مشهد کلان شهری در شمال شرقی ایران و مرکز استان خراسان رضوی است. سفر مشهد یکی از دوست داشتنی ترین سفر های ما ایرانیان است و به قولی امام رضا باید ما را بطلبد تا توفیق این زیارت نصیب ما شود. سوغات مشهد یکی از واجبات این سفر است. در فرهنگ ما سوغات از شهر مشهد تبرکی از امام رضا است و برای ما بسیار مقدس است.
سوغات های مشهد / خوراکی
۱٫ زعفران
زعفران در واقع گلی است یا گلبرگ های ارغوانی و کلاله ای قرمز رنگ که آن کلاله قرمز رنگ مورد استفاده قرار میگیرد.
زعفران نه تنها در صنایع غذایی کاربرد دارد بلکه در نساجی، رنگ سازی و صنایع چرم هم کاربرد دارد. از خواص این محصول میتوان به ضد سرطان بودن، جوان ساز طبیعی پوست، شادابی و تقویت حافظه و ضد افسردگی اشاره کرد.
زعفران که به طلای سرخ معروف است یکی از گران بها ترین سوغات های مشهد است.
زعفران مرغوب دارای رنگ تیره است و در صورت قرار دادن آن در آب دیر رنگ میدهد. این محصول به شکل های درشت (پوشال)، ریز(سرگل)، دسته ای (دارای ریشه) عرضه میشود.
۲٫ نقل و نبات
نبات خوراکی است که همه ما ایرانی ها با آن آشنا هستند و یکی از خوراکی های محبوب برای شیرین کردن چای و انواع دم نوش ها است.
نبات کریستال های زیبایی است که از تبلور شکر و آب به دست می آید و هم به صورت شاخه ای و چوبی هم به صورت تخته ای عرضه میشود.
امروزه در سطح بازار های مشهد گونه های متفاوتی از نبات ها عرضه میشود. نبات های زعفرانی، دارچینی، زیره، لیمو، آویشنی، گل محمدی، نعنایی از انواع نبات های چوبی است که در بازار مشهد به فروش میرسد.
نقل هم از دیگر فرآورده های شکر است که مصرف آن در کنار چای رایج است. امروزه نقل در طعم های کاکائویی، نارگیلی، گردویی، هل و گلاب عرضه می شود.
۳٫ زرشک
زرشک در شهر های قاین، روستای کلاته بالا و دیگر روستا های مشهد کشت می شود و فاصله آن تا مرکز خراسان رضوی حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰ کیلومتر است. استان خراسان رضوی در تولید زرشک در مقام اول قرار دارد و بعد از آن مازندران با تولید زرشک به خصوص در تنکابن در مقام دوم قرار دارد.
در بسیاری از مغازه های فروش خوراکی در مشهد، زرشک پیدا میشود و اغلب زائران زرشک و زعفران را با هم خریداری میکنند. زرشک در دو نوع اناری و پفکی عرضه میشود.
زرشک خواص درمانی زیادی دارد و در کنار آن یکی از مواد غذایی پر مصرف برای ایرانی ها به ویژه در مهمانی ها است.
۴٫ ادویه هفت قلم
یکی از سوغاتی های محبوب مشهد که برای خانم های خانه دار جذابیت خاصی دارد، ادویه هفت قلم است. این ادویه محبوب بیشتر در آبگوشت، خورشت و دیگر غذاهای ایرانی مصرف میشود.
ادویه هفت قلم مخلوطی از هفت ادویه سماق، گلپر، زنجبیل، فلفل سیاه، دارچین، فلفل قرمز و زرد چویه است. این ادویه با رنگ های مختلف در کنار هم به صورت تفکیک شده قرار دارند و در بسته بندی کارخانه ای هم به همین صورت عرضه میشوند.
از دیگر ادویه های محبوب شهر مشهد میتوان به ادویه پلویی و ادویه ۱۸ رنگ اشاره کرد.
۵٫ خشکبار
یکی از محبوب ترین سوغاتی های مشهد خشکبار است. از کنار مغازه های سوغاتی فروشی های مشهد که بگذرید ظرف های پر از خشکبار وجود دارد که شما را وسوسه میکند به داخل مغازه بروید و خشکبار خریداری کنید.
آلوچه، میوه خشک، نخود و کشمش، گردو و پسته از جمله خشک باری هستند که برخی از زائران آن ها را به عنوان سوغات خریداری میکنند.
برگ های خشک شده زرد آلو و هلو هم از محبوب ترین خشکبار های مشهد است.
۶٫ جیلی بیلی
تا مدت ها جیلی بیلی معنای دقیقی نداشت اما چند سالی است که جیلی بیلی یه عنوان یکی از خوراکی های محبوب مشهد شناخته شده است.
در مشهد شکلات های رنگی با نام جیلی بیلی عرضه میشود که در واقع پاستیل های مخصوص در رنگ های مختلف است.
۷٫ ترشی مشهد
ترشی مشهد یا همان سالاد مشهدی ترکیبی از گوجه فرنگی، گل کلم، هویج، کرفس، سبزیجات معطر و انواع ادویه است. تفاوت این ترشی با ترشی های دیگر در جوشاندن آن گوجه همراه با سرکه است که طعم خاصی را به آن میدهد.
۸٫ آبنبات زنجبیلی
این شکلات خوشمزه از دیرباز در شهر مقدس مشهد تولید و عرضه می شود و به خاطر داشتن زنجبیل از عطر زنجبیل و تندی خاصی برخوردار است.
این آبنبات به شکل ویژه ای به حالت مارپیچ تولید می شود و در بسیاری از مغازه های اطراف حرم قابل تهیه می باشد.
سوغات های مشهد/ صنایع دستی
۱- فیروزه
فیروزه نیشابور از قدیم و در دوران باستان سنگی زینتی بوده که در دربار پادشاهان از آن برای تزئین، ساخت ظروف و به عنوان هدیه استفاده میشده است
امروزه در مشهد به هر بازاری سر بزنید فروشنده های فیروزه یا کارگاه های فیروزه تراشی را مشاهده میکنید.
با توجه به این که سنگ فیروزه بسیار زیبا و پر طرفدار است بهتر است برای اطمینان از اصل بودن این سنگ به فروشندگان قدیمی و معتبر مراجعه کنید.
برای سنگ فیروزه چندین و چند فایده گفته شده است اما مهم ترین آن خاصیت آرامش بخش بودن آن است.
سنگ های فیروزه ای در ترکیب با انواع صنایع دستی و آثار هنری به بازار عرضه میشوند. اگر به دنبال هدیه ای گران بها هستید ما ظروف مسی فیروزه کوبی شده را به شما پیشنهاد میکنیم.
۲- مهر، سجاده و تسبیح
یکی از سوغاتی های معنوی مشهد که در بازار های اطراف حرم امام رضا و به ویژه در بازار رضا عرضه میگردد مهر، سجاده و تسبیح است که به دلیل فضای معنوی و مذهبی حرم امام رضا، بیشتر زائران مهر، سجاده و تسبیح را به عنوان سوغاتی برای اقوام و خویشاوندان خود خریداری میکنند.
در بازار های مشهد انوع مهر در شکل و ستیز های مختلف عرضه میگردد که این مهر ها از خاک متبرکه حرم رضوی تولید میشود.
تسبیح نیز در تمام ادیان الهی جایگاه ویژه ای دارد. تسبیح ها دارای انوع مختلفی هستند که در اینجا میتوان به تسبیح شاه مقصود، انواع عقیق، فیروزه، دلربا، ام البنین و کهربا اشاره کرد.
همچنین در بازار های اطراف حرم رضوی انواع سجاده و جانماز با قیمت های گوناگون وجود دارد که هر کدام از آنها دارای طرح و نقش های مختلفی است. جنس اغلب سجاده ها از ترمه و مخمل کاشان است.
۳- انگشتر و سنگ های قیمتی
با توجه به مذهبی بودن شهر مشهد به واسطه وجود امام رضا (ع)، سوغات مشهد هم تحت تأثیر این فضای معنوی قرار گرفته است. اکثر زائرانی که به دنبال سوغاتی معنوی هستند بعد از مهر، سجاده و تسبیح به سراغ انگشتر هایی با نگین سنگی میروند.
از انواع این انگشتر ها میتوان به انگشتر هایی با سنگ در نجف، یاقوت، عقیق، زمرد، شرف شمس، حدید نام برد
۴- گلیم و قالی
عشایر منطقه خراسان و شهر های نزدیک مشهد از زمان های قدیم برای پوشاندن زمین، دیواره و سقف چادر گلیم یا قالی میبافتند. امروزه بیشتر گلیم ها جنبه تزئینی دارند و حتی انواع گران قیمت آن را به دیوار خانه ها آویزان میکنند.
امروزه گلیم ها انواع مختلف با طرح های متنوع دارند. در مشهد با همان بافت گلیم انواع کیف هم دوخته میشود.
گلیم افشار، سوماک، ترکمنی از انواع گلیم های مشهور در منطقه خراسان هستند.
۵- دیگ های سنگی یا هرکاره تراشی
هرکاره نام نوعی ظرف سنگی است که با تراشکاری و قلم زنی نوعی سنگ ساخته میشود. ظرف هایی مخصوص پخت و پز دیزی و ظرف های ساییدن مواد غذایی خشک مثل هاون از انواع متداول هستند.
نوع بدون طرح و نقش آن که ارزان تر است و با توجه به سنگی بودن آن غذا با حرارت ملایم پخته میشود.
انواع لعاب کاری شده و قلم کاری شده هم دکوری و زینتی هستند.
۶- ارغوان بافی
از بهم تنیدن تار و پود های ترکه های نازک درخت ارغوان هنر ستنی و بومی ایجاد میشود که به ارغوان بافی معروف است. این هنر دستی با ترکه های ارغوان های طبیعی و خودرو از دره های منطقه مایان طرقبه انجام میشود. برداشت ترکه های ارغوان معمولا در اواسط بهار و تا اواخر پاییز ادامه دارد.
بعد از جمع آوری ترکه ها آن ها را در محیطی خیس و مرطوب می خوابانند و آماده کار می کنند. با بافتن ترکه های ارغوانی بهم سبد ها و اقلام تزئینی به دست می آید.
۷- تابلو های نفیس ویژه
یکی از سوغاتی ها و صنایع دستی نفیس و زیبای مشهد است که مردم جهت تبرک برای دوستان خود آن را هدیه می دهند. تابلو های نفیس از نقره است که در اندازه های مختلف ساخته و عرضه میشوند.
سایر سوغاتی های مشهد
۱- جام چهل کلید
جام چهل کلید یا چهل بسم الله یکی از سوغات های جالب مشهد است. یک جام از جنس برنج که آیه های قرآن بر آن تقش بسته و چهل کلید کوچک به آن زنجیر شده است. در قدیم برای بخت گشایی و تفال زدن از آن ها استفاده میکردند.
بعد ها یک دست کوچک به نشانه نیایش برای رسیدن به حاجت به آن اضافه شد. این جام با طراحی منحصر به فردی که دارد میتواند یک سوغاتی ایده آل باشد.
۲- خلعت اخرت
خلعت آخرت یا به اصطلاح عامیانه کفن یکی دیگر از سوغات مشهد می باشد که معمولا این نوع سوغاتی در شهرهای مذهبی مثل قم، مشهد، عتبات عالیات و جایگاه های خاص عرضه میگردد.
در فروشگاه های اطراف حرم نیز این محصولات عرضه میشود که دارای دو نوع مردانه و زنانه بوده و بر روی آن با آب زعفران دم کشیده دعای جوشن کبیر کامل، زیارت عاشورا، دعای چهل مؤمن، دعای نور، دعای دوازده امام و چهار قل نوشته شده است.
۳- عبای روحانی و نمازی
عبای نمازی برای هر مسلمانی از ملزومات است و با سوغاتی دادن آن باعث می شوید دوستان و آشنایان شما با عبای متبرکه به بقعه امام رضا (ع) نماز خود را اقامه کنند.
برای خانوم ها چادر نماز و مقنعه متبرکه به بقعه امام رضا (ع) میتواند مناسب باشد.
۴ – عطر
اگر در بازار های مشهد به گشت و گذار بپردازید مغازه های مختلف عطر فروشی را مشاهده میکنید. عطر یکی دیگر از سوغاتی های مشهد است. این سوغاتی با توجه به کیفیتی که دارد با قیمت های گوناگونی عرضه میشود. رایحه های مختلف این عطر ها رایحه ی گل هایی مانند گل یخ، گل مریم، گل نرگس، بهار نارنج و رایحه میوه هاست. البته این سوغات مشهد نمونه ای به نام عطر حرم دارد که جزوه معروف ترین عطر های مشهد است.
سوغاتی های مشهد را از کجا بخریم؟
بازار رضا
بازار رضا از معروف ترین مراکز خرید سوغاتی مشهد است. این بازار که در نزدیکی حرم امام رضا قرار دارد مرکز کسب و کار انوع فروشندگان با انصاف و ارزان فروش است. با کمی گشت و گذار در بازار رضا میتوانید بهترین سوغاتی های مشهد را با ارزان ترین قیمت خریداری کنید.
البته پایین بودن قیمت اجناس به معنای کیفیت پایین آنها نیست بلکه منصف بودن فروشندگان تنوع اجناس در پایین بودن قیمت اجناس تأثیر دارد.
این بازار تنها مرکز خرید سوغاتی نیست و در آن انواع پوشاک و اسباب بازی و …. نیز فروخته می شود.
مرکز خرید فردوسی
این مرکز یکی ار محبوب ترین مراکز برای خرید لوازم خانگی در مشهد است. در عین کیفیت بالای اجناس قیمت اجناس بسیار منصفانه است. در طبقه های مختلف این مرکز انواع پوشاک زنانه و مردانه در بهترین کیفیت و قیمت فروخته میشود.
مرکز خرید الماس شرق
الماس شرق یکی از معروف ترین مراکز خرید شهر مشهد است. که میتوان اجناس با کیفیتی در انجا پیدا کرد. واحد هایی که در این مرکز خرید قرار دارند اجناس خود را با کیفیت بالا و قیمت پایین به فروش می رسانند.
این مرکز خرید میتواند یکی از بهترین گزینه های شما برای خرید باشد.
بازار سپاد
در نزدیکی مرکز خرید الماس شرق بازار سپاد قرار دارد. این بازار به دلیل عرضه ی کالا های سوغاتی با مقرون به صرفه ترین قیمت یکی از مشهور ترین بازار های مشهد است. این بازار به عنوان یکی از مهم ترین مراکز فروش سوغاتی در مشهد شناخته شده است و محبوبیت بالایی دارد.
منبع: بیتوته
