لذت تجربه مزه‌هایی آشنا در دیار ترکمنستان
ترکمنستان از جمله کشورهایی است که دارای آداب و رسوم بسیار ارزشمند در فرهنگ و تاریخچه غذایی خود است. مردم ترکمنستان به غذا و غذاخوردن احترام ویژه‌ای می‌گذارند و احترام به سفره و نان از مواردی است که با فرهنگ آنها آمیخته شده است.
ترکمن‌ها در کشور خود از لغت روسی «سوتوی» برای سفره استفاده می‌کنند که به معنای جایگاه پاک و با ارزش است؛ چراکه نعمت خدا یعنی نان در آن قرار می‌گیرد. اهمیت این موضوع تا آنجایی است که در مراسم استقبال از مقامات و رؤسای جمهوری کشورهای خارج در این کشور این موضوع رعایت می شود.
ترکمن‌ها برای غذا خوردن اغلب بر روی زمین و بر دور سفره‌ای جمع می‌شوند که «ثاچاق» خوانده می‌شود و این سفره با غذاهای ترکمنی رنگ و بویی بی‌نظیر به خود می‌گیرد. از عادات جالب مردم ترکمنستان می‌توان به گفتن «بسم‌الله» قبل از شروع غذا اشاره کرد. ترکمن‌ها همچنین پس از هر وعده غذایی آیاتی از قرآن را تلاوت می‌کنند و به شکرانه نعمتی که نصیبشان شده آمین می‌گویند.
باید گفت که غذاهای ترکمنی شباهت زیادی به غذاها و ذائقه‌های ایرانی دارد و بیشتر موادغذایی استفاده شده در غذاهایشان از برنج، سبزیجات و انواع گوشت تشکیل شده است، در همین راستا به معرفی برخی از غذاهای معروف ترکمن‌ها از جمله چکدرمه می‌پردازیم.
از جمله غذاهایی که در ترکمنستان بسیار طرفدار دارد می‌توان از «شورپا» نام برد. شورپا یکی از محبوب‌ترین سوپ‌های ترکمن و آسیای میانه است که از آب گوشت گوسفندی تهیه و با افزودن سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی کامل می‌شود. سبزیجات همراه با پیاز سرخ شده، هویج، آرد، برگ بو، نمک و فلفل طبخ می‌شوند و به همراه آبگوشت، گوشت گوسفندی آب‌پز شده و کمی خامه ترش سرو می‌شود.
«چکدرمه» نام اولین غذایی است که گردشگران در زمان سفر به ترکمنستان به وفور می‌شنوند، این غذا تا حدودی شبیه به استامبولی ایرانی‌ها است و ما نیز می‌توانیم در منطقه آق‌قلا و بندرترکمن در خانه هموطنان ترکمنمان این غذای ترکمنی را تجربه کنیم. چکدرمه، چکدیرمه یا چگدریمه غذایی بسیار خوشمزه است که در حالت سنتی درون دیگ مخصوصی به نام «قازان» طبخ می‌شود و برای سفره‌های ایرانی بسیار مناسب است. ترکیبات اصلی این غذای ترکمنی را گوشت، برنج، پیاز، رب گوجه‌فرنگی، روغن، نمک و فلفل تشکیل می‌دهد. در روش پخت دیگری می‌توان به‌جای گوشت، از ماهی نیز استفاده کرد. این پلو را به همراه دوغ و سبزی‌خوردن سرو می‌کنند.
«کوورما» از دیگر غذاهای مردم ترکمنستان است و علت اصلی طبخ آن به زندگی عشایری ترکمن‌ها باز می‌گردد که شیوه‌های متفاوتی برای حفظ گوشت ابداع کرده بودند. کوورما نیز گوشتی است که به قطعات کوچک خرد شده و در چربی حیوانی آن سرخ می‌شود که هم به شکل گرم و به شکل سرد سرو می‌شود.
از دیگر غذاهای محبوی در ترکمنستان می‌توان به «شیشلیک» اشاره کرد که طبخ ان با دیگر کشورها متفاوت است. تکه‌های گوشت بره بر روی آتش درخت هالوکسیلون که در بیابان‌های ترکمنستان وجود دارد کباب می‌شود و چوب‌های آن عطر و طعمی لذیذ به گوشت می‌بخشد.
غذای معروف بعدی در ترکمنستان «اکمک» نام دارد و ترکمن‌ها به آن چلفک نیز می‌گویند. اکمک نوعی نان است که روغن نداشته، شیرین است و بیشتر در وعده صبحانه سرو می‌شود. این نان از یک خمیر نرم و لطیف تهیه می‌شود که بر روی دیگی چدنی که روی حرارت داغ شده است پخته می‌شود و پس از تکمیل پخت بر روی آن کمی شکر پاشیده می‌شود.
«باسترمه» از دیگر غذاهای ترکمنی است که با ماهی تهیه می‌شود. نکته جالب طبخ این غذا استفاده از دانه‌های انار هنگام تهیه باسترمه است. این پلو را باید با موادی چون برنج، ماهی، سیب‌زمینی، پیاز، انار دانه شده، نمک و فلفل تهیه کرد.
از آنجایی که ماش در فرهنگ غذایی ترکمن‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد و معمولا در این کشور چندین نوع غذا با این حبوبات خوشمزه تهیه می‌شود، «ماش‌پلو» نیز طرفدار بسیار زیادی در این کشور دارد و از غذاهای اصیل ترکمن‌ها محسوب می‌شود. برای تهیه این غذا از برنج، ماش، گوشت چرخ‌کرده، پیاز، زعفران، روغن زیتون و ادویه استفاده می‌شود که در عین سادگی طعمی بسیار لذیذ دارد. این غذا در اصل به شکل کته یا دمی تهیه می‌شود و آبگوشت ماهیچه، سالاد و سبزی‌خوردن همراه با آن سرو می‌شود.
«نخود پلو» نیز غذایی لذیذ و خوشمزه است که با برنج، نخود، رب انار، مرغ یا گوشت به دلخواه، پیاز و زعفران و ادویه‌های مختلف طبخ می‌شود که سرشار بودن آن از کلسیم، پتاسیم، آهن و ویتامین نخود پلو را به یکی از غذاهای مقوی و پرطرفدار کشور ترکمنستان تبدیل کرده است. برخی، از تکه‌های گوشت در این پلوی خوشمزه استفاده می‌کنند و برخی دیگر گوشت چرخ‌کرده قلقلی را ترجیح می‌دهند که در هر صورت بسیار لذیذ می‌شود.
«بوروک» غذایی شبیه پیراشکی و بسیار لذیذ که مخصوصا در ماه رمضان بر سر سفره مردم ترکمنستان دیده می‌شود. این غذا با طعمی متفاوت مطابق با ذائقه و میل کودکان و بزرگسالان طبخ می‌شود. از نظر مواد غذایی که در آن به کار رفته بسیار مقوی بوده و به همین دلیل هنوز هم به عنوان یکی از غذاهای اصلی بر سر سفره مردم ترکمن جای دارد. گول بوروک (بوروک با گوشت)، بوروک اسفناج و قاتقلی بوروک از انواع بوروک‌های محبوب در ترکمنستان هستند.
مردم ترکمنستان از افرادی هستند که برای نان و نان‌پزی اهمیت و ارزش بالایی برخوردارند به همین دلیل «پیشمه» یا بیشمه شیرینی پرطرفداری در این کشور است. این خوراکی نوعی نان محلی ترکمنی است که شبیه به گوشفیل است.
بیشمه در لغت به هر چیز پختنی اطلاق می‌شود و در اصطلاح ترکمن‌ها، نانی روغنی و شبیه به بامیه است. برای تهیه این شرینی خمیری که با مواد خاص آماده کرده‌اند در اندازه‌های کوچک در روغن داغ سرخ می‌کنند. معمولا در تهیه خمیر بیشمه از شیر، شکر، تخم‌مرغ و جوش‌شیرین استفاده می‌شود تا طعم بهتری به خود بگیرد.
از دیگر شیرینی‌های معروف ترکمنستان می‌توان به «قاتلاما» اشاره کرد که بیشتر در مراسم‌های خاص و عروسی‌ها طبخ می‌شود. این شیرینی نوعی نان روغنی است که هر قطعه آن به شکل ورقی نازک در می‌آورند و تعدادی را به همراه هم در روغن داغ سرخ می‌کنند، در نهایت پس از آماده شدن قاتلاما بلافاصله روی آن شکر می‌پاشند تا شیرینی شکر در تمام لایه‌ها جذب شود.
منبع: ایسنا
مرتبط:
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.