سیری در تبریز، پایتخت گردشگری جهان اسلام در سال ۲۰۱۸

نام تبریز را از هر زبانی که بشنوی، خوش است؛اما این بار آوازه تبریز، خوش تر از همیشه طنین انداز شده و با آهنگی دیگر، گوش ها را می نوازد.

زمانی که اعضای کنفرانس کشورهای اسلامی در نهمین نشست خود در اول دی ماه سال ۱۳۹۴ در شهرنیامی کشور نیجر، تبریز را به عنوان شهر نمونه گردشگری در سال ۲۰۱۸ میلادی برگزیدند، سرها به سمت این شهر چرخید و نگاه ها، تبریز را جور دیگری دید. از حسن اتفاق، آغاز این رویداد نیز، با بهار طبیعت و جولان زیبایی بهاری در این شهر مصادف گشت و نوروز، بهانه ای شد تا مردم تبریز سفره های هفت سینشان فراخ تر و لبخند مهمان نوازشان شیرین تر شود.

از همان لحظه انتخاب، مدیریت شهری و مردم مهمان نواز تبریز تلاش کرده اند که شهر را آماده میزبانی خیل گردشگران داخلی و خارجی کرده و بتوانند گوشه ای از تاریخ، فرهنگ و زیبائیهای آن را به جهانیان نمایش دهند. برنامه ریزی مراسم های متعدد بین المللی همچون همایش ها و کنفرانس های جهانی و منطقه ای، تقویت زیر ساختارهای شهری و گردشگری و زیباسازی شهر از تلاشهای این شهر برای جلب رضایت مهمانان عزیز حکایت دارند. تنها به عنوان نمونه ای از این دست تلاش ها، جشن جهانی نوروز در اوایل بهار ۲۰۱۸ در تبریز و با حضور سران و مهمانان کشورهای مختلف برگزار خواهد شد، ضیافتی بین المللی در اولین روزهای بهار در شهری که بی صبرانه منتظر ورود مهمانان گرانقدرش از نقاط مختلف جهان است.

به این بهانه، بیائید با هم گشت و گذار کوتاهی در این کهن شهر زیبا داشته باشیم:

تبریز ؛ مرکز آذربایجان؛ سر ایران؛ قطب اقتصادی کشور و شاهراه ارتباطی دو قاره مهم جهان، آسیا و اروپا است.

استان آذربایجان شرقی، واقع در شمال غرب ایران زمین،  انگشتری است گران بها که نگینی بی بدیل و جواهری بی مثال را در خود جای داده است؛ تبریز نه تنها مرکز این استان، بلکه در نوع خود مرکز فعالیت های منطقه ای، ملی و فراملی نیز محسوب می گردد.

وسعت تبریز، قریب به ۳۲۴ کیلومتر مربع و جمعیت آن، نزدیک به ۲ میلیون نفر است که این میزان وسعت و جمعیت، موجب شده لقب بزرگترین شهر منطقه شمال غرب ایران و مناطق آذری نشین را به خود اختصاص دهد.

نگاهی به موقعیت جغرافیایی تبریز، بیان می کند که این شهر در بخش غربی استان و جنوب شرقی جلگه تبریز واقع شده است. وجود بلندی های عون بن علی در شمالی ترین نقطه شهر، بر جاذبه های طبیعی تبریز افزوده و مردم این شهر، در کنار زیبایی های دشت های اطراف تبریز، از موهبت وجود کوه در شهر نیز، متمتع می شوند.

زبان مردم تبریز، ترکی آذری است که با لهجه شیرین تبریزی ادا می شود و غنای لغوی و حلاوت آن، همواره منشا تولید آثار ادبی و علمی گران سنگ و در خورتوجه بوده است.

موقعیت جغرافیایی تبریز و وقوع آن در شاهراه ارتباطی آسیا و اروپا، همچنین تلاش مردمان سخت کوش و مدیر تبریز، سبب تبدیل تبریز به قطب اداری، ارتباطی، سیاسی، صنعتی، فرهنگی و نظامی منطقه شده است.

سابقه فرهنگی و صنعتی تبریز، بسیار غنی و شایان است؛ تا به حدی که این شهر، عنوان داراولین های ایران است؛ بسیاری از اولین مظاهر تمدن و پیشرفت فرهنگی و صنعتی مدرن، پیش از همه جای کشور، در تبریز ایجاد شده که از آن میان می توان به تاسیس اولین مدرسه به سبک مدرن، اولین شهرداری، اولین انجمن شهر، اولین چاپخانه، اولین روزنامه و اولین دانشگاه کشور اشاره کرد.

تبریز، یکی از شهرهای کهن ایران و حتی جهان محسوب می شود و این ادعا، با تکیه بر سابقه ۴هزارساله این شهر، مطرح است؛ تبریز شهری است که سه دوره مهم تاریخی، به عنوان پایتخت انتخاب شده ودر مجموع، مدت ۱۸۵ سال مرکزیت سیاسی و اجتماعی کشور را بر عهده داشته است. در عین حال، در سال های ۱۵۰۰ میلادی، چهارمین شهر بزرگ جهان بوده است.

از جمله اثار تاریخی متعدد تبریز، بازار بزرگ این شهر، شهرتی جهانی دارد. بازار تبریز، بزرگترین بازار سرپوشیده و مسقف جهان است که در اوج رونق  خود، مرکز تمامی تبادلات و معاملات اقتصادی بین ایران، آسیای دور و نزدیک و اروپا بوده است. این مجموعه بی نظیر، با حجره ها، راهروها، سرای ها، مساجد، مدارس و مغازه هایی متعدد، بزرگترین سازه آجری جهان است که در گذشته ای نه چندان دور، مرکز و قلب جاده معروف ابریشم تلقی می شده است.

تبریز و بازار تاریخی آن در قرن سیزدهم از اهمیت و شکوه و شکوفایی بالایی برخوردار بوده است.با وجود اینکه این شهر موقعیت خود به عنوان پایتخت کشور را در قرن ۱۶ از دست داد اما هرگز از اهمیت آن به عنوان قطب تجاری کشور در قرن های بعد کاسته نشد که یکی از مهم ترین دلایلش وجود بازار تاریخی آن است.

این بازار در سال ۲۰۱۰ وارد لیست میراث جهانی یونسکو شد و در سال ۲۰۱۷ موسسه تمبر سازمان ملل اقدام به نشر تمبر یادبود این مجموعه بزرگ نمود که نشان از عظمت جهانی این گنجینه گرانبها دارد.

تعدد مراکز آموزش عالی و دانشگاه های موجود در تبریز، تاییدی بر جایگاه علمی و پژوهشی این کشور است؛ جایگاهی که با توجه به دانشگاه بزرگ ربع رشیدی در تبریز قدیم، بسیار محکم و غنی است.

نقش مهم تبریز در ارتباط بخشی ایران و کشور های مختلف، به واسطه حمل و نقل هوایی و وجود فرودگاه بین المللی ایفا می شود؛ همچنین اخیرا برقراری پرواز بین شهرهای هامبورگ آلمان و تبریز، این نقش را تقویت نموده است.

عبور خط آهن سراسری از تبریز و وجود ایستگاه راه آهنی  بزرگ و دارای معماری بی نظیر، موجب شده که تبریز، دارای ظرفیت بالایی برای برقراری امکان سفر ریلی با کشورهای اروپایی و آسیایی باشد.

مردم تبریز، هنرمند و دوستدار هنرند؛ این امر را به وضوح می توان از صنایع دستی و آثار هنری ایجاد شده توسط هنرمندان تبریزی مشاهده کرد. سفالگری، گلدوزی، قلم زنی و از همه مهم تر فرش تبریزبه مثابه یک شاهکارصنایع دستی، شهرتی جهانی برای این شهر به ارمغان آورده اند.

فرش تبریز، تابلویی هزار رنگ است از هنر سرانگشتان مردمی که احساس رقیق و لطیف قلبشان را در میان و تار و پود آن به تماشا می گذارند؛ این اثر پر رمز و راز و دلفریب، گاه میهمان دیوارهای منزل است و گاه پوشش نرم زیر پا؛ اما کسی نیست که بتواند از کنار این شاکار هنری، بی تفاوت بگذرد و ان را تحسین نکند.

خوراکی ها و غذاهای تبریز، زینت هر ضیافتی است؛ تنوع غذاها و خوراکی های این شهر، در اقصا نقاط دنیا نیز، شهرت دارد و کمتر کسی است که وصف دستپخت کدبانوی تبریز را نشنیده باشد. شیرینی های رنگارنگ، آجیل مرغوب و بالاتر از همه میهمان نوازی مردم تبریز، وسوسه سفر به این شهر را در دل هر مسافری،  زنده می کند.

یکی دیگر از آثار تاریخی تبریز که در نوع خود بی نظیر است، مسجد کبود تبریز است. این بنا که در سال ۱۴۶۵ میلادی احداث شده، دارای زیباترین کاشی کاری در میان دیگر آثار مشابه درجهان اسلام است. رنگ فیروزه ای و لاجوردی به کار رفته در کاشی ها، به قدری چشم نواز و زنده است که موجب تسمیه این مسجد به ( فیروزه جهان اسلام) شده است

شاید در میان شاخصه های گردشگری تبریز، مجموعه تاریخی ائل گلی، بیش از دیگران برجسته باشد. فضای سبز مثال زدنی، استخر بزرگ و تاریخی و عمارت میانی آن،  مجتمعی را پدید آورده که هم برای مسافران و هم برای خود مردم تبریز، خاطرات خوشی را رقم می زند. تاریخچه این مجموعه به دوره ایلخانی بر می گردد؛ اما ساخت عمارت میانی آن، در دوره قاجار صورت گرفته است.

یکی دیگر از مساجد مشهور و و زیبای تبریز، مسجد جامع این شهر است که از آن به عنوان بزرگترین مسجد تبریز یاد شده؛ مسجد جامع توسط بازار تبریز احاطه شده وهمواره، محل اجتماع مردم بوده است.

ارک بلند تبریز، همچون نگهبانی هوشیار، تبریز را زیر نظر دارد؛ این بنای مرتفع و با عظمت که در بخش مرکزی تبریز واقع است. ارگ علیشاه با قدمتی ۷۰۰ ساله، یکی از بلندترین و قدیمی‌ترین دیوارهای تاریخی کشور و همچنین از جمله مهم‌ترین نمادهای شهر تبریز است. بنا به نقل قول‌ها و یادداشت‌های جهانگردان تاریخی، ارگ علیشاه تنها بنای مرتفع شهر تبریز بوده که حتی از دوردست دیده می‌شده است.

تبریز در حوزه ورزش نیز، همیشه حرفی برای گفتن داشته است؛ ورزشکاران این شهر در رشته های مختلف ورزشی، از جمله فوتبال، والیبال، کوهنوردی و کشتی، از جمله مطرح ترین ها بوده اند و گاه در رشته هایی چون کوهنوردی، مقام های بین المللی را نیز کسب کرده اند.

پیشینه فرهنگی، ادبی و هنری تبریز، همواره بستری برای پرورش استعدادها و توانمندیهای شاعران، دانشمندان و عالمان این خطه بوده است؛ صائب تبریزی، قطران تبریزی، پروین اعتصامی و استاد شهریار، از شمار بزرگ اختران شعر و ادب پارسی هستند که از خاک پاک تبریز، برخاسته اند. مقبره الشعرای تبریز که مدفن بیش از ۴۰۰ شاعر ایرانی است، به واسطه اجرای طرح های عمرانی زیبا، تبدیل به یکی از مکان های گردشگری تبریز و نماد این شهر شده است. تبریز ،مهد علامه ها ،شهر شهدای محراب و سرداران دلاور است و این نکته بر فرهیخته بودن خاک تبریز صحه می گذارد.

در کنار تمامی داشته ها و پتانسیل ها، تبریز مکان امنی برای سرمایه گذاری بخش خصوصی است؛ وجود چندین مرکز خرید مدرن همانند لاله پارک، هتل های لوکس و مجلل و دیگر نقاط رفاهی برای مسافران، به همراه انبوهی از پروژه های شهری و صنعتی، تبریز را به نام مدرن ترین شهر ایران معرفی کرده است.

از بعد بین المللی، تبریز از ارتباطات بین المللی وسیعی برخوردار بوده و با عضویت در بعضی از نهادهای بسیار مهم جهانی مانند متروپلیس،  سازمان جهانی شهرهای متحد و حکومت های محلی) (UCLG)، سازمان پایتخت ها و شهرهای اسلامی (OICC)، مجمع شهرداران آسیایی ( (AMFT، سازمان شهرهای میراث جهانی( OWHC) و سازمان جهانی شهرهای جاده ابریشم( WASRC)) ، یکی از تاثیرگزارترین شهرهای منطقه در حوزه بین الملل قلمداد می شود. این شهر با ۹ شهر خارجی  کربلای معلی( عراق) استانبول و ارزروم( ترکیه)، باکو و گنجه ( آذربایجان)، خجند( تاجیکستان)، ماگیلوف ( بلاروس) ، قازان ( تاتارستان)، غزه ( فلسطین) قرارداد خواهر خواندگی و با دو شهر ووهان ( چین) و طرابزون( ترکیه) قرارداد دوستی و همکاری دارد.

تبریز همچنین مفتخر به کسب عناوین بین المللی مهم از قبیل پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی، پایتخت فرش دستباف جهان، پایتخت نگارگری اسلامی، نایب رییسی سازمان UCLG-MEWA و موفق به کسب جوایزی جهانی مانند خشت طلایی تهران( در زمینه مدیریت شهری) و جایزه کیفیت هوای میلان شده شده است.

و اکنون ، تبریز بزرگ، این بهشت بی همتای جهان، میزبانی میهمانان و مسافران عزیز را افتخاری برای خود می داند و غبار کفش آنان را، سرمه چشم خود می کند.

منبع:توریسم پرس