سفر به سرزمین پررمز و راز اورامان

«اورامان» یا به قول مردم محلی «هورامان» منطقه‌ای است که بخشی از آن در کشور ایران و بخشی دیگر جزو کشور عراق است و به دلیل ویژگی‌های خاص و همچنین فرهنگ منحصربه‌فرد مردم  ساکن در این منطقه، این روزها به شهره جهانی دست پیدا کرده است.

برای رسیدن به منطقه اورامان از دو استان کرمانشاه و کردستان جاده‌های سخت و پر پیچ‌وخمی در پیش است، باید کیلومترها در دل جنگل‌های بلوط و سرسبز منحصربه‌فرد طی کرد تا به این منطقه رسید، جایی که دارای پستی‌وبلندی‌های بی‌شماری است و مردمش نیز دارای فرهنگ خاصی هستند.

سفر به منطقه اورامان از سنندج که آغاز می‌شود در طول مسیر به روستای «نگل» می‌رسیم، جایی که یکی از قرآن‌های تاریخی و کتابت شده در زمان یکی از خلفای راشدین نگهداری می‌شود و حتماً برای زیارت این قرآن تاریخی و دینی و همچنین دیدن زیبایی‌های مسجد محلی نیم ساعتی توقف نیاز است و بعد از زیارت می‌توان از بستنی‌های محلی روستای «نگل» که توسط زنان روستا تهیه می‌شود هم خرید کرد.

مسیر ۱۲۰ کیلومتری تا رسیدن به سر منزل مقصود دارای پیچ‌های بسیاری است و به همین دلیل برای رفع خستگی هم باید توقفی دیگر داشت، بهترین مکان برای توقف قهوه‌خانه روستای «نی آباد» است، جایی که نان محلی منطقه چشم‌انتظار شماست و این نان محلی وقتی با فراورده‌های لبنی محلی خود روستا همراه شوند خود یک وعده کامل غذایی است.

این بار یکی از کوچک‌ترین مراکز شهرستانی کشور در مسیر است، شهری در دل جنگل و البته در دامنه کوه‌های بلند و سر به فلک کشیده، آری اینجا سروآباد است که بر اساس آخرین آمار اعلام‌شده از سوی مسئولان مرکز آمار هم‌اکنون بالغ‌بر ۸۰ درصد از جمعیت شهرستان سروآباد روستایی بوده و تنها ۲۰ درصد از آن‌ها در شهر سروآباد سکونت دارند.

روستای دزلی؛ منطقه‌ای استتار شده در دل کوه

در فاصله ۲۰ کیلومتری نرسیده به شهر مریوان در سه‌راهی حزب‌الله باید به سمت چپ پیچید و این بار وارد جاده‌ای می‌شویم که از مسیر طی شده پرپیچ‌وخم تر بوده و باید از دل کوه‌های سر به فلک کشیده هم عبور کرد تا به یکی از روستاهای منحصربه‌فرد کشور رسید که اسم آن «دزلی» است.

روستای دزلی به دلیل شرایط خاص جغرافیایی و همچنین ویژگی‌های محیطی در دل کوه استتار شده و اگر از روبروی روستا به آن بنگریم چیزی مشاهده نمی‌شود و به دلیل همین ویژگی است که مردم روستا نیز سخت‌کوش بوده و از دل این سنگ‌ها روزی خود و خانواده را تأمین می‌کنند.

با عبور از روستای دزلی وارد گردنه‌ای صعب‌العبور می‌شویم که معمولاً در روزهای سرد زمستان و گاهی اوقات در روزهای نخستین فروردین به دلیل بلندی آن با بارش برف و کولاک شدید مواجه شده و راه عبوری مردم این منطقه را برای چندین و چند روز مسدود می‌کند.

چشم‌اندازهای زیبا از طبیعت بکر و دست‌نخورده، صدای شیرین خواندن کبک، کوه‌های بلند و منحصربه‌فرد، خانه باغ‌ها یا به‌اصطلاح محلی‌ها «هه وار» و … ازجمله اولین تصویرهایی است که چشم هر بیننده‌ای را به‌سوی خود می‌کشاند.

بعد از طی کردن صدها پیچ در دامنه کوه به روستای «دره کی» می‌رسیم، روستایی که به دلیل عبور و مرور زیاد طی سالیان اخیر بزرگ و بزرگ‌تر شده و از روستایی کوچک در دل کوه به روستایی تقریباً بزرگ تبدیل‌شده و جمعیت آن نیز چندین برابر شده است.

با عبور از این روستا و لذت بردن از چشم‌اندازهای زیبای آن نیاز است که برای لحظاتی هرچند کوتاه هم که شده در چشمه پر آب کنار جاده توقف کرد و از آب سردی که از دل کوه بیرون می‌آید جرعه‌ای نوشید و خود را مهیای رسیدن به نوک قله کرد.

ژالانه گردنه‌ای صعب‌العبور با چشم‌اندازهای زیبا

با عبور از پیچ‌های زیاد و با شیب تند، بالاخره به بالای گردنه ژالانه می‌رسیم جایی که تقریباً مرز استان‌های کردستان و کرمانشاه است و وقتی‌که به بالا می‌رسیم تازه روستاهای اورامان تخت، کماله و … هویدا می‌شوند و بار دیگر چشم‌اندازی زیبا و ترکیبی از کوه، جنگل و البته درختان گردو و انار چشم هر بیننده‌ای را به خود معطوف می‌کند.

برای رسیدن به روستای اورامان باید به همان میزان پیچی که بالاآمده‌ایم پائین برویم تا به یکی از روستاهای ویژه و خاص کشور که به ماسوله کردستان نیز شهره شده است برسیم، جایی که خانه‌های پلکانی روی‌هم قرارگرفته، روستا در دامنه کوهی بلند و روبروی کوهی دیگر قرارگرفته و باعث شده است تا در حوزه معماری نیز ویژگی‌های خاصی مشاهده شود.

اینجا تا چند سال قبل خبری از سیمان و گچ و ماسه نبود، خانه‌های کاه‌گلی تا سه‌طبقه هم فقط با سنگ و بدون استفاده از هر نوع ملات روی هم قرار می‌گرفت و  دستان هنرمند معماران محلی بناهایی را شکل می‌داد که این روزها به محلی برای مطالعه و تحقیق اساتید حوزه ساخت‌وساز تبدیل شده است.

روستای اورامان با دارای بودن ویژگی‌های خاص در کنار فرهنگ بومی و محلی مردم، طی چند سال اخیر به یکی از مراکز اصلی گردشگری در استان کردستان تبدیل شده است و به همین دلیل ایجاد مکان‌های جدید اقامتی و رفاهی طی چند سال اخیر در این روستا رشد دوچندانی پیدا کرده است.

با حضور در روستای اورامان و گشتی در روستا، بازدید از مسجد تاریخی و سنگی، زیارت مقبره پیرشالیار، دیدن نمایشگاه‌های صنایع‌دستی مردم ساکن در اورامان و همچنین وعده‌غذای محلی ازجمله اولویت‌های اصلی است که باید در دستور کار قرار گیرد و البته برای دیدن این‌همه زیبایی تنها یکی دو ساعت کافی نیست و اگر فرصت داشته باشیم باید یک‌شب را در اماکن استیجاری پیش‌بینی‌شده در این روستا که البته این روزها اسم شهر را یدک می‌کشد سپری کنیم.

برای طی مسیر در منطقه اورامانات کافی است ۳۰ کیلومتر به سمت مرز استان‌های کردستان و کرمانشاه سپری کنیم تا به روستاهای «سلین» و «بلبر» برسیم که البته هرچند این روزها و بعد از آبگیری سد داریان این روستاها تا حدودی ساحلی شده‌اند ولی نوع معماری خاص حاکم بر آن از زیبایی آن‌ها نمی‌کاهد.

غرش چشمه بل در نقطه مرزی کردستان و کرمانشاه

با عبور از روستاهای «بلبر» و «سلین» به‌جایی می‌رسیم که تا چند سال قبل غرش «چشمه بل» یکی از منحصربه‌فردترین چشمه‌های آب‌معدنی در کل ایران و شاید هم بشود گفت جهان، چشم هر بیننده‌ای را به‌سوی خود جلب می‌کرد ولی بعد از آبگیری سد داریان این روزها غرش بل کاهش پیداکرده و علیرغم انحراف ایجادشده در مسیر این چشمه ولی دیگر شکوه و جذابیت قبلی آن باقی نمانده است.

با طی مسیر یکی دودقیقه‌ای و با عبور از دو تونل وارد استان کرمانشاه می‌شویم و به روستای زیبای «هجیج» می‌رسیم.

دیدن زیبایی‌های این روستا، غذاهای محلی تهیه‌شده و البته ساحلی که بعد از آبگیری سد مهمان مردم شده و البته هوای آن را تا حدودی شرجی کرده است از دیگر دیدنی‌های این روستاست که برای دیدن همه آن‌ها و همچنین دیدوبازدید از آبشارهای پشت سر روستا که البته بیشتر در فصل بهار چشم‌اندازهای زیبایی را ایجاد می‌کنند باید ساعت‌ها وقت صرف کرد.

مسیر منطقه اورامان به سمت شهر روانسر همچنان ادامه دارد و روستاهای مسیر نیز همچون دیگر روستاهای طی شده دارای جذابیت‌های منحصربه‌فردی هستند، با عبور از مسیر بر شمار انارستان‌ها افزوده می‌شود و بخش زیادی از درآمد مردم این منطقه هم از این محل به دست می‌آید.

گفتن از دیدنی‌های منطقه اورامانات در این قالب نمی‌گنجد و بسیاری از زیبایی‌های این منطقه را باید از نزدیک دید تا از آن‌ها لذت برد و به همین دلیل چهارفصل منطقه اورامان دیدن دارد. در فصل بهار به دلیل آب‌وهوای خوب و معتدل و در روزهای منتهی به مهرماه برای دیدن هزار رنگ منطقه باید حتماً مهمان منطقه اورامانات شد.

منبع خبر:خبرگزاری مهر