شیشه‌گری، هنری به زلالی آب
شیشه نزدیک‌تر از سنگ ندارد خویشی
هر سنگی که به هر‌کسی برسد از خویش است
در سپیده دم تاریخ آنگاه که خشم طبیعت سنگ و شن خاک را در خود گداخت و از فراز کوه‌ها و دهانه‌های آتشفشانها جاری ساخت، شیشه متولد شد. این جسم شفاف، شکننده و مذاب که بدون متبلور‌شدن سرد و سخت می‌شود، در آغاز حیات انسان
به‌صورت طبیعی مورد استفاد انسان‌های اولیه قرار می‌گرفت. سختی و برندگی شیشه‌های طبیعی که از بقایای آتشفشانها در گوشه و کنار پراکنده بود، نظر انسان‌های اولیه را برای ساخت ابزار و ادوات اولیه جهت شکار جلب کرد و این ابزار و ادوات دست‌ساخته انسان و طبیعت سر آغاز هنر شیشه‌گری است.
کشف مهر‌ه‌ها و ظروف شیشه‌ای مربوط به اواخر هزاره دوم قبل از میلاد در تپه‌های مارلیک در منطقه رودبار گیلان و لوحه‌ها و بطری‌های زیادی که از معبد چغازنبیل به‌دست آمده، بیانگر آشنائی اقوام ایرانی با هنر شیشه‌گری است. هنرمندی که با سختکوشی سنگ و شن و خاک را از دل طبیعت خارج
کرده و در آتش افروخته، آنها را گداخته تا چون جویی مذاب و خمیری آتشین جاری شود و آنگاه با سرپنجه‌های کار‌آزموده و ذهنی خلاق به ساخت و خلق ابزار و ادوات کار‌بردی پرداخته و از آن به بهترین شکل ممکن استفاده کرده است.
هنری که با دمیدن و یا قالب‌گیری شکل گرفت و تا به امروز بر اساس همان اصول اولیه به حیات خود ادامه داد. قدیمی‌ترین نمونه‌های شیشه‌های دست‌ساز در خاورمیانه و در کهن‌ایران پهناور به‌دست آمده است.
کشف ظروف شیشه‌ای از دوران عیلامی‌ها که به روش موزائیکی با ترکیبی دلنشین از رنگ‌های مختلف و به‌صورت هندسی با ظرافتی خاص ساخته شده، به تنهایی بیانگر چیره‌دستی اقوام ایرانی در هنر شیشه‌گری است.
از جام‌های شیشه‌ای متعلق به دوران هخامنشیان تنها چند ظرف در میان گنجینه تخت‌جمشید وجود دارد، آثار شیشه‌ای کهن بیانگر آن است که تا قبل از سده اول
پیش از میلاد از شیشه به حالت توده‌ای استفاده می‌کرده‌اند سپس با کشف اشیای شیشه‌ای زیاد از دوران پارت‌ها و ساسانیان می‌توان گفت صنعت شیشه‌گری در ایران
رواج کامل یافت و هنرمندان این دوره از دو روش ساخت و دمیدن در قالب و دمیدن آزاد استفاده می‌کردند. جام شیشه‌ای خسرو اول خود گویای مهارت هنرمندان این دوره در ساخت و تزئین شیشه و شیشه‌گری است. بعد از سقوط ساسانیان که به دوره اسلامی شهرت یافته، شهرهای ساوه امروزی، ری، گرگان نیشابور و سمرقند تا قرن چهارم هجری از مراکز بزرگ شیشه‌گری ایران بودند که با روش دمیدن در قالب و سپس با انواع تزئینات تراش- افزون استفاده می‌شده است. هنر شیشه‌گری از دوره سلجوقیان تا دوره مغول رو به پیشرفت گذاشت. در این‌دوره ظروف شیشه‌ای بسیار زیبا با تزئینات مختلف به صورت مینائی، تراش‌دار و یا با نقوش مختلف افزوده و از کوره‌های شیشه‌گری شهرهای مختلف بیرون آمده است. هنر شیشه‌گری در دوران صفویه مجددا احیا شد و دو شهر اصفهان و شیراز از شهرهای مهم صنعت و هنر شیشه‌گری این دوره بودند.
یکی از زیباترین تزئینات شیشه روش آب‌گز کردن شیشه است. در این روش اشیای ساخته شده از شیشه را در مقابل کوره قرار داده تا کاملا گداخته شود، سپس به سرعت آنرا وارد آب کرده و خارج می‌کنند، به این ترتیب ترک‌های ریز زیادی در بدنه اشیاء پدید می‌آید. هنرمند شیشه‌گر مجددا این اشیاء را در کوره قرار می‌دهد تا ترک‌ها به‌هم جوش بخورد. ظروف و اشیایی که با روش آب‌گز به‌دست می‌آید از ظرافت زیادی برخوردار هستند.
منبع:توریسم پرس
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.