تاریخچه کوتاهی از بازار بزرگ تهران را بخوانید

احمد تمیم‌داری تهران شناس، در گفت‌وگو با خبرنگارحوزه میراث و گردشگری گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص تاریخچه و اهمیت بازار قدیمی تهران گفت: بازار واژه خیلی قدیمی است که از پارسی باستانی سرچشمه می‌گیرد. لغت فرانسه بازار از پرتغالی‌ها گرفته شده و بازرگانان پرتغالی نیز در سفر به ایران این لغت را به کشورشان برده اند.

وی افزود: ۲۵۰ سال پیش زمانی که هواپیما وجود نداشت، پادشاهان برای ایجاد امنیت برج‌های سر به فلک کشیده را احداث می‌کردند و یا شهر‌هایی را برای سکونت خود انتخاب می‌کردند که کوهستانی باشد. دلیل آغامحمدخان قاجار هم تهران را پایتخت کشور و محل سکونت خود انتخاب کرد.

تمیم داری ادامه داد: بعد از انتخاب تهران به عنوان پایتخت کشور، مسئله تأمین احتیاجات مردم مطرح شد که به تأسیس بازار بعد از دوره فتحعلی شاه انجامید. سرانجام ناصرالدین شاه قاجار با ساخت عمارتی بزرگ به سبک اپراخانه‌های فرنگی و مسجد امام که بزرگترین مسجد بود، بر وسعت بازار افزود و از سرمایه داران و اشراف خواست با وقف تیمچه‌ها و بازارچه‌ها بر وسعت بازار تهران بیفزایند؛ در نتیجه با اقدامات این شاه قجری، بازار تهران به عنوان یادگار ناصر الدین شاه شناخته می‌شود.

تهران شناس کشورمان در خصوص بنا‌ی بازار تهران مطرح کرد: بنای بازار در آن زمان به صورت طاق‌های ضربی و منحنی شکل ساخته شد و آهن در ساختش به کار نرفت. بین بازار‌ها سرا و کاروانسرا وجود داشت که محل نگهداری کالا‌ها و انبار و همچنین محل سکونت موقت بازرگانان بود.

او ادامه داد: بازار‌ها شکل منظمی نداشتند؛ یک سر بازار به میدان امین السلطان و میدان محمدیه می‌رسید و قسمت دیگر در سبزه میدان بود. اساس شهر‌ها بازارهایش بود؛ به صورتی که مردم وارد شده به شهر نخست وارد بازار می‌شدند و به دلیل اینکه هوای مطبوعی داشت، از گرما و سرما در امان می‌ماندند.

این باستان شناس کشورمان در خصوص نامگذاری بازار‌ها بیان کرد: بازار‌ها براساس مشاغل نامگذاری می‌شدند؛ مثل بازار پالان دوزان و بازار نجارها. نام برخی بازار‌ها را نیز مردم براساس شکلشان انتخاب می‌کردند؛ مانند بازار شتر گلو، بازار مفت‌برها.

او بیان کرد: بسیاری از مردم به دلیل شغلشان زمان طولانی را در بازار صرف می‌کردند؛ این مسئله باعث شد که در بازار به تاسیس مسجد و حمام اقدام شود. حتی برخی از مغازه داران زمینی را برای منزل شخصی خود در نزدیکی بازار یا پشت حجره شان در نظر می‌گرفتند که در رفت و آمد نباشند.

تهران شناس کشورمان در پایان گفت: بازار تهران از اعتبار بالایی بین تجار برخوردار بود. بازرگانان در تصمیمات بزرگ شرکت داشتند. به همین دلیل حکومت پهلوی به دلیل قدرتی که بازاریان داشتند، سعی داشت تجمع مردم در بازار را تقلیل دهد.

منبع خبر:باشگاه خبرنگاران جوان