌شده‌منجر به تمایل مشتریان به خرید با قیمت‌های زیادتر به‌سبب تفاوت در ویژگی‌های ارزش ‌شده‌ است، این موضوع دربارۀ شهرها نیز صدق می‌کند.

شهرها برای اینکه بتوانند به مزیت رقابتی دست یابند لازم است زنجیرۀ ارزش متناسب و در راستای ارزش پیشنهادی خود را داشته باشند. داشتن ارزش پیشنهادی و زنجیرۀ ارزش متمایز از رقبا رمز کسب جایگاه ویژه و منحصر به فرد است.

اگر ما برای شهر ارزش پیشنهادی مشابه دیگران انتخاب کنیم و زنجیرۀ ارزش یکسانی داشته باشیم و به‌عبارت دیگر سعی کرده از بهترین کارهای دیگران تقلید کنیم به سمت بهترین‌بودن حرکت کرده‌ایم و نه به سمت متمایزبودن و آنگاه همگرایی رقابتی اتقاق می‌افتد که در نهایت منجر به آن خواهد شد که شهر ما شهر جذاب نخواهد بود؛ بلکه به‌جای جایگاه استراتژیک جایگاه متوسط خواهد داشت.

به بیان دیگر، انتخاب ارزش پیشنهادی برای یک شهر ضروری است؛ زیرا موجب می‌شود مدیران و مسئولان شهری و تمام متصدیان شهر (که شامل شهروندان نیز می‌شود) بتوانند زنجیر، ارزش متناسب با ارزش پیشنهادی را ایجاد کنند.

از طرف دیگر همان‌گونه‌که تعدادی چند از ارزش‌های پیشنهادی برای شهرها نام برده شدند، ارزش‌های پیشنهادی زیاد و متمایز وجود دارند؛ زیرا در جهان در سطح رقابت جهانی و حتی در داخل یک کشور در سطح رقابت کشوری، سلایق و علاقه‌مندی و نیازمندی‌ها و آرمان‌خواهی‌های مردم از تنوع بسیاری برخوردار است.

همچنین محدودیت‌هایی که به دلایل مختلف در انتخاب شهر برای مردم در سطح جهانی و کشوری وجود دارد؛ از قبیل محدودیت‌های قانونی مهاجرت درکشورها و شهرهای مبدأ و مقصد، محدودیت‌های مالی و اقتصادی، تفاوت و محدودیت‌های زبان، فرهنگ، مذهب، عامل عشق و علاقه به وطن، خانواده، دوستان، محله و بعد جغرافیایی و محدودیت در ظرفیت پذیرش و ده‌ها نمونۀ دیگر، این امکان را فراهم می‌کند که در جهان و حتی در یک کشور چندین شهر دارای ارزش پیشنهادی کاملاً یکسان و در عین حال همه آنها شهرهای جذاب باشند.

به نظر می‌رسد به دلیل تنوع بسیار زیاد این عوامل از یک‌سو و نیز تنوع نیازهای ضروری و در حد متوسط شهروندان از سوی دیگر در عمل رقابت بین شهرها چندان معنایی نداشته باشد؛ اما در قرن بیست‌ویکم بسیاری از محدودیت‌های نامبرده در حال کم‌رنگ‌شدن ‌هستند و با افزایش نقش تکنولوژی بسیاری از شهرها دیگر دغدغه تأمین نیازهای ضروری را ندارند و بر اساس مثلث مازلو به دنبال شکوفایی‌ها و آرمانخواهی‌های خود هستند. ‌

حتی با فرض نبود رقابت بین شهرها، انتخاب ارزش پیشنهادی برای تأمین زنجیرۀ ارزش متناسب و دلایل دیگر که در ادامه ذکر خواهد شد، ضروری است.

جریان ارزش

در حوزۀ کسب و کار ارزش نهایی مشتریان را مجموعه‌ای از شرکت‌ها ایجاد می‌کنند. برای مثال، اگر لباس و پوشاک را به‌عنوان ارزش نهایی درنظر بگیرید. شرکت‌های تولیدکنندۀ مواد اولیۀ الیاف، تهیه‌کننده الیاف، ریسندگان و رنگرزان شرکت‌های بالادستی تولیدکننده پارچه هستند و شرکت‌های تولید کننده و توزیع کننده و فروش لباس شرکت‌های پایین‌دستی محسوب می شوند.

همه این‌ها با هم ارزش نهایی را فراهم می‌کنند و ارزش نهایی همان لباسی است که مردم از فروشگاه‌های لباس تهیه می‌کنند. مجموع این فعالیت‌ها را جریان ارزش می‌گویند.

در شهرها نیز ارزش‌های نهایی، خدمات نهایی است که شهروندان دریافت می‌کنند، هرکدام دارای یک جریان ارزش هستند و دستگاه‌های اجرایی زیادی در ایجاد جریان ارزش دخالت دارند. مثلاً در تأمین آب آشامیدنی سالم برای منازل مسکونی شرکت‌های جمع‌آوری و ذخیره آب، انتقال و توزیع آب، شرکت‌های برق (برای تأمین برق مورد نیاز پمپاژ آب)، ادارۀ بهداشت (جهت بررسی و تأیید سلامت آب) و شهرداری‌ها (جهت ارائه مجوزهای لازم) و… دخالت دارند. هرکدام از این دستگاه‌ها ارزشی بر ارزش نهایی می‌افزایند.

در اینجا ارزش نهایی، تحویل آب سالم و بهداشتی، مداوم و با حجم و فشار مناسب در منازل مسکونی است.

«از مهمترین ویژگی‌ها و قابلیت‌های شهر هوشمند آن است که هماهنگی‌های لازم را در سراسر جریان ارزش برقرار می‌کند؛ به‌عبارت دیگر، بین تمام زیرساخت‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات نهایی ارتباط و هماهنگی لازم را فراهم می‌آورد و به این ترتیب بر کارایی و اثربخشی فعالیت‌های شهر افزوده می‌شود.»

ارزش‌های پیشنهادی توسعه پایدار

شکل زیر ارزش‌های پیشنهادی مبتنی بر توسعۀ پایدار را نشان می‌دهد؛ در این شکل هریک از عبارت‌هایی را که به رنگ قرمز نوشته شده‌اند، می‌توان به‌عنوان یک ارزش پیشنهادی برای شهر انتخاب کرد.

برای مثال، یک شهر می‌تواند توسعه اجتماعی (پیشرفت اجتماعی) یا توسعۀ اجتماعی‌اقتصادی را به‌عنوان ارزش پیشنهادی خود انتخاب کند. فرض کنید شهری توسعۀ اجتماعی را ارزش پیشنهادی خود انتخاب کرده است.

این انتخاب چه معنایی دارد؟ همان‌گونه که در شکل آمده، ذیل عبارت پیشرفت اجتماعی عبارت‌های آموزش، بهداشت و سلامت، استانداردهای زندگی و کار، ایمنی، فرصت‌های برابر، گفتمان و شکوفایی اجتماعی آمده است.

این عبارت‌ها را مؤلفه‌های ارزش پیشنهادی و یا اهداف کلان ارزش پیشنهادی می‌نامیم؛ البته عبارات یاد شده، به‌عنوان نمونه در شکل ذکر شده‌اند و می‌توان مؤلفه‌های دیگر ذیل این ارزش پیشنهادی ارائه کرد.

این انتخاب به معنای آن است که در این شهر مؤلفه‌ها یا اهداف ذکر ‌شده‌در جایگاه خاص و بلندی در برنامه‌ریزی شهری دخالت دارند و توجه ویژه‌ای به آن‌ها می‌شود، به‌طوری‌که پس از عملیاتی‌کردن برنامه‌ها، شهروندان و دیگران، آن شهر را به‌عنوان شهری که از توسعۀ اجتماعی زیادی برخوردار است می‌شناسند و به‌عبارت دیگر، بِرَند این شهر، شهر توسعه‌یافته از منظر اجتماعی است.

جایگاه استراتژیک و جایگاه متوسط

حال سؤال دیگری مطرح می‌شود و آن این است اگر شهری توسعۀ اجتماعی را به‌عنوان ارزش پیشنهادی خود انتخاب کرد، در ارتباط با دیگر محورهای توسعۀ پایدار یعنی حفظ محیط زیست و توسعۀ اقتصادی چگونه باید اقدام کند؟

مثلاً در توسعۀ کسب و کار و تجارت یا صرفه جویی در منابع طبیعی و انرژی چگونه باید عمل کند؟ واضح است که شهروندان نیازهای بسیار ضروری و متنوع دارند و با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند که همه آن‌ها در ذیل مؤلفه‌ها و اهداف کلان ارزش پیشنهادی نمی‌گنجند.

در این وضعیت لازم است شهر در سطح قبول‌کردنی که معمولاً استانداردها مشخص می‌کنند یا در سطح متوسط عملکرد دیگر شهرها عمل کنند، البته برخی از مؤلفه‌های ارزش‌های پیشنهادی دیگر ممکن است کاملاً در راستای ارزش پیشنهادی انتخاب شده باشند که در این‌ صورت لازم است در سطح عالی به آن‌ها توجه شود.

در حوزۀ کسب و کار با دو مفهوم اساسی مدل کسب و کار (Business Model) و استراتژی (Strategy) روبه‌رو هستیم. مدل کسب و کار برای شروع به کار و ادامۀ حیات شرکت‌ها و به اصطلاح برای بقای شرکت‌ها لازم است، در مدل کسب و کار نحوۀ درآمدها و هزینه‌ها و رابطۀ آن‌ها مشخص می‌شود.

اما با استراتژی اهداف زیادتری را دنبال می‌کنیم؛ از قبیل این‌که جایگاه ممتاز و عالی‌تری از نظر سودآوری نسبت به رقبا پیدا کنیم و چگونه این جایگاه را پایدار سازیم. همچنین چگونه تمام فعالیت‌های زنجیره ارزش با سود و زیان شرکت مرتبط است.

در شهرها نیز برای حفظ بقا و ادامۀ حیات آن‌ها لازم است به تمام مشکلات و معضلات شهری مانند معضلات اقتصادی بیش از استاندارد، ترافیک‌های شهری نپذیرفتنی و… رسیدگی و آن‌ها را حل کرد.

در برنامه‌ریزی‌های شهری رسیدگی به نیازهای ضروری و حل مشکلات تا حد استاندارد و قابل قبول یا در حد متوسط اولویت بسیاری دارند؛ زیرا برای بقا و ادامۀ حیات شهر ضروری هستند، اما از آن به بعد، شهرها باید تمرکز فعالیت‌های خود را در راستای ارزش پیشنهادی خود قرار دهند تا بتوانند به یک جایگاه استراتژیک دست یابند.

ارزش‌های پیشنهادی استراتژیک مدل شهر پایدار هوشمند

شکل زیر ارزش‌های پیشنهادی مبتنی بر متغیرهای تأثیرگذار بر شهر پایدار هوشمند را نشان می‌دهد؛ شهر خلاق و شهر الکترونیک از ارزش‌های پیشنهادی مهم شهر پایدار هوشمند هستند که بسیاری از شهرهای جهان تمایل به برگزیدن این ارزش‌های پیشنهادی را دارند.

منبع:ایمنا

ارزش‌های پیشنهادی متغیرهای تاثیر گذار در شهر پایدار هوشمند

طبق عقیده “یان‌گل، معمار و طراح شهر دانمارکی” شهرها برای مردم معنی دارند نه برای ماشین ها. شهرهای پیاده مدار به دلیل داشتن محورهای پیاده می‌توانند مقاصد خوبی برای گردشگران باشند. در ادامه، لیستی از متناسب‌ترین مقصدهای گردشگری با پیاده‌روی ارائه می‌شود که شامل مهمترین شهرهای پیاده مدار است.

 بوستون، ماساچوست

 بوستون که یکی از قدیمی ترین شهرهای ایالت متحده  است در زمره پیاده مدارترین شــهرها قرار می گیرد. ا گر شــما به تاریخ علاقه مند باشــید یا روحیه ای ماجرا جو داشــته باشــید، مســیر آزادی به طول ۵,۲ مایل شــما را جذب خواهد کرد تا آن را طی کنید. چــرا که از ۱۶ مکان تاریخی عبور می کند. بــا قدم زدن در طــول هاربورواک (Harborwalk )هنرهــای شــهری، پــارک ها و کافــه ها را خواهید دید.

 سیدنی، استرالیا

سیدنی در بیشتر روزهای سال هوای دلپذیری دارد که می تواند انگیزه خوبی برای پیاده روی باشد. پیاده راه از صخره هایی در مرکز شــهر شــروع می شــود و بعد از آن تا اســکله مدور و باغ‌های گیاه شناســی سلطنتی ادامه می یابد. مناظر مشهور مانند خانه اپرای سیدنی و پل هاربور حضور پررنگی در این مســیر دارند. اگر از ســاحل

بونــدی (Bondi) دو مایــل به ســمت برونتــه (Bronte )پیاده روی کنید، در میان صخره هایی که لبه اقیانوس آرام هستند، غرق خواهید شد.

 ونکوور، کانادا

ونکوور شهری مترا کم و فشــرده با شبکه وسیع حمل و نقل عمومی و ســامانه جامعی برای عابــران و دوچرخه ســواران اســت. پیــاده روی در این شــهر را مــی توانید از

تفرجگاه ســاحلی زیبــای فالــس کریــک (Creek False )شــروع کنید تا به جزیره گرانویــل (Granville )برســید و در طول مسیر از بازارها، مغازه ها و کافه ها لذت ببرید.

 بوداپست، مجارستان

رود دانوب شهر بوداپست را بــه دو قســمت تقســیم مــی کنــد و هــر دو بخــش فرصتهــای فراوانی برای پیــاده روی فراهــم مــی کنند کــه با تاریخ شــهر گره خــورده اســت. از میــدان قهرمانان که یادمانهای ســخاوت را بــه معــرض نمایــش مــی گــذارد تــا خیابــان اندرســی و حمام بــاروک زیچنــی تجربیاتــی هستند که در این مسیر با آنها برخــورد خواهید کرد.

این تجربــه عابر پیــاده را با فرهنگ حمام کردن مردم مجارســتان آشنا می کند. هنگام شب نیز رستوران های شهر نحوه برگزاری مهمانی مجارها را نشان می دهند.

 بارسلونا، اسپانیا

رامبــا، تفرجــگاه پیاده مــدار گســترده بــا ردیفهایی از درخت اســت کــه در قلــب بارســلونا جــای دارد. در این تفرجگاه، مغازه ها، نوازندگان خیابان، دستفروشــان و رســتورانها محیطی را خلق کرده اند که آن را به مکانی بــه یــاد ماندنــی بــرای قــدم زدن تبدیل مــی کنــد. این پیاده راه از بندر بارسلونا شروع شده و تا میدان کاتالونیا، میدان مرکزی شهر ادامه می یابد.

 نیویورک، آمریکا

در ســاعت شــلوغی در یکــی از بعــد از ظهرهــای هفتــه، مردان و زنان خوش پوش، کفشهای ورزشی پوشیده و در نیویورک پیــاده روی مــی کنند. نیویورک بهشــتی برای عابران پیاده اســت. این شــهر شامل شــبکه ای از خیابانهاســت که به وضوح شــماره گذاری شــده اند؛ بنابرایــن امکان گــم شــدن در ایــن شــهر وجود نــدارد. مــی تــوان به جــای طــی کــردن یــک مســیر مشــخص، مکانهایی را که شــهر در محله های مختلــف پیش رو می گذارد تجربه کرد. فهرســت محله هایــی با مقیاس انسانی که برای پیاده روی عالی هستند، طولانی است.

 پاریس، فرانسه

پاریس با خیابانهای پر از درخــت، خیابانهای فرعی پوشــیده از ســنگفرش، کافــه هــا، گردشــگاه هایــی در امتداد رود ســن و مســیرهایی خالی از خودرو، شــهری هیجان انگیز برای تفرج پیاده است. یکی از مسیرهای دلپذیر برای پیاده روی از کلیســای ســکره کــور از میان مونتمارتر شروع می شود. در این مسیر می توان حضور هنرمنــدان و خرید را تجربه کــرد. اگر به کاخهــا، باغها و ساختمانهای تاریخی علاقه دارید، در امتداد حاشیه سمت راست رود ســن قدم بزنید و اندکی از مسیر اصلی دور شــوید تــا شــانزه لیــزه و میــدان کنکــورد را ببینیــد. در پاریــس فقــط بایــد گــردش کــرد چــرا کــه شــهر دارای تجربه های جذاب است. هر چند شهرهای پیاده مدار زیادی در دنیا وجود دارد، در این مطلب به معرفی هفت شــهر بســنده شــده اســت که هم برای یــک شهرســاز و هم بــرای شــخصی کــه بــه مکانهــای بــدون ماشــین علاقه منــد اســت، مقاصــدی مثــال زدنــی بــرای تفرج پیاده را پیشنهاد می کند. با توجه به اینکه تمام شهرها پیاده مدار نیســتند، اگر در محیطی پیــاده مدار زندگی می کنید باید خودروی خود را برای یک ماه رها کنید تا به پیامدهای مثبت آن دست یابید.

منبع:ایمنا

امروزه دیگر در نمای ساختمان‌ها نیز خبری از به‌کارگیری فضای سبز نیست و بسیاری از افراد اطلاعاتی در خصوص زیباسازی و طراحی فضای سبز ندارند؛ در واقع اثری از خلاقیت برای زیباسازی شهر دیده نمی شود.

 شهرهای مدرن امروزی، با توجه به نیازهای متغیر زندگی و ارائه خدمات هرچه بهتر برای شهروندان در حال تغییر هستند. اما این تغییرات باید بر مبنای خلاقیت صورت گیرد تا فضای شهری برای گردشگران، سرمایه گذاران و ساکنان، محیطی جذاب بوده و به خلاقیت ذهنی آنها کمک کند. در این میان ایده هایی هستند که می تواند منجر به داشتن شهری خلاق و زیباسازی فضای شهری شود.

مراکز فعالیت های خلاق

مرکز فعالیت خلاق به فضای کاری مشترکی گفته می شود که در آن جامعه ای از متخصصانِ مستقل و آزاد گرد هم جمع می شود، به گونه ای که علاوه بر برخورداری از فضای کاری مشترک، بر روی ایده ها و پروژه های مشترک فعالیت می کنند. همچنین در این مراکز رویدادهای مورد علاقه و متنوع، سازمان دهی می شوند و بنابراین می توان از آن به عنوان مکان مهم برای ظهور و به وقوع پیوستن ایده ها نام برد. نمونه این مراکز موفق، مرکز خلاقیت “ Poligon” در اسلوونی است که دارای ۶۰ میز اختصاصی، ۷ دفتر کار، اتاق کنفرانس، سرویس خدمات عکس، بازار، فروشگاه کتاب و فضای مورد نیاز برای انجام رویدادها است که به صورت تمام وقت و نیمه وقت در اختیار کاربران قرار می گیرد و به این صورت همگی افراد می توانند در این مکان تولید ایده کنند.

طراحی شهری ویژه با مشارکت شهروندان

فضای عمومی یک شهر زیبا، مکانی نیست که درآن هر فردی آن چه را دوست دارد در جلوی آپارتمان و محل سکونت خود بنا می کند، بلکه فضایی است که برای ایجاد آن، از نهادهای تخصصی با آموزش های مناسب و سلیقه زیبایی- شناختی کمک گرفته می شود. بنابراین هر یک از شهروندان می توانند با ایده های خود در طراحی شهری شرکت کرده و از فضای شهری به صورت کارآمد استفاده کنند.

محبوبیت نماد شهری

یک شهر خلاق توسط نماد شهری خود شناخته می شود که می تواند یک مجسمه مشهور، یک ورزش محلی و یا نوعی فعالیت منحصر به فرد باشد. این در حالی است که برخی از شهرهای اروپایی به واسطه همین نمادها در جهان شناخته می شوند. برای مثال Mdina واقع در مالت یک شهر قدیمی است که تنها بر اساس مدل دیوارهای شهرهای قرون وسطی ساخته شده است.

بازسازی شهرهای قدیمی

هر شهری اغلب دارای شهرستان های قدیمی است که ساکنان آنها یک تصویر کلیشه ای در مورد فضای شهری شان دارند؛ برای آن ها فضای شهری شامل پیاده روها، ساختمان های و کافی شاپ هایی است که هنور به حالت قدیمی پا برجا هستند. این در حالی است که یک شهر قدیمی باید با حفظ قدمت خود، بناهای مدرن و ساختمان های بازسازی شده قدیمی را نیز در خود داشته باشد. یکی از این پروژه های موفق نوسازی در Soroca، شهر شمال مولداوی در حال اجرا است؛ بافت قدیم شهر از حیث اینکه به طور اصولی نوسازی شده، توانسته به عنوان جاذبه توریستی مولداوی شناخته شود.

همگانی کردن استفاده از دوچرخه برای شهروندان

محبوبیت استفاده از دوچرخه به جای حمل و نقل عمومی دارای مزایای زیادی است که از جمله مهمترین آن می توان به افزایش خلاقیت شهری اشاره کرد. دوچرخه بیشتر به معنای استفاده کمتر از اتومبیل، جاده های کم ترافیک و فضای باز بیشتر برای عابران پیاده است. همچنین گردشگران می توانند از دوچرخه برای بازدید از مکان های اطراف شهر نیز به راحتی استفاده کنند. شهری که در آن که افراد از دوچرخه ها استفاده می کنند، از لحاظ گردشگری دوستانه است، زیرا موقعیت مناسب برای کشف “چهره به چهره” را برای توریست فراهم می کند. همچنین عمومیت دوچرخه سواری امکان کسب و کارهای مختلف نظیر اجاره دوچرخه، فروش دوچرخه و تعمیرات آن را برای شهروندان فراهم می کند.

برگزاری نمایشگاه های خیابانی

به گفته Mihail Stamati، کارشناس فضای عمومی، طراحی فضاهای شهری باید به گونه ای باشد که هنر را نیز به فضای خیابان بکشاند؛ ما تنها در مورد هنر گرافیک و یا نقاشی های دیواری صحبت نمی کنیم، بلکه منظور برگزاری نمایشگاه های شهری است. به عنوان مثال می توان به نمایشگاه مجسمه های ساخته شده از آهن زنگ زده در حومه شهر Chisinau اشاره کرد. برگزاری چنین نمایشگاه های ساده و البته شرکت در دوره های فرهنگی به شهروندان کمک می کند تا به معرفی فرهنگ، اقتصاد فعال، صنایع خلاق و فرهنگی و افزایش خلاقیت شهری بیشتر پرداخته شود.

تأثیر رنگ ها در زیباسازی فضای شهری

توجه به زیبایی شهری به عنوان عنصری ضروری برای پاسخگویی به نیازهای روحی شهروندان محسوب می شود؛ به ویژه اینکه امروزه به سبب تغییر شیوه‌های زندگی و ظهور نیازهای جدید، پرداختن به این مسئله از هر زمان دیگری مهم تر است. حال در صورتی که شهر را به عنوان یک محدوده جغرافیایی مشخصی در نظر بگیریم آنچه سبب هویت یافتن این محدوده می‌ شود، انسان و مسائل مربوط به آن مانند فرهنگ و ویژگی‌های فرهنگی و اعتقادی آن است.

بنابراین تعاریفی که از زیبایی در فضاهای شهری ارائه می‌شود تحت تأثیر فرهنگ‌های حاکم در هر شهر صورت می‌گیرد که بر این اساس مفهوم زیبایی شهری، تغییرپذیر و نسبی خواهند بود. اما در این میان عواملی مانند رنگ و نور، فرم، مصالح و مواد وجود دارند که به‌عنوان مظاهر زیبایی شهری در همه‌جا شناخته می‌شوند و البته تأثیرگذاری و تأثیرپذیری فرهنگ را نمی‌توان در کاربرد آن‌ها نادیده گرفت.

البته موضوع مهم این است که رنگ بدون  نور هرگز مفهومی نخواهد داشت و نور در ساعات مختلف روز و فصول مختلف بر رنگ‌ها اثر می‌گذارد و درنتیجه ادراک افراد نیز از رنگ‌ها و فضاها برحسب شرایط زمانی گوناگون متفاوت می شود. بنابراین توجه به هماهنگی رنگ و فرم نیز می‌تواند در تقویت تأثیرگذاری و زیباسازی فضای شهری بر شهروندان نقش مهمی را ایفا کند. علاوه بر این انتخاب فرم‌ها در فضاهای شهری باید متناسب با فضا و مخاطبان آن فضاها صورت گیرد و اندازه آن‌ها باید با فضا تناسب داشته باشد، زیرا در غیر این صورت نه‌تنها موجب برانگیختن حس زیبایی در شهروندان نمی‌ شود بلکه اثری نامطلوب از آن فضا در ذهن آنها نقش می‌بندد.

علاوه بر این، نوع مصالح به کار رفته در بافت ساختمان ها در ایجاد حس زیبایی برای شهروندان بسیار مهم است. استفاده از مصالح بومی و یا معماری های مرتبط با فرهنگ منطقه در نمای ساختمان‌ها و تجهیزات شهری سبب می‌شود تا شهرها از حالت یکنواختی دور شوند و ظاهر پویاتری را در شهر شاهد بود؛ با همین ایده های خلاق می توان مفهوه “شهر زیبا” را برای شهروندان به ارمغان آورد و حس تعلق خاطر و هویت شهری را در ساکنان تقویت کرد.

منبع:ایمنا

بقعه شیخ ابومسعود رازی ازبناهای معروف دوره تیموریان در اصفهان در سال ۱۳۱۳ به شماره ۲۱۹ در فهرست آثار ملی ثبت و بازسازی و مرمت شده است و در بهمن ماه ۱۳۹۰ به عنوان خانه انقلاب اسلامی و ولایت به بهره‌برداری رسید.

پس از مرگ وی یک مجموعه شامل چهارسو، حمام و باغ بسیار بزرگی در کنار مزار او ساخته شد و به “درب شیخ” شهرت یافت. سردری که اکنون باقیمانده و بیانگر معماری و خطاطی دوران آق قویونلوها است کتیبه ای است که با کاشی مینائی تزئین شده و آن را با شکوه و بسیار زیبا توصیف کرده است. از دیگر آثار به جای مانده از آن دوران بقعه یا گنبد پشت این سردر است که آن نیز از حیث معماری و برخی تزیینات واجد اهمیت تلقی می شود. یکی از نکات جالب توجه در این بقعه یادگارهایی است که در طول ۵۰۰ سال گذشته، صوفیان یا مریدان شیخ بر در و دیوار آن با خطوطی ریز و خوش نوشته اند و خواندن آنها سرگرمی جالبی برای گردشگران خواهد بود.

تزیینات اصلی و کاشی های نفیس داخل بقعه به تاراج رفته و تزیینات فعلی آن در اطراف گنبد شامل آیاتی از سوره (اسری) به خط ثلث بر زمینه آبی رنگ، گچ بری شده است. سردر اصلی خانقاه تنها قسمتی است که به جای مانده و کتیبه سردر آن از آثار بسیار نفیس به خط ثلث با کاشی سفید معرق بر زمینه لاجوردی در دو قسمت نوشته شده است. این کتیبه در زمان یعقوب فرزند اوزون حسن آق قویونلو نوشته شده و کاتب آن کمال الدین بن شهاب یزدی و تاریخ آن ۸۹۵ هجری قمری است. به نظر بسیاری از محققین و پژوهشگرانی که معماری و کاشیکاری دوران ایلخانی را بررسی کرده اند کاشیکاری این سردر بعدها الهام بخش بسیاری از کاشی کاران اصفهان بوده است.

از عماراتی که به نام خانقاه شیخ ابومسعود رازی یا بقعه مسعودیه معروف بوده است امروز جز سردری قابل توجه و بسیار زیبا چیزی برجای نمانده است. این محل در گذشته های دور قبرستان عمومی اصفهان بوده و حافظ ابونعیم، مورخ و محدث و دانشمند بزرگ نیز در همین محل به خاک سپرده شده است. (متوفی به سال ۴۳۰ هجری قمری برابر با ۱۰۳۸ میلادی).

«شیخ ابومسعود رازی» برای مردم اصفهان مقام بلندی داشت. این بقعه در گذر زمان تخریب شد و بسیاری از نفایس آن به تاراج رفت.

این بقعه در قدیم مورد توجه خاص مردم اصفهان بوده و مردم نذورات بسیاری را در این مکان انجام می داده اند. در حدود سال ۱۲۵۰ قمردی، قبر شیخ تخریب می شود ولی بقعه تاکنون باقی مانده و سردر زیبا و مجلل آن از آثار باستانی اصفهان است.

بقعه شیخ ابومسعود رازی همه روزه پذیرای علاقه‌مندان تاریخ و فرهنگ ایران زمین است. این بقعه در قبرستان آبخشان در تقاطع خیابان آیت الله بید آبادی و کوچه جامی واقع است. در ضمن این بنا خیلی نزدیک به مجموعه علیقلی آقا واقع شده و برای رسیدن به این بقعه می توانید از خیابان چهارباغ پایین – کوچه جامی و یا خیابان مسجد سید – خیابان آیت الله بید آبادی و یا خیابان فروغی – خیابان آیت الله بید آبادی (مسیر پیاده رو) بروید.

منبع:ایمنا