«پوترا»؛ مسجدی با معماری ایرانی-اسلامی در میانه آب

از آنجایی که یکی از مذاهب مهم و پررنگ در مالزی دین اسلام است و مردم نمازهای روزانه خود را در مساجد به جا می‌آورند، مساجد در این کشور با طراحی‌ها و معماری‌های شگفت‌انگیز به یکی از جاذبه‌های اصلی در این کشور تبدیل شده‌اند.

«مسجد پوترا» در شهر کوالالامپور کشور مالزی از دسته مساجدی است که تصورات افراد در مورد مساجد را کاملا تغییر خواهد داد و افراد در بازدید از این مسجد همه چیز را صورتی خواهند دید. مخاطبان مسجد پوترا با آیتم‌های دیگر مساجد مانند بناهایی با دیوارهای خشتی و گنبدی به رنگ آبی فیروزه‌ای در بازدید از این مسجد رو به رو نخواهند بود.

این مسجد در کنار سواحل، جنگل‌ها و دیگر جاذبه‌های مالزی یکی از پر طرفدارترین مناطق است و ماجراجویی گردشگران در شناخت معماری و شکوه بناهای اسلامی در این کشور رنگ و بویی دیگر دارد.

از ویژگی منحصر به‌فرد این مسجد می‌توان به رنگ صورتی آن اشاره کرد که با آب‌های دریاچه پوتراجایا در مرکز کوالالامپور احاطه شده است و تنها از یک سو به خشکی راه دارد. نکته قابل توجه دیگر در مورد مسجد پوترا این است که قسمتی از آن در دریاچه گسترش پیدا کرده و به نظر می‌آید که بنای آن از جهتی در میان آب ساخته شده است.

 

پس در نتیجه به واسطه این ویژگی می‌توان پوترا را به عنوان یکی از مهمترین مساجد در جهان معرفی کرد که هرساله تا قبل از شیوع گسترده کرونا گردشگران زیادی را جذب این شهر و کشور می‌کرده است.

گفته می‌شود که مسجد پوترا در سال ۱۹۹۷ ساخت آن آغاز شده و تا سال ۱۹۹۹ میلادی به طول انجامیده است؛ همچنین این مسجد به افتخار اولین نخست وزیر مالزی «تانکو عبدالرحمان پوترا الحاج»، پوترا نام‌گذاری شده است و در بین مردم شهر کوالالامپور نیز از شهرت خاصی برخوردار است. باید گفت که این مسجد منحصر به‌فرد توسط گروه طراحان «سنیریکا» طراحی و ساخته شده است.

یکی دیگر از ویژگی‌های این مسجد این است که پوترا نمادی از هنر اسلامی و معماری ایرانی دوره صفویه است و می‌توان گفت که این مسجد جلوه‌ای ویژه از ترکیب طرح‌های معماری مالایی، عربی، فارسی و اسلامی بوده که این جلوه به دلیل نوع طراحی، مواد سنتی و بومی که در ساخت بنای آن به کار رفته، مورد توجه است.

پوترا دارای ۹ گنبد است که به غیر از یکی از گنبدها هشت مورد باقی کوچک هستند؛ گنبد اصلی این مسجد چیزی حدود ۵۰ متر ارتفاع دارد و شکوهی خاص به بنای پوترا بخشیده است و رنگ‌های به کار رفته در این مسجد که تفاوت شایانی با دیگر مساجد در دیگر کشورها دارد بنای پوترا را به عنوان زیباترین مسجد در دنیا مطرح کرده است.

 

این مسجد مساحتی حدود ۱.۳۷ هکتار دارد که می‌توان آن را به به سه بخش مجزا تقسیم‌ کرد؛ این بخش‌ها شبستان، صحن مسجد و اتاق‌هایی برای امور آموزشی و برپایی کلاس‌های دینی را شامل می‌شود.

در مورد ورودی این مسجد باید گفت که بنای آن شبیه به دروازه ساختمان‌های دولتی مسلمانان ایرانی قدیم بوده و مناره ۱۱۶ متری‌اش با الهام از ایده طراحی ساخت مسجد عمر شیخ در بغداد ساخته شده است، همچنین دیوارهای زیرزمین پوترا مخاطبانش را به یاد مسجد شاه در کازابلانکای مراکش می‌اندازد.

همچنین نمازخانه پوترا دارای ۱۲ ستون است که توسط یک گنبد اصلی به قطر ۳۶ متر هدایت می‌شود و محراب آن نیز با آثار هنر خوشنویسی دوران اسلامی طراحی و تزئین شده است؛ باید گفته شود که استفاده از خط و خوشنویسی اسلامی بر روی بنا باعث جذابیت و جلوه بیش اندازه آن شده است.

 

در خصوص معماری بنای مسجد پوترا گفته می‌شود که ایده آن از مساجد دوران صفویه در ایران گرفته شده و البته می‌توان همزمان تلفیقی از سبک ساخت تمامی مساجد در سراسر جهان را نیز در بنای پوترا دید. برای مثال شکل کلی مسجد و معماری آن شبیه به مساجد پارسی است و همچنین شیشه‌های رنگی به کار رفته در درها و پنجره‌های مسجد نیز آلمانی هستند که در نوع خود بی‌نظیرند .

منبع: ایسنا