تالاب بین‌المللی گاوخونی

به گزارش خبرنگار ایمنا؛ تالاب بین المللی گاوخونی با وسعتی حدود ۴۷ هزار هکتار در جنوب شرقی اصفهان در جوار کوه سیاه و در ۲۰ کیلومتری شهر ورزنه قرار دارد. این تالاب تنها دریاچه آب شور دائمی در فلات مرکزی ایران است که با تثبیت پوشش گیاهی مانع از حرکت شن های روان به نواحی شرق استان اصفهان از جمله شهر ورزنه شده و در مهار بیابان زایی و تغذیه آبهای زیر زمینی نقش موثری ایفا می کند.

در حوضه آبریز زاینده رود-گاوخونی بیش از ۹۱۰ گونه گیاهی از ۳۹۰ جنس و ۸۳ خانواده شامل انواع گیاهان اندمیک با ارزش دارویی، زینتی، خوراکی و صنعتی شناسایی شده است که از جمله آنها می توان به کاسنی، شب بو، قیچ، خارشتر ، شیرین بیان و گون اشاره کرد. خانواده اسفناج با داشتن ببش از ۱۷ گونه بیشترین فراوانی و تنوع گیاهی را در این منطقه داراست. با توجه به مطالعات انجام شده بیش از ۲۲۹ گونه جانور متعلق به ۱۴۷ جنس و ۷۰ خانواده از پنج رده مهره‌داران شامل ۴۹ گونه پستاندار، ۱۲۵ گونه پرنده، ۴۳ گونه خزنده، یک گونه دوزیست و ۱۲ گونه ماهی در این حوضه آبریز شناسایی شده است. گور ماهی یا کپور دندانه دار اصفهان گونه منحصر به فرد تالاب گاوخونی است که در معرض انقراض است.

در این ارتباط رضا خلیلی ورزنه در گفت و گو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اینکه تمدن ها در کنار رودخانه ها به وجود آمدند و همواره آب و آبادانی با هم همراه است، اظهار کرد: بر اساس یافته های باستان شناسان قدمت زندگی در شهر ورزنه پنج هزار ساله است و دریاچه ای در حوضه گاوخونی بوده که دامداران و کشاورزان در حاشیه آن یکجا نشینی را آغاز کردند.

وی ادامه داد: در طول تاریخ منطقه ورزنه و تالاب بین المللی گاوخونی دچار تحولات و تغییرات بسیاری شده است که آخرین و بدترین آنها تغییرات زیست محیطی و خشکی تالاب می‌باشد که منجر به انقراض یا کاهش جمعیت بسیاری از گونه های حیات وحش مانند گورخر ایرانی، آهو، گورماهی و بسیاری از زیستمندان این حوضه آبریز و تبدیل تالاب گاوخونی به کانون ریزگرد شده است.

دبیر انجمن دوستداران محیط زیست ورزنه با بیان این مطلب اضافه کرد: با این حال به رغم مشکلات زیست محیطی کنونی تالاب گاوخونی، بسیاری از گردشگران به ویژه از قاره سبز( اروپا) و همچنین از آسیا علاقه مند سفر به بیابان و کویر هستند؛ علاوه بر آن امنیت و تاریخ کهن ایران نیز نسبت به کشورهای حاشیه خلیج فارس و مصر برتری دارد و به این دلیل ایران پتانسیل جذب مخاطبان و گردشگران بسیاری را با سلیقه های مختلف از سراسر جهان دارد و توریستها ایران را برای تماشای جاذبه های کویر انتخاب می کنند.

خلیلی با اشاره به اینکه شهر ورزنه دارای ژئوتوریسم ( زمین گردشگری ) ویژه ای است، افزود: در حال حاضر  در ایران و خارج ایران، بومگردی و گردشگری صحرای ورزنه مطرح است و در ایام نوروز و بهار که هوا گرم نیست کویرگردی نیز می تواند یکی از گزینه های مناسب گردشگران باشد.

گاوخونی چشم اندازی از تلاقی دریاچه و کویر

وی با بیان اینکه تالاب بین المللی گاوخونی در قلب مثلث طلایی گردشگری ایران ( اصفهان، یزد و شیراز) قرار دارد که در آینده می تواند گردشگران بسیاری را برای بازدید جذب کند، به جاذبه های طبیعی و فرهنگی آن اشاره کرد و گفت: تالاب بین المللی گاوخونی دارای توپوگرافی بی نظیر و تلاقی دریاچه نمک و کوه سیاه است که در جنوب و شمال تالاب قرار دارند، بخش غربی تالاب نیز تپه های ماسه ای وجود دارد و رودخانه زاینده رود نیز از دیگر جاذبه های طبیعی و فرهنگی منطقه به شمار می رود.

خلیلی ادامه داد: گاوخونی و صحرای ورزنه در قلب مثلث گردشگری کشور می تواند در مسیر  گردشگران توقفگاه آرام و به دور از هیاهوی شهرهای بزرگ باشد زیرا بسیاری گردشگران دنبال مکانی دنج و ساکت به دور از آلودگی صوتی و نور برای داشتن آرامش و مدیتیشن و یوگا می گردند. ورزنه و تالاب مکان بسیار مناسبی برای این افراد است که چشم انداز بسیار خوبی دارد، همچنین آسمان صاف شبهای کویر و تماشای ستاره های آن یکی دیگر از ویژگی های این منطقه به شمار می رود.

از نمک درمانی و ماسه نوردی در ورزنه لذت ببرید  

دبیر انجمن دوستداران محیط زیست ورزنه اظهار کرد: ورزنه طی دو شب میزبان گردشگران حوضه گاوخونی است، به این صورت که یک روز تور دریاچه نمک و نمک درمانی برای گردشگران خواهیم داشت زیرا نمک درمانی از نظر پزشکی تایید شده و ژئوتوریسم تلقی می شود و روز دوم ماسه نوردی که آن نیز از لحاظ درمانی بسیار موثر است، از سوی دیگر توریست ها برای کوه نوردی به کوه سیاه تالاب می روند و برای صرف ناهار مهمان کاروانسرای تاریخی خرگوشی هستند.

خرگوشی؛ کاروانسرای تاریخی برجای مانده از عهد صفوی

وی افزود: کاروانسرای خرگوشی یک کاروانسرای بین راهی برجای مانده از دوران صفوی است که بین اصفهان و یزد قرار دارد، مکانی دنج و آرام که تداعی کننده ایام گذشته و تاریخ این خطه است، چشمه ای نیز از میان این کاروانسرا می گذرد که زیبایی تاریخی آن را دوچندان می کند.

قورتان؛ اکوموزه شرق اصفهان

 خلیلی در توصیف جاذبه های طبیعی و فرهنگی کویر ورزنه ادامه داد: قورتان نیز قلعه ای با قدمت هزار ساله و دومین قلعه تاریخی بزرگ در کشور است، که به زودی به بزرگترین اکوموزه شرق اصفهان و ایران تبدیل خواهد شد زیرا همچنان در این قلعه سکنه زندگی می کند و در آن مسجد جامع تیموری، برج کبوترخانه و کاروانسرای عباسی وجود دارد.

یکی از جاذبه های فرهنگی این دیار فرهنگ پوشیدن چادر سفید زنان ورزنه است که بر همین اساس این شهر را  شهر فرشتگان می نامند.

دبیر انجمن دوستداران محیط زیست ورزنه با اشاره به جاذبه های متنوع طبیعی، تاریخی و فرهنگی ورزنه و تالاب گاوخونی گفت: ورزنه و شرق اصفهان پتانسیل گردشگری بالایی دارد و اگر حمایت شود بسیاری از مشکلات اقتصادی ناشی از بحران خشکی تالاب و خشکسالی ها رفع خواهد شد.

وی با بیان اینکه برای دریافت مجوز برای ایجاد اشتغال در شرق اصفهان با مشکلات بسیاری روبه رو می شویم ادامه داد: این در حالی است که گفته می شود به دلیل بحران اشتغال بر ما سخت نمی گیرند اما بروکراسی اداری سد راه ایجاد اشتغال در این خطه می شود.

اگر برای احیای تالاب کمک کنیم، طبیعت چند برابر ما را کمک می کند 

 خلیلی اظهار کرد: ظلم انسان به طبیعت به خود او و نسل پس از او برمی گردد مانند سیلی که در شیراز به دلیل بی تدبیری در ساخت و ساز جان چندین نفر از هموطنانمان را گرفت، امروز اگر فاضلاب را در تالاب رها کرده ایم و از آن کانون گرد و غبار ساخته ایم، تاوان این معضل را خودمان، کشورمان و فرزندانمان خواهند داد و سونامی ریزگرد گریبان خودمان را می گیرد.

  دبیر انجمن دوستداران محیط زیست ورزنه با بیان اینکه تالابها ارزشمندترین اکوسیستم های کره زمین هستند خاطرنشان کرد: ارزش تالابها از جنگل های استوایی به مراتب بیشتر است زیرا نقش مهمی در توسعه پایدار ایفا کرده و سبب ایجاد اشتغال و حفظ زیستمندان و تنوع زیستی هستند.

وی گفت: شاید دیگر احیای تالاب و جریان آب شیرین در تالاب رویا باشد اما اگر چرخه محیط زیست در این خطه احیا شود بر زندگی مردم، اشتغال و گردشگری تاثیر مثبت بسزایی خواهد داشت، زیرا در تغییرات اقلیمی، تالابها بر مهار طوفانها و سیلابها اثرگذار هستند و متاسفانه هر چه تخریب شود، کاربردش کمتر می شود.

به گزارش خبرنگار ایمنا، پس از ۱۴ سال آب رودخانه زاینده رود امروز در آغوش تالاب بین المللی گاوخونی آرام می گیرد و پس از سالها به تن خشکیده این تالاب بحران زده جان دوباره خواهد بخشید. حجم سیلاب زاینده رود ۵۵ مترمکعب بر ثانیه گزارش شد که به تدریج و در مسیر از حجم آن کاسته شده است با این حال آبی که به تالاب می رسد پس از ۱۴ سال آلودگی ناشی از پسابها را کاهش داده و از بحران سونامی ریزگرد جلوگیری می کند.

منبع:ایمنا