رونمایی از نشریات قاجار

با طولانی شدن تعطیلات موزه‌ها، دامنه فعالیت برخی موزه‌ها به فضای مجازی کشیده شده است. «رضا عباسی» از جمله موزه‌هایی است که در تعطیلات بلند کرونا از این فضا برای معرفی آثار خود به خوبی بهره گرفته است. این بار هم، نمایشگاهی مجازی از نشریات منتخب دوره قاجار که در کتابخانه تخصصی این موزه نگهداری می‌شود، به نمایش گذاشته است.

این نشریات به دوره تاریخی ۱۲۶۷ تا ۱۳۳۶ قمری تعلق دارد که شامل حبل المتین، وقایع اتفاقیه، حکمت، شفق سرخ، شرق، پروانه، پیک، ناصری، شرافت، تربیت، ثریا، خلاصه الحوادث، کمال، ادب، ناهید، نوروز، خورشید ایران، ایران نظامی، میهن پرستان، مرد امروز، بشارت، معارف، ندای وطن، مجلس، مصباح، ابلاغ، نسیم شمال، انجمن اصفهان، محاکمات، مساوات، انجمن، کوک دری، الجناب، صبح صادق، شکر، تیاتر، ایران باستان، ملانصرالدین، کشکول، پلیس ایران، یادگار انقلاب، سروش، نوبهار، جارچی ملت، صوراسرافیل، لوتی، رعد، توفیق، صبح وصال، عصر جدید، ستاره ایران، زبان آزاد، چمن، بامداد روشن، گلشن و گل زرد است.

 

در تاریخچه نشریات آن دوره آمده که «تاریخ اجتماعی ایران در سومین سال پادشاهی محمدشاه قاجار (۱۲۵۰-۱۲۶۴ ق)، شاهد تأسیس و انتشار نخستین روزنامه فارسی زبان در ایران، یعنی “کاغذ اخبار” به مدیریت و سردبیری میرزا صالح شیرازی بود. این روزنامه با دو سده فاصله از نخستین روزنامه منتشر شده در لندن، به طور ماهیانه و به شکل دولتی چاپ می‌شد.

دوران سلطنت ناصرالدین شاه (۱۲۶۴-۱۳۱۳ ق) شاهد صفحات جدیدی در تاریخ ارتباطات داخلی و خارجی ایران از جمله تأسیس روزنامه “وقایع اتفاقیه” به همت امیرکبیر به سال ۱۲۶۷ ق و تشکیل وزارت انطباعات در ۱۲۸۸ ق برای کنترل هر چه بیشتر بر مواد چاپی به ویژه مطبوعات بود. در این روزنامه علاوه بر اخبار داخلی و خارجی، تصاویری بسیار نفیس و اعلا از حکام و رجال آن دوره چاپ می‌شد که در نوع خود بی‌نظیر بود و در حقیقت وقایع اتفاقیه را به نخستین روزنامه مصور فارسی در آن زمان تبدیل کرد.

 

پیشرفت مطبوعات ایران از ۱۲۵۳ تا ۱۳۱۳ قمری، یعنی به مدت ۶۰ سال و تا پایان عمر ناصری چندان تند و درخشان نبود. در اواسط سال ۱۲۷۶ قمری تعداد روزنامه‌های رسمی که در پایتخت منتشر می‌شد، فقط چهار روزنامه بود. در عهد مظفرالدین شاه اولین تغییر اساسی در روزنامه‌نگاری ایران ظاهر شد که عبارت بود از تأسیس روزنامه‌هایی به دست اشخاص غیردولتی که از جمله آن می‌توان به اطلاع، ایران، تربیت، شرق و معارف اشاره کرد…»

 

ادامه تاریخچه نشریات قاجار و تصاویری از روزنامه‌های آن دوران را در نمایشگاهی که به صورت مجازی در صفحه rezaabaasi.museum در اینستاگرام برگزار شده است، می‌توان مشاهده کرد.

منبع: ایسنا

مرتبط:

حمله مغول‌ها به یادگار انوشیروان

کاخ‌های افشاری از دل کاوش‌های کلات نادری بیرون آمد