قلعه شوش _شباهتی بی نظیر با قلعه اکروپل

ظاهرش بسیار شبیه زندان باستیل فرانسه است. شاید به این دلیل که در سال ۱۸۹۷ هیئت باستان شناسی فرانسوی که به ایران آمده بودند، آن را روی بلندترین نقطه شهر شوش بنا کردند تا قلعه شوش یکی از آثار زیبا و دیدنی دوره قاجار در این شهر باشد.

قلعه شوش به قلعه اکروپل یا قلعه فرانسوی‌ها نیز شهرت دارد و اگرچه سن و سالش به دوره قاجار می رسد اما از آجرهای به دست آمده از کاخ داریوش و تعدادی از آجرهای منقوش به خط میخی چغازنبیل به دست معماران دزفولی بنا شده است. درست جایی در کنار کاخ آکروپل که برای دیدن آن باید تا استان خوزستان و شهر تاریخی شوش بروید.

پلان این قلعه ذوزنقه شکل است که قاعده کوچک آن در سمت شمال قرار دارد و دور تا دور آن را راهرویی احاطه کرده و ردیف اتاق‌هایی به سمت حیاط، برگرد آن قرار گرفته‌اند.

قلعه دو حیاط دارد و سه ورودی که یکی از آنها در حال حاضر مسدود است. دیوارهای این بنا از خشت ساخته شده و در آن می‌توانید یک اتاقک شیشه‌ای را ببینید که به کلاه فرنگی معروف است و البته یک برج استوانه‌ای شکل را خواهید دید که در ضلع غربی قرار دارد و به عنوان کبوترخانه مورد استفاده قرار می‌گرفت. یک برج دیگر هم در وسط حیاط اول قرار دارد.

تزئینات این قلعه شامل نعل درگاه‌های قوسی و نماهای تزئینی با آجر و نقاشی‌هایی به سبک تلفیقی اروپایی و شرقی و آجرهای کتیبه‌دار است.

اما ارتباط این قلعه با فرانسوی ها چیست؟ اولین حرکت‌های باستان‌شناسی در محوطه تاریخی شوش در سال ۱۸۵۱ به وسیله کنت لفتوس انگلیسی آغاز شد. مدتی بعد، ژان و مارسل دیولافوای فرانسوی فعالیت های او را ادامه دادند و آنقدر کارشان توسعه پیدا کرد که هیات فرانسوی تصمیم به ساخت مکانی در این محوطه تاریخی گرفت.

در سال ۱۸۹۷ ژان ژاک دومورگان قلعه شوش را با باقیمانده های خشتی بناهای معروف تاریخی ایران ساخت. یعنی مصالحی که در حفاری‌های قبلی کشف شده بود. قلعه شوش مثل همه قلعه های قرون وسطی اروپا از ۲ حیاط تشکیل شده که حیاط دوم مرتفع‌تر از حیاط اول است. در زیر زمین حیاط دوم ۲ تالار ساخته شده و روی آن دو طبقه
از سال ۱۳۷۱ از این محل به عنوان پایگاه باستان‌شناسی و انبار نگهداری اشیای تاریخی استفاده می‌شود اما در سال ۱۳۸۰ قلعه شوش توسط سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

این قلعه در سال های جنگ تحمیلی بارها مورد حمله دشمن قرار گرفت و آسیب‌های جدی به آن وارد شد. از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۳ هم قلعه شوش چند بار مرمت اصولی شد ولی در سال ۱۳۷۵ میراث فرهنگی در اقدامی نا به جا قسمتی از راهرو‌ها و اتاق‌ها را رنگ آمیزی کرد تا بنا از بکر بودن و اصالت خود فاصله بگیرد.