طرح شبکه شهرهای خلاق، بازخوانی میراث هنری کشور است

سیدمجتبی حسینی اظهار کرد: شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر، به منظور توجه به داشته های فرهنگی و هنری و فعال کردن آن ها متناسب با شرایط امروز طراحی شده تا به بروز خلاقیت های هنری و توسعه اقتصاد فرهنگ و هنر کمک کند.

وی گفت: در شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ظرفیت های تاریخی، انسانی، اجتماعی و اقتصادی هر شهر ارزیابی و متناسب با مشخصه های آن و با اهتمام هنرمندان، تشکل ها، نهادها و موسسات فرهنگی و مجموعه های اقتصادی و غیره سعی می شود توان خلاقانه، اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی با تمرکز بر حوزه ای که در یک شهر قابلیت ویژه دارد متمرکز شود و فرصتی برای توسعه هنر، اشتغال، درآمدزایی و پویایی اجتماعی در بستر فرهنگ و هنر محقق شود.

طرح شبکه شهرهای خلاق، اقدامی ملی برآمده از فرهنگ و هنر ماست

حسینی تصریح کرد: در پیشینه کشور ما مصداق های متعددی وجود دارد که یک شهر در یک یا چند حوزه فرهنگ و هنر مستعد و توانمند بوده و اشتغال ساکنان شهر در تولید و عرضه محصولات هنری قابل توجه است. در این شهرها پویایی و تحرک اجتماعی را شاهد هستیم و اقتصاد فرهنگ و هنر بخش مهمی از اقتصاد آن شهر بوده است. مثلا یک شهر در زمینه فرش یا سفال یا حوزه های دیگر هنر چنین ظرفیتی داشته است.

هر کدام از شهرهای ما ظرفیت‌هایی داشته که می‌توانسته هم آن شهر را نامدار کند و هم موجب جلب سیاحان و گردشگران شود که گاهی این امکان و ظرفیت تا امروز نیز جایگاه خود را حفظ کرده است. به همین دلیل امروز سفر می‌کنیم تا بازمانده این آثار را مشاهده کنیم.

حسینی ادامه داد: بنابراین اگر چه این اسم در بیان ها  به گونه‌های مختلفی عنوان شده است فکر می‌کنیم طرح شبکه شهرهای خلاق، اقدامی ملی برآمده از فرهنگ و هنر ماست که با شناسایی ابعاد، زوایا و اجزای مختلف این ظرفیت هم امتیاز گسترده‌تری برای هنرمندان دارد و هم سعی داریم، توان مدیریتی را در هر نقطه از ایران چه مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و چه شهرداری‌ها و استانداری‌ها را گرد هم بیاوریم و آنچه به نام هم‌افزایی می‌دانیم با موضوع و محور هنر به عنوان یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین ثروت های هویت مند کشور میراث‌های ما در خدمت قرار گیرد و بتواند در توسعه شهرها بیشتر از پیش مؤثر واقع شود.

طرح شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر زمینه های اشتغال، درآمدزایی و پویایی اجتماعی را فراهم می کند

معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر دوباره توجه شهرها را به ظرفیت های فرهنگ وهنر خودشان معطوف می کند تا با فعال کردن این ظرفیت ها با مشارکت هنرمندان، بخش خصوصی و دولتی و نهادهای عمومی، توسعه هنری و اقتصادی متناسب با ظرفیت هر شهر محقق شود. این طرح توانمندی و داشته های هنری و امکانات و تجهیزات هر شهر در یک یا چند رشته هنری را که مشخصه ممتاز آن شهر است، فعال می کند و بستر اشتغال، درآمدزایی و پویایی اجتماعی را فراهم می کند.

وی افزود: پیش نیاز این طرح شناسایی ظرفیت ها و داشته های شهرهای مختلف کشور است که می تواند به آمایش سرزمینی هنر کمک کند. یکی از مسائل جدی فرهنگ و هنر نبود اطلاعات جامع و دقیق از داشته های فرهنگ و هنر در کشور از نظر منابع انسانی با توجه به حوزه فعالیت و مشخصه های آنان، امکانات، مراکز آموزشی، فضاها، رویدادها و غیره است.

حسینی تاکید کرد: در هیچ یک از پیمایش های ملی هنوز اطلاعات جامع و دقیقی درباره فرهنگ و هنر کشور نداریم و به رغم نقش، اهمیت و سابقه تاثیرگذار فرهنگ و هنر کشور، این موضوع چالش های بسیاری را ایجاد می کند که یکی از آن ها توسعه نامتوازن در هنر است. بنابراین طرح شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر می تواند آغازی برای آمایش سرزمینی هنر و تدوین اطلس جامع هنر کشور باشد.

وی تصریح کرد: در این طرح با توجه به آموزش هایی که در همه استان ها انجام و اهداف و چگونگی طرح تبیین شد، شهرهای متقاضی برای شرکت در نخستین دوره طرح شبکه شهرهای خلاق فرهنگ  و هنر، طرح های خود را با توجه به ظرفیت های شهر خود تدوین و به دبیرخانه این طرح ارسال کردند که پس از دور مرحله ارزیابی، شهرهای عضو شبکه شهرهای خلاق فر هنگ و هنر معرفی شدند. همین طرح هایی که از شهرهای کشور به دبیرخانه رسید، بخشی از اطلاعات درباره وضعیت و ظرفیت هنر در شهرهای مختلف کشور است که می تواند زمینه آمایش سرزمینی هنر و اطلس جامع هنر باشد.

معاون امور هنری ادامه داد: طرح شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر دو وجه پژوهشی و اجرایی دارد. در ابتدا پژوهشی درباره شهرهای خلاق فرهنگ و هنر انجام شد، زمینه های نظری و تئوری، پیشینه تاریخی شهرهای خلاق فرهنگ و هنر در جهان و ایران بررسی شد و مصداق ها و نمونه هایی از شهرهای خلاق فرهنگ و هنر در ایران و جهان با مشخصه های آن ها ارائه شد، اسناد و قوانینی که با این طرح تناسب دارند و مصاحبه هایی با افراد مرتبط با موضوع و صاحبنظران و کارشناسان انجام شد که در سه جلد کتاب منتشر شده است.

ارسال بیش از ۷۰۰ اثر به دبیرخانه طرح

وی تصریح کرد: در واقع این طرح یک پشتوانه پژوهشی دارد و بر اساس پژوهش اجرایی شده است. در اجرای طرح ابتدا اهداف، چگونگی و جنبه های مختلف آن تبیین شد و آموزش داده شد تا شهرهایی که متقاضی شرکت در این طرح هستند، بر اساس آن طرح خود را ارائه کنند. فراخوان اعلام شد و ۷۴۱ طرح در رشته های موسیقی، هنرهای تجسمی، هنرهای نمایشی، سینما، ادبیات، مد و لباس، صنایع دستی، رسانه و مطبوعات و چاپ و بسته بندی از ۳۶۷ شهر به دبیرخانه رسید و پس از دو مرحله ارزیابی طرح ها در نخستین دوره شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ۶۰ شهر از ۲۴ استان در هفت رشته معرفی شدند که در دو رشته شبکه شهرهای خلاق فرهنگ وهنر معرفی نشدند و فقط شهرهایی به عنوان شایسته پیوستن به شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر انتخاب شدند.

طرح شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر رویکرد توسعه‌ای در هنر را دنبال می‌کند

حسینی افزود: طرح شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر رویکرد توسعه ای در هنر را دنبال می کند و به جای فعالیت پراکنده شهرها در زمینه های مختلف و برگزاری رویدادهای متعدد که ممکن است نتیجه ارزنده ای برای هنرمندان و فعالان هنر آن شهر و خود شهر نداشته باشد، از شهرها می خواهد  ظرفیت خودشان را بشناسند و توان هنرمندان، فعالان هنر بخش های خصوصی، عمومی و دولتی را در بخشی که ظرفیت دارند تجمیع و متمرکز کنند و از مسیر آن توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی شهر خود را دنبال کنند.

در بعضی شهرها در سال رویدادها و جشنواره های متعددی در رشته های مختلف و از سوی نهادها برگزار می شود که می تواند چند روز فعالیت و شور در شهر ایجاد کند اما بلافاصله تمام می شود و متناسب با هزینه های فکری، هنری و اقتصادی  که در آن رویدادها می شود، دستاوردی ندارد. در حالی که می توان با کاهش این رویدادها، زمینه هایی برای توسعه هنر در آن شهر با توجه به داشته ها و ظرفیت های آن فراهم کرد.

وی تاکید کرد: یکی از ملکات تاریخی سرزمین ما فرهنگ و هنر است و یکی از مزیت‌های بزرگ این نجد، آثار و دستاوردهایی است که توسط بزرگان فرهنگ و هنر کشور در  قرون مختلف و اعصار پدید آمده است. خوشبختانه این میراث پراکنده است و در گوشه گوشه ایران ستارگان نورانی و پرفروغی تابیده‌اند که آثار خود را برای مردم ایران و به کام تاریخ کشورمان عرضه داشته‌اند.

حسینی ادامه داد: این آثار ماندگار شده و امروز کشور ما یکی از پرافتخارترین مرز و بوم‌ها است و مؤلف در حوزه هنر از نظر تنوع، تکثر و کیفیت آثار است. این ظرفیت بزرگ تاریخی از یک طرف و از طرف دیگر اسناد فرا دستی موجود در کشور نظیر سند چشم انداز در افق ۱۴۰۴، بیانیه گام دوم انقلاب و سایر اسناد کلان کشوری در کنار دو ویژه برنامه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که یکی دسترس‌پذیری آسان به فرهنگ و هنر در سراسر کشور و دیگری توزیع متوازن امکانات، رویدادها و خدمات فرهنگی و هنری در سراسر کشور است، باعث شد که طرح شبکه شهرهای خلاق کشور شکل گرفت.

وی افزود: برای کشور پهناوری مانند ایران و میراث عمیقی که در فرهنگ و هنر دارد، انتخاب یک شهر به عنوان مرکز موسیقی نواحی و مقامی، شاید کفایت نداشته باشد بنابراین شبکه شهرها این امکان را فراهم می‌کند که شهرهای مختلف که ظرفیت‌های همانند و مشابهی دارند با همکاری یکدیگر بتوانند جریانی را ایجاد کنند که به توسعه و رشد هنر و رویدادها کمک کند.

حسینی تاکید کرد: تا پیش از آنکه به نفت فروشی روی آوریم، آثار فرهنگی و هنر ایران، جزء ارکان هر اجتماع از گوشه گوشه ایران بود که می‌توانست اقتصاد شهرها را نیز حرکت دهد؛ چنانچه در اسناد تاریخی به یادگار هست که یکی از راه‌های درآمد خانوار در شهری مانند شیراز پدید آوردن، نسخ خطی توسط بانوان بوده که به اقصی نقاط دنیا نیز، صادر می‌شده است.

وی گفت: امروز خانواده هنرمندان ایران بسیار گسترده هستند و شمار هنرمندان در رشته‌های مختلف طی ۴۰ سال گذشته رشد کمی و کیفی بی‌نظیری را تجربه کرده است کما اینکه پراکندگی هنرمندان نیز افتخار آمیز است و مانند گذشته هنرمندان برای جلب نظر دیگران جلای وطن نمی‌کنند و به تهران نمی‌آیند. در حوزه کودک و نوجوان نیز شاهد استعدادهای شگفت‌انگیز درخشان در سراسر کشور هستیم بنابراین شبکه شهرهای خلاق طرح نو و بدیعی نیست بلکه بازخوانی و نگاه معاصر به میراثی است که پیش از این داشته‌ایم اما نیاز به شناخت، برنامه ریزی، بازپروری، بازآفرینی و معرفی بهتر و دگرگونه دارد.

منبع: ایرنا