روزگار غریب قلعه باوند
بناهای تاریخی به جای مانده از دوره‌های مختلف در نقاط مازندران خودنمایی می‌کنند که می‌توانند ظرفیت‌های مهمی برای گردشگری باشند، اما بسیاری از همین بناها در معرض بی‌توجهی و تخریب قرار دارند؛ تخریب‌هایی که هم به علت بی‌توجهی در مدیریت رخ می‌دهند و هم به دلیل سوءرفتارهای افراد.
یکی از این بناهای تاریخی که مورد بی‌مهری متولیان و مردم قرار گرفته، قلعه باوند معروف به «قلعه شروین باوند» در منطقه سرخ‌آباد سوادکوه و در مجاورت محور مواصلاتی تهران-شمال است. این بنا به شکل مهره رخ شطرنج در کنار جاده پرتردد خودنمایی می‌کند. اگرچه این اثر سال ۱۳۸۳ به ثبت ملی رسید ولی به عنوان یک اثر تاریخی ثبت شده رسیدگی لازم به آن نشده است. این قلعه را از این جهت «قلعه شروین باوند» می‌نامند که به علت زلزله اوایل دهه ۳۰ در سوادکوه دچار آسیب‌های فراوان شد و فردی به نام پروفسور «شروین باوند» آن را مرمت کرد. اکنون این مهره رخ تاریخی در گوشه‌ای، غبار زمان را به خود می‌بیند و روی دیوارهای داخل و بیرون آن پر از یادگاری‌های آزاردهنده است.
- زخم یادگاری‌ها
یک کارشناس میراث فرهنگی درباره این بنای تاریخی به همشهری گفت: این قلعه کنگره‌ای مربوط به دوره ساسانی است که کاربرد نظامی داشته و در طول تاریخ مورد بازسازی و بارها مورد مرمت قرار گرفت. از این‌که در دوره ساسانی نام قلعه چه بوده، سند تاریخی در دست نیست ولی از آنجا که توسط پروفسور «شروین باوند» مرمت شد، به قلعه شروین باوند شهره شده و قلعه را به این نام می‌شناسند.
«مجید اسلامی» ضمن گلایه از دیوارنویسی‌های مردم در دیواره‌های داخلی و خارجی این قلعه، اظهار کرد: در سال‌های اخیر این بنا توسط اداره میراث فرهنگی مرمت شد، اما متاسفانه برخی افراد دیوارهای این قلعه را محلی برای ثبت یادگاری و تبلیغات خود کرده‌اند و نمای نامناسبی ایجاد کرده‌اند که در خور این اثر تاریخی نیست و جای تاسف دارد.
- قلعه بی‌شناسنامه
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سوادکوه هم در مورد قدمت تاریخی این اثر گفت: قلعه شروین باوند ابتدای ورودی سرخ‌آباد قرار دارد. این اثر در سال ۱۳۸۳ با شماره ۱۱۵۳۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و پس از بازسازی چندین دوره مرمت شد. «محمد حمزه‌نژاد» با ابراز تاسف نسبت به دیوارنویسی‌ها و تبلیغات روی دیواره‌های این قلعه افزود: عده‌ای دیوارهای این قلعه را به محلی برای نوشتن یادگاری و تبلیغات خود تبدیل کرده‌اند. متاسفانه ما هم نتوانستیم یک تابلوی شناسایی در محل قرار دهیم تا از نوشتن تبلیغات روی آن جلوگیری شود. در هر صورت این قلعه در اختیار میراث فرهنگی است و متولی دارد.
- از سرگیری مرمت
وی از احیای دوباره این قلعه توسط میراث فرهنگی خبر داد و گفت: از بنا بازدید کردیم و تایید می‌کنیم که وضعیت نامناسبی دارد. برنامه‌ریزی‌هایی انجام دادیم که با نظر کارشناس، قلعه را دوباره مرمت کنیم تا از وضعیت کنونی خارج شود. رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سوادکوه افزود: سوادکوه منطقه ورودی استان و شهرستان است. به همین دلیل در آن برج‌های دیدبانی که بیشتر آنها کاربرد نظامی داشتند وجود دارد که باید ساماندهی شوند. اگرچه «شروین باوند» احیاکننده این قلعه بود، ولی طبق نظر کارشناسان ثبت و باستان‌شناسان بر اساس معماری، شکل، شناخت باستان‌شناسی و کاربرد نظامی مربوط به دوره ساسانی است.
حمزه‌نژاد در پاسخ به این پرسش که آیا این قلعه را به عنوان یک ظرفیت در توسعه گردشگری شهرستان می‌توان مورد استفاده قرار داد، گفت: ما در شهرستان تلفیقی از میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری داریم. به لحاظ تاریخی یا میراثی بخش اعظم گردشگری به سمت اسپهبد خورشید، قلعه کنگلو، برج لاجیم و قلعه باوند است. یعنی جاذبه‌های گردشگری شهرستان هستند، اما ظرفیت گردشگری باید برای آنها تعریف شود. در گردشگری برای ایجاد، تاسیس و تکمیل تابع ضوابط هستیم. در حال حاضر این اثر به عنوان اثر میراثی ما مورد توجه است.
- نیاز به ایده‌های خلاقانه
این مسئول تصریح کرد: وظیفه اداری ما حفظ، مرمت و احیای قلعه است ولی باید ایده‌های خلاقانه وجود داشته باشد تا بتوانیم از فضای موجود در حوزه گردشگری بهره ببریم. باید مطلع شویم که شرایط و ضوابط به ما اجازه این کار را می‌دهد یا خیر. کل آثار شهرستان چه ثبت شده و چه آنهایی که در شرف ثبت هستند، برایمان ارزشمند و قابل پیگیری هستند. حمزه‌نژاد با بیان این‌که برای تبدیل قابلیت‌های استان به جاذبه باید معرفی لازم انجام شود، گفت: به کمک فضای مجازی و صفحات اینترنتی همه جاذبه‌ها و قابلیت‌ها را معرفی می‌کنیم. اقدام دیگر تعریف اپلیکیشن است تا فردی که وارد شهرستان می‌شود بتواند با تمام جاذبه‌ها و اقامتگاه‌ها آشنا شود.
- تبادل نظر با شورا و دهیار منطقه
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سوادکوه با بیان این‌که تلاش برای تغییر چهره شهرستان از لحاظ گردشگری در حال انجام است، اظهار کرد: از آنجا که قلعه باوند در سرخ‌آباد قرار دارد، باید در نشستی با شورا و دهیار این منطقه و تبادل نظر ببینیم چطور می‌توان از این قلعه برای گردشگری بهره برد. نامه‌نگاری‌هایی انجام شده تا در شهرستان اتفاقات خوبی بیفتد و به لحاظ گردشگری تغییر کند.
منبع:همشهری
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.